شاخص های ارزیابی عملکرد

امروزه سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و مدیران در جستجوی شاخصی به موقع و قابل اتکا برای اندازه گیری ثروت سهامداران هستند. با بهره گیری از چنین شاخصی، سرمایه گذارن درباره فروش و یا نگهداری سهام، اعتباردهندگان درباره میزان امنیت سرمایه گذاری خود و مدیران درباره عملکرد خود و بخش های مختلف شرکت قضاوت خواهند کرد. این مقاله بر آن است تا با بررسی رابطه جریانهای نقد عملیاتی، سود عملیاتی و ارزش افزوده اقتصادی، با ثروت ایجاد شده برای سهامداران، میزان اعتبار این شاخصهارا در بورس اوراق بهادار تهران ارزیابی کند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، EVA شاخص بهتری برای پیش بینی CSV بوده و قادر است به سهامداران نشان دهد مدیریت تا چه حد در ثروت آنها دخیل بوده است. از دیگر نتایج این تحقیق می توان به این مطلب اشاره کرد که شاخصهای حسابداری که تا به امروز مورد استفاده قرار گرفته اند، ناکافی هستند و در برابر چالشهای روبه افزایش بازارهای سرمایه و مالکان مقاوم نخواهند بود و EVA شاخصی است که می تواند جایگزین سایر شاخصهابرای ارزیابی مدیریت در زمینه نیل به هدف اصلی که همانا حداکثر کردن ثروت سهامداران است، شود.

عمده ترین هدف پژوهش حاضر، تعیین شاخص های ارزیابی عملکرد، بررسی کفایت و قابلیت شاخص های موجود و همچنین ارزیابی قابلیت های سیستم حسابداری و سایر سیستم های تأمین کننده اطلاعات دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی، جهت ایفای مسئولیت پاسخ گویی مالی و عملیاتی می باشد. در راستای تحقق این اهداف، پنج مرحله عملیاتی شامل: 1) بررسی و مطالعه مبانی نظری ارزیابی عملکرد و شاخص های مورد استفاده در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه 2) نظرخواهی از متخصصان و صاحب نظران کشور در مورد شاخص های کلیدی مستخرجه از مبانی نظری ارزیابی عملکرد 3) مقایسه شاخص های ارزیابی عملکرد موجود با شاخص های مورد اجماع جامعه تخصصی کشور 4) ارزیابی قابلیت های سیستم حسابداری و گزارشگری مورد عمل دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی و 5) ارزیابی قابلیت سایر سیستم های موجود تأمین کننده اطلاعات، طی گردیده است. نتایج حاصل از تحقیق، بیانگر آن است که دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی ایران از شاخص های قابل قبول ارزیابی عملکرد، جهت ایفای مسئولیت پاسخ گویی مالی و عملیاتی برخوردار نمی باشند. ولیکن سیستم حسابداری و گزارشگری مورد عمل و همچنین سایر سیستم های موجود تأمین کننده اطلاعات، از قابلیت های لازم برای تأمین اطلاعات مالی و غیرمالی شاخص های مورد اجماع جامعه تخصصی کشور، جهت ارزیابی عملکرد دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی برخوردار می باشند.

این پژوهش بمنظور تبیین ابعاد و مولفه های ارزیابی عملکرد در آموزش عالی و ارایه ی الگویی مناسب در دانشگاه آزاد اسلامی انجام شده است. روش پژوهش از نوع توصیفی به شیوه ی پیمایشی می باشد. بدین ترتیب پس از مطالعه ی مدل های استاندارد بین المللی تعالی سازمانی، شاخص های مشترک ارزیابی این مدل ها به روش دلفی استخراج گردید. عوامل ارزیابی در قالب 6 شاخص ورودی و 4 شاخص خروجی با 64 مولفه و در قالب پرسشنامه ای در طیف لیکرت، پس از تعیین روایی و پایایی بر روی 38 واحد دانشگاهی منطقه ی یک دانشگاه آزاد اسلامی اجرا گردید، سپس داده ها بر اساس روش های تحلیل پوششی داده ها مورد تحلیل قرارگرفتند؛ نتایج نشان داد که برخی از واحدهای دانشگاه آزاد منطقه ی یک کارا و برخی دیگر ناکارا هستند؛ همچنین، برای تعیین اولویت بندی واحدهای کارا نیز از روش اندرسون و پیترسون استفاده شد و در نهایت، با روش ساخت واحد مجازی و مجموعه ی مرجع، نقاط بهبود پذیر واحدهای ناکارا شناسایی و پیشنهادهای لازم جهت کارایی آن ها ارایه شد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی این موضوع است که آیا متغیرهایی که از طریق تعدیل سودحسابداری به دست آمده اند، نسبت به سود هر سهم تاثیر بیشتری بر بازده سهام دارند؟ برای بررسی این موضوع، چهار فرضیه تدوین و نمونه ای از بین شرکت­های تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1381 الی 1387 انتخاب شد و برای آزمون هر فرضیه یک مدل رگرسیونی تک متغیره ارائه گردید. متغیرهای مستقل در این پژوهش جریان نقدی آزاد، بازده نقدی سرمایه گذاری، ارزش افزوده اقتصادی و سود هر سهم هستند. همچنین، بازده سهام به عنوان متغیر وابسته پژوهش در نظر گرفته شد. در این پژوهش، از روش داده های ترکیبی(تابلویی) برای برآورد مدل رگرسیونی استفاده شده است . نتایج این پژوهش نشان می دهد که شاخص های جدید ارزیابی عملکرد ارتباط معنی داری با بازده سهام ندارند. همچنین، نتایج نشان می دهد که اعتبار سود هر سهم به عنوان یک معیار سنتی ارزیابی عملکرد هنوز به قوت خود باقی است. در رابطه با ارزیابی عملکرد شرکت بر اساس سه شاخص فوق، در سطح کل صنایع در دوره زمانی مربوطه برتری این شاخص ها نسبت به معیار سنتی سود هر سهم مبهم است.

برخی از مهمترین چالش هایی که امروزه بخش آموزش عالی با آن مواجه است، گسترش شدید تقاضا برای برخورداری از آموزش عالی، تشدید رقابت بین عاملان اقتصادی در نظام های آموزش عالی و پاسخگویی نظام های مذکور به نیازهای جامعه است. به همین دلیل بخش آموزش عالی در پاسخ به مقتضیات فوق، در حال بازنگری و تغییرات دائمی است. تحقیقات نشان می دهد که در دو دهه گذشته، توجه زیادی به مباحث دانشگاه های دولتی، منابع مالی تخصیص داده شده به این دانشگاه ها و ارزیابی عملکرد آنها معطوف شده است، و سیاستگذاران و مدیران آموزشی در جستجوی سازوکارهای مناسبی هستند که ضمن تأمین منابع مالی مورد نیاز مؤسسات آموزشی، امکان تحقق اهداف آموزش عالی و تأمین نیازهای جامعه و افراد متقاضی خدمات این بخش فراهم شود و در نتیجه عملکرد دانشگاه ها بهبود یابد. از این رو، در اغلب کشورها اصلاح یا تحول در تخصیص منابع مالی، به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای مورد استفاده در سیاستگذاری ها و مدیریت آموزش عالی آموزشی محسوب شده است. هدف اصلی مقاله حاضر، بررسی یکی از راه های مقابله با کمبودهای ناشی از مسائل مالی حاکم بر دانشگاه های کشور است، از این رو، ضمن بیان برتری رویکرد تخصیص منابع مالی مبتنی بر عملکرد (بودجه ریزی عملیاتی)، ارتباط آن با پاسخگویی در نظام آموزش عالی تبیین شده است. بدین ترتیب، ابتدا شاخص های عملکردی مرتبط با تخصیص منابع مالی معرفی شده، سپس مدل های ارزیابی عملکرد دانشگاه ها و در نهایت، نتایج یافته ها و مطالعات انجام شده در کشورهای توسعه یافته ارائه شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که استفاده از رویکرد بودجه ریزی عملیاتی، روش اصلاحی مناسبی است که به طور مستقیم با موضوع پاسخگویی منابع مالی آموزش عالی ارتباط دارد. همچنین مشخص شد که رویکرد بودجه ریزی عملیاتی، در تغییر رفتار مؤسسات آموزش عالی، به ویژه در زمینه بهبود آموزش، انتخاب آگاهانه هزینه ها، افزایش انگیزه ها، پرورش خلاقیت مدیران، افزایش پاسخگویی و بهبود عملکرد مؤسسات آموزشی نقش بسزایی دارد.

موضوع و هدف مقاله: از جمله دغدغه های اصلی هر سازمانی، تعیین شاخصهای ارزیابی متوازن عملکرد می باشد. یکی از ابزارهای موثر در این زمینه، رویکرد کارت امتیازی متوازن می باشد. در این پژوهش تلاش شده است تا شاخصهای ارزیابی متوازن عملکرد در شرکت ملی گاز ایران شناسایی و رتبه بندی شوند. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی/پیمایشی است؛ لذا با مرور ادبیات موضوع، نقشه ی استراتژیک شرکت ملی گاز ایران و بهره گیری از نظر خبرگان و کارشناسان، با استفاده از تکنیک دلفی، در نهایت تعداد 27 متغیر بعنوان شاخصهای ارزیابی متوازن عملکرد، شناسایی شدند. یافته های پژوهش: با استفاده از تجزیه و تحلیل آماری و بکارگیری آزمون علامت، اصلی-ترین شاخصها که شامل 24 مورد بودند از میان این 27 شاخص اولیه استخراج شدند. سپس با استفاده از آزمون آماری فریدمن 24 شاخص اصلی شناسایی شده رتبه بندی شدند. توانایی عملیاتی نمودن نقشه ی استراتژیک رمز اصلی موفقیت و تداوم فعالیت هر شرکتی بحساب می آید. نتایج پژوهش نشان می دهد با استفاده از رویکرد کارت امتیازی متوازن می توان بخشهای مهم نقشه ی استراتژیک شرکت ملی گاز ایران را بدرستی و به موقع شناسایی، رتبه بندی و عملیاتی نمود. نتیجه گیری: استفاده از رویکرد کارت امتیازی متوازن در فرایند ارزیابی عملکرد می تواند باعث صرفه جوئی در وقت و منابع شرکت ملی گاز ایران و درنتیجه زمینه ساز کسب مزیت رقابتی آن در بازارهای رقابتی امروزی گردد.

یکی از مهم ترین ابزارهای تعیین نقاط قوت و ضعف عملکرد، رتبه بندی شرکت ها است. این مهم با بررسی شاخص های ارزیابی عملکرد شرکت ها مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. پژوهش حاضر رابطه ی شاخص های مختلف ارزیابی عملکرد و رتبه ی آن ها با رشد شرکت ها را مورد بررسی قرار داده است. برای رتبه بندی شرکت ها مبتنی بر شاخص های ارزیابی عملکرد از روش «تاپسیس (TOPSIS)» استفاده می شود. نمونه ی تحقیق شامل ۱۰۰ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی ۱۳۸۵-1390 است که ازطریق غربالگری انتخاب شدند. آزمون فرضیه ها از طریق رگرسیون چندگانه با چیدمان دادهای تابلویی صورت پذیرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین شاخص های ارزیابی عملکرد مالی شرکت ها با رشد آن ها رابطه ی معناداری وجود دارد. در ضمن بین رتبه ی کلی شرکت از شاخص های ارزیابی عملکرد و رشد شرکت ها نیز ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد.

هدف پژوهش حاضر تدوین شاخص های ارزیابی عملکرد نظام آموزش و پرورش در اجرای سند تحول بنیادین است. روش پژوهش ترکیبی از نوع اکتشافی(کیفی- کمی) بوده است. در بخش کیفی جامعه آماری پژوهش شامل همه اسناد منتشر شده (گزارش های پژوهشی، مقاله ها، مصاحبه ها، آیین نامه ها و غیره) و از محل داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ، کنفرانس ها ، ﻫﻤﺎﯾش ها، ﻧﺸﺮﯾﺎت، ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ، ﭘﺎﯾﮕﺎهﻫﺎی اﯾﻨﺘﺮﻧﺘﯽ در زﻣﯿﻨﻪ ارزیابی عملکرد آموزش و پرورش بود که از تعداد 53 مقاله مرتبط، 21 مقاله به عنوان نمونه انتخاب شد و در بخش کمی 30 نفر از خبرگان به عنوان نمونه انتخاب شده بودند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، چک لیست تحلیل محتوای کیفی و پرسشنامه بود. روایی محتوایی ابزارها توسط اساتید حوزه مربوطه مورد تایید واقع شد. برای تعیین پایایی چک لیست از فرمول اسکات استفاده شد که میزان 73/0 به دست آمد. پایایی پرسشنامه نیز بر اساس ضریب آلفای کرونباخ 85/0 براورد شد. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از روش فراترکیب و برای اولویت بندی شاخص ها از روش سوارا با استفاده از نرم افزار MAXQDA استفاده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، مناسب بودن تخصص و تجربه ریاست آموزش و پرورش برای مدیریت و رهبری، تعداد اعضای هیئت علمی و کارشناسان خبره، میزان نوآوری، ابتکار و خلاقیت در فرایندهای اجرای سند، برگزاری دوره ها و کارگاه های آموزشی بر اساس نیازسنجی و استفاده از رویه ای روشن، نظام مند و علمی برای نیازسنجی جز شاخص های اول تا پنجم ارزیابی عملکرد نظام آموزش و پرورش در اجرای سند تحول بنیادین است

در این پژوهش به ارزیابی عملکرد شرکت های سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار تهران در طی سال های 1383- 1388 که پرتفوی سرمایه گذاری فعال داشته اند. بر اساس معیارهای شارپ، ترینر و سورتینو پرداخته شده و به منظور بررسی دقیق تر کارایی شرکت های سرمایه گذاری از شاخص های حجم معاملات، نقدشوندگی، اندازه و متنوع بودن پرتفوی نیز استفاده شده است. پس از جمع آوری اطلاعات و محاسبه اطلاعات مورد نیاز مشاهده شد که توزیع داده ها نرمال نبوده؛ بنابراین از آزمون های ناپارامتریک برای آزمون فرضیات پژوهش استفاده شد. فرضیه اول پژوهش بر اساس آزمون های فریدمن و ویلکاکسن نتایج مختلفی در ارتباط با ارزیابی عملکرد شرکت های سرمایه گذاری بر اساس سه معیار ارزیابی بیان کرد و نشان داد کنترل سطح ریسک سیستماتیک موجود در بازار در این شرکت ها بهتر از سطح انحراف معیار نسبت به بازده پرتفوی آن ها است. همچنین آزمون تحلیل رگرسیون ترکیبی از بین شاخص های پژوهش تأثیر مثبت و معنادار حجم معاملات پرتفوی این شرکت ها را بر بازده آن ها را آشکار کرد.

ارزیابی عملکرد بخشی مهم از برنامه های مدیریت منابع انسانی است و برای مقاصد متعددی مورد استفاده قرار می گیرد. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر دوگانه تعهد به ارزش های اسلامی و عناصر فرایند ارزیابی عملکرد کارکنان بر اثربخشی فرایند آن انجام شده است. ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ از ﻟﺤﺎظ ﻫﺪف، ﮐﺎرﺑﺮدی و از ﻟﺤﺎظ روش، از ﻧﻮع ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ (پیمایشی) می باشد. جامعه پژوهش شامل تمامی کارکنان ادارات کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی زنجان و خرم آباد بود که از بین آنها 182 نفر به سؤالات پاسخ دادند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی (با استفاده از روایی محتوا) و پایایی آن (با استفاده از آلفای کرونباخ) مورد تأیید قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد همبستگی معنی داری بین تمامی متغیرهای تحقیق وجود دارد. همچنین بیشترین ضریب همبستگی به ترتیب بین اثربخشی ارزیابی عملکرد و ارائه بازخورد مناسب (697/0)، تعهد به ارزش های اسلامی (694/0) و اهداف مشخص (683/0) وجود دارد. علاوه بر این، تعیین اهداف مشخص تأثیر معنی داری بر شاخص های مناسب ارزیابی عملکرد و اثربخشی ارزیابی عملکرد دارد. همچنین تأثیر شاخص های مناسب بر اجرای درست ارزیابی عملکرد و اثربخشی آن معنی دار می باشد. به علاوه، تأثیر ارائه بازخورد مناسب و تعهد به ارزش های اسلامی بر اثربخشی ارزیابی عملکرد معنی دار می باشد ولی تأثیر اجرای درست بر اثربخشی ارزیابی عملکرد مورد تأیید قرار نگرفت. تعهد به ارزش های اسلامی تأثیر معنی داری بر اجرای درست ارزیابی عملکرد دارد در حالیکه این متغیر نقش تعدیل گر را در رابطه بین اجرای درست ارزیابی عملکرد بر اثربخشی آن ایفا نمی کند.

هدف: هرچه را که نتوان اندازه گیری کرد، نمی توان کنترل کرد و هر چه را که نتوان کنترل کرد، مدیریت آن امکان پذیر نخواهد بود؛ بنابراین موضوع اصلی در تمام تجزیه و تحلیل های سازمانی، عملکرد است و بهبود آن مستلزم اندازه گیری است و از این رو یک سازمان بدون سیستم ارزیابی عملکرد قابل تصور نیست. یکی از مشکلات سازمان ها برای اندازه گیری میزان عملکرد، تعیین شاخص های ارزیابی عملکرد است. این تحقیق با هدف اولویت بندی شاخص های ارزیابی عملکرد کارکنان در فرآیند استراتژیک مدیریت منابع انسانی سازمان آتش نشانی استان البرز صورت گرفته است.روش شناسی پژوهش: این تحقیق یک پژوهش اکتشافی است که با استفاده از روش دلفی انجام شده است. نمونه آماری تحقیق، تعداد 15 نفر از خبرگان و متخصصان از میان کارکنان انتخاب شده است. معیارهای اصلی تحقیق شامل آماده سازی، پیاده سازی و ارزیابی، از روش کتابخانه ای شناسایی شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از رویکرد تحلیل فرآیند شبکه ه ای، دیمتل و کوپراس صورت گرفته است.یافته ها: بر اساس نتایج تحقیق، معیار پیاده سازی با وزن نرمال شده 0/436 در اولویت اول در بین معیارها، زیرمعیارهای رعایت اخلاق با وزن نهایی 0/1276 در رتبه نخست در بین زیرمعیارها و اجرای سیستم ارزشیابی برای افزایش عملکرد کارکنان، در اولویت اول در بین استراتژی ها قرار گرفته است.اصالت/ارزش افزوده علمی: در این مطالعه کوشش شده است تا تمامی شاخص های مرتبط با ارزیابی شاخص های عملکرد کارکنان در فرآیند استراتژیک منابع انسانی مورد تحلیل قرار گیرد اما از آن جا که مطالعات میدانی بسیار اندکی در مجامع آکادمیک به ویژه داخلی، در زمینه شاخص های عملکرد کارکنان در فرآیند استراتژیک منابع انسانی صورت گرفته است؛ لذا پژوهشگران آتی می توانند با افزایش طیف مطالعات خود به بهبود مقیاس طراحی شده از طریق شناسایی و تعدیل آیتم ها و عامل ها اقدام نمایند.

هدف اصلی مطالعه حاضر، طراحی و تدوین شاخص های ارزیابی عملکرد پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزش و پرورش است. این پژوهش با رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوا انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل همه اعضای هیئت علمی و کارشناسان پژوهشگاه و نیز همه اسناد منتشر شده در حوزه پژوهش در آموزش و پرورش بودند. 8 نفر از افراد با روش نمونه گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. همچنین همه اسناد مرتبط شناسایی شده (40 سند) نیز، به عنوان نمونه پژوهش، مطالعه و بررسی شدند. داده های پژوهش با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته و فرم تحلیل محتوای اسناد و مصاحبه ها جمع آوری شدند. با توجه به کدهای استخراج شده از تحلیل محتوای مصاحبه ها و اسناد، تعداد 111 شاخص تدوین شد. این شاخص ها در جلسه ای با حضور پنج نفر از مصاحبه شوندگان، بررسی و تعداد 32 شاخص حذف شد. شاخص های تدوین شده در مقوله های مختلفی دسته بندی شدند. برون دادها و دستاوردها با 19 شاخص، پیامدها با 10 شاخص، منابع و تسهیلات با 6 شاخص و آموزش و توانمندسازی نیز با 5 شاخص؛ ازجمله مقوله های ارزیابی عملکرد  پژوهشگاه است.