ساجده صالح نیا

مفهوم کرامت انسانی، یکی از مباحث اساسی و بسیار مهم در فلسفه اخلاق می باشد که همواره در کانون توجه دین مبین اسلام قرار گرفته است. این مسئله از سه جنبه اهمیت دارد: نخستاینکه،کرامت در انسان یک نوع کمال نفسانی است؛ یعنی دراصل، متعلق به روح است؛ اما جسم نیز به عنوان ابزار و خدمتگزار روح از این کرامت بهرهمند است و حق ذاتی و مسلم هر انسانی به احترام، حرمت و عزت نفس بوده که صرفنظر از قراردادهای اعتباری و اجتماعی مانند جنس، رنگ، نژاد و... مورداحترام همگان است؛ دوم اینکه، حافظ بسیاری از ارزش های الهی و انسانی است و به تنظیم روابط بین انسان ها منجر می شود؛ سوم اینکه، امروزه رسانه های اجتماعی و به ویژه فضای مجازی ازجمله اینستاگرام، کارآمدترین ابزار انتقال اطلاعات و تأمین نیازها و خواسته های افکار عمومی محسوب شده و با شتاب شگرف در حال بسط و گسترش است. بنابراین، این مسئله مفهوم کرامت انسانی را در ابعاد و ساحات مختلف متأثر از خود کرده است. ازاین رو، هدف مقاله حاضر بررسی وضعیت شاخص های کرامت انسانی از دیدگاه اسلام در سطح فردی (موردمطالعه: کاربران شبکه مجازی اینستاگرام) است. روش تحقیق کاربردی از نوع توصیفی - پیمایشی است و جامعه آماری شامل 300 نفر از کاربران اینستاگرام است. برای سنجش کرامت انسانی از پرسشنامه شاخص های کرامت انسانی استفاده شده است (افخمی روحانی و همکاران، 1393) و برای تحلیل داده ها از، t مستقل، تحلیل واریانس و آزمون F استفاده شده است. طبق یافته ها اینستاگرام بر ابعاد کرامت انسانی در سطح فردی کاربران تأثیر منفی گذاشته و باعث تغییرات فرهنگی و دینی در افراد شده است.