مطالب مرتبط با کلیدواژه

زن


۳۴۱.

نقش زن در ایجاد خانواده متعادل

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال پنجم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲۰ 41-51

کلیدواژه‌ها: زن خانواده متعادل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۴۳۵
خانواده یکی از رکن های اصلی جامعه و محل شکل گیری آینده یک کشور است که سلامت و سعادت جامعه در گرو سلامت و پویایی نظام خانواده است. خانواده اولین و مهمترین عامل اثرگذار بر رفتار است و نقش به سزایی در تشکیل و رشد شخصیت فرد دارد. چرا که، سلامت جسمی و روانی فرد مرهون خانواده سالم و متعادل است. در این مقاله، نقش زن در ایجاد خانواده متعادل از دو بعد نقش همسری که شامل: تامین نیازهای جسمی و روانی، مدیریت و تدبیر امور خانه، شاکر بودن و قناعت پیشگی، عفت و وفاداری به همسر و نقش مادری که بزرگترین و مهمترین نقش زن در خانواده است مورد بررسی قرار گرفت.نتایج به دست آمده از بررسی شواهد و دلایل نظری، بیانگر این است که زن نقش اصلی را در شکل گیری شخصیت، خودپنداره، دلبستگی و اعتمادبنیادیفرزندان و ایجاد یک خانواده متعادل که محیطی آکنده از آرامش، حمایت، محبت و تنها مکان برای تجربه عمیق ترین عواطف انسانی است، دارد
۳۴۲.

هویت اجتماعی زن از دیدگاه شهید مطهری

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال پنجم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲۰ 69-77

کلیدواژه‌ها: زن هویت اجتماعی شهید مطهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹۵ تعداد دانلود : ۶۸۸
این گفتار به مبانی فکری استاد شهید، مرتضی مطهری، و نگرش او به حقوق فردی واجتماعی زن در جامعه می پردازد. در این نوشتار با تکیه بر برخی نوشته ها، سخنرانی ها و یادداشتهای این معلم بزرگوار، جایگاه انسانی زن، بویژه هویت اجتماعی او، مورد بررسی قرار گرفت. بررسی ها نشان می دهد که از دیدگاه استاد، در گذشته به « انسان » بودن زن توجه نمی کردند و فقط متوجه «زن » بودن او بودند و از طرف دیگر در دوره مدرن به خاطر توجه شدید به انسان بودن یا زن، « زن بودن » وی مورد غفلت قرار گرفته است. استاد شهید مرتضی مطهری، با توجّه به حضور موثر زنان در عرصه های مختلف جامعه و تأثیرگذاری آنان بر فعالیت های اجتماعی مردان، زن را وجودی با هویت اجتماعی متعالی قلمداد می کند و با تأسی از آیات قرآنی و احادیث و تعالیم اسلامی برای زن، جدا از جنسیت او، ارزش و اعتبار فردی و اجتماعی والایی قائل است.
۳۴۳.

فضیلت اخلاقی قناعت درزندگی زن و مرد

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال ششم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲۲ 27-39

کلیدواژه‌ها: قناعت دین، مذهب و فقه زندگی زن مرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۸ تعداد دانلود : ۳۴۲
قناعت همواره در متون اسلامی به عنوان یک ارزش اساسی مورد تاکید قرار گرفته و یکی از ابعاد الگوی مصرف اسلامی است که مایه بقا و توانایی و ایجاد یک زندگی ایده آل خواهد بود. این پژوهش با عنوان فضیلت اخلاقی قناعت درزندگی مردان وزنان درصدد بود، با استفاده از قرآن و احادیث و منابع اصیل اسلامی به صفت قناعت به عنوان فضیلت اخلاقی در زندگی بپردازد. در این تحقیق، به رابطهقناعت وحیات طیبه توجه و همچنین به عامل پسرفت یاپیشرفت بودن قناعت پرداخته شده است همچنین باعرضه روایات قناعت برکتاب وسنت ونیز عرف جهانی سعی برتبیین صحیح آن نموده ونیز جایگاه ونقش آنرا درزندگی مردان وزنان وآثارقناعت را بیان کرده و در پایان نتیجه گرفته شد که قناعت نسخه منحصر به فردی است که اسلام آنرا برای نیل به کمال در عرصه زندگی دنیوی و اخروی معرفی کرده است و درست در نقطه ی عکس گفتار عامیانه می باشد. که معنای قناعت را در زندگی با رنج و سختی می دانند بلکه قناعت، عبارت از درست و از روی برنامه زیستن است.
۳۴۴.

نقد تطبیقی آزادی زنان در اشعار سعاد الصباح و سیمین بهبهانی

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال ششم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲۲ 41-55

کلیدواژه‌ها: زن ادبیات عرب آزادی سیمین بهبهانی سعاد الصباح شعر معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۷ تعداد دانلود : ۴۲۵
آزادی حقوق زنان، یکی از موضوعات بسیار مهم در هفتاد سال اخیر است، که بیش از هر زمان، بخش عمده ای از ادبیات و به ویژه شعر شاعران این دوره را در بر گرفته است. سیمین بهبهانی، شاعره معاصر ایرانی، دغدغه ی مسأله ی زن و حقوق زنان را در جای جای اشعار خود دارد. از طرفی دیگر سعاد الصباح، شاعره پر آوازه ی کویتی، یکی از مهم ترین پرچمداران دفاع از حقوق زن شرقی در دهه ی هفتاد است. این مقاله در صدد است که با رویکرد نقد تطبیقی به بررسی اندیشه های زنانه در اشعار این دو شاعر زن بپردازد. سعاد الصباح و سیمین بهبهانی، موانع آزادی زن معاصر را دیدگاه های سنتی برخی از مردان و مشکلات موجود در جامعه می دانند. آنها از وجود مشکلاتی همچون تبعیض بین مردان و زنان در کارهای بیرون از خانه و داخل خانه کاملا ناراضی هستند. هر دو ضمن بیان این موانع، مؤلفه هایی همچون حق بیان عشق، نقش تربیتی، آموزشی و... را شاخصه هایی برای اثبات آزادی زنان در جامعه می داند.
۳۴۵.

بررسی نقش زن در یهودیت

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال ششم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲۲ 71-85

کلیدواژه‌ها: یهودیت دین، مذهب و فقه تورات زن کتوبا گت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۰۰ تعداد دانلود : ۵۴۴
در کتاب مقدس (تورات)از ابتدای آفرینش و پس از خلقت مرد، حضور زن نمایان است. زنان یهودی از انجام برخی مراسم مذهبی در زمان های خاص مانند: بستن تِفیلین(پیشانی بند مخصوص نماز) یا خواندن دعای شِمعَ(تأکید بر وحدانیت خداوند) منع شده اند؛ اما بقیه وظایف دینی را باید همانند مردان انجام دهند. یهودیان اوج کمال زن را رسیدن به مرحله ی مادر شدن می دانند. یهودی بودن از مادر به ارث می رسد، اما فرزندان را با اسم پدر می خوانند. برای رعایت حقوق زن پس از ازدواج، داماد سندی به نام کِتوبا را امضا می کند. اگر بین زن و مرد سازگاری وجود نداشت آنها می توانند از هم جدا شوند. طلاق در آیین یهودیان زمانی واقع می شود که مرد یک گِت (طلاق نامه) را به همسرش تحویل دهد. چنانچه زنی زناکار باشد، طلاق دادن او جزء واجبات به شمار می آید.
۳۴۶.

واکاوی مساله "زن" در اندیشه ی جبران خلیل جبران و نیما یوشیج

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال هفتم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲۵ 45-53

کلیدواژه‌ها: ادبیات تطبیقی ادبیات عرب جبران نیما زن عشق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۳ تعداد دانلود : ۲۶۴
جبران خلیل جبران و نیما یوشیج به عنوان مهمترین نماینده شعری معاصر ایران توجه خاصی به زن دارند. پرداختن هر دو شاعر به مساله زن و مضامین شعری آن مهمترین هدف این پژوهش است. فرضیه های این پژوهش بر این است که جبران و نیما از شاعران معاصری هستند که محور اصلی اشعار آنها زن(معشوقه، همسر،مادر) است؛جبران نسبت به نیما جایگاه والا و رفیعی را برای زن قائل است. محیطی که نیما یوشیج در آن بزرگ شد و پرورش یافت؛ محیطی روستایی بود که زنان در آنجا پا به پای مردان مشغول کار بودند به همین خاطر جایگاه و ارزش اجتماعی پایینی داشتند، اما در اندیشه جبران زن جایگاهی بهتری دارد؛ چرا که جبران در لبنان و آمریکا زندگی می کرد و به اقتضای محیطش که از زندگی ساده و فقیرانه به دور بود، زنان محوریت و ارزش دیگری داشتند.
۳۴۷.

زن از دیدگاه فخرالدین عراقی

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال هفتم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲۵ 55-63

کلیدواژه‌ها: فخرالدین عراقی فلسفه و عرفان زن عرفان عاشقانه عشق ورزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۷ تعداد دانلود : ۲۹۵
در عرفان اسلامی از قرن ها پیش برخورد بسیار پیشرفته ای با زنان وجود داشته و در مواردی که لازم بوده مانند مراحل خودسازی و سیر و سلوک، هیچ تفاوتی بین زن و مرد قائل نشده و در مواردی حتی زن را والاتر و ارزشمندتر در نظر گرفته و حقوق فوق العاده ای برای زن قائل بوده است که چون بر پایه دو عنصر اصلی یعنی «معنویت و عشق» بوده، زن را به مقام و ارزش شایسته او می رساند و زنان می توانند یکی از واسطه های برتر در عروج مردان به سعادت و قُرب الهی باشند. در عرفان اسلامی جریان مستقلی به نام «جریان عاشقانه» و یا «عرفان جمالی» وجود دارد. یکی از بزرگان این مکتب «فخرالدین عراقی»،شاعر عاشق و عارف قرن هفتم هجری است. وی معتقد بودکه هویت و اصالت و ویژگی های عاطفی، جسمی و روحی و فکری «زن»، از او یک منبع مهر و محبت و عاطفه می سازد و زن را به عنوان یکی از زیباترین مظاهر جمال الهی در آفرینش معرفی می کند.
۳۴۸.

رویکردی روانشناختی به شخصیّت زن در شاهنامه فردوسی

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال هفتم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۶ 95-107

کلیدواژه‌ها: شاهنامه ادبیات فارسی تهمینه گردآفرید زن روان شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۴ تعداد دانلود : ۳۷۶
به طور کلی در شاهنامه حدود بیست زن نقش آفرینی می کنند که اکثر آنان در دوره پهلوانی می زیند. از جمله این زنان می توان از تهمینه و گردآفرید نام برد که هر دو در روند داستان رستم و سهراب مؤثّر بوده اند. در این پژوهش با رویکردی روان شناختی و از دیدگاه کارن هورنای و زیگموند فروید شخصیت تهمینه و گردآفرید بررسی شده است. یافته های اساسی پژوهش بیانگر این است که تهمینه بر اساس نظریه هورنای تلاشی شدید به کار می گیرد تا با تصاحب رستم در قالب شریک زندگی مقتدر بر اضطراب اساسی و نیاز به ایمنی فایق آید و در فراق رستم با جایگزینی سهراب به دنبال برآورده سازی این نیاز است، اما با مرگ سهراب نه تنها از این وضعیت رهایی نمی یابد، بلکه سبب عدم توفیق وی در گذر از مراحل سوگ شده و در نهایت منجر به مرگ زودهنگامش می شود. گردآفرید نیز به نظر می رسد با توجه به نظریه فروید، عقده الکترا در وجود او سبب شکل گیری فراخود ناقص شده، در نتیجه با توسل به مکانیسم دفاعی شبیه سازی مردانه و با روش های انتقامی زنان علیه مردان سعی می کند با اعتراض به جنس مذکر برتری خود را بر نوع مرد به اثبات برساند. مهم تر از آن با فرار از نگاه دون مردانه علیه زن، می خواهد از زنانگی خود بگریزد، اگرچه حتی به قیمت نفی ویژگی های اصلی زنانه اش باشد. این در حالی است که در پایان با بازگشت به شخصیت واقعی خود (استفاده از ویژگی های زنانه) در نبرد توفیق بیش تری می یابد.
۳۴۹.

حضور زن به صورت آنیما در ابیات مولوی

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال هفتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲۷ 73-87

کلیدواژه‌ها: مولانا هنر و معماری زن یونگ آنیما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۱ تعداد دانلود : ۳۲۹
مولوی شاعر و عارف فرزانه در قرن هفتم در ادب ایران زمین است، که شاهکار ادبی آن، مثنوی را قرآن عجم نامیده اند، و کلیات شمس که تجلی روح مولاناست. مولانا در بخش هایی از این کتاب ها، به جلوه گری سیمای زن، از حلال حکایت های مختلف پرداخته است. در بین تمام شخصیت ها و زنانی که در مثنوی یا دیوان تأثیر دارند، آنیما، روان زنانه روح مرد، یکی از اصل های مهم اندیشه اوست. آنیما، در غزل های مولوی، ویژگی هایی مثل تسخیرکنندگی و فریبندگی، سرچشمه زندگی بودن، تقدس و میانجی گری بین خود آگاه و ناخود آگاه دارد، و با نمادهای پرندگانی چون طوطی و سیمرغ، و دیگر رموز همچون پری، آهو، هما، آب و باد و واژگانی مثل صنم وبت نمودار شده است. آنیما دو جنبه مثبت و منفی دارد، که البته جنبه منفی آن چندان در اشعار مولانا حضور ندارد.
۳۵۰.

ویژگی های آسیب زای زنان در بیان امیرمؤمنان(ع)

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال هشتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۱ 23-31

کلیدواژه‌ها: امام علی(ع) دین، مذهب و فقه زن آسیب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۶ تعداد دانلود : ۳۱۷
در پژوهش حاضر هدف آن است که با استفاده از سخنان امام علی(ع) به ویژگی هایی از جنس زن پرداخته شود که اگر به درستی مدیریت نشوند، به آسیب هایی جدی تبدیل می گردند. روش کار کتابخانه ای و به صورت توصیفی-تحلیلی، با محوریت آموزه های علوی(ع) در منابع روایی مختلف به ویژه نهج البلاغه و با شیوه ی مسئله محور است. یافته های پژوهش شامل معرفی و تحلیل ویژگی هایی چون شدت عواطف، واکنش های سریع کلامی و رفتاری، میل به خودنمایی، لطافت جسمی و صفات خاص زنان می باشد. بدین روی، به جهت آنکه زنان به عنوان نیمی از پیکر اجتماع و ستون تربیتی و منبع تأمین عواطف در خانواده ها هستند و همچنین به سبب پیچیده شدن ساختار جوامع و گستردگی ارتباطات و تعدّد نقش ها و وظایف اجتماعی در عصر حاضر، پرداختن به موضوع آسیب های زنان بسیار مهم است؛ زیرا با مصونیت بخشی به زندگی زنان است که می توان هر چه بهتر به صیانت از مقام آنان و حفظ کانون خانواده ها و جوامع پرداخت.
۳۵۱.

زن و روابط عاشقانه ی آن در اشعار نظامی گنجوی و سهراب سپهری

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال هشتم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳۲ 73-82

کلیدواژه‌ها: زن ادبیات فارسی روابط عاشقانه نظامی گنجوی سهراب سپهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۶ تعداد دانلود : ۶۰۲
هدف در این مقاله مقایسه روابط عاشقانه از دیدگاه دو شاعر متعلق به دو دوره ی مختلف ادبی و تاریخی ایران زمین تعلق داشته، بود. این دو شاعر نگرش های متفاوتی از نظر جامعه شناسی، روان شناسی و ادبی به جایگاه زن و روابط عاشقانه داشتند. تفاوت های معرفتی این دو شاعر در نوع دیدشان به روابط اخلاقی و عاشقانه تأثیر گذاشته و تعریف و شناختی از زن را شکل داده است. روش به کار رفته روشی مقایسه ای و توصیفی است و با تکیه بر آثار دو شاعر مورد نظر به روابط عاشقانه پرداخته شده است. یافته ها نشان داد که نظامی، با توجه به روحیات شخصی و سوانح زندگی خویش و اوضاع اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به نگرشی مختص به خود چونان سبکی شخصی از زن و روابط آن رسیده و به همین سان سهراب سپهری با همه ی مؤلفه های زندگی در عصر نو و تجربیات فردی خویش، تصویری منحصر به فرد از روابط عاشقانه را به مخاطب عرضه کرده است. در نهایت این نتیجه بدست آمد که روابط عاشقانه در داستان های غنایی نظامی در سه منظومه ی خسرو و شیرین، لیلی و مجنون و هفت پیکر بیشتر رنگ و صبغه ی جسمانی و زمینی گرفته است و معطوف به آن رویکرد می باشد. شاعر با در دست داشتن ابزار قوی توصیف های شگرف و خیال انگیز، خواننده را به سوی بزم و عیش و نوش و شادخواری برده است در حالیکه روابط عاشقانه در اشعار سهراب سپهری، به نوع روحانی و روانی آن محدود گشته و معشوقی اثیری در روح شاعر و عوالم آن مشاهده می شود.
۳۵۲.

نقش تربیتی زن در جامعه اسلامی

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال دهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴۰ 109-120

کلیدواژه‌ها: نقش تربیتی دین، مذهب و فقه جامعه اسلامی زن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۴۷ تعداد دانلود : ۹۵۳
هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش تربیتی زن در جامعه اسلامی و بیان نظر اسلام نسبت به مشارکت زنان در عرصه های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بود. طرح پژوهش مروری و از نوع توصیفی-تحلیلی می باشد. تحلیل مطالب براساس منابع قرآن، احادیث، کتب، مقالات در حوزه ی تربیت اسلامی، آیات قرآن کریم و روایات معصومین (ع) انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که در آموزه های دینی ضمن تأکید بر مقام والای مادر و جایگاه زن، ضرورت احترام و تلاش برای برآوردن حقوق مادران، به سلامت جسمی و روانی آنان توجه بسیاری شده است و بر اساس اظهارات صاحب نظران در حوزه ی علوم اجتماعی، نقش محوری مادر در سازندگی کشور موثربوده، هم چنین دین مبین اسلام مانع مشارکت زنان در فعالیت های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نشده، از این رو از نگاه قرآن زن نقشی مؤثر در اجتماع دارد و باید هم گام با مردان در مسایل مهم اجتماعی نقش آفرینی نماید. هم چنین مشخص شد که اسلام جامع ترین وکامل ترین نگرش را نسبت به شخصیت زن دارد.
۳۵۳.

جایگاه معنوی زن درعرفان اسلامی

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال یازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۱ 49-59

کلیدواژه‌ها: زن فلسفه و عرفان عرفان اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۲۷۳
هدف از تحقیق حاضر بررسی جایگاه معنوی زن درعرفان اسلامی می باشد. عرفان حقیقی و ناب باطن دین است که ریشه در جان آدمی دارد و با فطرت انسان سرشته شده است و از این رو در ادبیات عرفانی، زن نماد و مظهر جمال الهی و نماد «حبّ» الهی است. تحقیق حاضر با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است و به واکاوی نوشته های شعرا و عارفان در زمینه جایگاه معنوی زن پرداخته است. بر این اساس در بررسی های نوشته های عرفای اسلامی مانند ابن عربی مشخص شد به اقتضای حال و مقام سخن، گاه زنانی را به عنوان اسوه و الگو معرفی کرده اند که مردان باید درس توحید، مردانگی، توکل، فداکاری و...را از آن ها بیاموزند. هم چنین طی بررسی جایگاه زن در دیدگاه برخی شعرا و نویسندگان معروف عارف مسلک مانند عطار نیشابوری و مولانا مشخص شد که زنان در کسب مراتب معنوی در مقایسه با مردان کم نداشته و بسیاری از آنها به بالاترین درجات رسیده اند.
۳۵۴.

خشونت علیه زنان در آثار داستانی نویسنده زن معاصر فریبا وفی

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال یازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۲ 7-19

کلیدواژه‌ها: خشونت زن داستان فریبا وفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۸ تعداد دانلود : ۳۹۶
هدف از پژوهش حاضر، بررسی خشونت علیه زنان در آثار داستانی فریبا وفی است. در این پژوهش خشونت علیه زنان و پیرو آن آسیب هایی که زنان را درگیر خود می کند به روش توصیفی-تحلیلی بررسی شده است. فریبا وفی نویسنده ای رئالیست است که مهم ترین دغدغه اش مشکلات زنان است و داستان را بستری برای بیان مصائب زنان جامعه در نظر گرفته است. وی در داستان هایش از نگاه شخصیت های زن به جزئیات زندگی زنان و انواع خشونت اشاره کرده است. در این مقاله، با بررسی آثار این نویسنده، نشان داده شد که زنان و دختران در اکثر داستان های فریبا وفی خشونت را تجربه کرده اند. نتایج حاکی از آن است که زنان داستان های او شخصیتی ایستا و راکد دارند و اغلب قربانی مردسالاری و خواسته های جامعه مردانه می شوند و در مقابل خشونت ها منفعل هستند. بعضی از این زن ها منزوی شده و سکوت اختیار کرده اند و دچار بحران های روحی و روانی شده و بعضی دیگر دچار آسیب های اجتماعی شده اند.
۳۵۵.

بازنمایی مطالعات بازنمایی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال نهم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳۲ 119 - 142

کلیدواژه‌ها: سینما زن اسطوره نشانه شناسی بی کفایتی زن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۴
مقاله حاضر نوعی مطالعه انتقادی بخشی از تحقیقات مطالعات فرهنگی در دانشگاه ها با تاکید بر پایان نامه های حوزه مطالعات بازنمایی است. میدان مطالعه، محدود به دپارتمان های مطالعات فرهنگی در دانشگاه ها نبوده، بلکه از سایر گرایش های علوم اجتماعی به ویژه ارتباطات و جامعه شناسی نیز نمونه هایی استخراج شده است. پرسش این است که چگونه تحقیقاتی که به بازنمایی های متفاوت در متون فرهنگی یا رسانه ای توجه کرده اند، خود می توانند از دریچه همان نوع مطالعات مورد بررسی قرار گیرند؟ آیا می توان رد پای قدرت را در مطالعاتی که خود نقد قدرت هستند جست وجو کرد؟ نتایج نشان داده است که مطالعات بازنمایی یا به تعبیری مطالعات فرهنگی در ایران به دو طریق به عنوان بخشی از سازوکار قدرت عمل می کنند. نخست با کلیشه سازی مجدد کلیشه های فرهنگی و دوم با غفلت و بی توجهی به (عدم بازنمایی) موضوعاتی که مورد علاقه فرهنگ فرادست در جامعه نیستند. در مورد اول می توان افزود که مطالعات بازنمایی در ایران، گروه های فرودست (همچون زنان، جوانان، کردها و...) را که پیش از این توسط رسانه ها به کلیشه بدل شده بودند برای بار دوم به کلیشه تحقیقاتی بدل می کنند. مورد دوم به موضوعاتی برمی گردد که اساسا در مطالعات بازنمایی مورد توجه قرارنگرفتند؛ مانند افغانی ها (اقلیت مهاجر)، کردها و بلوچ ها (اقلیت های قومی)، سنی ها (اقلیت مذهبی) و... . اینها موضوعاتی هستند که نه تنها به لحاظ فرهنگی بی اهمیت فرض می شوند بلکه مطالعات فرهنگی در ایران به عنوان بخشی از سازوکار فرهنگ مسلط آن ها را مجدد به حاشیه می راند. در نتیجه، این شیوه از بازنمایی در مطالعات بازنمایی خود موجب به عقب راندن، برجسته کردن و کلیشه کردن برخی موضوعات و گروه ها در جامعه ایران شده اند.
۳۵۶.

واکاوی ویژگی های گفت وگو به روایت کاریکاتورهای مطبوعاتی دهه اوّل انقلاب مشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴۹ 79 - 107

کلیدواژه‌ها: زن مادری سنتمحور مدرن/ فمنیستی دین اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۲ تعداد دانلود : ۳۷۹
این مقاله در پی واکاوی ویژگی های گفت وگو و شناخت الگوی ارتباطات کلامی مردم ایران در کاریکاتورهای مطبوعاتی دهه اول انقلاب مشروطه است. به این منظور، با در اختیارداشتن 194کاریکاتور از سه نشریه فکاهی و مصوّر بهلول، تنبیه و آئینه غیب نما نمونه ای 25تایی انتخاب شد. نتایج پژوهش که با تلفیق دو روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف و نشانه شناسی اجتماعی کرس و ون لیوون بدست آمده اند، نشان داد باوجود اینکه انقلاب مشروطه منجر به تحولاتی در عرصه ارتباطات کلامی جامعه نسبت به دوران پیش از انقلاب شده و فضا به سوی گفت وگومداری حرکت کرده بود، این الگو همچنان تک گویانه باقی ماند.  از جمله مصادیق الگوی ارتباط کلامی تک گویانه که در قاب کاریکاتور این دوران به نمایش درآمده است، می توان به نادیده انگاشتن دیگری، تحمیل سکوت از طریق اعمال خشونت، تندروی(استفاده از تکفیر، تهمت و شایعه پراکنی)، نفاق، همنواییِ بی چون وچرا، چاپلوسی، پیشداوری و ظاهربینی اشاره کرد. در این میان، ویژگی هایی همچون رسیدن به مقام سوژگانی، عدم سکوت در برابر ظالم و پرسشگری در مواجهه با او، تأکید بر برابری و قائل شدن حق برای دیگری نیز دال بر تغییراتی به سوی وضعیت گفت وگومدار در نحوه مکالمه مردم با یکدیگر است.
۳۵۷.

تحلیل محتوای اخبار مربوط به تغییرات آب و هوایی در وبسایت های فارسی زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۵۱ 227 - 263

کلیدواژه‌ها: شریعتی زن اسلام حقوق برابری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۳۳۳
  پژوهش «تحلیل محتوای اخبار مربوط به تغییرات آب و هوایی در وبسایت های فارسی زبان»، به بررسی پوشش اخبار مربوط به گرمایش زمین و تغییرات آب و هوایی در رسانه های آنلاین عمومی فارسی زبان در سه ماهه تابستان 1396 می پردازد. برجسته سازی، مسئولیت اجتماعی رسانه و ارتباطات زیست محیطی، چارچوب نظری اصلی این پژوهش را تشکیل می دهند. این تحقیق با استفاده از تحلیل محتوا و با ابزار پایش رسانه ای صورت گرفته است. از مهم ترین نتایج آن می توان به افزایش حدود دو برابری تعداد محتواهای تولید شده در تابستان 96 نسبت به تابستان 95 اشاره کرد. از میان 1042 رسانه بررسی شده، 245 رسانه به پوشش اخبار مربوط به تغییرات آب و هوایی پرداخته اند و تعداد خبرهای منحصربه فرد (بدون تکرار) تعداد 304 عدد بوده است. خبرگزاری ایسنا، باشگاه خبرنگاران جوان، خبرگزاری مهر، خبرآنلاین و تسنیم رسانه هایی بودند که به ترتیب بیشترین مطالب را درباره تغییرات آب و هوایی در سه ماهه تابستان 96 منتشر کردند.
۳۵۸.

هویت زن در پرتو فلسفه احکام اختصاصی زنان در تورات و قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و نهم اردیبهشت ۱۳۹۹ شماره ۲۶۹ 29-39

کلیدواژه‌ها: زن هویت تورات احکام مستقل وابسته قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۹ تعداد دانلود : ۲۷۱
مسئله زنان به دلیل اهمیت آن از ابعاد مختلف مطمع نظر پژوهشگران و جامعه شناسان در این عصر می باشد که به فراخور آن عاملی برای تغییر فضای جوامع گوناگون به نفع زنان است. از دین و کتاب های آسمانی به عنوان یکی از عوامل اثرگذار جدی در این تغییر می توان نام برد. ارائه نمایی از این کتب در هویت زنان، عاملی در روشن شدن اثر جدی آموزه های دینی است. ازآنجاکه هویت یابی زنان در احکام خاص ایشان در دو کتاب قرآن و تورات مورد کاوش قرار نگرفته است، در این پژوهش برآنیم به بازخوانی هویت فردی اجتماعی و دینی زنان در احکام اختصاصی آنان با روش تحلیلی و دین پژوهی جزئی بپردازیم. این پژوهش نشان داده که هویت زنان در برخی از احکام، وابسته یا مستقل بودن هویت آنان را آشکار می نماید و در نهایت بستر خوانش جدید از آموزهای قرآن و تورات را فراهم نماید.
۳۵۹.

بررسی متنی احادیث ناظر به فضیلت زنان دارای فرزندان بیشتر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۳ 301-318

کلیدواژه‌ها: باروری زن فضیلت زن قرآن فرزندآوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۷ تعداد دانلود : ۴۲۳
در احادیثی از پیامبر 2 ، بهترین زنان، کسانی معرفی شده اند که فرزند بسیاری به دنیا بیاورند. گاهی این احادیث، چالش هایی را ایجاد می کند و نپرداختن به آن ها موجب پذیرش حکم یکسان برای همه موقعیت ها می گردد که قصد شارع نیست و این، اهمیت و ضرورت امر را روشن می سازد. در این مقاله با مراجعه به قرآن و روایات و حکم عقل، بررسی می شود که داشتن این ویژگی، همیشه در اختیار انسان نیست؛ از جمله عقیم بودن و... . علاوه بر اینکه صِرف داشتن فرزند، موجب فضیلت زنان نمی شود بلکه داشتن فرزند صالح است که زن را بهتر می کند. مطلب سوم اینکه حدیث به خیر و بهتر بودن پرداخته است و آن می تواند یک امر دنیوی باشد و ربطی به فضیلت نداشته باشد، و باتوجه به اینکه ملاک برتری انسان ها در آیات قرآن، داشتن تقواست، اموری که خارج از اختیار انسان باشد، نفیاً و اثباتاً نمی تواند معیاری برای فضیلت و یا رذیلت باشد.
۳۶۰.

سکنا یا اُنس گرفتن مردان به زنان در قرآن و حدیث با رویکرد ریشه شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۶) 99 - 112

کلیدواژه‌ها: خانواده زن کشش جنسی تفسیر قرآن فقه الحدیث ریشه شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۶ تعداد دانلود : ۸۵۳
سکنا یا انس گرفتن مردان به زنان در قرآن کریم و احادیث بارها گوشزد شده است، ولی فهم این آموزه، نه تنها امروز که در سده های متقدم نیز با ابهاماتی نزد مفسران و شارحان حدیث روبه رو بوده است. امروز هم برای مخاطبان حاضر این پرسش در میان است که در این نصوص سخن از چه نوع نسبتی میان مردان با زنان است و محتوای این نصوص تا چه اندازه به استوارسازی مبانی خانواده و تا چه اندازه به لذت جویی مردان مربوط می شود و چرا گرانیگاه این نسبت زنان است. در مقاله حاضر کوشش شده است تا با ریشه شناسی و استفاده از روش های زبان شناسی تاریخی به تحلیل آیات و احادیث مربوط پرداخته شود و در موارد نیاز از مطالعات تطبیقی متون ادیان نیز استفاده شده است. به عنوان دستاورد پژوهش می توان گفت آموزه قرآنی سکنا، کاملاً ناظر به استوارسازی مبانی خانواده است و آموزه انس در احادیث، یا برآمده از آن است که ماده قرآنی «س ک ن» به ماده «ا ن س» نقل به معنا شده و تحولات اجتماعی به موازات تحولات زبانی مسیر این آموزه را تغییر داده است؛ یا به موازات آموزه قرآنی سکنا، نسبت انس میان مرد و زن به عنوان یک آموزه دیرین در ادیان ابراهیمی و نه تفسیر سکنا، در روایات اسلامی مطرح گشته است.