ترویج علم در جامعه؛ یک ارزیابی فلسفی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در مقاله حاضر پس از بررسی شبکه معنایی اصطلاحاتی نظیر "فهم عامه از علم"، "ترویج علم در جامعه" و ارائه توضیحاتی در خصوص چیستی این مفاهیم از حیث نظری و کاربردی، به بررسی نقادانه استدلالاتی پرداخته می شود که در باب چرایی مفید بودن "ترویج علم در حیطه عمومی" مطرح شده است. نتیجه ای که از این بحث اخذ می شود آن است هرچند قوت استدلالهایی که در دفاع از ترویج علم ارائه شده یکسان نیست، اما در مجموع، این استدلالات کفه قضاوت را در حمایت از این اقدام سنگینتر می سازند. در ادامه بحث به بررسی انتقادی برخی از مهمترین دیدگاههایی پرداخته می شود که به علوم و فنّاوری جدید، به علل یا دلایل متفاوت و متنوع، نگاهی خوشبینانه و همدلانه ندارند. بخش پایانی مقاله به توضیح نظری و عملی برخی از شیوه های مؤثر برای ترویج علم در جامعه اختصاص داده شده است. از جمله نکات کلیدی مطروحه در این زمینه که در زمره نتایج اصلی مقاله است، آنکه میان ترویج بهینه علم و فنّاوری و وجود یک نظام مردم سالارانه رابطه ای ظریف وجود دارد و شانس رشد دراز مدت، پایدار، موزون و هماهنگ علم و فنّاوری در زیست بومهای اجتماعی که با شرایط دموکراتیک اداره می شوند بالاتراست.Public Understanding of Science: A Philosophical Appraisal
In the present paper, following a conceptual discussion of the rich network of the meaning consisting of such terms as "public understanding of science", "public communication of science", "public education of science", I shall critically consider some of the arguments in defence of the notion of public understanding of science and the cluster of concepts closely related to it. The outcome of this assessment is that while these arguments vary in terms of their premises, internal coherence and degree of validity, together they provide a, by and large, satisfactory justification for the thesis of education of science to the public.
In the following sections of the paper I shall critically consider the views of some of the main critics of modern science and technology and then would elaborate a number of ways in which the aim of disseminating scientific knowledge in society can be achieved more effectively. One of the upshots of the arguments of the paper is that there is a delicate relationship between the advancement of science and technology in a society and its political system. To wit, while examples of highly advanced technological environments can be seen in non-democratic systems, in the long run it is only within a democratic setup that the sustained, harmonious and effective growth of science and technology can be obtained.
تبلیغات
