مدیریت استعدادها کژ کارکردهای رسانه های جمعی در تشدید روند مهاجرت نخبگان

چکیده

با نگاهی به اهداف و آرمان های سند چشم انداز بیست ساله کشور، مشخص می گردد که تحقق آنها مستلزم نیروهای انسانی توانمند و متخصص در تمامی زمینه ها می باشد. از سویی معضل فرارمغزها در چند دهه گذشته روندی صعودی داشته و امروزه به شکل یک بحران اجتماعی خودنمایی می کند. هدف این مقاله، مطالعه اثرات رسانه های جمعی بر پدیده فرار مغزها با تاکید بر رسانه های داخلی است که چارچوب نظری آن بر مبنای تئوری دفع – جذب و همچنین نظریه کاشت بنا شده است. به منظور بررسی موضوع با استفاده از تحقیقی پیمایشی و انجام مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته با تعدادی از دانشجویان سال آخر رشته های فنی و مهندسی دانشگاه صنعتی شریف که قصد مهاجرت دائمی یا بلندمدت از کشور را داشته اند، به شناسایی عوامل موثر بر قصد آنها و میزان و نحوه اثرگذاری رسانه های داخلی و خارجی بر تصمیم به مهاجرت پرداخته شد. بر اساس یافته های تحقیق، از میان رسانه های مورد مطالعه، اینترنت بیشترین اثرگذاری را در این میان داشته و ماهواره در مرتبه بعدی قرار میگیرد. همچنین تلویزیون به عنوان رسانه داخلی کژ کارکردهای بیشتری نسبت به دیگر رسانه های داخلی دارد. مشارکت کنندگان در تحقیق «کیفیت پایین برنامه های تلویزیون و عدم تناسب برنامه های تلویزیون با سطح خواسته ها، علایق و انتظارات جوانان تحصیلکرده»، « بازنمایی نامطلوب قشر تحصیلکرده جامعه در تلویزیون»، و «سهم اندک جوانان از برنامه های تلویزیون» و «عدم ترویج و اشاعه فرهنگ علمی» را مهمترین کژ کارکردهای تلویزیون در کشور و زمینه ساز و محرک فرار مغزها می دانند. به زعم آنان، تلویزیون داخلی بیشتر «وسیله تفریح اقشار کم سواد» می باشد تا «وسیله ترغیب نخبگان». این در حالی است که رسانه های خارجی در ذهن تحصیلکردگان ، تصویر ایده الی از کیفیت زندگی کاری و غیر کاری نخبگان در کشورهای مقصد شکل داده اند.