خلیل اسماعیل پور

مقدمه: خستگی احساس ناخوشایند ذهنی است که فرد در آن وضعیت احساس تحلیل قوا در ابعاد جسمانی، شناختی و روانی می کند. شکل مزمن این موضوع امروزه در بین متخصصین بهداشت روانی به موضوعی شایع تبدیل شده است. این پژوهش با هدف مقایسه ی فراشناخت در افرد دارای خستگی مزمن و افراد عادی انجام گرفت. در این پژوهش 120 (60 نفر دارای خستگی مزمن و 60 نفر عادی) نفر از بین دانشجویان دختر کارشناسی دانشگاه تبریز، به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای و از طریق سرند کردن، انتخاب شدند. شرکت کنندگان مقیاس تأثیر خستگی (FIS) و فرم کوتاه پرسشنامه فراشناخت ولز (MCQ-30) را تکمیل کردند. داده های آماری با بکارگیری آزمونt گروه های مستقل مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که افراد دارای خستگی مزمن و افراد عادی در زیرمقیاس خودآگاهی شناختی و عقاید منفی درباره کنترل ناپذیری افکار، تفاوت معناداری با هم ندارند اما در زیرمقیاس های باورهای مثبت درباره نگرانی، فقدان اطمینان شناختی و اعتقاد درباره ی نیاز به کنترل افکار، تفاوت به نفع گروه دارای خستگی مزمن معنی دار است.بر مبنای یافته های این پژوهش، تمرکز بر نقش متغیرهای فراشناختی در مداخلات درمانی افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن، می تواند بخش مهمی از درمان این افراد را تشکیل دهد.

زمینه و هدف: با توجه به شیوع بالای اختلال نافرمانی مقابله ای در کودکان و پیامدهای بعدی این اختلال، هدف مطالعه حاضر بررسی رابطه مشکلات دلبستگی با شدت علائم اختلال نافرمانی مقابله ای در کودکان دبستانی بود. روش: طرح پژوهش حاضر توصیفی از نوع مطالعات همبستگی است. جامعه آماری دانش آموزان مدارس ابتدایی منطقه 4 آموزش وپرورش شهر تبریز در سال تحصیلی 95-1394 را شامل می شد. شرکت کنندگان تعداد 229 نفر (119 دختر، 110 پسر) از کودکان در دامنه سنی 11-6 ساله بودند که با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و از والدین شان خواسته شد مقیاس درجه بندی اختلال نافرمانی مقابله ای (هومرسن و همکاران، 2006) و پرسشنامه دلبستگی میان خویشاوندی (کاپنبرگ و هالپرن، 2006) را در رابطه با کودک خود تکمیل کنند. داده ها با استفاده از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که رابطه معناداری بین مؤلفه های مربوط به مشکلات دلبستگی و اختلال نافرمانی مقابله ای وجود دارد (01/0P<) و مشکلات دلبستگی پیش بین قوی برای شدت علائم اختلال نافرمانی مقابله ای در کودکان دبستانی است؛ به طوری که این مؤلفه ها توانستند 40 درصد واریانس رفتارهای مقابله ای کودکان را تبیین کنند. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر، همسو با نظریه دلبستگی بالبی، نقش دلبستگی در اختلال نافرمانی مقابله ای تأیید می شود. تلویحات تشخیصی و درمانی مشکلات دلبستگی برای درمان کودکان مبتلابه اختلال نافرمانی مقابله ای در مقاله بحث شده است.

هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثربخشی آموزش خودتنظیمی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بود. برای انجام پژوهش، 50 نفر از دانش آموزان هنرستان های دخترانه تبریز پس از غربالگری بر اساس نمره پیشرفت تحصیلی انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار داده شدند. پرسشنامه راهبردهای یادگیری خودتنظیمی (MSLQ) برای هر دو گروه در مرحله پیش آزمون و پس آزمون اجرا شد و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل کواریانس استفاده شد. نتایج نشان داد که از نظر پیشرفت تحصیلی تفاوت معنی داری بین گروه های آموزش و کنترل وجود داشت (001/0p<) و نمره تعدیل شده پیشرفت تحصیلی گروه آزمایش، پس از آموزش خودتنظیمی بالاتر از گروه کنترل بود. براساس نتایج می توان گفت آموزش خودتنظیمی، پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را افزایش می دهد.

استرس یکی از عوامل مؤثر در کاهش عملکرد کارکنان است. تحقیقات بسیاری، برخی از عوامل مرتبط با استرس را بررسی کرده اند. هدف این پژوهش بررسی نقش شخصیت و هوش هیجانی در استرس ادراک شده در میان کارکنان بود. شرکت کنندگان این تحقیق، 306 نفر از کارکنان شرکت موتوژن تبریز بودند. از آن ها خواسته شد پرسشنامه شخصیتی NEO-FFI (کوستا و مک کری، 1992)، آزمون هوش هیجانی (برادبری و گریوز، 2005) و مقیاس استرس ادراک شده (14-PSS؛ کوهن و همکاران، 1983) را تکمیل کنند. داده ها با استفاده از همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه سلسله مراتبی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که روان رنجورخویی با استرس ادراک شده رابطه مثبت، و سایر عوامل شخصیت (به غیر از انعطاف پذیری) و ابعاد هوش هیجانی با استرس ادراک شده رابطه منفی داشتند (01/0p<). تأهل، سطح تحصیلات، روان رنجورخویی، خودمدیریتی و مدیریت روابط نقش معنی داری در پیش بینی استرس ادراک شده داشتند و این عوامل 7/56 درصد واریانس استرس ادراک شده را تبیین کردند (567/0=R2). نتایج این تحقیق، بیانگر این است که مداخلات روان درمانی و آموزش های روانی کارکنان شرکت های تولیدی و کارخانجات، می توانند در کنار عوامل جمعیت شناختی بر برخی از مؤلفه های هوش هیجانی و همچنین بر روان رنجورخویی توجه داشته باشند.

هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثربخشی آموزش خودتنظیمی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بود. برای انجام پژوهش، 50 نفر از دانش آموزان هنرستان های دخترانه تبریز پس از غربالگری بر اساس نمره پیشرفت تحصیلی انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار داده شدند. پرسشنامه راهبردهای یادگیری خودتنظیمی (MSLQ) برای هر دو گروه در مرحله پیش آزمون و پس آزمون اجرا شد و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل کواریانس استفاده شد. نتایج نشان داد که از نظر پیشرفت تحصیلی تفاوت معنی داری بین گروه های آموزش و کنترل وجود داشت (001/0p<) و نمره تعدیل شده پیشرفت تحصیلی گروه آزمایش، پس از آموزش خودتنظیمی بالاتر از گروه کنترل بود. براساس نتایج می توان گفت آموزش خودتنظیمی، پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را افزایش می دهد.

زمینه و اهداف: افزایش سن ازدواج دختران از زمره تحولاتی است که در نتیجه تغییرات کلان در سطح جامعه حادث شده است. پدیده افزایش سن و در ادامه بروز تجرد در دختران باعث نابسامانی هایی چون آسیب های روانی می شود. این تحقیق با هدف مقایسه نیمرخ آسیب های روانی دختران مجرد با زنان متاهل انجام شده است. برای این منظور240 نفر از زنان مجرد و متاهل30 تا 45ساله شاغل در معاونت های بهداشتی ودرمانی دانشگاه علوم پزشکی شهر تبریز به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب وپرسشنامه SCl90-R راتکمیل نمودند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS وروش تحلیل واریانس چندمتغیره (MANOVA) تحلیل شد. یافته ها نش نشانگر این است بین دو گروه مورد مطالعه در مولفه افسردگی (05/0P< و969/6 =F) و نیز در مولفه حساسیت در روابط متقابل (05/ و993/7 =F) تفاوت معنادار وجود دارد. در مقایسه میانگین های بین دو گروه مجرد و متأهل، میانگین افسردگی در گروه مجردها نسبت به گروه متأهل بیشتر است (گروه مجرد07/1وگروه متاهل81/0) و نیز میانگین حساسیت در روابط متقابل در گروه مجرد نسبت به گروه متأهل بیشتر است (گروه مجرد91/0وگروه متاهل 67/0)، ولی در سایر مولفه های آسیب روانی در دو گروه تفاوت معنادار وجود ندارد. این تحقیق به طور معنی دار مشکلات روانی از جمله افسردگی و حساسیت در روابط متقابل در دختران مجرد را نشان داد که این امر ضرورت توجه روان شناسان و مشاوران خانواده و سایر متولیان مسائل خانواده را به این آسیب ها خاطر نشان می سازد.

هدف اصلی مطالعه ی حاضر مقایسه اثر توجه متمرکز بر خود بر سوگیری حافظه در افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی است. برای انجام این پژوهش 45 نفر از دانشجویان پسر دانشگاه تبریز که نمره بالای خط برش مقیاس هراس اجتماعی کانور داشتند، در مطالعه شرکت داده شدند. روش نمونه گیری بصورت دسترس بود. شرکت کنندگان به طور تصادفی به سه تقسیم شدند: دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل. برای همه ی آزمودنی ها، کلمات دارای بار هیجانی، برای به خاطر سپردن، ارائه می شد. در حین آزمایش در یکی از گروه ها از طریق بازخورد کاذب، افزایش توجه متمرکز بر خود و در گروه دیگرکاهش توجه متمرکز بر خود ایجاد شد و گروه کنترل بازخورد غیرمرتبط دریافت کردند. در مرحله بعد واژه های هیجانی قبلی به همراه یک سری کلمات دیگر به آزمودنی ها ارایه شد تا آنها را بازشناسی نمایند. سوگیری پاسخ (ß) و حساسیت پاسخ(d') ، برای بازشناسی کلمات هیجانی با استفاده از تئوری تشخیص علامت محاسبه و داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیره تحزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که تفاوت معناداری در حساسیت پاسخ در بین سه گروه وجود دارد، اما تفاوت معناداری در سوگیری پاسخ در بین گروه ها یافت نشد. مبتنی بر یافته های این پژوهش، حساسیت افراد دچار اضطراب اجتماعی به انگیختگی درونی در مواجهه با موقعیت های استرس زای اجتماعی و سوگیری حافظه این افراد تأیید می گردد.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تفاوت های جنسیتی ادراک زمان در رابطه با پردازش اعداد است. روش: 56 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه تبریز به صورت داوطلبانه در این پژوهش شرکت کردند. آزمون رایانه ای ادراک زمان، به صورت اعداد 1،2،8،9 در دو بازه زمانی کوتاه (400،500،300 میلی ثانیه) و بلند (1100،1200،1000 میلی ثانیه) به آزمودنی ها ارائه شد و از آنها خواسته شد مدت زمان حضور اعداد را بازتولید کنند. برای نحلیل داده ها از آزمون نحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر سه عاملی استفاده شد. یافته ها : یافته ها نشان داد که بازه های زمانی کوتاه بیش برآورد و بازه های زمانی بلند کم برآورد شدند. اعداد بر برآورد زمان تاثیر داشتند. دقت برآورد زمان به طول بازه های زمانی و اعداد بستگی داشت. برآورد بازه های زمانی کوتاه غیردقیق تر از بازه های زمانی بلند بود. در بازه های زمانی کوتاه، زنان در مقایسه با مردان برآورد زمان دقیق تری داشتند. برآورد مردان در بازه های زمانی کوتاه دو برابر برآورد زنان بود. برعکس، مردان نسبت به زنان در بازه های زمانی بلند برآورد زمانی دقیق تری داشتند. اما تفاوت بین مردان و زنان به اندازه بازه های زمانی کوتاه چشمگیر نبود. نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده تعامل عدد و جنسیت در ادراک زمان هست.

هدف : هدف پژوهش حاضر، مقایسه واکنش های سوگ ناشی از فوت خویشاوندان درجه یک (فرزند، همسر، پدر و مادر، خواهر و برادر) و بررسی تعامل آن با منتظره/ غیرمنتظره بودن مرگ متوفی بود. روش : از بین افرادی که پس از فوت یکی از خویشاوندان درجه یک، دچار سوگ شده بودند، 180 نفر (77 مرد و 103 زن) به روش هدف مند انتخاب شدند. شرکت کنندگان پرسش نامه تجربه سوگ ( GEQ ) را تکمیل کردند. داده ها به روش تحلیل واریانس چندمتغیری ( MANOVA ) تحلیل شد. یافته ها : اثر سوگ غیرمنتظره نسبت به سوگ مورد انتظار، از نظر جست وجوی تبیین (001/0 p< ) تفاوت معنی دار داشت و نسبت خویشاوندی (001/0 p< ) در برخی ابعاد واکنش سوگ تفاوت معنی دار ایجاد می کرد؛ بدین ترتیب که سوگ ناشی از فوت فرزند در ابعاد واکنش های بدنی، جست وجوی تبیین و احساس ترک شدن، شدیدتر از سوگ سایر خویشاوندان؛ و سوگ همسر از نظر احساس ترک شدن بالاتر از سوگ ناشی از فوت همشیرها و والدین بود. سوگ همشیرها از نظر جست وجوی تبیین بالاتر از سوگ ناشی از فوت والدین و سوگ ناشی از فوت مادر در این مؤلفه، بالاتر از سوگ ناشی از فوت پدر بود. نتیجه گیری : یافته های به دست آمده، با روشن کردن تفاوت شدت واکنش های سوگ ناشی از فوت خویشاوندان می تواند اشاراتی برای درمان سوگ داشته باشد. /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal" mso-tstyle-rowband-size:0 mso-tstyle-colband-size:0 mso-style-noshow:yes mso-style-priority:99 mso-style-qformat:yes mso-style-parent:"" mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt mso-para-margin:0cm mso-para-margin-bottom:.0001pt mso-pagination:widow-orphan font-size:11.0pt font-family:"Calibri","sans-serif" mso-ascii-font-family:Calibri mso-ascii-theme-font:minor-latin mso-fareast-font-family:"Times New Roman" mso-fareast-theme-font:minor-fareast mso-hansi-font-family:Calibri mso-hansi-theme-font:minor-latin mso-bidi-font-family:Arial mso-bidi-theme-font:minor-bidi}

هدف پژوهش حاضر مقایسه تفاوت های جنسیتی در برآوردهای شخصی از هوش های چندگانه در جامعه دانشجویان بود. بدین منظور تعداد 268 نفر (184 زن و 84 مرد) از دانشجویان علوم انسانی دانشگاه پیام نور مرکز تبریز با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای و خوشه ای چندمرحله ای به شیوه تصادفی انتخاب شدند و برای گردآوری اطلاعات از دانشجویان گروه نمونه خواسته شد تا پرسشنامه هوش های چندگانه که شامل 8 خرده مقیاس هوش زبانی یا کلامی، منطقی- ریاضی، فضایی، موسیقایی، بدنی-جنبشی، درون فردی، میان فردی و طبیعت گرایانه بود، تکمیل کنند. داده ها با استفاده از روش تحلیل چندمتغیری کوواریانس (MANCOVA) مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که پس از کنترل آماری اثر سن، تفاوت های معنی داری بین برآورد های شخصی دانشجویان زن و مرد در هوش زبانی یا کلامی، هوش بدنی- جنبشی، هوش میان فردی، هوش درون فردی و هوش طبیعت گرایانه وجود داشت. میانگین نمره های دانشجویان مرد در تمامی این خرده مقیاس ها بیشتر دانشجویان زن بود. در این مقاله نتایج پژوهش حاضر مورد بحث قرار گرفت.

خستگی احساس ناخوشایند ذهنی است که فرد در آن وضعیت احساس تحلیل قوا در ابعاد جسمانی، شناختی و روانی می کند. این مسئله امروزه در بین متخصصین بهداشت روانی به موضوعی رایج تبدیل شده است. این پژوهش با هدف بررسی نقش فراشناخت روی احساس خستگی، بر اساس مدل براون انجام گرفت.در این پژوهش، 400 نفر از بین دانشجویان کارشناسی دانشگاه تبریز، به روش نمونه گیریتصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شد. شرکت کنندگان مقیاس تأثیر خستگی (FIS) و فرم کوتاه پرسشنامه فراشناخت ولز (MCQ-30)را تکمیل کردند. تجزیهو تحلیل داده ها با استفاده از روش رگرسیون چندگانه، توسط نرم افزارSPSS 18 صورت گرفت.نتایج پژوهش نشان داد که فراشناخت پیش بینی کننده ی معنادار خستگی شناختی، جسمی، اجتماعی و نیز خستگی کل می باشد و حدود 33% تا 42% واریانس ابعاد خستگی و خستگی کل را پیش بینی می کند. بر مبناییافته های این پژوهش، تمرکز بر نقش متغیرهای شناختی و فراشناختی در مداخلات درمانی افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن، می تواند بخش مهمی از درمان این افراد را تشکیل دهد.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه اضطراب صفت پدر و مادر و ادراک فرزندان از شیوه های فرزندپروری والدین شان با اضطراب فرزندان بود. این پژوهش از نوع مطالعات همبستگی است. بدین منظور 100 نفر از دانشجویان بومی دانشگاه آزاد اسلامی و دولتی تبریز (50 دختر و 50 پسر) و والدین آن ها به روش نمونه گیری داوطلبانه انتخاب شد. به این دلیل از دانشجویان بومی استفاده شد که والدین شان بتوانند پرسشنامه ها را تکمیل کنند. برای اندازه گیری اضطراب والدین و فرزندان از سیاهه اضطراب صفت حالت (STAI؛ اسپیلبرگر، گورساچ و لاشن،1970 ) و برای سنجش ادراک فرزندان از شیوه های فرزندپروری والدین از سیاهه گزارش فرزندان از رفتارفرزندپروری (CRPBI؛ شیفر، 1965) استفاده شد. داده ها با روش همبستگی و رگرسیون چندگانه تحلیل شد. نتایج نشان دادند که بین اضطراب والدین و اضطراب فرزندان رابطه مثبت معنی داری وجود دارد. همچنین رابطه بین ادراک شیوه های فرزندپروری و اضطراب فرزندان معنی دار بود. به نحوی که بین ادراک پذیرش و ادراک کنترل بیش از حد والدین با اضطراب فرزندان، به ترتیب، رابطه منفی و مثبت وجود داشت. براساس این نتایج می توان گفت که اضطراب بالای والدین و برداشت فرزندان از روش های فرزندپروری آن ها، نقش مهمی در اضطراب فرزندان دارد. بنابراین، می توان با آموزش صحیح فرزندپروری به والدین و کاهش اضطراب آنها، از میزان اضطراب فرزندان و آثار مخرب آن کاست.

این پژوهش با رویکرد شناختی ـ رفتاری، و با هدف بررسی نقش باورهای ارتباطی و مهارت های ارتباطی در پیش بینی رضایت زناشویی زوجین انجام شده است. بدین منظور، 80 زوج از ساکنین شهر تبریز انتخاب شدند. پس از ایجاد انگیزه برای مشارکت در تحقیق و کسب رضایت آگاهانه، از شرکت کننده ها خواسته شد پرسشنامه های باورهای ارتباطی (RBQ)، مهارت های ارتباطی زناشویی و رضایت زناشویی (ENRICH) را تکمیل کنند. نتایج نشان داد که مردان رضایت زناشویی بالاتری نسبت به زنان دارند. تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که مهارت-های ارتباطی و مدت ازدواج پیش بینی کننده های معنا دار رضایت زناشویی مردان هستند. هم چنین، مهارت های ارتباطی و برخی از باورهای ارتباطی از جمله باور به «کامل بودن همه چیز در روابط زناشویی»، «انجام همه کارها با کمک یکدیگر» و «رمانتیک گرایی»، به ترتیب، نقش معنا داری در پیش بینی رضایت زناشویی زنان داشتند. سهم سایر باورهای ارتباطی در پیش بینی رضایت زناشویی افراد معنا دار نبود. نتایج این تحقیق با روشن کردن نقش مهارت ها و باورهای ارتباطی در رضایت زناشویی، مؤید این است که رویکردهای رفتاری ـ شناختی با تمرکز بر آموزش مهارت-های ارتباطی برای هر یک از زوجین و اقدامات درمانی در جهت تغییر باورهای غیرمنطقی زنان، در درمان مشکلات زناشویی مؤثر خواهند بود.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش احساس قدرشناسی و آگاهی از درآمد شوهر در رضایت زناشویی زنان شاغل و خانه دار بود. به این منظور264 نفر، 111 زن خانه دار و 153 زن شاغل متأهل که با همسر خود زندگی می کردند، به عنوان نمونه انتخاب شدند. پژوهش از نوع مطالعات همبستگی بود. داده ها با استفاده از پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ و پرسشنامه محقق ساخته احساس قدرشناسی جمع آوری شد. نتایج نشان داد که بین احساس قدرشناسی زنان شاغل و خانه دار تفاوتی وجود ندارد، اما درباره آگاهی از درآمد شوهر تفاوت معنادار بود؛ بیش تر زنان شاغل (5/72%) اظهار کرده بودند که کاملاً از درآمد شوهرخود اطلاع دارند. همچنین رضایت زناشویی زنان شاغل بالاتر از زنان خانه دار بود. تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی نشان داد که رضایت زناشویی زنان خانه دار با آگاهی از درآمد شوهر و احساس قدرشناسی و رضایت زناشویی زنان شاغل با متغیرهای میزان تحصیلات، آگاهی از درآمد شوهر، میزان مشارکت در مخارج خانواده و احساس قدرشناسی پیش بینی می شود.

این پژوهش با هدف بررسی میزان سخت رویی و سلامت روان در سطوح مختلف دینداری در فرهنگیان شهرستان خوی انجام شده است. نمونه شامل 350 معلم مدارس ابتدایی، راهنمایی و متوسطه (178 نفر مرد و 172 زن) بود. روش تحقیق علی- مقایسه ای بود و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه سلامت عمومی (28GHQ-)، زمینه یابی دیدگاه های شخصی کوباسا و پرسشنامه معبد گلزاری استفاده شد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیری و تحلیل واریانس دو راهه تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که سخت رویی و مؤلفه های آن (به غیر از چالش) در افراد دارای سطوح مختلف دینداری متفاوت است. افراد دارای دینداری سطح بالا نمره بالایی در کنترل و افراد دارای سطوح دینداری متوسط و بالا نمره بالایی در سخت رویی و مؤلفه تعهد داشتند. میزان سلامت روانی و مؤلفه های آن (افسردگی، اضطراب، علائم جسمانی و اختلال در کارکردهای اجتماعی) نیز در سطوح مختلف دینداری متفاوت بود. افراد دارای دینداری سطح بالا در علائم جسمانی، و افراد دارای سطح دینداری متوسط و بالا در افسردگی، اضطراب و اختلال در کارکرد اجتماعی نمره پایینی داشتند. نتایج این تحقیق بر کارکرد دین در ارتقای بهداشت روانی تأکید و اشارات ضمنی بر نقش مفاهیم دینی در ارتقای سلامت روانی کارکنان و روان درمانی دارد.

مقدمه: پژوهش حاضر به منظور برآورد پایایی و روایی نسخه­ی تجدید نظر شده­ی مقیاس مشاهده­ی معلم از رفتار انطباقی در کلاس (TOCA-R) اجرا شده است. روش­کار: این مطالعه از نوع تحقیقات آزمون­سازی است و در آن 300 نفر از دانش­آموزان سوم و چهارم ابتدایی شهر تبریز به روش نمونه­گیری تک مرحله­ای در سال تحصیلی 89-1388 انتخاب شدند. معلمان مدارس، مقیاس مشاهده­ی معلم از رفتار انطباقی در کلاس و والدین دانش­آموزان مقیاس درجه­بندی رفتار مخرب (DBRS) را تکمیل کردند. در این پژوهش، به منظور بررسی ساختار عاملی (روایی سازه)، روایی همگرا و پایایی TOCA-R از تحلیل عاملی اکتشافی، ضریب همبستگی پیرسون و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته­ها: برای محاسبه­ی روایی سازه، تحلیل عاملی به روش مولفه­های اصلی با چرخش واریماکس، سه عامل پیشنهاد نمود که به ترتیب عامل­های بی­توجهی، پرخاشگری و رفتارهای جامعه­پسندانه نام گرفتند. همسانی درونی این مقیاس نشان داد که TOCA از پایایی قابل قبولی برخوردار است. ضریب همبستگی بین سه زیرمقیاس رفتار انطباقی در کلاس با خرده­مقیاس­های رفتار مخرب معنی­دار بود (05/0P<). نتیجه­گیری: نسخه­ی تجدید نظر شده­ی مقیاس مشاهده­ی معلم از رفتار انطباقی در کلاس برای اندازه­گیری مشکلات رفتاری در موقعیت­های آموزشی، کارایی مناسبی دارد و می­توان آن را در موارد تشخیصی و درمانی به کار برد.