هدف: گردآوری واژگان سَره فارسی، کمک به افزودن اطلاعات اطلس های گویش شناسی زبان های ایرانی، حل دشواری های متن های کهن به یاری برابرهای فارسی این ترجمه، برخی از اهداف نقد و بررسی این نسخه است. روش شناسی : این پژوهش، پژوهشی کیفی است، به روش توصیفی-اسنادی و با شیوه گردآوری کتابخانه ای انجام یافته است. جامعه آماری و حجم نمونه نیز کل نسخه خطّی قرآن مترجم 704 است که در کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری می شود. یافته ها : ترجمه این قرآن زبانی استوار دارد و واژگان فارسی آن متعلق است به سرزمین اصلی زبان دری یعنی ماوراءالنهر و خراسان شرقی. مردم این سرزمین گونه ای از زبان را که مرکب از زبان های سغدی، دری و عربی بود، با خط عربی به کار گرفتند و آن را فارسی فرارودی نامیدند. فرارود از حیث داشتن ترجمه های قرآن به فارسی، یکی از غنی ترین و پر بارترین حوزه هاست. نسخه مورد نظر با وجود همخوانی های مشترک با برخی آثار در این منطقه، ویژگی های منحصر به فردی دارد که مترجم بر اساس گویش خاص، در زمان و مکان خویش آورده است. دقت در ترجمه های میان سطری این قرآن نشان می دهد از نظر لغوی، نحوی و آوایی ارزش بسیار دارد. نتیجه گیری : زبان ترجمه این قرآن، قدیمتر از اوایل سده هشتم را نشان می دهد و به نظر می رسد که همانند زبان ترجمه قرآن معروف به 1089 در سده پنجم باشد که نجم الثوری نوشته است. همچنین این متن اشتراکات زبانی بسیاری با تفسیر نَسَفی دارد و حروف مقطّعه در آن، همچون ترجمه تفسیر طبری، ترجمه شده است.
