رتبه بندی و تحلیل توازن توسعه ی زیرساختی و طبیعی در شهرستان های استان خراسان رضوی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بررسی وضعیت نابرابری در نواحی جغرافیایی همواره یکی از مهم ترین دغدغه های محققان در حوزه ی مطالعات شهری و منطقه ای است. این نابرابری و عدم توازن در بین مناطق، نتیجه ی وجود عوامل مختلفی مانند منابع طبیعی، موقعیت جغرافیایی، نیروی انسانی و به ویژه سیاست گذاری های دولتی است. مطالعات منطقه ای به ویژه در مقیاس کلان یکی از راه های کشف نابرابری ها و تصمیم گیری مناسب برای کاهش آن ها در ایجاد توازن بین مناطق است. هدف این نوشتار بررسی و تعیین توازن، توسعه یافتگی و تعارض در شهرستان های استان خراسان رضوی و رتبه بندی آن ها به لحاظ میزان برخورداری از شاخص های مختلف توسعه است. این تحقیق از نوع کاربردی و از لحاظ روش شناسی، توصیفی-تحلیلی است که در آن با استفاده از مدل هایMACBETH و MOORA و نرم افزار Arc GIS اقدام به رتبه بندی در مقیاس شهرستان ها شده است. جهت تعیین توازن و تعارض توسعه، 39 متغیر در قالب شش دسته شاخص اجتماعی-سلامت، فرهنگی-تفریحی، زیربنایی، اقتصادی، مخاطرات طبیعی و زیست محیطی جمع آوری و تحلیل شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که شهرستان باخرز، مشهد و بجستان به ترتیب رتبه ی اول تا سوم و شهرستان های سرخس، رشتخوار و زاوه نیز به ترتیب در رتبه های پایین با فاصله ی زیاد از هم قرار گرفته اند. بیشتر شهرستان های دارای توازن در شرق و مرز شرقی و جنوب شرقی استان قرار دارند. همچنین اکثر شهرستان ها تنها در شاخص های طبیعی یا زیرساختی توسعه یافته محسوب می شوند و به جز چند شهرستان بجستان، گناباد و نیشابور در سایر شهرستان ها تعارض در هر دو بخش مشاهده می شود. لذا به منظور جبران این نابرابری ها و عدم تعادل ها ضروری است که در سیاست گذاری های توسعه ی منطقه ای توجه ویژه ای برای کاهش شکاف توسعه بین مناطق توسعه یافته و کمتر توسعه یافته صورت پذیرد و توازن توسعه ای تقویت گردد.Ranking and analysis of the balance of infrastructure and natural development in the cities of Khorasan Razavi province
The study of inequality in geographical areas is always one of the most important concerns of researchers in the field of urban and regional studies.The purpose of this paper is to investigate and determine the balance, conflict and imbalances in the counties of Khorasan Razavi province and rank them in terms of different developmental indicators. This is an applied research and methodologically, it is descriptive-analytical in which using MACBETH, MOORA and Arc GIS models spectroscopy and ranking are performed on a county scale. To determine the development pattern of balance and conflict, 39 variables were collected and analyzed in 6 categories of social-health, cultural-recreational, infrastructure, economic, natural and environmental hazards. The results show that Bakharz, Mashhad and Bajestan are ranked first to third respectively, while Sarakhs, Roshtkhar and Zaveh are ranked last, respectively, and there is a large gap in the extent of development between the first and last counties. As the spatial distribution of city balance levels indicates that Most of the balanced counties are located on the east and east and southeast boundaries of the province and this shows the regional imbalance. Also, most counties are only developed on natural or infrastructure indicators, And with the exception of a few counties of Bajestan, Gonabad and Neyshabur in other counties there is conflict in both parts.
تبلیغات
