شناسایی مؤلفه های فرهنگ ناب در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی(یک مطالعه فراترکیب) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی با چالشهایی همچون افزایش رقابت، کمبود منابع و گوناگونی در تقاضای مشتری با توجه به خدمات درخواست شده روبه رو می باشند که ضرورت توجه به فرهنگ ناب در مؤسسات آموزش عالی را نشان می دهد. هدف عمده از ارائه این مقاله، شناسایی و بیان مؤلفه های فرهنگ ناب در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی بود؛ به طوری که احترام به افراد، بهبود مستمر و حذف اتلاف محقق شود. روش: این مطالعه از روش کیفی و مرور نظام مند با هدف کاربردی استفاده کرد. مرور نظام مند جامعی از فصلنامه ها، کتابها و رساله ها صورت گرفت که از پژوهش پایگاه داده های مختلف با استفاده از سه کلید واژه «فرهنگ، ناب، آموزش عالی» و ارجاعات مرتبط بین سالهای 1990 تا 2021 صورت گرفت. در مجموع، 60 منبع(51 مقاله، شش کتاب و سه رساله) تجزیه و تحلیل شدند. معیارهای انتخاب اسناد، هم راستایی عنوان، چکیده و محتوا با فرهنگ ناب در آموزش عالی بود. یافته ها: نتایج نشان داد که هفت بعد شناسایی شده، فرهنگ ناب را در آموزش عالی شکل می دهند که عبارتند از: ارزشهای محوری، اصول ناب، رهبری، افراد، کار تیمی، ارتباطات با محیط و مصنوعات. به طور کلی، به نظر می رسد فرهنگ ناب، زمانی که برای بهبود عملیاتهای اجرایی و دانشگاهی در آموزش عالی به کار برده می شود، ارزش مهم و قابل اندازه گیری داشته باشد. نتیجه گیری: استفاده از مفهوم فرهنگ ناب در آموزش عالی، به صورت فزاینده ای موضوع مقبول مطالعات پژوهشی بوده است. تأکید برای گسترش فرهنگ ناب و ارزشهای محوری آن باید مورد توجه قرار گیرد.