موسیقی کردی

نرمه نای سازی بادی و یکی از سازهای اصلی ملودیک در موسیقی استان کردستان و منطقه مُکریان است که در حدود پنجاه سال اخیر رواج بیشتری در این مناطق داشته است. این ساز بیشتر در موقعیت های شادیانه برای اجرای گورانی به کار گرفته می شد. تبادلات فرهنگ موسیقایی این مناطق با سایر مناطق کردنشین و حوزه های موسیقی ایرانی عربی ترکی منجر به گسترش کارگان و پیدایش بسترهای اجرایی جدید مانند سالن کنسرت و ضبط های استودیویی شده است. بر همین اساس بعضی از نوازندگان نرمه نای برای انطباق با تحولات جدید، تغییراتی در تکنیک های نوازندگی و ساختار این ساز به وجود آورده اند. مقاله حاضر با استفاده از بنیادهای نظری موجود در زمینه فرهنگ پذیری موسیقی و تأثیر آن در تغییرات یک ساز، علت و نحوه تغییرات ساز نرمه نای در موسیقی استان کردستان را مورد بررسی قرار داده است. ارزیابی ها نشان می دهد که در اثر تبادلات فرهنگی صورت گرفته ازجمله ورود سازهای جدید به این منطقه، اجرای قطعات کُردی به صورت ارکسترال در سالن های کنسرت و لزوم همنوازی نرمه نای با سازهای دیگر در موقعیت های جدید اجرایی، تغییراتی در کاربرد نرمه نای به وجود آمده است. روند این تغییرات به گونه ای بوده که امکان حضور این ساز در موقعیت های اجرایی بیشتری فراهم شده است. این تحقیق به روش کیفی و بر اساس تحقیقات میدانی و مصاحبه های عمیق نگاشته شده است. 

طی چند دهه گذشته، صنایع خلاق به بخش مهمی از اقتصاد جهانی تبدیل شده اند. صنایع خلاق و به ویژه صنعت موسیقی را می توان به عنوان بهره برداری تجاری از دانش هنری در نظر گرفت. صنایع موسیقی به عنوان بخشی از صنایع خلاق، نمونه ای آشکار از تغییرات اجتماعی-اقتصادی معاصر هستند که از صنایع تولیدی به سمت کسب وکارهای مبتنی بر دانش و خلاقیت حرکت می کنند. هدف اصلی پژوهش حاضر واکاوی مؤلفه های خلاقیت در صنایع خلاق با تأکید بر گروه کامکارهاست. در این راستا داده های پژوهش از ترکیبی از روش های مطالعه اسنادی و تحلیل تماتیک گردآوری شده اند. نتایج پژوهش حاضر مؤید ده مؤلفه اصلی در فعالیت های گروه کامکارها در راستای ترویج صنایع خلاق هستند که عبارت اند از: برقراری ارتباط دوجانبه بین موسیقی کردی و موسیقی ایرانی، ترویج و ارتقا سازهای محلی و ایرانی، استفاده از زبان های کردی و فارسی در آهنگ ها، شیوه انتخاب پوشش در اجراها، عضویت زنان در گروه، هم راستا بودن عضویت گروهی و خلاقیت فردی، همکاری با سایر گروه ها و خواننده ها، آموزش موسیقی، برگزاری کنسرت در مناطق مختلف و ارتقای وجه اجتماعی گروه با انجام کارهای عام المنفعه. نتایج پژوهش حاضر مؤید این نکته هستند که در فعالیت کامکارها تعامل دائمی بین امر کلی و امر جزئی مشاهده می شود. امر کلی در اینجا موسیقی ملی ایرانی و امر جزئی موسیقی محلی کردی است. کامکارها با ترکیب این دو سبک موسیقایی توانسته اند پایه گذار سبکی نوین باشند که مؤلفه های هر دو سبک موسیقایی را داشته باشد.

مقدمه و هدف پژوهش: در این مقاله به دنبال پاسخ این پرسش هستیم که آیا موسیقی و سازهای کردی در آیین های بومی محلی کرمانشاهان نقش داشته اند؟ یافتن پاسخ این پرسش در پرتو دانش و مبانی نظری و بررسی نظریات و دیدگاه های اندیشمندان و صاحبنظران علوم انسانی و نیز نقطه نظرات اساتید موسیقی میسر خواهد شد. روش پژوهش: جامعه مورد مطالعه این تحقیق شامل 220 تن از هنرمندان و موسیقیدانان شهر کرمانشاه می باشد که از بین آن ها به روش نمونه گیری تصادفی ساده و فرمول کوکران 140 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب گردید. این پژ وهش برمبنای هدف، تحقیقی کاربردی می باشد و از نوع درجه و اهمیت میزان کنترل متغیرها میدانی، از نظر گردآوری داده ها پیمایشی و از لحاظ شیوه تحلیل داده ها از نوع تحقیقات توصیفی پیمایشی خواهد بود. در قالب روش اسنادی با استفاده از روش های کتابخانه ای و بررسی اسناد و، ابعاد مفهومی و نظری متغیرهای تحقیق از حیث نظری مورد کاوش قرار گرفته که حاصل آن دسترسی به چارچوب مفهومی می باشد. جامعه ی آماری شامل چند تن از موسیقی دانان منطقه کرد می باشد و ابزار مورد استفاده پرسشنامه است انجام خواهد گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که هریک از آلات موسیقی رایج در منطقه کرمانشاهان که شامل دف، دهل، طبل، دوطبل، تنبور، سرنا، دونی، شمشال است و همچنین نجوهای آیینی از جمله هووره، موویه در آین های جشن، عزا و عروسی نقش بسزایی را دارا هستند. نتیجه گیری: با توجه به یافته های تحقیق بطور واضح می توان گفت موسیقی کردی در آین های بومی محلی کرمانشاهان نقش بسیاری را داشته است.

از جمله مباحثی که در برنامه سازی رادیو، معمولاً به آن توجه کم تری شده، اهمیتِ موسیقی در بهبود شرایط کمی و کیفی کار است. این پژوهش، در پیِ پاسخ به این پرسش است که چگونه می توان با تکیه بر موسیقیِ کارِ کُردی، از ظرفیتِ رسانه ای رادیو، در جهت ارتقای فرهنگِ کار و فعالیت بهره برد؟ این پژوهش، بر پایه آرای آلن پی مریام است که در نظریه خود، به بررسی تأثیر موسیقی بر کار پرداخته است. در این راستا، نگاهی اجمالی به قابلیت های موسیقی قومی در بهبودِ فعالیت اجتماعی شده و سپس، جایگاه موسیقی در برنامه های رادیویی بیان شده است. در ادامه، انواع موسیقی کارِ کُردی، در استان های کردستان، کرمانشاه و ایلام، تبیین و ظرفیت های موسیقی کار این نواحی برای ترویج فرهنگ کار و فعالیت، در برنامه های رادیویی ارزیابی می شود. روش این پژوهش، مصاحبه نیمه ساختاریافته و مطالعه اسنادی است. به همین منظور، با صاحب نظران حوزه موسیقیِ قومیِ استان های کردنشین و تهیه کنندگان رادیو مصاحبه صورت گرفته است. براساس نتایج، به نظر می رسد باوجود اینکه موسیقی کُردی و کار در مناطق کردنشین، کارکردی اجتماعی دارد، پیوند مناسبی میان موسیقی کار مناطق کردنشین و برنامه های رادیویی به وجود نیامده و از ظرفیتِ موسیقی کار، تنها به صورت محدود، در شبکه های رادیویی استان ها استفاده شده است. برای تقویت این پیوند، علاوه بر تبیین سیاست گذاری های مربوطه در سطح کلان، نیاز به تهیه کنندگانی آشنا به موسیقی- به ویژه موسیقی قومی کُردی- است تا با همکاریِ کارشناسان موسیقی، ترانه های کار سنتی، متناسب با دوران معاصر، بازسازی و در برنامه های رادیویی استفاده شوند.