مطالب مرتبط با کلیدواژه

توسعه پایدار شهری


۱۸۱.

ارائه مدل آینده نگر تامین مالی شهرداری و تاثیر آن بر پایداری شهری (مطالعه موردی: شهرداری منطقه 10 تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تامین مالی توسعه پایدار شهری درآمد پایدار حمایت مالی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱ تعداد دانلود : ۱۶۹
مهم ترین چالش شهرداری های جهان در هزاره سوم در موضوع تحصیل درآمد و تامین منابع مالی می باشد. هرچند فرق اساسی بین دولت های محلی جهان با شهرداری های ایران به نوع منابع مالی آنها مربوط است به این معنا که در عمده شهرهای جهان «کمک های بلاعوض دولتی» یکی از منابع بزرگ شهرداری ها را (دولت های محلی) تشکیل می دهد اما در ایران سهم این منبع در بودجه شهرداری کلان شهرهای کشور کمتر از ۵ درصد است و در تهران نیز طی یکی دو سال اخیر سهم این نوع از درآمدهای شهری به صفر مطلق رسیده است. هدف پژوهش حاضر، ارائه مدل تامین مالی شهرداری تهران و تاثیر آن بر پایداری شهری است. روش تحقیق این پژوهش به صورت کیفی و از طریق مصاحبه با 31 نفر از خبرگان حوزه مدیریت شهری، تامین مالی بخش شهری و اساتید برجسته دانشگاهی با استفاده از نمونه گیری هدفمند تا مرحله اشباح نظری به انجام رسیده است. یر اساس یافته های پژوهش و تحلیل های انجام شده، مطابق با تحلیل مضامین، 105 مضمون پایه، 19مضمون سازمان یافته و 2 پیامد، سلاکت اجتماعی شهری و توسعه پایدار تمامی ارکان شهری ارائه گردید. در نهایت "سلامت اجتماعی شهری" و "توسعه پایدار تمامی ارکان شهری" به عنوان پیامدهای اصلی و "تامین مالی پایدار" مشخص گردیدند. همچنین مولفه های "اقتصاد مقاومتی"، "چرخه فعال شهری"، "ذینفعان بانفوذ" و "زیست پذیری شهری" در تامین مالی شهری موثر، اما در پایداری شهری از اهمیت کمتری برخوردار می باشند . #s3gt_translate_tooltip_mini { display: none !important; }
۱۸۲.

سنجش میزان اثرگذاری عملکرد شورای شهر در بهبود فرآیند مدیریت و توسعه شهری از منظر شهروندان؛ مطالعه موردی: کلان شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: عملکرد شورای شهر مدیریت شهری توسعه پایدار شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۷۰
شوراهای اسلامی به عنوان یکی از عناصر مهم سیستم مدیریت شهری به عنوان نهاد، سیاست گذار، تصمیم گیر و با اندکی تسامح قانون گذار در سطح محلی مطرح است که باید برای ایفای نقش خود از جامعیت عملکردی برخوردار باشد تا بتواند وظایف سیاست گذاری و نظارتی را نسبت به تمام امور در حیطه قلمرو شهر و سازمان های ذی ربط در مقیاس محلی به انجام رساند. لذا، هدف از تحقیق حاضر سنجش میزان اثرگذاری عملکرد شورای شهر در بهبود فرآیند مدیریت و توسعه پایدار شهری در کلان شهر تبریز می باشد و از نظر هدف کاربردی، از لحاظ ماهیت و روش، توصیفی – تحلیلی و جهت جمع آوری اطلاعات از مطالعات اسنادی و پیمایش میدانی استفاده شد. جامعه آماری تحقیق، کلیه شهروندان و ساکنان بالای 18 سال کلان شهر تبریز می باشد. این شهر مطابق سرشماری سال 1395 دارای ۱۵۵۸۶۹۳ نفر جمعیت و 497898 خانوار بوده است. جهت تعیین تعداد نمونه از فرمول کوکران استفاده شد که 327 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. نحوه نمونه برداری نیز با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای به تفکیک مناطق دهگانه انجام گرفت. همچنین جهت تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات از آزمون های تی تک نمونه ای، کروسکال والیس، تحلیل واریانس، رگرسیون و تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین شاخص نحوه عملکرد شوراهای اسلامی 76/2 و آمار تی آن 59/6- است که وضعیت نامطلوب عملکرد شورای شهر را نشان می دهد و عملکرد شورای اسلامی این شهر در منطقه 9 (با میانگین 80/248)، منطقه 8 (با میانگین 38/239) و منطقه 2 (با میانگین 33/204) نسبت با سایر مناطق مطلوب ارزیابی شده است. همین طور، میانگین همه شاخص های توانمندسازی شوراهای اسلامی شهر در زمینه توانمندی شوراهای اسلامی کمتر از مطلوبیت عددی 3 بوده و آماره آن ها به صورت منفی برآورد شده است. در نهایت، عملکرد شوراهای اسلامی در بعد اقتصادی (اشتغال، درآمد و سرمایه گذاری) با اثر کلی 608/0 بیشترین تأثیر و در بعد کالبدی با اثر کلی 210/0 کمترین تأثیر را در تحقق توسعه پایدار داشته است. واژگان کلیدی: عملکرد شورای شهر، مدیریت شهری، توسعه پایدار شهری، کلان شهر تبریز.
۱۸۳.

واکاوی تحقق توسعه پایدار شهری با تمرکز بر معماری سبز (مورد مطالعه: شهر شفت)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار شهری معماری سبز شهر شفت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۱۴۸
پژوهش حاضر با هدف، واکاوی تحقق توسعه پایدار شهری با تمرکز بر معماری سبز در شهر شفت انجام گرفته است. پژوهش حاضر، از نظر هدف، کاربردی و دارای ماهیت تحلیلی و از نظر روش، در گروه پژوهش کمی قرار دارد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از نرم افزار SPSS و مدل SAW استفاده شد. نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که وضعیت پایداری در شهر شفت به جزء شاخص های (شاخص های (دسترسی به فضاهای باز سبز، ریه های سبز شهر با میانگین 43/3، دسترسی به ذخایر طبیعت، کشاورزی شهر، جنگلداری با میانگین 00/3، محیطی بدون آلودگی با مقدار میانگین 11/3، کاهش حوادث و جرم و جنایت در محیط با مقدار میانگین 33/3)، نامطلوب است، در ادامه نیز نتایج نشان داد که بین توسعه پایدار شهر شفت و معماری سبز ارتباط معنادار و مثبتی وجود دارد، همچنین نتایج رگرسیون نشان داد، در بین معیار های مستقل وارد شده به معادله رگرسیون، سهم معیار (احترام به کاربران)، در پیش بینی تغییرات مثبت متغیر وابسته (توسعه پایدار شهری) بیشتر از سایر معیار های معماری سبز می باشد، و بعد از آن به ترتیب معیار های (حفاظت از انرژی، کاهش استفاده از منابع جدید، کار با اقلیم)، بیشترین سهم را در توسعه پایدار شهری شفت دارند، و همچنین معیار احترام به کاربران بیشترین تاثیر مستقیم را در توسعه پایدار شهری دارد. در نهایت نتایج نشان داد، در بین معیار های توسعه پایدار، فراهم آوردن تمام نیاز های فیزیکی با وزن 295/0، بیشترین میزان تاثیرپذیری را از معماری سبز و معیار ایمنی، امنیت و حفاظت با مقدار وزن 112/0، کمترین میزان را به خود اختصاص داده اند.
۱۸۴.

بررسی و تحلیل شاخص سرانه مالی شهری (تناسب بودجه شهرداری و جمعیت شهرهای کشور) در راستای تحقق پذیری اقتصاد پایدار شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدیریت شهری توسعه پایدار شهری حکمروایی شایسته شهری مدیریت یکپارچه شهری شهرداری درآمدهای پایدار سرانه مالی شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۵ تعداد دانلود : ۱۵۹
از جمله نشانه های ارتقا و تعالی توان مدیریت شهری، افزایش درآمدهای پایدار و به تبع آن کاهش درآمدهای ناپایدار شهرداری است. از شاخصه های بیانگر توان مالی شهرداری ها، سرانه مالی یعنی تناسب بودجه شهرداری با جمعیت شهر است. در این مقاله مراکز استان ها و شهرهای بزرگ استان های کشور، از نظر این شاخص موردبررسی و تحلیل قرار گرفتند. گردآوری داده ها بر اساس روش کتابخانه ای و پیمایشی انجام گردید. داده های بودجه شهرداری های مرکز استان ها و شهرهای بزرگ هر استان در سال جاری (1401) گردآوری شد. در بخش پیمایشی، اقدام به مصاحبه از کارشناسان خبره گردید. روش نمونه گیری استفاده شده برای یافتن شاخصه شهرها، از نوع گلوله برفی یا نمونه گیری ارجاعی زنجیره ای است. 30 گویه توسط نخبگان و خبرگان شهری به عنوان عوامل تأثیرگذاری در افزایش سرانه مالی شهرها معرفی و مطرح گردید. از گویه های عنوان شده 14 گویه توسط نخبگان و خبرگان به عنوان تأثیرگذاری زیاد بر سرانه مالی شهرها و با قابلیت دسترسی به داده های دقیق انتخاب شد. در گام بعدی با بررسی مجدد 14 گویه توسط خبرگان و نخبگان، با استفاده از روش لیکرت، میزان تأثیر آن ها در سرانه مالی شهرها معرفی و مطرح گردید که شاخص های هشت گانه: جمعیت، گردشگری، صنعتی و معدنی، نزدیک به مراکز استان ها/تهران، در مسیر تردد، مذهبی و مشارکت مردمی به عنوان تأثیرگذارترین شاخص در افزایش سرانه مالی شهرها انتخاب گردید. درنهایت برای هر یک از مراکز استانی و شهرهای بزرگ استان های کشور نیز، شاخص های 8 گانه توسط خبرگان و نخبگان شهری با آزمون لیکرت مشخص گردید. نتایج بررسی ها نشانگر از آن است که سرانه مالی شهرهای کشور رابطه مستقیمی با میزان جمعیت آن شهر دارد ولی تناسب این شاخص برای همه شهرها یکسان نیست و با افزایش جمعیت شهرها، سرانه مالی آن ها نیز عموماً افزایش می یابد. البته استثناهایی نیز همانند شهر تهران وجود دارد که سرانه مالی شهری متناسب با افزایش جمعیت، افزایش نیافته است. در پایان با بررسی راهکارهای پیشنهادی مختلف، برای ارتقای جایگاه شهرداری ها و درآمدهای پایدار آن ها، راهکار جامعی با محوریت افزایش دامنه وظایف و اختیارات شهرداری ها پیشنهاد شده است.
۱۸۵.

بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: استان خوزستان)

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی توسعه پایدار شهری پایداری اقتصادی پایداری اجتماعی پایداری زیست محیطی پایداری کالبدی و پایداری نهادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۸۶
توسعه سریع شهری در چند دهه اخیر بر ابعاد مختلف زندگی انسان تاثیر گذاشته است و سبب ناپایداری انسانها و محیط زیست گردیده است. در این مقاله درصدد بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با توسعه پایدار شهری در میان جمعیت شهری بالای 25 سال استان خوزستان هستیم. برای بررسی ارتباط این دو متغیر از نظریه های پانتام، فوکویاما، کلمن و بوردیو استفاده گردیده است. داده های مورد نیاز با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه از میان نمونه آماری 384 نفری که با روش نمونه گیری سهمیه ای انتخاب، جمع آوری و با کاربرد نرم افزار اس پی اس اس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های توصیفی تحقیق نشان داد که وضعیت شاخص سرمایه اجتماعی و تمامی متغیرهایش (آگاهی، هنجارهای تعمیم یافته، اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی و انسجام اجتماعی) و شاخص توسعه پایدار شهری و تمامی ابعادش (پایداری اقتصادی، پایداری اجتماعی، پایداری زیست محیطی، پایداری کالبدی و پایداری نهادی) در سطح پایین تر از متوسط قرار داشتند. یافته های تبیینی تحقیق نشان داد که سرمایه اجتماعی و تمامی متغیرهایش، ارتباط و تاثیر مستقیم قوی و معناداری بر روی توسعه پایدار شهری داشته اند. در ضریب همبستگی پیرسون ارتباط سرمایه اجتماعی و کلیه متغیرهایش با توسعه پایدار شهری معنادار شدند. نتایج یافته های این تحقیق تایید کننده پیشینه تجربی و چارچوب نظری تحقیق بوده است که مشخص ساخت هر چه میزان سرمایه اجتماعی و کلیه متغیرهایش افزایش یابد، منجر به بهبود و ارتقاء ابعاد و مولفه های توسعه پایدار شهری می گردد.
۱۸۶.

بررسی و ارزیابی راهبردهای تأمین منابع مالی پایدار برای شهرداری ها ؛مورد مطالعه: شهرداری مرودشت(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: درآمدهای پایدار توسعه پایدار شهری تأمین مالی شهرداری مرودشت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶ تعداد دانلود : ۱۱۰
پژوهش حاضر با هدف بررسی و ارزیابی راهبردهای تأمین منابع مالی پایدار در شهرداری مرودشت انجام شده است. در این پژوهش ضمن ارزیابی و تجزیه و تحلیل منابع درآمدی شهرداری مرودشت در بازه زمانی پنج ساله (1401-1397)، به معرفی منابع مالی پایدار و ارزیابی راهبردهای بالقوه تأمین این منابع مالی در این شهرداری پرداخته شده است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- پیمایشی، مقطعی و کاربردی است. جامعه آماری پژوهش شامل40 نفر از مدیران و کارشناسان خبره شهرداری مرودشت و پژوهشگران و صاحبنظران امور مالی و درآمد بود. به منظور ارزیابی میزان پایداری منابع مالی و درآمدی شهرداری مرودشت، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. روایی پرسشنامه با استفاده از نظر اساتید، صاحبنظران و همچنین کارشناسان جامعه مورد مطالعه تأیید گردید و پایایی آن از طریق محاسبه آلفای کرونباخ، 65/87 بدست آمد. داده های پژوهش به وسیله نرم افزار SPSS و در دو قالب آمار توصیفی و آمار استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش حاصل از مقایسه میانگین دو جامعه مستقل (مدیران و پژوهشگران) در موضوع درآمدهای پایدار و ناپایدار شهرداری مرودشت، حاکی از عدم درک متقابل دو گروه از یکدیگر در قبال فعالیت های پیشین سیستم مدیریت شهری می باشد. علاوه بر این نتایج این پژوهش نشان دادند که درآمد ناشی از فصول عوارض عمومی و درآمد حاصل از وجوه و اموال شهرداری جزء منابع درآمدی پایدار و اعانات و هدایا و دارایی ها جزء ناپایدارترین درآمدهای شهرداری به حساب می آید. همچنین با ارزیابی امتیاز عوامل استراتژیک داخلی در قالب نقاط قوت و ضعف و ارزیابی امتیاز عوامل استراتژیک خارجی در قالب نقاط فرصت و تهدید مشخص گردید این امتیاز در قسمت استراتژی محافظه کارانه قرار می گیرد.
۱۸۷.

رتبه بندی تأثیر کسب وکارهای خانگی بر شاخص ها و مؤلفه های بین المللی بعد اجتماعی توسعه پایدار شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مشاغل خانگی کسب وکار آنلاین توسعه پایدار شهری بعد اجتماعی رتبه بندی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۱۱۶
هدف پژوهش: کسب وکارهای خانگی از پیشینه تاریخی برخوردار است. با ظهور فضای مجازی بسیاری از افراد به دلایل مختلف شروع به ایجاد کسب وکار در محیط خانه خود نموده اند. این تغییر و تحول نه تنها در خانه و خانواده بلکه در شهر نیز تأثیرات آشکار و نا آشکار زیادی در پی داشته است. پژوهش پیش رو بر تعیین رتبه بندی مؤلفه ها و شاخص های تأثیرپذیر توسعه پایدار از کسب وکارهای خانگی جهت تعیین اولویت آنها متمرکز است. روش پژوهش: روش تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی با روش کمی و نتایج کیفی و امتیازدهی بر پایه نظرات 35 نفر از خبرگان به جهت گیری نتایج پرسشنامه تخصصی، شکل گرفته است. در خاتمه 25 مؤلفه و 9 شاخص زیرمجموعه بعد اجتماعی توسعه پایدار شهری بر اساس سند توسعه پایدار 2030 با استفاده از پرسشنامه ساختاریافته و تحلیل آن با نرم افزارهای EXCEL و SPSS می کوشد تا متغیرهای مرتبط را طبقه بندی و اولویت بندی کند تا در تصمیم گیری های آینده کشورها مورد استفاده قرار گیرند. یافته های پژوهش: مؤلفه های توانمندسازی اجتماعی، سوادآموزی ، آموزش با کیفیت ، مسئولیت های اجتماعی اعتماد اجتماعی، توسعه نیروی انسانی، اعتماد اجتماعی، میزان جرایم ، توسعه محله ای ، جریان سازی اجتماعی با تأثیرپذیری قوی و شاخص های آموزش، شهرها و جوامع پایدار، امنیت اجتماعی، سرمایه اجتماعی به عنوان اثر پذیرترین شاخص ها در اولویت قرار دارند. نتیجه گیری: نتایج عمده پژوهش نشان داد، مشاغل خانگی اعم از آنلاین و غیر آنلاین، بر اساس نتایج پژوهش به طور مستقیم و غیرمستقیم بر بعد اجتماعی توسعه پایدار اجتماعی شهری تأثیر قابل توجهی دارد و پیشنهاد می شود در برنامه های توسعه کشورها با اولویت بالاتری طرح ریزی شود.
۱۸۸.

ارزیابی جامعه محلی از سیاست های توسعه سکونتگاه های شهری و اثرات آن (مطالعه موردی: شهر شاهو؛ استان کرمانشاه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار شهری سیاست-گذاری مدیریت شهری شاهو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳ تعداد دانلود : ۱۳۰
سیاست تبدیل روستا به شهر منجر به تغییر و تحولات متعددی در عرصه فضای جدید شهری می شود و گاهاً مسائل و مشکلات متعددی را به همراه دارد. هدف مطالعه کمی و کاربردی حاضر که با روش توصیفی - تحلیلی انجام گرفته است، بررسی و تحلیل اثرات سیاست تبدیل نقاط روستایی به شهر از دیدگاه ساکنان شهر شاهو است. جامعه آماری پژوهش را 1049 نفر از سرپرستان خانوار تشکیل می دهد که از میان آن ها 150 نفر به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شده اند. ابزار اصلی برای جمع آوری داده های میدانی پرسشنامه محقق ساخته است که روایی (صوری) و پایایی آن بررسی و تأیید شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد میزان رضایتمندی ساکنان از سیاست تبدیل روستا به شهر با میانگین 33/3 بالاتر از حد متوسط می باشد. با این وجود نتایج بررسی اثرات سیاست تبدیل روستا به شهر بر اساس ابعاد اصلی توسعه پایدار شهری با استفاده از آزمون ویلکاکسون نشان می دهد میانگین رتبه ای محاسبه شده برای ابعاد توسعه اجتماعی و فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی - کالبدی در مرحله قبل از شهر شدن به ترتیب 29/59، 82/48 و 13 بوده است که در مرحله بعد به ترتیب به 38/55، 83/42 و 18/55 تغییر یافته اند. در واقع نتایج نشانگر موفقیت سیاست تبدیل روستا به شهر در بعد زیست محیطی کالبدی و عدم موفقیت آن در ابعاد اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی است. همچنین نتایج بررسی اثر کلی سیاست مذکور بر توسعه پایدار شهری نشان داد میانگین رتبه ای محاسبه شده در مرحله قبل 49/55 بوده که به 11/68 افزایش یافته است و این مهم نشانگر موفقیت کلی این سیاست در ارتقای توسعه پایدار شهری است. 
۱۸۹.

تأثیر کالبد شهری بر فرهنگ شهروندی با رویکرد توسعه پایدار شهری در شهرهای کاشان و یاسوج(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کالبد شهری فرهنگ شهروندی توسعه پایدار شهری کاشان یاسوج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۱۳۸
مقدمه: کالبد شهری متشکل از ساختمان ها، خیابان ها، تجهیزات، تأسیسات، شبکه معابر و مبلمان شهر که به عنوان اجزای اصلی شهر محسوب می گردند. کیفیت ویژگی های کالبد شهر بر زیست ساکنان تأثیر دارد. همان طور که شکل و تکامل شهرها در طی زمان سبب تحولات جمعیتی، اقتصادی و اقدامات شهرسازی شده و این تحولات، معضلات و مسائل خاصی را در شهرها به وجود آورده و یکی از مسائل مهم شهرها فرهنگ شهروندان است. در این راستا پژوهش حاضر در پی بررسی تطبیقی تأثیر کالبد شهری بر فرهنگ شهروندی در شهرهای کاشان و یاسوج می باشد.داده و روش: روش تحقیق توصیفی تحلیلی و اطلاعات با استفاده از ابزار پرسشنامه گردآوری شد. حجم نمونه با محاسبه فرمول کوکران 384 پرسشنامه و به تناسب جمعیت جامعه آماری، برای شهر کاشان 266 نفر و شهر یاسوج  118 نفر توزیع گردید. جهت تجزیه وتحلیل داده ها و مدل سازی معادلات ساختاری از نرم افزارهای SPSS و AMOS استفاده گردیده است.یافته ها: یافته ها نشان می دهد که در میان شاخص های کالبد شهری عامل (مبلمان، معابر و خوانایی شهر) در شهر کاشان با وزن 93/0 و عامل حمل ونقل شهری در شهر یاسوج با وزن 81/0 و در بین شاخص های فرهنگ شهروندی به صورت مشترک عامل مسئولیت پذیری اجتماعی در شهر کاشان با وزن 81/0 و در شهر یاسوج با وزن 79/0 بیشترین بارهای عاملی به خود اختصاص داده اند. همچنین ضریب تأثیر کالبد شهری بر فرهنگ شهروندی در شهر کاشان 33/0 و در شهر یاسوج 21/0 بوده است.نتیجه گیری: نتایج تحقیق تبیین کننده رابطه معنادار بین شاخص های کالبد شهری و ابعاد فرهنگ شهروندی در شهرهای کاشان و یاسوج می باشد. بنابراین پس از تحلیل جزئی تر مشخص گردید که در میان شاخص های کالبد شهری به ترتیب عامل (مبلمان، معابر و خوانایی شهر) و عامل حمل ونقل شهری بیش از سایر شاخص ها از نظر مردم شهر کاشان و یاسوج از اهمیت برخورد دار است و برآورد کلی شاخص های فرهنگ شهروندی نشان داد که دو شهر کاشان و یاسوج نیازمند تقویت بیشتر در ابعاد گرایش به پیروی از قانون و رفتار زیست محیطی می باشند.
۱۹۰.

تحلیل فضایی و اجتماعی پروژه های حمل ونقل کلان شهری با رویکرد توسعه پایدار شهری؛ مورد مطالعه: تقاطع های غیر همسطح کلان شهرکرج(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پروژه های شهری تقاطع غیرهمسطح توسعه پایدار شهری کرج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۹۹
رشد کالبدی شهرهای بزرگ ایران، مدیریت شهری را ناچار به توسعه پروژه های شهری به ویژه در حوزه حمل ونقل کرده است. این پروژه ها عموماً با نگاهی ترافیکی و در راستای توسعه کالبدی و ایجاد زیرساخت و تسهیلات برای حرکت خودروها تعریف می شوند و دیدگاه مسائل اجتماعی و کیفیات فضایی بررسی نمی شود. ازاین رو بسیاری از این پروژه ها به ویژه در شهر کرج به دلیل تبعات مختلف اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادی و محیطی با انتقادات گسترده ای روبه رو بوده اند. با توجه به تضاد آرا در این حوزه، بررسی سازگاری این پروژه ها با شاخص های توسعه پایدار شهری بسیار ضروری است. این مقاله به ارزیابی سه پروژه تقاطع غیرهمسطح شهر کرج بر اساس ابعاد چهارگانه توسعه پایدار شامل «شکوفایی اقتصادی»، «سرزندگی فرهنگی»، «ارتقای اجتماعی» و «تاب آوری زیست محیطی» می پردازد. داده های پژوهش کمی است و به وسیله پرسشنامه محقق ساخت گردآوری شده است. تحلیل نتایج با استفاده از تکنیک چرخه های پایداری، نشان داد که پروژه های تقاطع های غیرهمسطح شهری کرج در غالب شاخص های مدنظر برای پایداری، به خصوص ابعاد اجتماعی و محیطی نامطلوب هستند. ناسازگاری اجتماعی و فضایی، بسنده و خوش بینی به مسائل فنی و در اجرای پروژه، بی توجهی به خواست ساکنان و طراحی پایدار از دلایل عدم موفقیت این پروژه ها است.
۱۹۱.

ارزیابی شاخص های ذهنی شهر سالم از دیدگاه شهروندان(مطالعه موردی: شهر شهریار)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شهر سالم برنامه ریزی سلامت کیفیت زندگی توسعه پایدار شهری شهر شهریار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷ تعداد دانلود : ۱۳۱
برنامه ریزی شهریِ سلامت محور، مفهومی است که در آن پیوند شهر و سلامت روحی و جسمی شهروند، به منظور افزایش سطح کیفیت زندگی ایشان به عنوان یک اصل اساسی قلمداد می شود. ایده شهر سالم که به نوعی در ذیل مفهوم برنامه ریزی شهری سلامت محور قرار دارد، یک جنبش جهانی بوده که هدف کلی آن، دستیابی به یک محیط سالم برای زندگی شهروندان است. شهر شهریار به واسطه رشد سریع جمعیت، گسترش فیزیکی شهر و تخریب باغ ها و اراضی کشاورزی پیرامون شهر، احداث کارخانه ها و صنایع، با معضلات زیست محیطی متعددی دست به گریبان است. ازاین رو، در مطالعه حاضر تلاش بر آن است تا با استفاده از یک روش توصیفی - تحلیلی، ابتدا شاخص های شهر سالم از دیدگاه شهروندان سنجیده شود، سپس متغیرهای تأثیرگذار بر متغیر «امید به آینده» تبیین شود. جهت دستیابی به این اهداف، 23 شاخص در 6 مؤلفه «سلامت و بهداشت»، «محیط زیست»، «اجتماعی»، «اقتصاد»، «حمل ونقل» و «امنیت و ایمنی» با استفاده از روش اسنادی تدوین و در قالب پرسش نامه در میان جامعه آماری (383 نفر از شهروندان شهر شهریار) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که ازنظر شهروندان، شاخص «زیست محیطی» به عنوان بالاترین سطح رضایت و شاخص «اقتصادی» پایین ترین میزان رضایت را به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر مشخص شد متغیرهایی نظیر «اوقات فراغت» و «فعالیت های تفریحی» بیشترین اثر مثبت و متغیرهایی نظیر «رضایت از درآمد باتوجه به هزینه ها» و «دسترسی به امکانات آموزشی» بیشترین تأثیر منفی را روی متغیر امید به آینده دارند. به صورت کلی، نتایج نشان می دهد که شهر شهریار تا تبدیل شدن به یک شهر سالم، فاصله زیادی دارد و این امر مستلزم آن است تا توسط متولیان امر، برنامه ریزی و راهبردهای متناسبی در این مسیر به کار گرفته شود. یافته های این پژوهش می تواند به گفتمان جاری در مورد شهرهای سالم کمک کرده و راهبردهای تبدیل شهر شهریار به یک شهر پایدار و سالم را تبیین کند.
۱۹۲.

اولویت بندی شاخص های توسعه پایدار شهری با رویکرد تجزیه وتحلیل سلسله مراتبی گروهی (مطالعه موردی در شهر اصفهان)

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار توسعه پایدار شهری رویکرد تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۶۴
توسعه پایدار یکی از جامع ترین مفاهیم در دهه های اخیر می باشد این واژه در مفهوم گسترده آن به معنی اداره وبهره برداری صحیح و کارا از منابع مالی، نیروی انسانی و... برای دست یابی به الگوی مصرف مطلوب است که با به کارگیری امکانات فنی، ساختار وتشکیلات مناسب برای رفع نیاز نسل امروز وآینده به طور رضایت بخش امکان پذیر می شود .توسعه پایدار نه فقط بهبود نسل حاضر بلکه نسل های آینده را نیز را در نظر دارد. هدف این تحقیق تحلیل واولویت بندی عوامل مؤثر بر توسعه پایدار شهری در اصفهان با استفاده از رویکرد AHP گروهی می باشد. جامعه آماری این تحقیق 18 نفر از خبرگان در سازمان های شهرداری اصفهان، شورای شهر اصفهان واستانداری اصفهان بوده اند که با استفاده از پرسشنامه مقایسات زوجی نظرات آنها گرد آوری شده است.اطلاعات گردآوری شده با استفاده از نرم افزار Expert Choice  مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. با توجه به نتایج بدست آمده توسعه پایدار اقتصادی(B) با وزن 413/0 دارای بیشترین تاثیر بر توسعه پایدار شهر اصفهان داشته است وتوسعه پایدار اجتماعی (A)با وزن 327/0 و توسعه پایدار زیست محیطی (C) با وزن 260/0 بترتیب دارای بیشترین وزن بوده اند.
۱۹۳.

تحلیل شاخص های رشد هوشمند شهری در مشهد

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار شهری رشد هوشمند شهری سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) مدل تحلیل شبکه-ای (ANP) شهر مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۰ تعداد دانلود : ۱۰۲
به دنبال مسائل زیست محیطی، مبحث توسعه پایدار در سال 1987 از طریق گزارش براندلند مطرح گردید. در همین زمینه، نظریه پردازان برنامه ریزی شهری مقوله شهر پایدار و در قالب آن رشد هوشمند را در دستور کار قرار دادند. در این پژوهش، هدف؛ بررسی شاخص های رشد هوشمند شهری در شهر مشهد بر اساس سه شاخص فشردگی، زیست محیطی و دسترسی به تفکیک مناطق شهرداری می باشد. روش اصلی مورد استفاده در این پژوهش، روش توصیفی/ تحلیلی می باشد که با استفاده از تکنیک ANP انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در شاخص فشردگی که از روش های پیشنهادی تسای و مدل های هلدرن، هرفیندال و هندرسون استفاده شده، منطقه یک با امتیاز 150/0، در شاخص دسترسی به وسایل حمل و نقل همگانی و مسیرهای ویژه دوچرخه که با استفاده از روش شعاع خدمات رسانی در GIS تحلیل شده، منطقه ثامن با امتیاز 166/0 و در شاخص زیست محیطی که با استفاده از روش های مختلف در GIS مورد سنجش قرار گرفت، منطقه یازده با امتیاز 163/0 بهترین وضعیت را داشته اند. در نهایت نیز با تلفیق و تحلیل شاخص های مورد سنجش این پژوهش در مدل ANP، مشخص گردید که منطقه هشت شهرداری مشهد با امتیاز 108/0 بهترین ساختار رشد هوشمند شهری را در میان مناطق شهر مشهد داراست. همچنین با استفاده از تحلیل خود همبستگی فضایی موران در نرم افزار GeoDa مشخص گردید که میان شاخص های دسترسی و زیست محیطی در میان مناطق شهر مشهد تفاوت معنی داری وجود ندارد. 
۱۹۴.

تحلیل قابلیت زیست پذیری در مناطق کلانشهر اهواز

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار توسعه پایدار شهری زیست پذیری شهراهواز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸ تعداد دانلود : ۱۰۰
شهرنشینی به عنوان دومین انقلاب در فرهنگ انسان، باعث دگرگونی در روابط متقابل انسان هاومحیط شده است. در دهه های اخیر به موازات نظریه های توسعه پایدار و توسعه پایدار شهری ایده ارتقای کیفیت زندگی که خود موجبات زیست پذیر بودن شهرها را سبب می شود جای خود را در ادبیات برنامه ریزی شهری باز کرده است و به همین دلیل قابلیت برخورداری از خصوصیات زیست پذیری برای شهرها و به ویژه کلانشهرها ضرورت یافته است. هدف این پژوهش بررسی قابلیت زیست پذیری مناطق کلانشهر اهواز در راستای توسعه پایدار است. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی با هدف کاربردی می باشد. داده های موردنیاز برای تحلیل از نوع کمی و کیفی می باشند.که با استفاده از مدل تاپسیس به تحلیل آن ها پرداخته شده است. داده ها با بهره گیری از   نرم افزار SPSS، ARCGIS، و مدل TOPSIS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. جامعه آماری شامل مناطق و شهروندان کلانشهر اهواز می باشند. نتایج پژوهش نشان می دهد که درمیان مناطق کلانشهر اهواز منطقه 2 با امتیاز0.74 به نسبت سایرمناطق در وضعیت برخوردارتری درقرار دارد ومنطقه 7 با امتیاز0.25دربدترین وضعیت زیست زیست پذیری قرار دارد. ودر میان ابعاد بکار رفته درپژوهش حاظر بعد زیست محیطی با امتیاز0.63بیشترین تاثیر را دروضعیت زیست پذیری کلانشهر اهواز داراست. که با این روند کنونی به سمت توسعه پایدار پیش نخواهد رفت.
۱۹۵.

برنامه ریزی راهبردی توسعه محلات دارای فقر شهری، با استفاده از تکنیک (AIDA) (مطالعه موردی: بافت فرسوده اهواز)

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار توسعه پایدار شهری زیست پذیری شهراهواز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۱۳۱
شهرنشینی به عنوان دومین انقلاب در فرهنگ انسان، باعث دگرگونی در روابط متقابل انسان هاومحیط شده است. در دهه های اخیر به موازات نظریه های توسعه پایدار و توسعه پایدار شهری ایده ارتقای کیفیت زندگی که خود موجبات زیست پذیر بودن شهرها را سبب می شود جای خود را در ادبیات برنامه ریزی شهری باز کرده است و به همین دلیل قابلیت برخورداری از خصوصیات زیست پذیری برای شهرها و به ویژه کلانشهرها ضرورت یافته است. هدف این پژوهش بررسی قابلیت زیست پذیری مناطق کلانشهر اهواز در راستای توسعه پایدار است. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی با هدف کاربردی می باشد. داده های موردنیاز برای تحلیل از نوع کمی و کیفی می باشند.که با استفاده از مدل تاپسیس به تحلیل آن ها پرداخته شده است. داده ها با بهره گیری از   نرم افزار SPSS، ARCGIS، و مدل TOPSIS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. جامعه آماری شامل مناطق و شهروندان کلانشهر اهواز می باشند. نتایج پژوهش نشان می دهد که درمیان مناطق کلانشهر اهواز منطقه 2 با امتیاز0.74 به نسبت سایرمناطق در وضعیت برخوردارتری درقرار دارد ومنطقه 7 با امتیاز0.25دربدترین وضعیت زیست زیست پذیری قرار دارد. ودر میان ابعاد بکار رفته درپژوهش حاظر بعد زیست محیطی با امتیاز0.63بیشترین تاثیر را دروضعیت زیست پذیری کلانشهر اهواز داراست. که با این روند کنونی به سمت توسعه پایدار پیش نخواهد رفت.
۱۹۶.

تحلیل پیامدهای تراکم کاربری های شهری و فراشهری بر کارکرد محله ای (موردپژوهش: منطقه 12 کلان شهر تهران )(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کاربری شهری و فراشهری کارکرد محله ای توسعه محله ای توسعه پایدار شهری منطقه 12 شهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۱۲۱
تراکم کاربری های فرا محله ای به ویژه در مقیاس شهری و فراشهری، به دلیل ماهیت کارکردی متفاوت می تواند کارکردهای محله ای و توسعه محله ها را دچار اختلال کند. مقاله حاضر این مسئله را با رویکرد توسعه پایدار شهری در منطقه 12 کلان شهر تهران موردتوجه قرار داده است. روش پژوهش مبتنی بر رهیافت توصیفی- تحلیلی بوده و داده های موردنیاز به صورت کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده و به کمک آزمون رگرسیون چند متغیره (اثرگذاری متغیرهای پژوهش) تجزیه وتحلیل شده است. جامعه آماری پژوهش شامل جمعیت منطقه 12 کلان شهر تهران است که حجم نمونه با فرمول کوکران برابر با 384 نفر مشخص گردید. یافته های تحقیق بیانگر این است که 30 درصد از کاربری کل منطقه به کاربری مسکونی و 70 درصد به کاربری های غیرمسکونی اختصاص یافته است. کاربری های فرا منطقه ای که ماهیت غیرمسکونی دارند 95/36 درصد از کل سطح منطقه را اشتغال می کنند. همچنین یافته های تحقیق نشان می دهد که تراکم کاربری های شهری و فراشهری بر کارکرد محله ای تأثیر مستقیم و معناداری داشته است. بنابراین یکی از مهم ترین راهبردهای مؤثر در پایداری توسعه محله ای، ایجاد تعادل در تخصیص اراضی به کاربری های با "کارکرد محله ای" و "کارکردهای شهری و فراشهری" است.
۱۹۷.

الگوی حکمرانی شهری و چالشهای توسعه صنعتی؛ مطالعۀ استان مرکزی

کلیدواژه‌ها: الگوی حکمرانی شهری چالشهای توسعه صنعتی الگوی رشد توسعه پایدار شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۱۱۳
حکمرانی شهری یکی از پیچیده ترین مقولات در علم مدیریت به شمار میرود، اما چنانچه عمیق تر به این مفهوم بنگیریم، مفهوم یادشده بر بستری کاملا جامعه شناختی بنا شده است. به این معنا که حکمرانی شهری اگرچه در ساحت اجرایی و به مثابه یک پروژه امری مدیریتی به شمار میرود اما در ساحت تکوینی امری کاملا جامعه شناختی است و باید به مثابه یک پروسه تحلیل شود. از همین رو، باید پیش از پرداختن به مسئله حکمرانی شهری، ابتدا الگوهای حاکم بر آن را برشمریم. در مقاله پیش رو چهار الگوی کلان حکمرانی شهری معرفی شده است: الگوی مدیریتی، الگوی کورپوراتیستی، الگوی رشد و الگوی رفاه. اما توسعه پایدار شهری هدفی است که تنها با بهره گیری هوشمند از مولفه های بهینه هر یک از این الگوها پدید می آید. تحلیل مولفه های موجود نشان می دهد که در دهه های اخیر حکمرانی شهری در استان مرکزی بر اساس الگوی رشد طراحی شده است. این الگو گذشته از نقاط قوتی که دارد، از کاستی هایی راهبردی رنج می برد که مهمترین آنها تأکید بر جنبه های اقتصادی و صنعتی به قیمت کم توجهی به جنبه های زیست محیطی، اجتماعی و فرهنگی است. مقاله پیش رو بعد از معرفی الگوهای حکمرانی شهری به تبیین کلان روندهای توسعه ای در استان مرکزی پرداخته و در نهایت ضمن آسیب شناسی الگوی رشد، راهکارهایی را برای بهبود الگوی حکمرانی در استان ارائه میدهد.
۱۹۸.

انگاره های سیاستگذاری مطلوب هوشمند شهری با تاکید بر اینترنت اشیاء به مثابه قدرت نرم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قدرت نرم سیاستگذاری مطلوب اینترنت اشیاء شهر هوشمند توسعه پایدار شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳ تعداد دانلود : ۱۰۲
یکی از مفاهیم جدید و مولفه های قدرت نرم جهت مقابله با چالش های کنونی شهرها در عرصه های مختلف(رشد جمعیت شهری، افزایش شهرنشینی و ...) شهر هوشمند است و از مهمترین نیازهای ایجاد یک ساختار هوشمند، داشتن زیر ساخت مناسب ارتباطات و مخابرات است. نتایج بررسی در زمینه شاخص های شهر هوشمند مبتنی بر حکمروایی در شهر تهران نشان می دهد که دو بعد اساسی حکمروایی(مشارکت و نظام تصمیم گیری) پایین تر از حد متوسط می باشند، که نقش و جایگاه ضعیف شهروندان در نظام تصمیم سازی و تصمیم گیری را نشان می دهد و هرچند وضعیت اکثر شاخص های شهر هوشمند مبتنی بر حکمروایی، در شهر تهران در حد متوسط هستند، اما در بخش های جنوبی و مرکزی تهران نسبت به بقیه قسمت ها از وضعیت نامناسب تری برخوردارهستند. این وضعیت نمایانگر شکاف در بخش های مختلف شهر تهران از منظر شاخص های شهر هوشمند مبتنی بر حکمروایی و قدرت نرم می باشد. از این رو برای تحقق شهر هوشمند در تهران، قانون گذاری، تدوین سیاست های یکپارچه و داشتن چشم انداز بلند مدت جهت بهره مندی از قدرت نرم در سیاستگذاری مطلوب هوشمند شهری، ضروری بوده و در صورت تحقق حکمروایی هوشمند می توان شاهد بهبود شهر، تغییر شرایط دولت در مقابل سایر بازیگران، و تغییر سازمان یافته دولت بود.
۱۹۹.

راهبردهای ساختار نهادی- مدیریتی شهر با رویکرد توسعه پایدار شهری؛ مطالعه موردی: شهر کرج(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: راهبرد ساختار نهادی- مدیریتی توسعه پایدار شهری شهر کرج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰ تعداد دانلود : ۷۷
در نظام سرمایه داری معاصر، شهر به عنوان مکان مناسب و شهرنشینی به عنوان شیوه مطلوب زیست در آن به شمار می آید. رسوخ و نفوذ فرهنگ سرمایه داری در جهان سوم از جمله ایران موجب تمرکز شهری ناهمگون و رشد شتابان جمعیت شهری در اثر مهاجرت گسترده روستا - شهری است. امروزه شهر کرج با مسائل نهادی- مدیریتی عدیده ای از جمله، ضعف سازمان های اجرایی و نظارتی در مسائل شهری، برخورد گزینشی، مدیریت شهری در خدمات رسانی به ساکنان محلات، فقدان ابزار و اطلاعات و اسناد کارآمد تصمیم گیری در شهر کرج و عدم ثبات در مدیریت شهری موجب پیچیده تر شدن مسائل شهری شده است. در این مقاله وضعیت نهادی- مدیریتی شهر کرج با استفاده تکنیک SWOT مورد ارزیابی قرار گرفته است. و با توجه به یافته های تحقیق، از قوتها و فرصتهای به دست آمده به درستی در جهت غلبه بر ضعفها و تهدیدات استفاده نشده است و ضعفها بر قوتها و تهدیدات بر فرصتها غالب می باشند. و نوع استراتژی، استراتژی تنوعی (اقتضایی) را نشان می دهد و در پایان راهبردها بر اساس ماتریس QSPM اولویت بندی و پیشنهاد گردیده است.
۲۰۰.

ارزیابی میزان تحقق پذیری شاخص های توسعه پایدار شهری در مناطق مرزی (نمونه موردی: شهر پیرانشهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ارزیابی توسعه پایدار شهری آزمون آماری ویلکاکسون پیرانشهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲ تعداد دانلود : ۸۲
در پی گسترش شهرنشینی در قرون اخیر و افزایش جمعیت که بر آن دامن زده، امروزه توجه به شهرها و مسائل شهرنشینی یکی از ضروریات برنامه ریزی در سطح کشور می باشد. در این پژوهش به بررسی مسائل و شاخص های توسعه پایدار شهری پیرانشهر، به عنوان یکی از شهرهای مرزی کشور در جنوب استان آذربایجان غربی که در دو دهه اخیر با افزایش شدید جمعیت روبرو بوده است، پرداخته می شود. در این پژوهش برای ارزیابی توسعه پایدار شهری پیرانشهر، شاخص های زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی و نهادی- کالبدی را با میانگین شاخص های منتخب شهری کشور، با استفاده از آزمون علامت و آزمون ویلکاکسون به بوته آزمون گذاشته ایم. نتایج آزمونهای آماری حاکی از این می باشد که علی رغم تحولات سریع جمعیتی شهر پیرانشهر و افزایش سریع آن در دو دهه اخیر، توسعه شهری پیرانشهر در راستای توسعه پایدار شهری بوده و جمعیت پذیری و توسعه آن بدلیل فراهم شدن جاذبه های شغلی و اقتصادی از طریق مبادلات مرزی و بین المللی تأمین شده و در راستای پایداری شهری می باشد.