ارزش های اسلامی

بر اساس تعاملات بین فردی نمی توان هر ارتباطی را " دوستی دختر و پسر " نامید در واقع می توان رابطه با جنس مخالف را این گونه تعریف کرد : رابطه دوستی با جنس مخالف ارتباطی است که بین پسر و دختر وجود دارد و در این ارتباط عشق، محبت، صمیمیت وجود دارد به همین علت ارتباط بین معلم و شاگرد، هم کلاسی و مانند آن که برای اهداف خاص و ویژه ای است رابطه دوستی دختر و پسر گفته نمی شود گاهی علاقه به جنس مخالف و نیاز به ارتباط با او از هنجارهای دینی و اجتماعی خارج می شود که این مسئله هم گناه و هم غیراخلاقی است. با توجه به این که ارزش های دینی و فرهنگ یک جامعه از معیارهای مهم درک و تشخیص مسائل اجتماعی است و از آنجائی که اسلام، دین اکثریت افراد جامعه است ومی توان گفت که روابط میان دختر و پسر در جامعه اسلامی ما جایگاه مطلوبی ندارد. پس طبیعی است که روابط دختر و پسر قبل از ازدواج از دید ارزش ها، سنت ها و هنجارهای فرهنگی ودینی ما یک مسئله اجتماعی است. اما در مورد این که این روابط یک مسئله و گرفتاری شخصی افراد است یا جزء مسائل عام ساخت اجتماعی است، باید گفت که این امر از یک طرف یک مسئله وگرفتاری شخصی است که جوانان را با این مشکل مواجه کرده که چگونه با جنس مخالف رفتار کنند؟ در این مقاله قصد داریم به بررسی و شناخت آسیب شناسی و پیامدهای منفی روابط دختران و پسران نوجوان در جامعه بپردازیم.

هدف: تحقیق در مورد صفات اخلاقی رهبران برای سالیان متمادی ادامه داشته است. بر این اساس رهبران را با صفاتی همچون هوش، سلطه، سازگاری، استقامت، یکپارچگی، وضعیت اجتماعی اقتصادی متفاوت و اعتماد به نفس از غیر رهبران متمایز کرده اند. اگرچه در سال های اخیر مدل ها و نظریه هایی در زمینه رهبری ارائه شده است، امّا بیشتر تحقیقات حاضر صرفاً بر جنبه کلی رهبری تأکید ورزیده اند و از ورود به بحث های اختصاصی رهبری و طراحی یک مدل رهبری اخلاقی غفلت ورزیده است. هدف این پژوهش شناسایی مؤلفه ها و شاخص های رهبری اخلاقی بر مبنای ارزش های اسلامی در پرتو نهج البلاغه می باشد. روش : روش تحقیق حاضر کیفی به روش داده بنیاد بود. یافته ها : با بررسی نهج البلاغه حدود 149 مفاهیم اولیه درباره رهبری اخلاقی استخراج گردید، سپس با تأکید بر مفاهیم مشترک (کدگذاری محوری) 58 مقوله فرعی شناسایی شد. نتیجه گیری : با کدگذاری انتخابی 11 مقوله اصلی سازمان دهنده تحت عنوان فرهنگ سازمانی، حاکمیت اصول و ارزش های اخلاقی، شایستگی اخلاقی، شایسته سالاری، شفافیت و پاسخ گویی، قاطعیت و خدمت گرایی، قانون مداری، اخلاق شهروندوی، عدالت طلبی، عدم خودکامگی و نظارت اخلاقی و رفتاری شناسایی و تبیین شد.

اسلام به عنوان یک شیوه کامل زندگی ضمن توجه به الگوهای رفتاری انسان به کالبد سکونتگاههای او که عرصه زیست و فعالیت هستند مورد توجه قرار داده و آرمانهای اسلامی را تعقیب می کند به طوری که پیوند جدایی ناپذیری بین زندگی مادی و معنوی ایجاد کرده است. بنابراین در طراحی و قرارگیری مهم ترین فضاهای شهر اسلامی از جمله: مساجد، مدارس و حتی بازار و فضاهای سبز به عنوان فضاهایی که علاوه بر تامین معیشت، شهروندان را دعوت به حضور در آن مکان ها می کند به همین دلیل طراحی هریک از کاربری های شهری در راستای تحقق جهان بینی دینی باید به نحوی باشد که مانع غفلت از یاد خدا و فرد را در انجام واجبات و مستحبات و رعایت ارزش های دینی یاری رساند. مقاله حاضر بررسی تاثیر کاربری های شهری (مسجد، مدرسه، فضا سبز، فروشگاه و مسکن) در گسترش ارزش های اسلامی (امنیت، آرامش، معنویت، عدالت و تعاملات اجتماعی) در منطقه 3 شهرداری ارومیه که شرایط مطلوبی (سرانه بالای کاربری ها و بافت جدید شهری) دارد می پردازد. روش تحقیق توصیفی- کاربردی و جمع آوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای و پرسشنامه ای و جامعه آماری پژوهش جمعیت منطقه 1 شهرداری ارومیه می باشد که از طریق فرمول کوکران بدست آمده و در تحلیل از ضریب همستگی پیرسون، که با ضریب پیرسون 579/ و سطح معناداری کمتر از0.01 بین نحوه استقرار کاربری های شهری و ارزشهای اسلامی بیشترین همبستگی وجود دارد و براساس نتایج حاصل از تحلیل رگرسیونی محلات مسکونی بیشترین و مدرسه کمترین ضریب تعیین را در ارزش های اسلامی دارد.

منظور از «ارزش های اسلامی» در پژوهش حاضر ارزش های «اخلاقی» برگرفته از اسلام است. از این منظر «ارزش اسلامی» یک فعل اختیاری مطلوب و متعالی است که مطلوبیت آن از مبانی و بینش های اسلامی نشئت گرفته و انجام آن انسان را به اهداف والا و کمال حقیقی خویش (یعنی قرب خداوند متعال) نائل می گرداند. ارزش های اسلامی بر نظریه ها و روش های عملی مدیران مسلمان، از جمله مدیران عرصه رسانه تأثیر گذاشته، به حرکت آنها جهت می دهد. ازاین رو برای تدوین دانش «مدیریت اسلامی رسانه» و اعمال آن، باید ارزش های اسلامی مرتبط با مدیریت رسانه را شناخت و آنها را به کار بست. ارزش های اسلامی خاص حاکم بر فرایند برنامه ریزی در سازمان رسانه ای، به ویژه مرحله آغازین آن، یعنی «شناسایی وضعیت مطلوب»، بخش مهمی از ارزش های مرتبط با مدیریت رسانه هستند که به سبب تمایزهای چشمگیر برنامه ریزی در سازمان های رسانه ای نسبت به دیگر سازمان ها، واکاوی و شناسایی آنها ضروری می نماید. ازاین رو مسئله پژوهش حاضر آن است که «ارزش های اسلامی خاص حاکم بر شناسایی وضعیت مطلوب در سازمان های رسانه ای، به ویژه از منظر قرآن کریم کدام اند؟» برای یافتن پاسخ، پژوهشگر به کمک روش «اجتهادی» به بررسی آیات قرآن کریم پرداخته و به فراخور توان خویش، ارزش های ذیل را شناسایی و استخراج نموده است: 1. «شناخت رسالت و مأموریت های اساسی سازمان رسانه ای اسلامی» که مهم ترین مصداق آن «بلاغ مبین»، «تعلیم حکمت»، «موعظه» و «دعوت» است. 2. «شناخت انواع اصلی مخاطبان سازمان رسانه ای اسلامی» که چارچوب راهگشایی برای طی مسیر «مخاطب شناسی» ارائه می نماید. 3. «اتخاذ چشم انداز جهانی از لحاظ گستردگی مخاطبان» که به کمک پیشرفت های ارتباطاتی کنونی دستیابی به این چشم انداز تسهیل شده است. 4. «تقدیم مصالح معنوی مخاطبان بر اهداف مادی سازمان»، به ویژه در مسئله مهم درآمد و کسب سود سازمان از مخاطبان.

ارزیابی عملکرد بخشی مهم از برنامه های مدیریت منابع انسانی است و برای مقاصد متعددی مورد استفاده قرار می گیرد. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر دوگانه تعهد به ارزش های اسلامی و عناصر فرایند ارزیابی عملکرد کارکنان بر اثربخشی فرایند آن انجام شده است. ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ از ﻟﺤﺎظ ﻫﺪف، ﮐﺎرﺑﺮدی و از ﻟﺤﺎظ روش، از ﻧﻮع ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ (پیمایشی) می باشد. جامعه پژوهش شامل تمامی کارکنان ادارات کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی زنجان و خرم آباد بود که از بین آنها 182 نفر به سؤالات پاسخ دادند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی (با استفاده از روایی محتوا) و پایایی آن (با استفاده از آلفای کرونباخ) مورد تأیید قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد همبستگی معنی داری بین تمامی متغیرهای تحقیق وجود دارد. همچنین بیشترین ضریب همبستگی به ترتیب بین اثربخشی ارزیابی عملکرد و ارائه بازخورد مناسب (697/0)، تعهد به ارزش های اسلامی (694/0) و اهداف مشخص (683/0) وجود دارد. علاوه بر این، تعیین اهداف مشخص تأثیر معنی داری بر شاخص های مناسب ارزیابی عملکرد و اثربخشی ارزیابی عملکرد دارد. همچنین تأثیر شاخص های مناسب بر اجرای درست ارزیابی عملکرد و اثربخشی آن معنی دار می باشد. به علاوه، تأثیر ارائه بازخورد مناسب و تعهد به ارزش های اسلامی بر اثربخشی ارزیابی عملکرد معنی دار می باشد ولی تأثیر اجرای درست بر اثربخشی ارزیابی عملکرد مورد تأیید قرار نگرفت. تعهد به ارزش های اسلامی تأثیر معنی داری بر اجرای درست ارزیابی عملکرد دارد در حالیکه این متغیر نقش تعدیل گر را در رابطه بین اجرای درست ارزیابی عملکرد بر اثربخشی آن ایفا نمی کند.

منظور از «ارزش های اسلامی» در پژوهش حاضر «ارزش های اخلاقی برگرفته از اسلام» است. از این منظر «ارزش اسلامی» یک فعل اختیاری مطلوب و متعالی است که مطلوبیت آن از مبانی و بینش های اسلامی نشئت گرفته و انجام آن انسان را به اهداف والا و کمال حقیقی خویش یعنی قرب خداوند متعال نائل می کند. ارزش های اسلامی بر نظریه ها و روش های عملی مدیران مسلمان تأثیر گذاشته و به آنها جهت می دهد؛ ازاین رو یکی از بهترین تعاریف «مدیریت اسلامی»، مدیریت بر مبنای نظام ارزشی اسلام است. در منابع مدیریت اسلامی، «ارزش های اسلامی خاص حاکم بر مدیریت» تحت عنوان «اصول مدیریت اسلامی» از ابعاد مختلف بررسی شده و به نتایج چشمگیری انجامیده است. طبق رویکرد رایج، «مدیریت رسانه» یکی از عرصه های مهم و نوین مدیریت است؛ ازاین رو «مدیریت اسلامی رسانه» نیز متأثر از این ارزش ها و اصول است؛ اما در سطح خردتر، مجموعه ای از ارزش های اسلامی وجود دارند که مختص به مدیریت رسانه و به تعبیری «اخص» هستند که تاکنون به طور مستقل بررسی نشده اند. با آنکه ضرورت شناسایی این ارزش های خاص و اخص از بعد نظری و در مسیر تدوین دانش مدیریت رسانه با رویکرد اسلامی برای صاحب نظران و پژوهشگران عرصه مدیریت اسلامی روشن است، اما از بعد عملی و کاربردی، ضرورت و سودمندی چنین پژوهش هایی مورد سؤال و اشکال واقع شده است. بر این اساس مسئله و هدف پژوهش حاضر آن است که به تفصیل این ضرورت را تبیین نماید. محقق با روش توصیفی تحلیلی به کنکاش در منابع پرداخته و از شش جهت، ضرورت شناسایی ارزش های حاکم بر مدیریت رسانه را توضیح داده است.

امروزه عملکرد شغلی و عوامل مؤثر بر آن یکی از مباحث مهم در حوزه مدیریت در سازمان-ها است. به همین منظور این پژوهش سعی دارد تأثیر فعالیت های مدیریت منابع انسانی و پایبندی به ارزش های اسلامی بر عملکرد شغلی با نقش میانجی رضایت شغلی را مورد تحلیل قرار دهد. این پژوهش، از لحاظ هدف یک پژوهش کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی می-باشد. جامعه آماری پژوهش شامل کارکنان اداری دانشگاه زنجان می شود که بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه 200 نفر مشخص شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه و روش نمونه گیری در دسترس جمع آوری شد. پایایی پرسشنامه ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تایید شد و روایی پرسشنامه با استفاده از روایی محتوا مورد تأیید قرار گرفت. برای تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری و نرم افزار آموس استفاده شد. یافته ها نشان می دهند پایبندی به ارزش های اسلامی و رضایت شغلی تأثیر معنی داری بر عملکرد شغلی دارد. علاوه بر این، فعالیت های مدیریت منابع انسانی با رضایت شغلی کارکنان رابطه معناداری دارد و تاثیر معنی داری بر عملکرد شغلی کارکنان می گذارد. همچنین تاثیر پایبندی به ارزش های اسلامی بر رضایت شغلی نیز تأیید شد. با توجه به تأیید نقش میانجی رضایت شغلی، مدیران سازمان باید توجه بیشتری به این مقوله داشته باشند. پایبندی به ارزش های اسلامی را نیز به عنوان یک عامل مؤثر بر رضایت و عملکرد شغلی می توان در مصاحبه ها و آزمون های استخدامی بیش از پیش مورد توجه قرار داد.

رعایت نشدن معیارهای اخلاقی، نگرانی های زیادی را در سازمان ها به وجود آورده است. سقوط معیارهای رفتاری در سازمان ها، پژوهشگران را واداشته است تا در جستجوی مبناهای نظری در این مورد باشند تا بتوانند مسیر مناسب اجرایی آن را فراهم سازند. پژوهش حاضر با هدف مطالعه مفاهیم و ابعاد اخلاق حرفه ای با تأکید بر ارزش های اسلامی در بین کارکنان آموزش وپرورش خراسان جنوبی به صورت ترکیبی، در دو بخش کیفی (روش دلفی) و کمی (روش پیمایشی) و از نوع توصیفی- تحلیلی انجام شده است. مشارکت کنندگان بخش کیفی، شامل ۱۹ نفر از خبرگان بودند که با نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. جامعه آماری بخش کمّی کارکنان آموزش وپرورش استان خراسان جنوبی با تعداد ۲۶۳ نفر بودند که 119 نفر از آن ها به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. نتایج بخش اول مطالعه نشان داد میانگین مفاهیم کمّی براساس طیف 5 امتیازی لیکرت برابر با ۳8/۳ و پراکندگی نظرات خبرگان برابر با ۵۷/۰ است. در بین مفاهیم استخراج شده، بیشترین امتیاز را مفهوم وفاداری با کسب میانگین ۰9/۴ و پراکندگی ۸۶/۰کسب کرد. کمترین امتیاز کسب شده نیز به مفهوم استقلال رأی با میانگین ۱۳/۳ و پراکندگی ۸۳/۰ تعلق گرفت. در بخش آمار استنباطی نتیجه آزمون معادلات ساختاری نشان داد با اطمینان ۹۵% ابعاد اخلاق حرفه ای شامل شخصیتی، ارتباطی، اجتماعی و ارزشی است. در رتبه بندی مفاهیم اخلاق حرفه ای کارکنان با تأکید بر ارزش های اسلامی در آموزش وپرورش خراسان جنوبی، بیشترین رتبه را مفاهیم خودکنترلی (۸6/۰)، عدالت محوری (۸۱/۰)، صداقت (۷9/۰)، خلاقیت (۷8/۰)، وفاداری (۷5/۰)، شفافیت (۷۴/۰) و قدرشناسی (۷۰/۰) و کمترین رتبه را مفاهیم ارتباط موثر (۴7/۰)، امانت داری (۴5/۰) و آراستگی ظاهر (۲۳/۰) دارا بودند.

اخلاق و عوامل شکل دهنده آن از مهم ترین موارد تاثیر گذار بر سرنوشت بنگاه های اقتصادی و کسب و کارهای کارآفرینانه می باشند.کارآفرینی اخلاقی در علم روز دنیا از مهم ترین عوامل مؤثر در ارتقاء بهره وری و پیشرفت در صنایع محسوب می گردد. لذا .هدف از این مطالعه طراحی مدل کارآفرینی اخلاقی از منظر ارزشهای اسلامی است .این مطالعه از حیث هدف از نوع مطالعات کاربردی و از حیث جمع آوری داده از نوع مطالعات توصیفی- پیمایشی است.برای شناسایی ابعاد و مؤلفه های مدل اخلاقی ابتدا به مرور پیشینه و مبانی نظری تحقیق پرداخته شد و سپس با استاده از روش دلفی فازی ابعاد و مؤلفه های مدل کار آفرینی اخلاقی شناسائی گردید. .روایی پرسشنامه محقق ساخته این مطالعه به تائید خبرگان رسیده است و ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه ها 79/0 که پایایی مناسبی را نشان می دهد.خبرگان این مطالعه شامل ۲۰ نفر می باشند که با استفاده از روش گلوله برفی انتخاب شدند.مدل طراحی شده در این مطالعه شامل چهار بعد ( مؤلفه) می باشد که عبارتند از :سطح فردی،محیط کلان کسب و کار و اخلاق کسب و کار در سیره انبیاء و احادیث . نتایج حاصل از تحلیل محتوای کیفی و تحلیل های کمی نشان می دهد ابعاد اخلاق کسب وکار در سیره انبیاء و احادیث با میانگین رتبه 63/2 در اولویت نخست، ابعاد سطح سازمانی با میانگین رتبه 55/2 ،ابعاد محیط کلان کسب وکار با میانگین رتبه 43/2 ،ابعاد سطح فردی با میانگین رتبه 40/2 در اولویت های بعدی قرار دارند