تأثیر ویژگی های هیدروژئولوژی بر مورفومتری نبکاها (مطالعه ی موردی: چاله دراَنجیر) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
نبکاها تأثیر قابل توجهی در کنترل فرسایش بادی و ثبات محیط زیست مناطق بیابانی دارند. مورفومتری متفاوت نبکاها در دو سایت هم جوار در چاله دراَنجیر، سؤال هایی را در مورد عوامل اصلی کنترل کننده ی این اشکال مطرح می کند. ویژگی خاص منطقه، تنوع ویژگی های آب زیرزمینی و تفاوت مکانی مورفومتری نبکاها این فرضیه را مطرح می کند که تفاوت خصوصیات هیدروژئولوژی تأثیر مستقیمی بر مورفومتری نبکاها داشته است. برای دست یابی به این هدف، تکنیک های سنجش ازدور، داده های میدانی و آنالیزهای ژئوشیمی به کار گرفته شده اند. در این راستا، ابتدا دو سایت هم جوار که دارای گونه های متفاوت نبکا بودند، تفکیک شدند. در مرحله ی بعد مؤلفه های مورفومتری نبکاها در هر سایت اندازه گیری شدند. سپس با مغزه گیری توسط اوگر دستی، 8 گمانه تا عمق متوسط 2/06 متر حفاری و نمونه های رسوب در فواصل 20 سانتی متر برداشت گردیدند. حفاری با اوگر تا سطح ایستابی (متوسط عمق 2/06 متر) انجام و عمق آب زیرزمینی برای هر گمانه اندازه گیری شد. همچنین در هر گمانه، 300 میلی لیتر آب برای آنالیز شیمیایی توسط دستگاه نمونه بردار آب، برداشت گردید. در مجموع 46 نمونه رسوب از سایت اول، 58 نمونه رسوب از سایت دوم و 8 نمونه آب از 8 گمانه استخراج شد. بعد از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه ژئومورفولوژی، ابتدا آنالیز شیمیایی نمونه های آب با استفاده از دستگاه مولتی پارامتر مدل HI9811-5 انجام گردید. سپس با تهیه ی عصاره ی اشباع نمونه های رسوب، مقادیر TDS، EC و pH هر کدام از نمونه ها اندازه گیری شد. نتایج مؤید آن است که در سایت اول میانگین سطح ایستابی، میانگین TDS و EC به ترتیب 1/69 متر، ppm18850 و µS/cm37750 و در سایت دوم 2/44 متر، ppm27500 و µS/cm 54950 است. همچنین آنالیز شیمیایی نمونه های رسوب حاکی از آن است که میزان شوری رسوبات به ترتیب تحت تأثیر سطح ایستابی و کیفیت آب زیرزمینی است. در مجموع یافته ها نشان می دهند که شرایط هیدروژئولوژی در سایت های موردمطالعه نه تنها مهم ترین عامل شکل گیری نبکاها است، بلکه ویژگی های مورفومتری نبکاها را نیز کنترل می کند.The Influence of Hydrogeology Characteristics on Nebkhas morphometry (Case study: Daranjir playa)
Nebkhas, as one of the Eoelian Landforms in dry and semi-dry areas, have significant influence in controlling aeolian erosion and the environment stability. The main question of this study concerns different morphometry of nebkhas in two neighbor sites in Daranjir playa and the main factors which control these landforms. area special properties, the variety of hydrogeology properties, and the locality difference of nebkha morphomrtry introduce the hypothesis which hydrogeology properties have direct influence on nebkha morphomrtry. To attain this aim, remote sensing techniques, field data and geochemistry analysis have been used. Therefore, initially two sites which had nebkha different vegetations were detached. In the next stage, nebkhas morphometry parameters in each site were measured. Thus utilizing hand auger, 8 bores were dug with an average depth of 2.60 meters and sediment samples were collected. The dig with hand auger was achieved to Water table (an average 2.06 m) and was measured Water table for each bore. In addition, in each bore 300 millilitres of water was collected for chemical analysis through water sample collector device. Altogether, 46 sediment samples from the first site, 58 sediment samples from the second site and 8 water samples from eight bores were collected. After transferring the samples to geomorphology laboratory, the chemical analysis of water samples was carried out through a multi parameter device, version HI9811-5. Following that, by taking the saturated paste of sediment samples, the amounts of TDS, EC, pH were measured. The results of examinations on the qualitative nad quantitative features of the groundwater indicated that the average of ground water depth, TDS, and EC are respectively 1.69 m, 18850 ppm, 37750 µS/cm in the first site and 2.44m, 27500 ppm, and 54950 µS/cmin the second site. The chemical analysis of sample sediments indicated that the salinity of the sediments is influenced by the depth and quality of ground water, respectively. Overall, the findings show that the hydrogeology properties of the examined sites are not only the main factor in the formation of Nebkhas, but also in control of the morphometric properties of Nebkhas.
تبلیغات
