نقش برداشت های نخبگان در تنش میان ایران و عربستان سعودی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
تنش در روابط ایران و عربستان به اوج خود رسیده است. گروهی از صاحب نظران دلیل اصلی این منازعه را عوامل ایدئولوژیک و گروهی دیگر عوامل ژئوپلتیک می پندارند. دیدگاه ترکیبی دیگری نیز وجود دارد که هر دو عامل را در کنار هم، دلیل تشدید منازعه در روابط دو کشور می داند. موضوعی که توجه چندانی در پژوهش ها به آن نشده، عامل برداشت ها و نظام ادراکی نخبگان در روابط دو کشور و نقش آن در تشدید تنش هاست. نوآوری این پژوهش، پرداختن به نقش برداشت ها در روابط دو کشور بوده و دنبال پاسخ دادن به این سوال بود که برداشت های نخبگان ایرانی در روابط بین ایران و عربستان چه تأثیری گذاشته اند؟ در این راستا، از مدل های نظری نظریه پردازانی هم چون رابرت جرویس، جک لوی و آرتور استاین استفاده شد. روش پژوهش مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل محتوای کیفی بود. از این روش برای بررسی دیدگاه های نخبگان سیاسی و نظامی ایران نسبت به طرف مقابل و برداشت ها و سوءبرداشت های احتمالی آنها بهره گرفته شد. یافته های پژوهش نشان دادند که برداشت های نخبگان سیاسی و نظامی ایران در روابط میان ایران و عربستان در چند حوزه تأثیرگذار و قابل توجه بوده و به تشدید تنش ها کمک کرده اند: 1) برداشت ها از توانمندی های خود و دشمن، شامل: اغراق در برآوردِ توانمندی نظامی خود و ناچیز شمردن توانمندی نظامی دشمن؛ 2) برداشت ها از برداشت های دشمن: اغراق در دشمنیِ دشمن؛ و 3) برداشت از نیت ها و رفتارهای احتمالی کشورهای ثالث. در ادامه مقاله، ضمن بررسی این موارد، به شرایط کاهش آثار این برداشت ها و افزایش احتمال بهبود روابط دو کشور پرداخته شده استThe Role of Statesmen’s Perceptions in Iran- Saudi Arabia Tension
Tension between Iran and Saudi Arabia relations has reached its pinnacles. Some foreign policy wonks assume ideological factors as the main cause of the hostilities and some others believe that the main reason is the geopolitical one. A crucial factor that usually has been ignored, is perceptions and misperceptions of the elites regarding each other and the impact of the factor on the exacerbating of the tensions between two neighboring countries. The current paper seeks to address the issue and explore the impacts of the perceptions of Iran’s military and political elites on Tehran’s relations with Riyadh. To provide a sound answer to the question, the qualitative content analysis has been employed as a research methodology. The theoretical framework has been adopted form theories of some pioneer scholars in this field, such as Robert Jervis, Jack Levy and Arthur Stein. The findings of the study demonstrated that the perceptions of Iranian elites have contributed to the deterioration of tensions between Iran and Saudi Arabia in 3 main ways: 1) perceptions about Saudi Arabia’s capabilities: overestimating Iran’s capabilities; 2) Perceptions about the intentions of the Riyadh: Exaggerating its animosity, and; 3) Perceptions on the intentions and reactions of third parties during a potential conflict: indecisiveness on the reactions of the U.S., Arab world, Israel and NATO. Some measures have been recommended in order to ease the dialogue between the parties and evade some destructive consequences of these (mis)perceptions.
تبلیغات
