دیدگاه متخصصان علم اطلاعات درباره تحولات آتی کتابخانه های عمومی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف: نام های زیادی برای اشاره به رشته ای که آینده های جایگزین را بررسی می کند وجود دارد: آینده پژوهی، آینده نگری، سواد آینده، آینده اندیشی، پیش بینی، آینده گرایی، آینده شناسی و بسیاری موارد دیگر. آینده پژوهی که می توان آن را علم آینده نیز نامگذاری کرد، درصدد است تا منابع، الگوها و دلایل تغییر یا ثبات یک مسئله را به منظور توسعه آینده نگری و گسترش دامنه دوراندیشی بررسی کند و انتخاب ها و احتمالات مختلف را در نظر بگیرد. همچنین، آینده پژوهی به مقوله فرض آینده های ممکن، محتمل و ترجیحی و جهان بینی های زیربنایی آن ها می پردازد. می توان آن را شاخه ای از علوم اجتماعی و به موازات حوزه تاریخ دانست. آینده پژوهی مطالعه روشمند، بین رشته ای و کل نگر پیشرفت اجتماعی، فناوری و دیگر روندهای محیطی است. این پژوهش با هدف آینده پژوهی در کتابخانه های عمومی و نقش آن در توسعه و پیشرفت آن ها با تأکید بر کتابخانه های تحت پوشش نهاد کتابخانه های عمومی است . روش پژوهش: از زمره روش های آینده پژوهشی، برنامه ریزی سناریو، نقشه راه، چشم انداز، مدل سازی، شبیه سازی و دلفی است. روش تحقیق در این پژوهش، پیمایشی و توصیفی با استفاده از مصاحبه و پرسشنامه به شیوه دلفی است. برای جمع آوری داده ها ابتدا از پرسشنامه استفاده شد و سپس در خصوص برخی از مسائل و تکمیل نظرها از روش مصاحبه حضوری از 11 نفر بهره گرفته شد. پرسشنامه مورد نظر در سه دوره میان جامعه آماری پژوهش توزیع شد. در خصوص تعیین روایی ابزار پژوهش با بهره گیری از نظر تعدادی از صاحب نظران در حوزه علم اطلاعات مشکلات موجود در پرسشنامه شناسایی و مرتفع شد. شیوه نمونه گیری با تکیه بر ساختار روش دلفی به انجام رسید و تحلیل داده ها انجام گرفت. پایایی ابزار پژوهش با آزمون آلفای کرونباخ در حد 810/0 تعیین شد. یافته ها: با استفاده از نتایج به دست آمده از یافته های مصاحبه شوندگان، تعدادی از مؤلفه ها که بر توسعه کتابخانه تأثیر گذار هستند استخراج شدند. از جمله اینترنت، دیجیتال سازی، به روز بودن سیستم کتابخانه ها، استفاده از کتابداران و متخصصان، اوضاع اقتصادی، خدمات مرجع مجازی، پیایندها و دسترسی آزاد، رسانه های گروهی و شبکه های اجتماعی و فناوری تلفن همراه. خبرگان معتقد بودند که کتابداران چه در حال و چه در آینده حضورشان پررنگ و مهم است و همچنین باید از کتابداران متخصص استفاده شود. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که با بررسی تحولات فناوری در کتابخانه ها مشخص می شود که در کتابخانه های آینده مواد و محمل های اطلاعاتی کتابخانه در مسیر کاهش حجم و وزن پیش خواهند رفت. از برآیند نظرات مصاحبه شوندگان و همچنین روند دگرگونی در نوع منابع کتابخانه ها می توان پیش بینی کرد که منابع کاغذی در کنار منابع الکترونیکی ماندگار خواهد بود و هر یک از منابع، استفاده کنندگان خاص خود را حفظ خواهند کرد. در این دوره بیشتر منابع چاپی یا منابع دیجیتالی در کنار هم خواهند بود و کتابخانه ها به صورت ترکیبی اداره خواهند شد. برای توسعه همه جانبه در کتابخانه های عمومی ضروری است تا به تمامی مؤلفه های نامبرده توجه شود.The Attitude of Information Science Experts about the Future Developments of Public Libraries
Objectives: There are so many names to refer to the discipline that investigates alternative futures. futures studies, foresight, futures literacy, futures thinking, anticipation, futurism, futurology, and many others. Future studies that can also be referred to as future science seeks to analyze resources, models, and reasons of a subject's change or stability in order to develop and expand the scope of foresight, and consider different options and possibilities. Also, futures study of postulating possible, probable, and preferable futures and the worldviews that underlie them. It can be considered as a branch of the social sciences and parallel to the field of history. Futurology is the systematic, interdisciplinary and holistic study of social, technological advancement, and other environmental trends. This research aims to future-studying in public libraries and its role in their development and progress with an emphasis on the libraries covered by Iran Public Libraries Foundation.
Methodology:It is among future research methods, scenario planning, road map, Landscape, modeling, simulation and Delphi. The method of research in this research is surveying and descriptive using interview and questionnaire through Delphi approach. A questionnaire was first used to collect data, and then face-to-face interviews were used with 11 people for some issues and to complete the opinions. The questionnaire was distributed among the statistical population of the research in three periods. Regarding determining the validity of the research tool, the problems in the questionnaire were identified and resolved by using the opinion of a number of experts in the field of information science. Sampling was done based on the structure of the Delphi method and data analysis was done. The reliability of the research tool was determined by Cronbach's alpha test at 0.810.
Findings: Using the gained results from interviewee's findings, a series of elements which are effective on library and especially development are extracted such as: internet, digitalization, updating the library system, using librarians and experts, economic conditions, virtual reference services, serials and open access, Mass media and social networks, and Mobile phone technology. The experts believed that the presence of librarians, both now and in the future, is important and that professional librarians should also be used.
Conclusion: By analyzing technological evolutions in libraries, we conclude that in future libraries, materials and informational contents in library are going toward decreasing the volume and weight. From consequence of interviewees' ideas as well as variation trend in type of libraries' resources, it can be predicted that paper resources will remain persistent beside electronic resources and each of the resources will keep its own certain users. Mostly, in this period, printed or digital resources will coexist and the libraries will be conducted based on two-type materials. For comprehensive development in public libraries, it is necessary to pay attention to all the mentioned components.
تبلیغات
