روزنامه نگاری صلح و ارزش های خبری آن در ایران؛ نحوه انعکاس اخبار حمله نیروهای ائتلاف به عراق در 6 روزنامه سراسری کشور (کیهان، رسالت، اطلاعات، همشهری، اعتماد و یاس نو) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

پژوهش پیش رو به روزنامه نگاری صلح، که مفهومی به نسبت تازه در ادبیات روزنامه نگاری جهان محسوب می شود، می پردازد. هدف اصلی این پژوهش کمک به تبیین و ارتقای سطح ادبیات موضوعی روزنامه نگاری صلح است. در این میان، به تبیین شاخص ها و ارزش های این شیوه روزنامه نگاری پرداخته ایم، تا میزان بهره گیری شش روزنامه سراسری کشور (کیهان، رسالت، اطلاعات، همشهری، اعتماد، یاس نو) را از ارزش های صلح، در جنگ میان نیروهای ائتلاف و عراق در فروردین 82 بسنجیم. در این پژوهش، نظریه گالتونگ و چهار مؤلفه اصلی روزنامه نگاری صلح (راه حل گرایی، فرایندمداری، حقیقت گرایی و مردم گرایی) را مبنا قرار دادیم و دو بایسته اساسی را یعنی «موازین حرفه ای» و «اصول اخلاقی» به آن افزودیم؛ بنابراین ادعای نظری ما این است که چهار مؤلفه ذکر شده باید با دو بایسته موازین اخلاقی و حرفه ای رابطه ای دوسویه داشته باشند و استمرار آن می تواند زمینه صلحی پایدار توسط رسانه ها را فراهم کند. پس از استخراج و تعریف ارزش ها و مؤلفه های مربوط به روزنامه نگاری صلح با روش تحلیل محتوا نمونه ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان می دهد که میزان استفاده از مؤلفه های مربوط به روزنامه نگاری صلح در دوره مورد بررسی بسیار پایین است و هرچند به مؤلفه مردم گرایی در مقایسه با سایر مؤلفه ها بیشتر توجه شده، اما به نظر می رسد این امر در جنگ عراق برخاسته از نوعی مجاورت معنوی میان ایران و عراق باشد. از طرف دیگر، انعکاس مظلومیت مردم عراق در شش روزنامه مورد بررسی کاملاً یک سویه و محدود به جنگ است و کمتر برای روشن کردن ابعاد و دامنه های جنگ تلاش شده است. روزنامه ها خبرنگار اعزامی به عراق نداشته اند و گزارش های توصیفی کمتری به چاپ رسانده اند و به جای گزارش های تحلیلی و تحقیقی ترجیح داده اند ابتدا فقط به مسئله و خبر درگیری میان دو طرف بپردازند.