مسعود تقوایی

مسعود تقوایی

مدرک تحصیلی: استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۱۹۵ مورد.
۲۱.

تحلیلی بر راهبردهای تحقق مدیریت یکپارچه شهری (مطالعه موردی: شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال بیستم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۳۸) 118 - 85

کلید واژه ها: مدیریت مدیریت شهری مدیریت یکپارچه شهری کلان شهر تهران مدل SWOT

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۱۸
مدیریت شهری در کلان شهر تهران به عنوان بزرگترین کلان شهر ایران و یکی از پرجمعیت ترین شهرهای دنیا با چالش های زیادی مواجه است. نبود مدیریتی واحد سالانه مشکلات متعدد و هزینه های زیادی به دلیل ناهماهنگی دستگاه های اجرایی، به شهروندان تحمیل می کند؛ بنابراین برنامه ریزان و سیاست گذاران شهری را ناگزیر به اتخاذ رویه برنامه ریزی واحد و یکپارچه برای ایجاد هماهنگی بین اولویت ها و نیازهای مختلف می کند. با توجه به این مسئله، پژوهش حاضر به شناسایی ضعف ها و قوت های نظام مدیریت شهری کلان شهر تهران و درنهایت ارائه راهکارهایی برای تحقق مدیریت یکپارچه در این کلان شهر پرداخته است. نوع پژوهش، کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی بود. جامعه آماری پژوهش کارشناسان و متخصصان و متولیان مدیریت شهری بودند و برای تحلیل از تکنیک SWOT استفاده شد. درمجموع، 19 نقطه قوت و فرصت به عنوان فاکتورهای مثبت و 21 نقطه ضعف و تهدید به عنوان محدودیت های پیش روی مدیریت یکپارچه کلان شهر تهران شناسایی شد که نشان از مدیریت بخشی و جداگانه در شهر، به رغم توان بسیار در زمینه توسعه مدیریت هماهنگ و یکپارچه دارد. در پایان، راهکارهایی برای کم رنگ کردن این موانع و درنهایت، تحقق «مدیریت یکپارچه کلان شهر تهران» پیشنهاد شد که نیازمند توجه جدی مدیران و برنامه ریزان شهری است. نتایج مطالعات و پژوهش های پیشین نشان می دهد که سیستم مدیریت شهری در ایران در اجرای برنامه ها و طرح ها موفق عمل نکرده است و کلان شهر تهران نیز به عنوان پایتخت کشور به بستر تمرکز امکانات در تمام ابعاد اقتصادی، سیاسی، و اجتماعی تبدیل شده که این امر باعث تعدد مدیریت در تهران شده است. با توجه به این موضوع، به نظر می رسد به کارگیری مدیریت یکپارچه شهری باعث ایجاد هماهنگی و توازن بین سازمان های اجرایی خواهد شود.  
۲۲.

تدوین و ارزیابی شاخص های گسترش دهکده های سلامت با رویکرد توسعه گردشگری پزشکی در جهت یکپارچه سازی خدمات در ایران (یک مطالعه کیفی و کمی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۳ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۷) 1015 - 1034

کلید واژه ها: تحلیل محتوا تصمیم گیری چندشاخصه دهکده های سلامت شاخص گردشگری پزشکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۱۸۳
گردشگری پزشکی به عنوان یک فعالیت اقتصادی مبتنی بر ارائه خدمات یکپارچه توسط دو بخش پزشکی و گردشگری طی سال های اخیر رشد چشم گیری داشته است. توسعه این بخش از صنعت گردشگری در جهت یکپارچه سازی خدمات در ایران می تواند به عنوان یک سیاست مؤثر برای افزایش جذابیت ایران ، به عنوان یک مقصد، مزیت رقابتی جدیدی برای کشور ایجاد کند. در این مطالعه ترکیبی از روش های کیفی و کمی استفاده شد. در مرحله اول تحلیل محتوا (مبتنی بر نظریه بنیادین) به مثابه استراتژی تحقیق انتخاب و از نرم افزار   MAXQDA-18 برای تجزیه و تحلیل بهره گرفته شد. سپس ، داده های مستخرج شده در قالب پرسش نامه و مصاحبه در اختیار خبرگان قرار گرفت و به نهایی شدن شاخص ها منجر شد. در مرحله دوم با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره نظیر DEMATEL فازی میزان تأثیرپذیری و تأثیرگذاری شاخص ها مشخص شد و سپس با استفاده از تکنیک AHP به رتبه بندی اهمیت شاخص ها پرداخته شد. در نتیجه عوامل مرتبط با توسعه گرشگری پزشکی در غالب 19 شاخص و 105 زیرشاخص با توجه به توانمندی ها، مزیت های نسبی ، و امکانات موجود ارائه خدمات در کشور به منظور ظرفیت سازی بر اساس معیارهای جهانی رقابت در گردشگری پزشکی و با رویکرد یکپارچه سازی در ارائه خدمات جهت رفاه حال گردشگران و مجموعه های خصوصی فعال و موفق شناسایی، دسته بندی ، و سپس اولویت بندی شدند که با درنظرگرفتن کلیه عوامل ب ه صورت یکپارچه توجه ویژه ای به شاخص ها و زیرشاخص ها ی دارای اولویت توسط مس ئ ولان امر ضروری به نظر می رسد.
۲۳.

ارزیابی راهبردی ساختار فضایی شهرها با تأکید بر الگوهای نوین آمایش شهری، نمونه پژوهش: شهر یاسوج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۲) 117 - 144

کلید واژه ها: آمایش شهری توسعه ی شهری آینده پژوهی شهر یاسوج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۷ تعداد دانلود : ۱۹۷
هدف از پژوهش حاضر، شناسایی و تحلیل پیشران های توسعه و همچنین تدوین سناریوهای مطلوب توسعه در شهر یاسوج بر پایه رویکرد آینده پژوهی و سناریونویسی می باشد. روش پژوهش حاضر از نوع تحلیل راهبردی کیفی/ کمی و منطبق بر رویکرد ساختاری و شبه ریاضی و منطبق برگزینش چندگانه موضوعات و روش های آینده نگاری و سناریو مبنا است. حجم جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه خبرگان و کارشناسان که با موضوع توسعه منطقه ای، توسعه شهری، آمایش شهری و رویکرد آینده پژوهی و سناریونویسی، آشنایی کامل دارند. همچنین روش نمونه برداری، نمونه برداری هدفمند و نمونه آماری، تعداد 30 نفر از خبرگان، کارشناسان، اساتید دانشگاهی، مدیران اجرایی استان و دانشجویان دکتری مرتبط با موضوع توسعه منطقه ای، توسعه شهری، آمایش شهری و رویکرد آینده پژوهی و سناریونویسی، به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اصلی تجزیه وتحلیل داده ها و اطلاعات پژوهش، نرم افزار آینده پژوهی (Micmac) مبتنی بر تحلیل اثرات متقاطع و نرم افزار سناریونویسی مورفول (Morphol) مبتنی بر مدل مورفولوژیکی اینرسی است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که، توسعه مطلوب و هدفمند شهر یاسوج مبتنی بر توجه به ابعاد و مؤلفه های 17 پیشران کلیدی (اشتغال با وزن عددی (95/0)، قدرت تصمیم گیری در سطوح ملی (89/0)، بورس بازی زمین (70/0)، حکمروایی خوب (70/0)، سهم بخش خصوصی از اقتصاد (65/0)، مدیریت آب (70/0)، حمل ونقل (67/0)، مدیریت هوشمند شهری (52/0)، اشتغال پایدار روستایی (53/0)، صنایع دستی (46/0)، تحمل اجتماعی (89/0)، مدیریت قومی و قبیله ای (47/0)، فرهنگ شهروندی (37/0)، تولیدات کشاورزی (37/0)، جاذبه های گردشگری (30/0)، گیاهان دارویی (45/0) و ساختار فضایی فعالیت ها (45/0)، می باشد. همچنین نتایج حاصل از تحلیل و برنامه ریزی سناریو مبنا نشان می دهد که قلب و هسته مرکزی و همچنین شاکله توسعه ی شهر یاسوج بر مبنای راهبرد گردشگری (48/0) است.
۲۴.

به کارگیری روش تحلیل خوشه بندی خاکستری (GCA) در مکان گزینی حالت گسسته فضایی اماکن ورزشی (مطالعه موردی: شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت ورزشی سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۵۳) 449 - 460

کلید واژه ها: آنتروپی شانون بافت فشرده شهری تحلیل سلسله مراتبی سیستم خاکستری معیارهای مکان یابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۸ تعداد دانلود : ۱۷۸
هدف از پژوهش حاضر به کارگیری روش تحلیل خوشه بندی خاکستری (GCA) در مکان گزینی اماکن ورزشی در حالت گسسته فضایی بود. محدوده مطالعاتی پژوهش شامل 3 منطقه 5، 6، و 13 شهر اصفهاناست که به لحاظ جمعیت 21 درصد و به لحاظ مساحت 34 درصد از کل جمعیت و مساحت شهر اصفهان را در برمی گیرد. به منظور تحلیل داده ها در این پژوهش از نرم افزارهای ArcView، ArcGIS، AutoCad و Excel و همچنین برنامه نویسی در MATLAB استفاده شد و به منظور مکان گزینی در حالت گسسته به ارائه الگوریتمی برای پیاده سازی روش تحلیل خوشه بندی خاکستری اقدام شد. نتایج نشان داد که با توجه به محیط پیچیده شهری و عدم قطعیت در خصوص معیارهای مکان گزینی اماکن ورزشی، روش تحلیل خوشه بندی خاکستری به میزان بسیار زیادی قادر است که با کنترل تمامی عوامل به طور همزمان نتایج معتبری را ارائه دهد، که این کنترل در قالب روش های دیگر به طور همزمان امکان پذیر نیست.
۲۵.

سنجش و تحلیل راهبردهای توسعه شهری با رویکرد توسعه پایدار با استفاده از منطق فازی (نمونه موردی: بندر بوشهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۳ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۸) 1413 - 1432

کلید واژه ها: بندر بوشهر برنامه ریزی راهبردی شهری توسعه پایدار شهری شاخص های توسعه پایدار منطق فازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۱ تعداد دانلود : ۱۶۶
شهر ، به عنوان یک سیستم چندب ُ عدی و پویا ، همواره با چالش های پیچیده و گسترده ای روب ه روست. این پیچیدگی ها سبب ش ده که برنامه ریزان به دنبال رویکردهای نوین در برنامه ریزی شهری باشند. از جمل ه این رویکردهای نوین، برنامه ریزی راهبردی شهری است. بندر بوشهر با توجه به رشد روزافزون جمعیت در سال های اخیر و افزایش رو به تزاید مسائل و مشکلات شهری در ابعاد گوناگون (کالبدی، اقتصادی، و فرهنگی)، با محدودیت های متعددی مواجه بوده است. همین امر لزوم اتخاذ رویکردهای نوین جهت برنامه ریزی آینده نگرانه برای این شهر را آشکار می کند . هدف نگارندگان از این پژوهش آن است که با استفاده از وزن دهی به شاخص های راهبردی توسع ه بوشهر توسط متخصص ا ن برنامه ریزی شهری و با رویکرد برنامه ریزی راهبردی به اولویت بندی پیشران های توسعه دست یاب ن د. برای این هدف، از روش توصیفی- تحلیلی و همچنین روش پیمایشی (پرسش نامه) در قالب راهبرد های توسع ه شهری استفاده ش د که از نظر هدف کاربردی محسوب می شود. جامع ه نمون ه این پژوهش را سی نفر از کارشناسان حوز ه برنامه ریزی شهری تشکیل می دهند. برای وزن دهی به راهبرد ها از اکسل و سیستم فازی استفاده ش د. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که در دو منطق ه شهر بوشهر اولویت بندی راهبرد های توسعه یکسان است و راهبرد های سامان دهی کالبدی- فضایی، دسترسی پایدار شهری، تقویت اقتصاد شهری، حکمروایی خوب شهری، زیست پذیری شهری ، و محیط زیست شهری به ترتیب اولویت های پیشران های توسع ه پایدار شهر بوشهر محسوب می شو ند. البته ، در اولویت بندی شاخص های فرعی در دو منطقه اندکی تفاوت وجود دارد. با توجه به نحو ه اولویت بندی پیشران های کلیدی، ابعاد کالبدی و اقتصادی در اولویت برنامه ریزی اند و مسائل زیست محیطی رتبه های پایین تری را به خود اختصاص داده اند.
۲۶.

تحلیل فرصت ها و تهدیدهای توسعه خدمات گردشگری (مطالعه موردی شهر شیراز)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامه ریزی دوره ۱۲ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 76 - 92

کلید واژه ها: گردشگری شهری توسعه خدمات گردشگری استراتژی شیراز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۲۶
این تحقیق با هدف ارزیابی فرصت ها و تهدیدها توسعه خدمات گردشگری- مطالعه موردی شهر شیرازانجام شد. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری اول شامل رئیس، معاونین، مدیران و کلیه کارشناسان میراث فرهنگی و گردشگری استان فارس است. این جامعه آماری، وظیفه شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید به روش دلفی را بر عهده داشتند. اطلاعات مورد نیاز این پژوهش با استفاده از سه پرسشنامه جمع آوری و تحلیل گردید. پرسشنامه شماره یک که بین اعضاء جامعه آماری اول توزیع گردید منجر به شناسایی عوامل محیط درونی و بیرونی اثرگذار بر تصمیمات راهبردی صنعت گردشگری شد. پرسشنامه شماره دو بر اساس مقیاس ساعتی و مقایسات زوجی طراحی و در اختیار گروه تصمیم گذاشته شد تا وزن نسبی گروه های ضعف، قوت، فرصت و تهدید محاسبه گردند. پرسشنامه شماره سه نیز بر اساس مقایسات زوجی و مقیاس ساعتی تدوین شد تا به وسیله گروه تصمیم وزن نسبی اجزا و عوامل شناسایی شده در هر گروه شناسایی گردد. یافته ها نشان داد که باید برای توسعه خدمات گردشگری این شهر از سه استراتژی ضربتی (کوتاه مدت)، استراتژی میان مدت و استراتژی بلند مدت در جهت برخورد با فرصت ها و تهدیدها استفاده نمود.
۲۷.

کاربست تاثیر شناختی «شاخص خاطره» بر ارتقای حس تعلق ساکنان محلات جدید و قدیم شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شهری دوره دهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 73 - 84

کلید واژه ها: حس تعلق به مکان خاطرات جمعی محلات تاریخی محلات نوساز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۹ تعداد دانلود : ۱۷۵
محیط انسان ساختی که انسان در آن زندگی می کند، صرفاً ابزار علمی یا نتیجه رویدادهای بی هدف نیست، بلکه واجد ساختار بوده و معنا را تجسم می بخشد. این معنا و ساختارها بازتاب فهم انسان از محیط طبیعی، انسان ساخت و وضعیت وجودی کلی اوست. معنایی را که انسان از محیط انسان ساخت، به صورت فردی و یا اجتماعی درک می کند، سبب ایجاد خاطراتی در ذهن او می گردد که در نهایت سبب افزایش حس تعلق ساکنین نسبت به فضای زیستی می شود. هدف این پژوهش، کشف عوامل خاطره ساز و ارزیابی میزان تأثیرگذاری آن بر ارتقای حس تعلق ساکنین محلات نسبت به فضای زیستی شان است. حس تعلق، امری چند بعدی است و عوامل متفاوتی در ارتقای این حس نقش دارد. بر اساس ادبیات موجود، خاطره به عنوان یکی از معیارها برای برآورد حس تعلق افراد نسبت به محل سکونتشان استخراج گردید. به منظور ارزیابی الگوی نظری، سه محله سنگ سیاه، اسحاق بیگ و بازار مرغ از میان محلات قدیمی و سه محله آبیاری، اصلاح نژاد و هوابرد از میان محلات جدید شهر شیراز به عنوان نمونه موردی انتخاب گردیدند و پرسشنامه ای متناسب در میان آنها توزیع شد. پژوهش حاضر کاربردی بوده و به شیوه  همبستگی و با استفاده از روش تحلیلی _ توصیفی تدوین گردیده است.  داده های پرسشنامه با استفاده از نرم افزار Spss  ورژن 24 و آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن و Tukeyو Anowa و SamplesT- Test Paired و ضریب همبستگی پیرسون مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج پژوهش بر همگن بودن محلات انتخابی در بافت جدید و قدیم از نظر تشابه ویژگی ها به طور مجزا و اهمیت عامل خاطره بر ارتقای حس تعلق در تمامی محلات دلالت دارد. بر این اساس، تأثیر خاطرات اجتماعی نسبت به خاطرات کالبدی بر ارتقای حس تعلق ساکنین محلات بیشتر بوده است. در مجموع، شاخص عناصر خاطره ساز از خاطرات کالبدی و آشنایی با محله از خاطرات اجتماعی بیشترین تأثیر و عامل ابنیه تاریخی از خاطرات کالبدی و سازمان های مردم نهاد از خاطرات اجتماعی کمترین تأثیر را در ارتقای حس تعلق ساکنین نسبت به فضای زیستی دارد.
۲۸.

تبیین مؤلفه های گردشگری خلاق پایدار در کریدورهای طبیعی شهری، مطالعه موردی: محور زاینده رود اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری شهری دوره ۸ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 87 - 102

کلید واژه ها: گردشگری گردشگری خلاق توسعه پایدار زاینده رود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۲۶
با توجه به چالش های گردشگری انبوه و فرهنگی و فشارهای رقابتی گردشگری و در نظر گرفتن مزایای مختلف توسعه خلاق گردشگری، شکی نیست که گردشگری خلاق نوعی پایدار از گردشگری در قرن بیست و یکم است. توسعه گردشگری خلاق در اصفهان به دلیل خشک سالی و کاهش جمعیت گردشگر به ویژه برای محور زاینده رود ضروری است. هدف از انجام پژوهش تبیین و اولویت بندی شاخص های گردشگری خلاق پایدار در محور زاینده رود از دیدگاه کارشناسان و متولیان شهر اصفهان است. روش انجام پژوهش توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است. به منظور تحلیل یافته ها از نرم افزار Spss و جهت اولویت بندی مؤلفه های گردشگری خلاق پایدار محور زاینده رود از تحلیل عاملی تأییدی در نرم افزار آموس استفاده شده است. نتایج حاصل نشان می دهد که در شاخص های گردشگری خلاق پایدار بین کارشناسان و متولیان تفاوت معناداری وجود ندارد. نتایج حاصل از تحلیل عاملی تأییدی نشان می دهد، عوامل مدیریتی، اجتماعی و اکولوژیکی با بارهای عاملی بیش از 9/0 در اولویت اول قرار دارند و عامل کالبدی در اولویت دوم، عامل فرهنگی در اولویت سوم و عامل اقتصادی در اولویت چهارم قرار دارند، این بدین معنا است که هرچه متغیرهای گردشگری خلاق در محور زاینده رود ارتقاء یابد، تحقق توسعه پایدار بیشتر خواهد شد و تمایل گردشگران برای داشتن تجارب جدید، ارتباط با سنت های محلی و استفاده از مهارت های خلاقانه آن ها برای حفاظت از محیط طبیعی و فرهنگی، عدالت و برابری اجتماعی و توسعه اقتصادی بیشتر خواهد شد. لذا فراهم سازی گردشگری خلاق در محور زاینده رود در جذب گردشگر حتی در زمان خشکی مؤثر خواهد بود و سبب ارتقاء توسعه پایدار شهری می گردد.
۲۹.

تعیین کننده ها و راهبردهای توسعه گردشگری پزشکی با رویکرد یکپارچه سازی خدمات نمونه موردمطالعه: استان های مرزی منطقه سه سلامت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال دهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۲۹) 199 - 214

کلید واژه ها: گردشگری پزشکی تحلیل محتوا تکنیک سوات تصمیم گیری چندشاخصه رویکرد یکپارچه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۹ تعداد دانلود : ۲۴۶
با توجه به جایگاه مهم صنعت گردشگری پزشکی در اقتصاد جهانی و قابلیت های ایران در این صنعت، رویکرد یکپارچه سازی خدمات سیاستی مؤثر برای افزایش جذابیت با هدف رقابت مقاصد است که علاوه بر ارائه خدمات بهتر و باکیفیت تر، به رفاه حال گردشگران و ارائه دهندگان خدمات نیز کمک می کند. این پژوهش با هدف تدوین تعیین کننده ها و ارائه راهبردهای توسعه گردشگری پزشکی به منظور گسترش دهکده های سلامت در استان های مرزی منطقه سه سلامت (کردستان، کرمانشاه و ایلام) انجام شده است. داده ها ابتدا با روش تحلیلی   اسنادی و با رویکرد تحلیل محتوا، سپس مصاحبه با تعدادی از خبرگان کلیدی به دست آمده است. تجزیه وتحلیل داده ها در مرحله اول با نرم افزار مکس کیو دی ای ۱۸ انجام شد. در مرحله دوم، شاخص های شناسایی شده، برای ارزیابی وضعیت موجود استان های مرزی منطقه سه سلامت با استفاده از تکنیک سوات بررسی شد. سپس با ترکیب دو تکنیک سوات و دیمتل فازی در راستای هدف تحقیق، انواع راهبردها مشخص و با استفاده از تکنیک ای اچ پی اولویت بندی شدند. جامعه آماری مرحله ارزیابی و اولویت بندی شامل هجده نف ر از خبرگان گردش گری پزش کی منطقه بوده است. یافت ه های حاص ل از تلفی ق تکنیک ه ای تص میم گیری چندمعیاره با مدل سوات، نشان می دهد که درخصوص اولویت بندی راهبردها، به ترتیب راهبرد بازنگری (WO) در اولویت اول و راهبرد تدافعی (WT) در اولویت دوم و راهبردهای تنوع (ST) و ته اجمی (SO) در اولویت ه ای بع دی ق رار گرفتند.
۳۰.

نقش مورفولوژی و آمایش شهری در ارتقاء تاب آوری کالبدی- فضایی مطالعه موردی: کلانشهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۲ 163 - 183

کلید واژه ها: تاب آوری شهری مدیریت بحران آمایش شهری مورفولوژی شهر اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳ تعداد دانلود : ۱۵۱
نظریه نوظهور «تاب آوری شهری» با نگاه جامع به همه ظرفیت های اجتماع، به سرعت در حال جایگزینی روش های ناکارآمد سنتی مدیریت بحران در رویارویی با تعدد و تنوع روز افزون فجایع در جهان است. هدف این پژوهش، با توجه به جایگاه مهم کلانشهر اصفهان در سلسله مراتب شهری، تحلیل وضعیت تاب آوری و تعیین عوامل اصلی و میزان اثرگذاری هر یک از آنها در ارتقاء تاب آوری اصفهان به وسیله مدلسازی ریاضی در قالب مدل EDRI، با تمرکز بر محیط مصنوع به ویژه مورفولوژی و آمایش شهری است. روش تحقیق: روش کلی پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف، زیربنایی و کاربردی است. در این جهت، با گزینش و بومی سازی شاخص ها به روش مطالعات کتابخانه ای، در رویکردی جامع سه شیوه مستقل جمع آوری و ارزیابی داده، شامل «بررسی میدانی و آماری»، «مصاحبه خبرگان به روش دلفی» و «افکارسنجی خانوار»، با استفاده از روش های تحلیل آماری، همبستگی کانونی، آزمون T و «مدل رگرسیونی چند متغیره پیش بین تاب آوری»، به کمک نرم افزارهای SPSS و R مورد استفاده قرار گرفت. بررسی ها گویای همبستگی مناسب و مستقیم شاخص های عملیاتی مطرح، همچنین تاب آوری «کالبدی- فضایی» پایین تر از متوسط اصفهان با مقدار 66/2، به کمک طیف لیکرات پنج سطحی 1 (بسیارضعیف) تا 5 (عالی) است. پیشنهادها: بر اساس نتایج، اولویت نخست برنامه ریزی ارتقاء تاب آوری از نظر کسب پایین ترین امتیاز، حوزه «آمایش و مورفولوژی شهری» با مقدار 53/2 و پس از آن «شاخص برخورداری» با 61/2 و «کیفیت مسکن» با مقدار 69/2 می باشد. میزان تأثیر بهبود شاخص ها در ارتقاء تاب آوری، بر اساس «مدل رگرسیونی پیش بین تاب آوری» حاصل پژوهش نیز، با ضرایب تأثیر 264/0 برای شاخص «آمایش و مورفولوژی شهری»، 164/0 برای «کیفیت مسکن» و با اختلاف بسیار جزئی مقدار 162/0 درخصوص «شاخص برخورداری» مؤید همین اولویت بندی برنامه ریزی و اقدام از منظر وزن مؤلفه ها و همچنین اهمیت آمایش شهری در ارتقاء تاب آوری است.
۳۱.

بررسی الگوی فضایی مصرف آب خانگی در اصفهان و تحلیل عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۲ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۲) 515 - 531

کلید واژه ها: اصفهان مصرف آب خانگی مصرف آب شهری مدیریت مصرف آب شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۰ تعداد دانلود : ۶۰۱
این تحقیق با هدف بررسی الگوی فضایی مصرف آب خانگی در مناطق مختلف اصفهان و تحلیل عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر آن انجام گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی - تحلیلی است. داده ها به دو روش اسنادی و پیمایشی گردآوری شده و با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی از قبیل همبستگی و رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر و با به کارگیری نرم افزار Spssتجزیه و تحلیل شده است. همچنین، برای نشان دادن توزیع گروه های مختلف مقدار مصرف آب خانواده روی نقشه از مدل تحلیل خوشه ای به روش آنالیز مکانی نقاط داغ در نرم افزار GISاستفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که میانگین مصرف آب خانوارها در منطقه 2 آبفا به طور معناداری بیشتر از سایر مناطق است. نتایج تحلیل حاکی از آن است که پنج متغیر درآمد ماهیانه خانوار، تعداد واحد مسکونی، عمر ساختمان، تعداد اعضای خانوار، و احساس وظیفه در صرفه جویی در مصرف به طور مستقیم در مصرف آب خانوار تأثیر داشته است. علاوه بر این،شش متغیر نوع مالکیت مسکونی، تحصیلات سرپرست خانوار، سن سرپرست خانوار، نوع واحد مسکونی، مدت سکونت در واحد مسکونی، و مساحت زیربنای واحد مسکونی به طور غیرمستقیم در میزان مصرف آب خانوار تأثیرگذار بوده اند. بر همین اساس،برای مدیریت تقاضای مصرف آب خانگی بر توجه به اقدامات فرهنگی در رابطه با ارتقای سطح آگاهی مصرف کنندگان درمورد درک اهمیت مسئله کمبود آب و آموزش و اجرای روش های بهینه مصرف آب خانگی توصیه شده است.
۳۲.

ارزیابی تاب آوری بافت تاریخی شهر در برابر مخاطرات طبیعی (زلزله) (مطالعه موردی: شهر یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 638 - 654

کلید واژه ها: تاب آوری شهری بافت تاریخی مخاطرات طبیعی شهر یزد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۴ تعداد دانلود : ۵۶۸
پژوهش های کاربردی در امور مربوط به ایمن سازی شهرها در برابر سوانح طبیعی سبب افزایش ابتکارات در طراحی ها و یافتن بهترین سیاست ها خواهد شد. بنابراین برای دستیابی به این هدف، گنجاندن برنامه های افزایش تاب آوری و کاهش آسیب پذیری شهروندان و جامعه که در معرض مخاطرات و سوانح طبیعی هستند در طرح های توسعه شهری ضرورت دارد. لذا برنامه ریزی برای تاب آوری در بحران جز مهمی از آینده نگری جوامع و سازمان ها شده است. پژوهش حاضر به منظور ارزیابی میزان تاب آوری بافت تاریخی شهر یزد در برابر مخاطرات طبیعی از جمله زلزله را مورد بررسی قرار داده است. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع داده ها اسنادی و میدانی و از نظر نحوه اجرا به صورت فضایی است. با استفاده از مدل AHP به تلفیق لایه های کاربری در محیط GIS مبادرت شد و در نهایت، محلات بافت تاریخی شهر از لحاظ میزان تاب آوری مشخص شده است. نتایج پژوهش نشان دهنده آن است که بخش های جنوبی و غربی از نظر تاب آوری در برابر مخاطرات در وضعیت نامناسبی قرار داشته (38/8 هکتار) و در مقابل واحدهای ساختمانی واقع در بخش های مرکزی و شرقی این منطقه از نظر تاب آوری در شرایط مساعدتری قرار دارد (26/90 هکتار). با توجه به ارزیابی صورت گرفته می توان اینگونه بیان داشت که محلات فهادان، زردتشتی، پشت باغ و گنبد سبز دارای بالاترین میزان تاب-آوری در برابر مخاطرات بوده و در مقابل محلات شیخداد، دولت آباد، گودال مصلی، گازرگاه و شش بادگیری دارای کمترین میزان تاب آوری هستند.
۳۳.

بیان جغرافیایی پایداری محلات شهری مبتنی بر تحلیل چند معیاره فضایی (نمونه موردی: کلان شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال هجدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳۴) 280 - 253

کلید واژه ها: ارزیابی رتبه بندی شهر پایدار OWA کلان شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۴ تعداد دانلود : ۲۳۷
اهداف: توسعه پایدار شهری یک مفهوم چندلایه است. هدف این پژوهش در گام نخست، معرفی یک روش ارزیابی و رتبه بندی فضایی پایداری محلات شهر مشهد است و در گام دوم ارائه سناریوهای چندگانه برنامه ریزی در جهت حرکت به سمت شهر پایدار است. روش: روش تحقیق این مقاله توسعه ای-کاربردی و  توصیفی-تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز در این تحقیق از طریق پرسش نامه و اطلاعات دستگاه های اجرایی به ویژه شهرداری جمع آوری شده ست و با رویکرد تصمیم گیری چند معیاره فضایی (مدلAHP و OWA) وضعیت پایداری محلات مشهد تعیین شده است. یافته ها/ نتایج: یافته های تحقیق نشان داد که طیف مختلفی از میزان پایداری محلات شهری با استفاده از مدل OWA تولید شده است و مدیران قبل از هرگونه عملیات اجرایی می توانند گزینه های مختلف منتج از مدل را -بر خلاف بسیاری از مدل ها که تک سناریو هستند-ارزیابی و تصمیم گیری کنند. در این تحقیق، شاخص پایداری کلی محلات در سناریوی کاملا بدبینانه نشان داد که محلات سرشور، جنت (منطقه 8) مجیدیه، نقویه (12) و احمدآباد (14) از محلات با پایداری بسیار قوی و محله های کشاورز (منطقه 5)، فدک (5)، امیرالمؤمنین (13) و نوید (منطقه 15) از محلات با پایداری بسیار ضعیف در بین محلات مشهد می باشند. نتیجه گیری: ناپایداری شهرها یکی از مهم ترین موضوعات جهانی است. شهر مشهد نیز به دلیل شرایط رشد سریع و توسعه بی برنامه در حاشیه خود با مشکلات فراوانی به لحاظ پایداری با آن روبه روست. تعیین شاخص های بومی شهر پایدار هم راستا با استانداردهای جهانی، تعیین محلات در معرض ناپایداری شدید و همچنین، اولویت گذاری مدیران شهری می تواند کمک زیادی به رشد و ارتقای شاخص های شهر پایدار نماید.
۳۴.

ارزیابی سازگاری شاخص های مکان یابی ساختمان های تجاری بزرگ مقیاس با رویکرد تهدیدات و مخاطرات شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال دهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۸ 127 - 140

کلید واژه ها: مکان یابی برنامه ریزی شهری سازگاری آسیب پذیری ساختمان تجاری بزرگ مقیاس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۳ تعداد دانلود : ۱۱۸
استقرار هر فضای شهری در موقعیت فضایی کالبدی خاصی از سطح شهر تابع اصول و قواعد خاص خود است. رعایت اصول و قواعد می تواند موفقیت و عملکرد مناسب عنصر مورد نظر را در مکان تعیین شده افزایش دهد و در غیر این صورت باعث افزایش آسیب پذیری آنها می شود. با به کاربردن اصول برنامه ریزی شهری همچون برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، منطقه بندی شهری، تمرکززدایی، مکان یابی مناسب، جلوگیری از توسعه نواحی در همجواری با کاربری های پرمخاطره و مورد تهدید می توان ضریب آسیب پذیری شهرها را در مقابل مخاطرات کاهش داد. ساختمان های تجاری به عنوان یکی از المان های مهم شهری نقش بسزایی در تسهیل مدیریت بحران در شرایط اضطراری در برابر تهدیدات و مخاطرات شهری دارند؛ بنابراین علاوه بر محورهای سازه ای و معماری، محور مکان یابی یکی از مهم ترین و اصولی ترین محور جهت ارزیابی آسیب پذیری ساختمان های تجاری بزرگ مقیاس است. این پژوهش  با ماهیت توسعه ای- کاربردی و روش توصیفی- پیمایشی به بررسی موضوع در ساختمان های تجاری بزرگ مقیاس پرداخته است. در این پژوهش برای ارزیابی مکان یابی ساختمان های تجاری بزرگ مقیاس دو معیار فضایی- کالبدی و جغرافیایی، طبیعی و زیست محیطی در نظر گرفته شده است.  در این پژوهش با بهره گیری از روش های SWARA و SMART به بررسی موضوع و ارائه مدل جهت ارزیابی آسیب پذیری مکانی پرداخته شده است. نتایج حاصل از ارزیابی معیارها و شاخص های مکان یابی نشان می دهد معیارهایی که منشأ آنها تهدیدات و مخاطرات شهری است (جغرافیایی، طبیعی) با امتیاز 5238/0 نسبت به معیارهای تسهیل کننده مدیریت بحران (فضایی و کالبدی) با وزن 4762/0 اولویت بیشتری دارند. با بهره گیری از مدل ارائه شده می توان ساختمان های تجاری بزرگ مقیاس را در برابر تهدیدات و مخاطرات شهری مورد ارزیابی آسیب پذیری قرار داد و همچنین میزان آسیب پذیری و نقاط ضعف این ساختمان ها در هر شاخص و معیار را بررسی نمود. ارزیابی آسیب پذیری مکانی ساختمان مورد مطالعه برابر با 9/64 درصد است که به لحاظ سازگاری از منظر پدافند غیرعامل در دسته متوسط طبقه بندی می شود.
۳۵.

تحلیل و ارزیابی روند توسعه فضایی کلانشهر شیراز در افق1410 با استفاده از مدل تحول زمین و تکنیک هلدرن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۰ 123 - 136

کلید واژه ها: توسعه فضایی LTM هلدرن شیراز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۸ تعداد دانلود : ۷۵۳
 افزایش جمعیت و توسعه شهرنشینی، فشار فزاینده ای را بر زمین وارد نموده و تخریب زمین های پیرامون شهرها را موجب شده و از چالش های اساسی در برنامه ریزی شهری در دهه های اخیر بوده است. روش تحقیق توصیفی _تحلیلی می باشد و از لحاظ هدف، کاربردی است. جهت تحلیل روند توسعه فضایی کلان شهر شیراز، از تصاویر ماهواره ای سال های 1365 تا 1395 استفاده شده و برای مدلسازی تغییرات در سال1410، از پارامترهای مؤثر در توسعه شهر و مدل تحول زمین استفاده گردید. نتایج تحلیل تصاویر ماهواره ای برای سال های 1365تا 1395 نشانگر تغییرات فزاینده کاربری های کشاورزی و فضاهای سبز به کاربری اراضی ساخته شده می باشد. در دوره 30 ساله باعث تخریب بیش از 508 هکتار از فضای سبز و بیش از 3373 هکتار زمین زراعی شده است. نتایج حاصل از مدل هلدرن نیز در این دوره نشانگر آنست که 59 درصد رشد فیزیکی شهر مربوط به افزایش جمعیت شهر و41 درصد آن مربوط به رشد افقی و اسپرال شهر شیراز بوده است. با ادامه این روند توسعه آتی شهر شیراز با مشکلات فزاینده زیست محیطی و اکولوژیکی مواجه خواهد شد، فضاهای سبز شهری و اراضی کشاورزی بیشتری در پیرامون شهر شیراز تا سال 1410 به زیر ساخت و ساز خواهد رفت و مشکلات موجود شهری دو چندان می گردد. همچنین بعد از 1410 برای توسعه شهری جدید نیاز به افزایش محدوده شهری و در نتیجه تخریب محیط زیست اطراف شهر و زمین های کشاورزی اتفاق خواهد افتاد.
۳۶.

تحلیلی بر میزان اهمیت مؤلفه های کیفیت محیطی از دیدگاه گردشگران (مطالعه موردی: کلان شهر اصفهان)

نویسنده:
منبع: مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای دوره اول پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱ 1 - 21

کلید واژه ها: کیفیت زندگی کیفیت محیطی توسعه پایدار گردشگری اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۲۱۵
امروزه ارتقای کیفیت محیطی در کلان شهرهای گردشگرپذیر به عنوان یکی از مهم ترین راهکارهای جذب گردشگر شناخته می شود. بنابراین بهبود و ارتقای کیفیت محیط به یکی از اهداف اصلی سیاست گذاران و برنامه ریزان شهری بدل شده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان اهمیت مؤلفه های کیفیت محیطی از دیدگاه گردشگران کلان شهر اصفهان می باشد. روش تحقیق در این بررسی از نوع توصیفی- تحلیلی است و داده ها به روش پیمایشی تهیه شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل گردشگران کلان شهر اصفهان می باشد که با استفاده از فرمول کوکران نمونه ای به حجم 384 نفر از بین آن ها به صورت تصادفی انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفته است. این تعداد از طریق پرسشنامه ای که اعتبار آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ آزمون شده است، مورد پرسش قرار گرفتند. در این مطالعه به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از رویکرد آماری مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) و آزمون تحلیل عاملی تأییدی پنج عاملی مرتبه دوم استفاده شده است. نتایج بیانگر این است که از دیدگاه گردشگران از بین مؤلفه های کیفیت محیطی، بعد زیست محیطی دارای بیش ترین اهمیت بوده است. سپس ابعاد زیباشناختی و فرمی، معنایی و ادراکی و نهایتاً عملکردی و فعالیتی با اهمیت بوده اند. از این رو تقویت مؤلفه زیست محیطی و دیگر ابعاد (به ترتیب اهمیت) در کلان شهر اصفهان جهت شکوفایی بخش گردشگری بسیار ضروری می باشد که در این راستا پیشنهادهایی ارائه شده است.
۳۷.

بررسی عوامل موثر بر بهبود تاب آوری زیست محیطی شهرهای ساحلی (مطالعه ی موردی: شهرهای ساحلی استان بوشهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی سال اول پاییز ۱۳۹۹ شماره ۲ 5 - 27

کلید واژه ها: تاب آوری زیست محیطی شهرهای ساحلی استان بوشهر تحلیل عاملی تحلیل سلسله مراتبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۰ تعداد دانلود : ۲۷۳
شهرهای ساحلی در سراسر جهان به طور فزاینده تحت تأثیر انواع مخاطرات طبیعی و غیرطبیعی قرار دارند که به منظور کاهش آسیب پذیری آن ها در برابر این مخاطرات، بهبود تاب آوری در ابعاد مختلف نقش اساسی دارد. بُعد زیست محیطی تاب آوری با تأکید بر پایداری نظام اکولوژیکی شهرها به بهبود پایداری آن ها در برابر مخاطرات مختلف زیست محیطی می پردازد. این پژوهش بر اساس هدف از نوع کاربردی و به منظور بررسی عوامل مرتبط با بهبود تاب آوری زیست محیطی شهرهای ساحلی در دو مرحله انجام شده است. محدوده ی موردمطالعه شامل شهرهای ساحلی استان بوشهر است که نقش کارکردی به عنوان مرکز شهرستان دارند. جامعه آماری در مرحله اول عبارت اند از کارشناسان مدیریت شهری و فعالان محیط زیست و در مرحله دوم شامل متخصصان تاب آوری شهری است. به منظور تعیین عوامل مرتبط با بهبود تاب آوری زیست محیطی شهرهای ساحلی، از روش تحلیل عاملی و به منظور تعیین وزن هر یک از این عوامل و ارزیابی تاب آوری زیست محیطی محدوده موردمطالعه از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده است. بر اساس نتایج تحلیل عاملی، عوامل مؤثر پس از نام گذاری عبارت اند از "کنترل آلودگی"، "حفاظت از منابع موجود"، "جمعیت و دسترسی به خدمات" و "فعالیت گروه های داوطلب" که مقادیر ویژه به ترتیب برابر5.23، 3.08، 2.07 و 1.50 است. بر اساس نتایج حاصل از AHP، عامل "کنترل آلودگی ها" نسبت به سایر عوامل بیشترین اهمیت را دارد و از میان شهرهای ساحلی بررسی شده، شهر بوشهر با وزن برابر 420/0 بیشترین و شهر عسلویه با وزن برابر 068/0 کمترین سطح تاب آوری زیست محیطی رادارند.
۳۹.

تبیین راهبردهای توسعه گردشگری پزشکی با رویکرد رقابت پذیری مقاصد (نمونه موردی استان فارس)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال هجدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۵) 236 - 199

کلید واژه ها: گردشگری پزشکی رقابت پذیری مقاصد تحلیل محتوا تکنیک SWOT تصمیم گیری چند شاخصه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۱ تعداد دانلود : ۱۱۷
دانش توسعه گردشگری پزشکی با مزیت رقابتی به عنوان یکی از زیر بخشهای مهم گردشگری هنوز محدود است. با توجه به جایگاه مهم و قابلیت های صنعت گردشگری پزشکی ایران در منطقه، پژوهش حاضر با هدف تدوین تعیین کننده ها وارایه راهبردهای توسعه گردشگری پزشکی با رویکرد رقابت پذیری مقاصد در کلان منطقه پنج سلامت( استان فارس) می باشد.در این مطالعه ترکیبی از روش های کیفی و کمی استفاده شد. در مرحله اول تحلیل محتوا به مثابه استراتژی تحقیق انتخاب و از نرم افزار 18 MAXQDA برای تجزیه و تحلیل داده ها بهره گرفته شد. در مرحله دوم، شاخص های شناسایی شده، جهت ارزیابی وضعیت موجود منطقه با استفاده از تکنیک SWOT ، مورد بررسی قرار گرفت و با ترکیب دو تکنیک SWOT و DEMATEL فازی در راستای هدف تحقیق انواع راهبردها مشخص و با استفاده از تکنیک AHP الویت بندی شدند. در این پژوهش چارچوبی از شاخص ها با رویکرد رقابت پذیری در راستای اهداف تحقیق و در ابعاد گوناگون تدوین و ارزیابی شد و بر همین اساس وضعیت موجود منطقه مورد مطالعه شناسایی و درنهایت استراتژی های مختلف در قالب راهبردها پیشنهاد گردید. این پژوهش جهت رشد کیفی در جهانگردی پزشکی و ایجاد یک بازار پایدار با توجه به شاخص های مطرح شده است که دراین راستا به ایجاد مزیت رقابتی از طریق ارایه خدمات یکپارچه و تدوین، طراحی و پیاده سازی راهبردهای این صنعت در آیمزه های مختلف در شیراز پرداخته شده و لزوم توجه مسؤولان امر حوزه گردشگری سلامت را به نتایج این پژوهش در برنامه ریزی های آتی می طلبد.
۴۰.

تحلیل آسیب پذیری و اولویت بندی کاربری های تاریخی کلانشهر اصفهان در مدیریت بحران و تخلیه اضطراری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال هفدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۶۲ 123 - 137

کلید واژه ها: آسیب پذیری شاخصهای بنیادین شاخصهای مدیریتی تخلیه اضطراری کاربری تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹ تعداد دانلود : ۸۸
مدیریت و برنامه ریزی بحران با تأکید بر رویکردهای کلیدی از قبیل امدادرسانی و تخلیه اضطراری در کاربری های شهری اهمیت و ضرورت بسیاری دارد. در کلانشهر اصفهان این ضرورت در کاربری های تاریخی این شهری به وضوح دیده می شود. تمرکز کاربری های تاریخی در مناطق مرکزی اصفهان در کنار عواملی مانند دسترسی نامناسب، معابر تنگ و باریک، عدم تناسب فضایی، ناسازگاری در ساختار، فرسایش تدریجی بنا و فقدان برنامه ریزی مدون در این کاربری ها موجب گردیده تا کاربری های تاریخی شهر اصفهان در بحران های احتمالی آسیب پذیر باشد. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع اسنادی، تحلیلی- پیمایشی و نوع آن بنیادی- کاربردی است. پژوهش حاضردر صدد است تا با تأکید بر روش مشاهده میدانی، تکمیل چک لیست و مدل سلسله مراتبی AHP به تحلیل آسیب پذیری کاربری ها و اولویت بندی آنها در عملیات تخلیه اضطراری بپردازد. اساس مطالعه بر مبنای دو گروه شاخص بنیادی و مدیریتی است. جامعه آماری تحقیق 420 بنای تاریخی شهر اصفهان است که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که منطقه سه شهر اصفهان با وزن 49/0 در شاخص های بنیادین و 53/0 در شاخص های مدیریتی در صدر مناطق با کاربری های تاریخی آسیب پذیر قرار دارد. و در اولویت اول امدادرسانی و تخلیه است. مناطق یک، پنج، شش و سایر مناطق در اولویت بعد هستند. شناسایی و طیف بندی بناهای تاریخی بر مبنای درجه و شدت فرسایش، تقویت سازه ها، آموزش عملیات های تخلیه و رعایت پدافند غیرعامل در ساختارها از راهبردهای کلان در مدیریت بحران این کاربری هاست.  

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان