خلاقیت

در این مقاله، سیالیت در تقسیم بندی ژانر موسیقی کلاسیک ایرانی را مرتبط با معنای خلاقیت به مثابه «فرایندی فرهنگی» مطالعه کردیم. از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با پنج نفر از موسیقی دانان در ژانر موسیقی دستگاهی، چگونگی رابطه برساخت خلاقیت در «فرهنگ تولید» صنعت موسیقی ایران را با تقسیم بندی ژانر کلاسیک ایرانی تحلیل کردیم. طبق نتایج، مضامین اصلی عبارتند از «خلاقیت شهرت-محور» که موسیقی شبه دستگاهی، ترکیبی و سفارشی-سازمانی را ایجاد می کند، «خلاقیت ناب» که ژانر هنری را می آفریند و «خلاقیت فرهنگ ساز» که ژانر اصیل دستگاهی و هنر اجتماعی را خلق می کند. در هر ژانری، کدهای اخلاقی و آیینی و جایگاه مخاطب و سود متفاوت است. کدهای اخلاقی و آیینی در مضمون فرهنگ ساز، مرتبط با پیش شرط های اخلاقی مانند تواضع و آداب آیینی ساز زدن است. رابطه با مخاطب، عمودی و در راستای ارتقای سلیقه شنیداری اوست و سود مالی در آن آینده نگرانه است. در خلاقیت ناب، کدهای اخلاقی و آیینی برجسته نیستند، مخاطب غایب است و خود واقعی خالق در این ژانر حضور دارد. ژانر شهرت- محور، با تصور مخاطب شروع می شود، احساس از خودبیگانگی هنرمند در این ژانر وجود دارد، نتیجه گرایی سریع مالی در آن دنبال می شود و کدهای اخلاقی و آیینی مبتنی بر خودنمایی تکنیکی است.

طی چند دهه گذشته، صنایع خلاق به بخش مهمی از اقتصاد جهانی تبدیل شده اند. صنایع خلاق و به ویژه صنعت موسیقی را می توان به عنوان بهره برداری تجاری از دانش هنری در نظر گرفت. صنایع موسیقی به عنوان بخشی از صنایع خلاق، نمونه ای آشکار از تغییرات اجتماعی-اقتصادی معاصر هستند که از صنایع تولیدی به سمت کسب وکارهای مبتنی بر دانش و خلاقیت حرکت می کنند. هدف اصلی پژوهش حاضر واکاوی مؤلفه های خلاقیت در صنایع خلاق با تأکید بر گروه کامکارهاست. در این راستا داده های پژوهش از ترکیبی از روش های مطالعه اسنادی و تحلیل تماتیک گردآوری شده اند. نتایج پژوهش حاضر مؤید ده مؤلفه اصلی در فعالیت های گروه کامکارها در راستای ترویج صنایع خلاق هستند که عبارت اند از: برقراری ارتباط دوجانبه بین موسیقی کردی و موسیقی ایرانی، ترویج و ارتقا سازهای محلی و ایرانی، استفاده از زبان های کردی و فارسی در آهنگ ها، شیوه انتخاب پوشش در اجراها، عضویت زنان در گروه، هم راستا بودن عضویت گروهی و خلاقیت فردی، همکاری با سایر گروه ها و خواننده ها، آموزش موسیقی، برگزاری کنسرت در مناطق مختلف و ارتقای وجه اجتماعی گروه با انجام کارهای عام المنفعه. نتایج پژوهش حاضر مؤید این نکته هستند که در فعالیت کامکارها تعامل دائمی بین امر کلی و امر جزئی مشاهده می شود. امر کلی در اینجا موسیقی ملی ایرانی و امر جزئی موسیقی محلی کردی است. کامکارها با ترکیب این دو سبک موسیقایی توانسته اند پایه گذار سبکی نوین باشند که مؤلفه های هر دو سبک موسیقایی را داشته باشد.

هدف از انجام این تحقیق پی بردن به رابطه میان برخی از متغیرهای بنیادین در آموزش هنر نظیر ویژگیهای شخصیت، خلاقیت و خودشکوفایی با در نظر گرفتن تفاوت های جنسیتی در میان دانشجویان هنر بوده است. دانشجویان رشته طراحی صنعتی هر چهار سال تحصیلی از میان دانشجویان دانشگاه هنر بصورت غیر تصادفی انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در تحقیق عبارنتد از: ابزار سنجش خلاقیت آزمون تفکر خلاق تورنس (TTCT)؛ آزمون پنج عاملی ویژگیهای شخصیت (NEO-FFI)؛ ابزار خودشکوفایی استعداد (MAP) میباشند. جهت تحلیل همبستگی در SPSS از ابزار پیرسون استفاده شد. تحقیق حاضر در پی یافتن پاسخ این پرسش است که چه رابطهای میان ویژگیهای شخصیتی و خلاقیت با خودشکوفایی در دانشجویان رشته طراحی صنعتی وجود دارد و همچنین چه تفاوتی میان دانشجویان پسر و دختر وجود دارد. یافته های تحقیق نشان میدهد که میان دانشجویان پسر و دختر تفاوتهای اندکی وجود دارد بدینصورت که تنها تفاوت میان دانشجویان پسر و دختر بین ویژگیهای شخصیت با خلاقیت در عامل روان آزردهخویی است. همچنین تنها تفاوت میان دو گروه بین شاخص خلاقیت و خودشکوفایی در وظیفه شناسی است. در نهایت، میان خلاقیت با خودشکوفایی میان دانشجویان دختر و پسر تفاوت وجود ندارد.

امروزه نظرورزی ضروری ترین وجهِ مباحث هنر محسوب می شود، اما، این مهم در فرهنگ ما سابقه ای درخور ندارد. هنر ما از اواخر صفویه رو به افول نهاده است، این امر دلایل متعددی دارد که قسمی با هنر مناسبت درونی دارند و قسمی بیرونی، و عدم خلاقیت مهم ترین دلیل درونی آن می نماید. پس، نظرورزی در خصوص خلاقیت بایسته است. این نوشتار که در پی همین بود، نقاشی های بیکن را پیکره ی خود برگزید و روان سنجی مورون را روش تحقیق خود. متخصصان آثار بیکن را "خلاقانه" می خوانند و به زعم آنان درک "فرآیند خلاقیت" نزد او مستلزم وقوف به اصول روان کاوی است. و روان سنجی مورون نخستین روش تحقیق روان کاوانه در حیطه ی هنر محسوب می شود که تبیین "خلاقیت هنری" غایت آن است؛ مورون بر آن است که در مجموعه ی آثار هر هنرمند خلاقی انسجامی ویژه قابل پیگیری است که ریشه در ناخودآگاه او دارد، ناخودآگاه هر هنرمند خلاقی چهره ای فراگیر دارد که اسطوره ی شخصی او را بازنمایی می کند، و این نیروی محرکه ی هر نوع خلاقیتی است. این نوشتار از روان سنجی خلاقیت در نقاشی های بیکن، بدین نتیجه رسید که اسطوره ی شخصی او؛ اسطوره ای که نیروی محرکه ی خلاقیت نزد او بوده و از این راه در خلق نقاشی های او نقشی بنیادین ایفا کرده است، همانا، هراکلس است.    

هرگاه طراحی های پیشینِ سایرِ معماران به عنوان منبعی از دانش طراحی برای بهره گیری در طراحی های آتی مورد استفاده قرارگیرد، اصطلاحاً به آن پیشینهِ طراحی اطلاق می شود. درتحقیق حاضر، با محوریت قراردادن نوع پیشینه های طراحی از یک سو و الگوی استخراج دانش کاربردی از آنها از سوی دیگر، گونه های مختلفِ بهره گیری از پیشینه های طراحی، موردآزمون قرار گرفت تا تاثیرات آنها بر خلاقیت ایده های طراحی و راه حل های جدیدِ تولید شده، مورد سنجش قرارگیرد. گونه های مختلف بهره گیری از پیشینه های طراحی، روی 65نفر از دانشجویان ترم چهارم طراحی معماری دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز، مورد آزمون قرارگرفت. به این شکل که دانشجویان به 5گروه مساوی تقسیم شدند و با استفاده از الگوی پیشنهادی تحقیق، پیشینه هایی به روش-های مختلف در اختیار آنها قرار گرفت و ازآنها خواسته شد که به تولید راه حل های طراحی جدیدی بپردازند. نتایج حاصله ثابت کرد بهره گیری از پیشینه هایی با تنوع موضوعی همراه با استفاده از الگویی که امکان استخراج دانش کاربردی از پیشینه ها را میسر سازد، می تواند تاثیری عمده در بالا بردن خلاقیت راه حل های جدید طراحی داشته باشد. در نهایت این تحقیق، پیشنهادهایی برای بهره برداری صحیح از پیشینه ها که منجر به افزایش خلاقیت گردد، ارایه می نماید.

دانش تجربی برآمده از مشاهدات علمی بویژه در مورد رفتار و ویژگی های روانی اجتماعی کاربران هنوز به یک بخش متداول از آموزش معماری تبدیل نشده است. این نوشتار، دو عامل مهم نظری را در این زمینه مورد بررسی قرار داده است: نخست موضوع خلّاقیّت و این تصوّر عام که توسعه معیارها و اطّلاعات تفصیلی در مورد «صورت مسأله» طرّاحی معماری، در برابر آزادی فکر طرّاح، ایجاد مانع می کند و دوم، تمرکز بیش از حدّ ادبیات طرّاحی بر محتوای ضمنی تعلیمات و عمل طرّاحی ؛ در مرحله بعد، در مورد یک دسته از اطّلاعات موضوعات کاربر محور یک پروژه آزمایشی برای نشان دادن قابلیّت تصریح پذیری بسیاری از وجوهی که ممکن است جزئی از دانش ضمنی در مورد کاربر در آتلیه طرّاحی دانسته شود، معرّفی و نتایج آن به بحث گذاشته شده است. تحلیل کار انجام شده در جریان نیمسال دوم آموزشی دوره فنّی و حرفه ای دانشگاه فنی و حرفه ای قم (به عنوان یک پژوهش عملگرا)، موضوع اصلی ارائه شده در این بخش است. روش آموزشی تجربی مزبور نشان داد که توجّه به ماهیت کارکردی اطّلاعات به عنوان «آزمونی» یا «ذهنیت دهنده» می تواند کلید طرّاحی جدیدی برای محتوا و روش کارگاه های آموزش طرّاحی معماری باشد.

هدف پژوهش حاضر تعیین نقش خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی در پیش بینی خلاقیتِ دانشجویان معماری در طراحی فضاهای درمانی است. پژوهش حاضر از نوع همبستگی بوده و جامعه ی آماری آن را تمامی دانشجویان ترم هفت معماری دانشگاه محقق اردبیلی در نیمسال اول سال تحصیلی 1397-1396 تشکیل داده اند که از بین آن ها با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس، 30 دانشجو انتخاب شدند. برای اندازه گیری خودکارآمدی تحصیلی، انگیزش تحصیلی و خلاقیت به ترتیب از خرده مقیاس های خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی برگرفته از پرسشنامه عملکرد تحصیلی درتاج (1383) و مقیاس خلاقیت برگرفته از پرسشنامه خلاقیت چارلز شیفر استفاده شد. ارتباط میان سه ریز معیار انگیزش، خودکارآمدی و خلاقیت با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون سنجیده شد. این ضریب میان انگیزش تحصیلی و خلاقیت دانشجویان برابر 433/0 بوده که بیانگر ارتباط مستقیم میان این دو گویه به صورت متوسط می باشد. سطح معنی داری این مقایسه، ارتباط معنی دار را میان این دو متغیر بیان می دارد (014/0= P). همچنین نتایج آزمون رگرسیون چندگانه نشان داد از بین دو زیر مقیاس خودکارآمدی و انگیزش، تنها انگیزش است که به صورت معنی داری خلاقیت دانشجویان معماری را پیش بینی می کند. با یک واحد افزایش در میزان انگیزش، 45/0 واحد افزایش در میزان خلاقیت اتفاق خواهد افتاد.

معنویت های نوظهور، نگاهی ویژه و نو به انسان و جایگاه او در هستی دارند که در بسیاری از موارد، منجر به اومانیسم می گردد. از جمله آن ها، عرفانی است که توسط دیپاک چوپرا تبلیغ می شود و معتقد است که انسان به واسطه ذهن خود دارای توانایی مطلق است که می تواند هم سطح خدای متعال شده و هم در جهان مادی و کائنات تصرف کند و هم باعث مریضی یا بهبودی جسم خود شود. از آن طرف، صدرا نیز ضمن تأکید بر توانایی های بالقوه نفس و ذهن انسان، معتقد است که در صورت تکامل آن ها و تقرب به خدای متعال می توانند موجب خلاقیت در خود و غیر خود شوند و به عنوان خلیفهاللّٰه و با اذن الهی در هستی امکانی دخل و تصرف کند. این پژوهش، پژوهشی انتقادی است که در نظر دارد به بررسی انتقادی دیدگاه چوپرا در مورد انسان ذهن گرا بر اساس آراء صدرا بپردازد. یافته های پژوهش این است که از نگاه صدرا، ذهن انسان نمی تواند در کنار نفس و بدن به عنوان ساحت سوم وجود انسان به حساب بیاید؛ بلکه از شئون نفس بوده و عمل به دستورات دینی باعث تقویت و افزایش توانایی های نفس و سعادت دنیا و آخرت می شود.

دوزبانگی از عوامل تأثیرگذار بر توانایی های شناختی و زبانی است و  بررسی اثر این پدیده بر انعطاف پذیری، خلاقیت هیجانی و شناختی دانش آموزان از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین این پژوهش با هدف مقایسه انعطاف پذیری، خلاقیت هیجانی و شناختی دانش آموزان تک زبانه فارسی زبان و دوزبانه عرب_ فارسی زبان انجام شد. روش پژوهش علّی_ مقایسه ای بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان تک زبانه فارسی زبان و دوزبانه عرب_ فارسی زبان شهر اهواز در سال تحصیلی 1399-1398 بود.  نمونه پژوهش در مجموع شامل 80 دانش آموز مقطع اول متوسطه بوده اند که 40 نفر از آنها دوزبانه و 40 نفر دیگر تک زبانه بوده اند و به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای گرد آوری اطلاعات از پرسشنامه های انعطاف پذیری شناختی دنیس و واندروال (2010)، خلاقیت شناختی عابدی (1363) و خلاقیت هیجانی آوریل (1999) استفاده شد. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس استفاده شده است. نتایج نشان داد که بین دانش آموزان دوزبانه و تک زبانه در میانگین انعطاف پذیری شناختی تفاوت معناداری وجود دارد (0/001>p). همچنین نتایج نشان داد که بین دانش آموزان دوزبانه و تک زبانه در میانگین خلاقیت هیجانی تفاوت معناداری وجود دارد (0/001>p).  افزون بر این، نتایج نشان داد که بین دانش آموزان دوزبانه و تک زبانه در میانگین خلاقیت شناختی تفاوت معناداری وجود دارد (0/001>p). به عبارت دیگر، دانش آموزان دوزبانه نسبت به دانش آموزان تک زبانه، از انعطاف پذیری شناختی، خلاقیت هیجانی و شناختی بالاتری برخوردار بودند. با توجه به برتری دانش آموزان دوزبانه می توان نسبت به برنامه ریزی زودهنگام آموزش زبان دوم در مدارس اقدام کرد.

خصلت های هیجانی ازجمله ویژگی های بارز انسان ها هستند که محور اصلی نوآوری، حیات و قدرت اندیشه می باشند، این پژوهش نیز با هدف بررسی رابطه هیجان های تحصیلی با خلاقیت هیجانی دانش آموزان پایه ششم دوره ابتدایی شهرستان گلبهار انجام گردید. پژوهش حاضر از حیث هدف کاربردی و برحسب روش از نوع همبستگی می باشد و جامعه مورد مطالعه در این پژوهش تمامی دانش آموزان پایه ششم دوره ابتدایی شهرستان گلبهار که شامل 1676 دانش آموز بوده است، مطابق با جدول کرجسی و مورگان و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی 286 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه هیجان های تحصیلی پکران(2005) و پرسشنامه خلاقیت هیجانی آوریل و توماس نولز(1991) بوده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه های تحقیق از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون تی مستقل استفاده شد. نتایج بدست آمده بیانگر وجود رابطه معناداری میان هیجان های تحصیلی با خلاقیت هیجانی دانش آموزان است. از سوی دیگر هیجان های تحصیلی باتوجه به نوع مدرسه اعم از مدارس دولتی و غیردولتی و همچنین جنسیت دارای تفاوت معناداری می باشد، خلاقیت هیجانی نیز باتوجه به نوع مدرسه تفاوت معناداری نداشت اما باتوجه به جنسیت دارای تفاوت معناداری بود. بنابراین می توان با استفاده از روش های تدریس نوین و متنوع، فرا هم سازی زمینه گفت وگو و مباحثه، فرصت تجربه هیجانات متنوع و بروز افکار و احساسات را ایجاد و هیجان های تحصیلی مثبت و همچنین خلاقیت هیجانی را تقویت نمود.

هدف این مقاله تدوین بسته آموزشی استیم محور و بررسی تأثیر آن بر نگرش، توانایی حل مسئله و خلاقیت دانش آموزان پسر پایه ششم ابتدایی شهر بوشهر بود. جهت طراحی بسته آموزشی از مدل تفکر طراحی استفاده شد. طرح پژوهش شبه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون با گروه آزمایش و گروه گواه است. جامعه آماری این پژوهش دانش آموزان پسر پایه ششم در سال تحصیلی 1401-1400 می باشد. نمونه مورد بررسی 44 نفر از دانش آموزان بود که با روش نمونه گیری در دسترس به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند. گردآوری داده ها بر اساس سه پرسشنامه مهارت حل مسئله هپنر و کروسکوف، خلاقیت الی و شیفر و نگرش سنج علوم ایکن صورت گرفت که ضریب آلفای کرنباخ آنها به ترتیب90/.، 948/. و 97/. به دست آمد. طراحی بسته آموزشی بر اساس بررسی پیشنیه و تشکیل گروه کانونی انجام شد. روایی صوری بسته آموزشی با استفاده از نظر متخصصان تأیید شد. بر اساس یافته ها می توان نتیجه گیری کرد که بسته آموزشی استیم محور موجب افزایش توانایی حل مساله، خلاقیت و نگرش مثبت نسبت به درس علوم تجربی شد.   کلید واژه ها: استیم، علوم تجربی، حل مساله، خلاقیت، نگرش

امروزه در نظام های آموزشی، تکنولوژی به مثابه عنصر بنیادین برای بهبود فرآیند آموزش و یادگیری دانشجویان پنداشته می شود. به نحوی که استفاده از فناوری های آموزشی منجر به پیامدهای مثبت گوناگون برای یادگیرندگان می شود. هدف تحقیق حاضر بررسی رابطه استفاده از تکنولوژی آموزشی بر خلاقیت و نوآوری دانشجویان رشته علوم تربیتی دانشگاه کردستان است. روش تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری، شامل دانشجویان رشته علوم تربیتی در دانشگاه کردستان اعم از دانشجویان کلیه مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در سال تحصیلی 1401-1400  بود و با حجم 620 نفر و نمونه ای به حجم 235 نفر با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردید. گردآوری اطلاعات از طریق پرسشنامه انجام گرفت. روایی همگرایی و پایایی ابزار پژوهش نیز با استفاده از مدل اندازه گیری مدل معادلات ساختاری PLS 3 تأیید گردید. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 26 صورت گرفت و جهت برازش مدل اندازه گیری از مدل معادلات ساختاری SmartPLS 3 استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد بین استفاده از تکنولوژی آموزشی با خلاقیت و نوآوری دانشجویان رشته علوم تربیتی دانشگاه کردستان رابطه مثبت و معنا داری وجود دارد. همچنین نتایج حاصل از مدل نشان داد که متغیر تکنولوژی آموزشی توانسته (%57) از تغییرات خلاقیت و نوآوری را تبیین نماید. منابع آموزشی با بیشترین ضریب استاندارد شده بتا (911/0) در رتبه اول قرار دارد. همچنین رتبه دوم مربوط به متغیر شرایط آموزشی با ضریب استاندارد شده بتا (904/0) است. چنانکه بهتر است که پژوهشگران آینده برای درک عمیق تر از موضوع، چنین پژوهش هایی را بر روی دانشجویان رشته تکنولوژی آموزشی انجام داده و میزان تأثیر آن را با سایر رشته ها مقایسه کنند. بر اساس این نتایج این نکته کلیدی استخراج گشت که هر کدام از مؤلفه های تکنولوژی آموزشی به روشی خاص اذهان یادگیرندگان را در جهت مسیرهای متناسب با رویکرد های خلاقانه و نوآورانه سوق داد.

خلاقیت دارای ابعاد شناختی، انگیزشی و غیرشناختی است. پرورش خلاقیت در کودکان اغلب در ابعاد شناختی دنبال شده است؛ در صورتی که ابعاد انگیزشی و غیرشناختی نقش بسزایی در تحریک خلاقیت کودکان دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی اجرای حرکات هماهنگ دودستی بر پرورش خلاقیت کودکان است. پژوهش به روش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه با دانش آموزان پسر پایه ششم مدرسه ابتدایی امام حسین(ع) در منطقه دو تهران در سال تحصیلی 1397-98 انجام گرفت. نمونه مورد مطالعه به روش نمونه گیریِ دردسترس از بین کلاس های پایه ششم انتخاب شد. برای این منظور به صورت تصادفی یک کلاس به تعداد (31 نفر) به عنوان گروه آزمایش و کلاس دیگر به تعداد (30 نفر) به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شد. به منظور سنجش خلاقیت از پرسشنامه سنجش خلاقیت تورنس- عابدی استفاده شد. پس از اجرای پیش آزمون بر روی هر دو گروه؛ گروه آزمایشی به مدت دو ماه طبق برنامه تنظیم شده به انجام حرکات هماهنگ دودستی پرداختند و سپس پس آزمون از هر دو گروه به عمل آمد. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان می دهد انجام مستمر فعالیت های هماهنگ دودستی به طور معناداری مؤلفه های خلاقیت همچون انعطاف پذیری، اصالت، سیالی و بسط را در دانش آموزان افزایش می دهد. 

با توجه به اهمیت خلاقیت در دانش آموزان و تاثیرپذیری خلاقیت فرد از محیط و اینکه معلم مهم ترین عامل مؤثر در محیط مدرسه به شمار می رود، در این پژوهش رابطه بین خلاقیت معلم و خلاقیت دانش آموزان، از طریق مقایسه خلاقیت و عوامل تشکیل دهنده آن از دیدگاه تورنس در دو گروه دانش آموزان دارای معلم خلاق و دانش آموزان دارای معلم غیرخلاق مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی معلمان و دانش آموزان پایه چهارم و پنجم منطقه 11 آموزش و پرورش شهر تهران بود. ابتدا دو گروه معلم خلاق و غیرخلاق شناسایی شدند. سپس آزمون تفکر خلاق تورنس فرم B بر روی دانش آموزان آنها که شامل 100 نفر دانش آموز پایه چهارم و 100 نفر در پایه پنجم منطقه 11 تهران بود اجرا شد. یافته های پژوهش نشان داد که هم در پایه چهارم و هم در پایه پنجم دانش آموزانی که دارای معلمان خلاق بودند نسبت به دانش آموزانی که دارای معلمان غیرخلاق بودند، میانگین بالاتری در آزمون خلاقیت داشتند. این تفاوت در هر دو پایه معنادار  بود، ولی در پایه چهارم این تفاوت بیشتر بود. در این تحقیق عوامل تشکیل دهنده خلاقیت نیز در دو گروه مقایسه گردید و نتایج  نشان داد که در چهار عامل سیالی، اصالت، بسط و انعطاف پذیری، دانش آموزان کلاس چهارم دارای معلم خلاق از دانش آموزان دارای معلم غیرخلاق میانگین بیشتری داشتند ولی در کلاس پنجم تفاوت این عوامل بین دو گروه دانش آموز فقط در عامل بسط، معنادار بود.

زمینه و هدف: اهمیت خلاقیت دانش آموزان در نظام آموزشی روز به روز نمایان تر می شود، با وجود این خلاقیت در دانش آموزان نوجوان، کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر ارائه یک مدل علّی از خلاقیت بر مبنای بهزیستی روان شناختی با نقش میانجی خودکارآمدپنداری در دانش آموزان بود. روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، بنیادی و از نظر اجرا توصیفی- همبستگی و تحلیل آن بر اساس مدل ساختاری بود. نمونه مورد مطالعه 314 (269 دختر، 45 پسر) دانش آموز دوره متوسطه از شهرستان عباس آباد در سال تحصیلی 99-1398 بود که با روش نمونه گیری در دسترس در آزمون شرکت کردند. اطلاعات به دست آمده با استفاده از پرسشنامه های خلاقیت (عابدی،1372)، بهزیستی روان شناختی (ریف،2002) و خودکارآمدپنداری (شرر و همکاران،1982) گردآوری شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای اس پی اس اس و لیزرل انجام شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که تأثیر مستقیم بهزیستی روان شناختی بر خلاقیت 0/31(0/002P<)، خودکارآمدپنداری بر خلاقیت 0/37 (0/001P<)، و بهزیستی روان شناختی بر خودکارآمدپنداری 0/79 (0/002P<) است. همچنین میزان تأثیر غیرمستقیم بهزیستی روان شناختی بر خلاقیت با میانجی گری خودکارآمدپنداری 0/11 (3/32= T) بوده است؛ بنابراین با توجه به نتایج، مدل حاضر از برازش خوبی برخوردار بود و تأیید شد. نتیجه گیری: نتایج حاضر، ایده ارزشمندی را برای پژوهشگران و مربیان درباره مسائل مرتبط با خلاقیت برای دانش آموزان فراهم کرده است و اهمیت خودکارآمدپنداری در ارتباط خلاقیت و بهزیستی روان شناختی دانش آموزان مورد حمایت قرار گرفته است.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی بازی های آزاد بر خلاقیت کودکان پیش دبستانی بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمام کودکان مقطع پیش دبستانی در شهر اصفهان در سال تحصیلی 1400-1399 بود. روش پژوهش، شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری بود و تعداد 30 کودک به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. مداخله آموزش بازی های آزاد به مدت 16 جلسه در طی دو ماه روی گروه آزمایش اجرا شد. ابزار پژوهش شامل آزمون خلاقیت تورنس (فرم تصویری ب) بود. نتایج تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد که بین گروه آزمایش و گروه کنترل در مؤلفه های سیالی، بسط، انعطاف پذیری و نمره کل خلاقیت در مراحل پس آزمون و پیگیری تفاوت معناداری وجود دارد؛ اما نمره مؤلفه اصالت در پس آزمون و پیگیری تفاوتی با پیش آزمون نداشت. با توجه به نتایج به دست آمده می توان گفت که بازی های آزاد می تواند خلاقیت کودکان پیش دبستانی را تقویت و افزایش دهد. ازاین رو می توان گفت که نتایج این پژوهش می تواند در طراحی محتوای برنامه آموزشی مراکز پیش دبستانی مورداستفاده قرار گیرد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی قصه خوانی دیالکتیکی بر بهبود خلاقیت دانش آموزان ابتدایی انجام شد. این پژوهش از نوع مطالعات نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی شهر ارومیه در سال 1398 بود. نمونه آماری شامل 60 نفر بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و بصورت تصادفی در دو گروه آزمایش (30 نفر) و کنترل (30 نفر) جایگزین شدند. آزمودنی های گروه آزمایش طی 8 جلسه 45 دقیقه ای در ساعت مربوط به درس انشاء برنامه قصه خوانی دیالکتیک را دریافت کردند. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه خلاقیت عابدی جمع شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری در برنامه SPSS نسخه 26 انجام شد. با توجه به داده ها قصه خوانی دیالکتیک منجر به تفاوت معنی دار بین گروه ها در خلاقیت (001/0=, p34/22=F) و ابعاد آن شامل سیالی (001/0=, p68/88=F) و انعطاف پذیری (01/0=, p19/7=F) شده است، با این حال بر مولفه های ابتکار و بسط خلاقیت اثربخش نبود (05/0p>). با توجه به یافته ها برنامه قصه خوانی دیالکتیک می تواند در مدارس برای پرورش خلاقیت دانش آموزان ابتدایی مورد استفاده قرار گیرد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین کارکردهای اجرایی مغز با هوش و خلاقیت مربیان پیش دبستانی و به روش توصیفی- همبستگی انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر مربیان مراکز پیش دبستانی آموزش و پرورش و بهزیستی شهرستان آران و بیدگل بوده که از این تعداد 97 نفر براساس جدول کرجسی و مورگان و به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزارهای این پژوهش عبارتند از: آزمون نرم افزاری ویسکانسین و نرم افزار استروپ (1935) برای سنجش کارکردهای اجرایی، آزمون هوش ماتریس های پیشرونده ریون (1956) و آزمون خلاقیت تورنس تصویری فرم ب (1974). تجزیه و تحلیل داده ها توسط روش های آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون با نرم افزار SPSS22 انجام شد. طبق نتایج بین مولفه های توجه، بازداری و انعطاف پذیری کارکرد اجرایی و هوش رابطه آماری معناداری دارند (0.05P<). همچنین نتایج حکایت از آن دارد که متغیرهای کارکرد اجرایی با مولفه های انعطاف پذیری، سیالی و ابتکار خلاقیت رابطه معناداری دارند (0.05P<). بنابراین بین مولفه های کارکرد اجرایی با هوشبهر و خلاقیت در مربیان پیش دبستانی همبستگی معنادار وجود دارد. نتایج مطالعه حاضر از نقش کارکرداجرایی در هوش و خلاقیت حمایت می کنند و به درک بیشتر ما در رابطه کارکردی بین هوش و خلاقیت کمک می نماید.

هدف: این پژوهش با هدف تبیین رابطه آموزش سواد رسانه ای با خلاقیت و توسعه یادگیری الکترونیکی دانش آموزان پسر پایه نهم شهر دورود به انجام رسیده است. روش پژوهش : روش پژوهش حاضر  توصیفی- پیمایشی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر پایه نهم شهر دورود به تعداد 1380 نفر است که حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی مورگان تعداد 302 نفر تعیین شد. برای انتخاب نمونه ها از روش تصادفی ساده استفاده شد. جهت گردآوری داده های کمی پژوهش از پرسشنامه استاندارد سواد رسانه ای، پرسشنامه خلاقیت تورنس و پرسشنامه یادگیری الکترونیکی واتکین و همکاران (2004) استفاده شده است. پایایی پرسشنامه ها برای این پژوهش به ترتیب 78/ . ، 81/0 و 74/0 بوده است. برای آزمون فرضیه های پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بین آموزش سواد رسانه ای با خلاقیت به میزان 419/. و با توسعه یادگیری الکترونیکی به میزان 566/. رابطه مثبت وجود دارد. نتایج این پژوهش همچنین نشان داد که بین هریک از مؤلفه های سواد رسانه ای درک محتوای پیام های رسانه ای، آگاهی از اهداف پنهان پیام های رسانه ای، گزینش آگاهانه پیام های رسانه ای، نگاه انتقادی به پیام های رسانه ای، تجزیه و تحلیل پیام های رسانه ای با خلاقیت و یادگیری الکترونیکی دانش آموزان پسر پایه نهم شهر دورود رابطه مثبت وجود دارد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش می توان گفت آموزش هدفمند سواد رسانه ای در مدارس نقش مهمی در توسعه فعالیت های آموزشی و پژوهشی دانش آموزان داشته  و به تبع آن موجب پیشرفت تحصیلی و بهیود و تقویت یادگیری آنان می شود.

هدف: این مقاله با هدف بررسی تاثیر بازی های رایانه ای معمایی در خلاقیت دانش آموزان پسر ابتدایی انجام شد. روش تحقیق: روش تحقیق در این پژوهش، شبه آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود، جامعه آماری کلیه مدارس ابتدایی پسر شهرستان اسلامشهر بود که یکی این مدارس انتخاب شد. نمونه این پژوهش 30 دانش آموز از پایه چهارم تا ششم بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و بصورت جایگزینی تصادفی در گروه گواه و آزمایش قرار داده شدند. ابزار این پژوهش شامل پنج بازی رایانه ای معمایی شامل بود که این 5 بازی از بین بیش از 200 بازی معمایی انتخاب شد، همچنین ابزار گردآوری داده ها آزمون تصویری فرم ب خلاقیت تورنس بود که شامل چهار خرده مقیاس: سیالی، انعطاف پذیری، اصالت و بسط می باشد. روش گردآوری داده ها بصورت پیمایشی و روش تجزیه و تحلیل داده ها از طریق آزمون آماری تی مستقل بود. یافته ها: تحلیل داده ها نشان داد که بازی های رایانه ای معمایی بر خلاقیت و ابعاد آن تاثیر مثبت داشته و فرضیه های پژوهش در سطح معناداری 0.001 تایید شدند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که بازی های رایانه ای معمایی که برخی ویژگی های خاص مانند مساله محوری، تاکید بر جستجو و اکتشاف و داشتن راه حل های متنوع را دارند می توانند در پرورش خلاقیت موثر باشند.