سیاست ها و شیوه های جذب ارتباط گیران در شبکه های اجتماعی مجازی؛ مورد مطالعه کانال های فارسی پرمخاطب در تلگرام (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

مسئله تأثیر بر مخاطب یا ارتباط گیر یکی از اساسی ترین مسائل در علم فرهنگ و ارتباطات است. ظهور اینترنت و، بالتبع، پیدایش شبکه های اجتماعی مجازی، با توجه به ماهیت تعاملی و چندسویه آن، ضمن آنکه اهمیت حوزه مخاطب شناسی را دوچندان کرده، سازوکار جذب مخاطب را بیش ازپیش پیچیده کرده است. میدان رقابت ارتباط گران در شبکه ها و پیام رسان های اجتماعی آن چنان بالا گرفته که گزینه های فراوانی را به عنوان حق انتخاب در اختیار ارتباط گیران گذاشته است. در این میان، جذب اولیه مخاطب در جهت تصمیم اولیه او به ملحق شدن به یک گروه یا کانال (جذب اولیه مخاطب) و تصمیم وی به استمرار عضویت (نگهداشت مخاطب) مقدمه و شرط لازم تأثیر بر مخاطب است. از طرف دیگر، مروری گذرا بر زیست بوم شبکه های اجتماعی نشان از ضعف جدی کانال های فرهنگی و دینی در جذب و نگهداشت مخاطب دارد. مسئله این پژوهش آن است که، با استناد به مطالعه کیفیت فعالیت و عملکرد کانال های موفق فارسی در تلگرام، چه سیاست ها و شیوه هایی را می توان برای جذب ارتباط گیران به کنشگران دینی و فرهنگی شبکه های اجتماعی پیشنهاد کرد. جهت پاسخ گویی به این سؤال، این پژوهش انجام مصاحبه نیمه ساخت یافته را با ارتباط گیران کانال های موفق ایرانی منتخب در پیام رسان تلگرام در دستور کار قرار داده و، با پیاده سازی روش «تحلیل مضمون»، 22 پیشنهاد را به عنوان سیاست ها و شیوه های جذب مخاطب مطرح کرده است. از پربسامدترین پیشنهاد ها می توان به اعتماد کاربران به کانال و پیام های آن، مدیریت زمانی ارسال پیام ها، تنوع در قالب های انتشار پیام، تنوع و جامعیت در محتوای پیام ها و رعایت ایجاز در محتوای ارسالی اشاره کرد.