دلالت های اعتقادی و شبهات کلامی داستان موسی و خضر علیهم السلام (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
آیات 60 تا 82 سوره کهف، داستان ملاقات موسی و خضر علیهم السلام را گزارش کرده است. حوادثی که در مدت هم نشینی و مصاحبت این دو شخصیت الهی به وقوع پیوسته، موضوع بحث یا مستند برخی دیدگاه ها در علم فقه، اخلاق و تربیت، کلام و ... شده است. نوشتار حاضر که به سبک توصیفی تحلیلی سامان یافته، با بازخوانی وقایعی که در این ملاقات رخ داده، در پی استخراج دلالت های اعتقادی و پاسخ به شبهات مستند به برخی از آیات این داستان است. در آثار تفسیریِ دارای رویکرد کلامی، به صورت پراکنده و مختصر به این موضوع پرداخته شده است، اما مقالاتی که در باره آیات مذکور نوشته شده، عمدتاً فاقد رویکرد کلامی است و از نگاه اخلاقی، تربیتی و عرفانی به آن نگریسته اند. در این پژوهش بر مواردی از معارف اعتقادی تمرکز شده که به صورت مستقیم و بی واسطه، از نفس آیات قرآن استنتاج می شوند و نیازمند گزارش های فرا قرآنی و پیش فرض های اختلافی نیستند، یا حداقل، کمترین نیاز را داشته باشند. مهم ترین دلالت های اعتقادی آیات مورد بحث، به عنوان دستاوردهای پژوهش را می توان چنین برشمرد: امکان برخورداری برخی انسان ها از علم غیب با افاضه الهی؛ تکلیف آور بودنِ قسمی از اقسام علم غیب اولیاء؛ تأییدی بر قاعده کلامی لطف؛ رمزگشایی از حکمت برخی پدیده های ناگوار و پاسخی به شبهه شرور.Belief Implications and Theological Doubts Stemmed from the Story of Moses and Khizr (Peace be Upon Him)
Verses 60 to 82 of Al-Kahf Sureh narrate the story of the meeting between Moses and Khidr. The events taking place while these two divine figures meet have been discussed or documented in the form of views expressed in the science of jurisprudence, ethics, education, theology, etc. The present paper, organized as a descriptive-analytic report, tries to infer the belief implications and to respond to doubts stemmed from some of the verses narrating the story. Exegetical works, with a theological approach, have addressed this topic in a scanty brief manner. Meanwhile, it is to be noted that the articles written about the mentioned verses mostly lack a theological approach. They rather deal with this topic from a moral, educational and mystical perspective. The present paper focuses on religious teachings that can be directly and indirectly deduced from the Qur'anic verses without reference to extra-Qur'anic reports and conflicting presuppositions. The most important religious implications of the verses in question can be listed as follows: the possibility that some people have the knowledge of the unseen world emanated from the divine source, the obligations attached to some types of occult knowledge of the God’s elected people, confirmation of the verbal rule of grace, deciphering the wisdom of some unfortunate phenomena and an answer to doubts stemmed from the problem of the evil.
تبلیغات
