مطالب مرتبط با کلیدواژه

آموزش علوم


۲۱.

ارایه ی مدل مفهومی معلم در رویکرد پژوهش محور درآموزش علوم تجربی

نویسنده:
منبع: مطالعات کارورزی در تربیت معلم سال اول زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 159 - 175

کلیدواژه‌ها: رویکرد پژوهش محور معلم پژوهش محور آموزش علوم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۸ تعداد دانلود : ۱۵۱
بحران بیماری کرونا، بیش از گذشته به ما اثبات کرد که نظام تعلیم و تربیت فراتر از آنچه که تصور می شد در حال تحول و توسعه است و نیازمند تغییر دیدگاه های آموزشی است. لذا ضروری است از رویکردهایی در آموزش استفاده شود که پرچمداران تعلیم و تربیت و همچنین دانش پژوهان را برای مقابله با بحران های زندگی با بهره گیری از فرصتها، مبتنی بر توانایی های خاص خود آماده کند. از آنجایی که در رویکرد پژوهش محور یادگیری مادام العمر اتفاق افتاده و مهارت های پژوهشی در فراگیران تقویت می شود. با بهره گیری از این رویکرد در آموزش درس علوم تجربی که یکی از دروس پایه و اساسی در آموزش و پرورش است و تأثیر مستقیم در توسعه فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی یک جامعه دارد، می توان اطمینان حاصل کرد که دانش پژوهان در حل مسائل خود از روش علمی تبعیت کرده و از منابع، تجهیزات و فناوری ها استفاده نموده و از همه اصطلاحات و مفاهیم، برای حل تمامی مسایل زندگی در هر شرایطی، متفکرانه بهره خواهند برد. در مقاله ی حاضر ضمن مروری مختصر و مستند بر ادبیات و پیشینه موضوعی مربوط به رویکرد پژوهش محور، مدل مفهومی محقق ساخته برای معلم، در رویکرد پژوهش محور را ارائه داده ایم.
۲۲.

تأثیر آموزش با رویکرد تلفیقی علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات در بافتار انرژی خورشیدی بر نگرش و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در نظام های آموزشی دوره ۱۵ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۴ 137 - 151

کلیدواژه‌ها: آموزش علوم استم نگرش پیشرفت تحصیلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۱۵۳
رویکرد تلفیقی علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات (استم) در راستای ایجاد تحولی نو در آموزش اثربخش علوم و ارتباط آن با زندگی روزمره در سال های اخیر معرفی شده است. مطالعه حاضر به منظور بررسی تأثیر این رویکرد بر نگرش و پیشرفت تحصیلی علوم طراحی شد. پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون بوده و جامعه پژوهش، دانش آموزان دختر پایه نهم دوره اوّل متوسطه شهرستان قرچک در سال تحصیلی 1400-1399 و به صورت نمونه در دسترس به تعداد 143 نفر دانش آموز است که به طریق تصادفی ساده در دو گروه کنترل (71 نفر) و آزمایش (72 نفر) گمارده شدند. دانش آموزان گروه آزمایش در مبحث انرژی خورشیدی به مدت 7 جلسه (35 دقیقه ای) تحت آموزش مبتنی بر استم به صورت مجازی از طریق پلتفرم دانش آموزی شاد قرار گرفتند. بررسی داده ها با تحلیل کوواریانس و آزمون تی مستقل به ترتیب نشان داد که آموزش علوم با رویکرد استم باعث افزایش نگرش دانش آموزان شده و تأثیر معناداری بر یادگیری آنان در آزمون پیشرفت تحصیلی داشته است. همچنین بر اساس آزمون همبستگی پیرسون، همبستگی معنادار بین نگرش در استم با پیشرفت تحصیلی وجود دارد.
۲۳.

بررسی تاُثیر روش تدریس کاوشگری بر میزان خلاقیت و پیشرفت تحصیلی درس علوم تجربی دانش آموزان دخترپایه ی هشتم متوسطه ی اول شهر موسیان در سال تحصیلی 98-99

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش علوم تجربی سال اول زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 20 - 37

کلیدواژه‌ها: کاوشگری خلاقیت پیشرفت تحصیلی آموزش علوم ایلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۸ تعداد دانلود : ۱۳۹
امروزه آموزش،آماده کردن دانش آموزان برای زندگی در دنیایی ثابت و ایستا نیست، بلکه مهیا کردن آن ها برای مقابله با تغییرات زندگی امروز و آینده است. در آموزش به روش سنتی هدف،تسلط بر محتوا بدون تأکید بر روی توسعه مهارت ها و نگرش ها بود و دانش آموزان در واقع فقط گیرنده دانش معلم خود بودند. اما آموزش به روش کاوشگری در اصل معتقد به آماده ساختن فرد برای یادگیری مستقل است .پژوهش حاضر به بررسی تأثیر روش تدریس کاوشگری برخلاقیت و پیشرفت تحصیلی درس علوم تجربی دانش آموزان دختر متوسطه ی اول پایه ی هشتم شهر موسیان استان ایلام در سال تحصیلی 99-98،صورت گرفت.پژوهش شبه آزمایشی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون با دو گروه آزمایش و کنترل بود و جامعه آماری به تعداد 95 نفرشامل کلیه ی دانش آموزان دختر پایه هشتم می باشد. 76نفر ازاین دانش آموزان به شیوه های تصادفی ساده انتخاب شدند و دردو گروه آزمایش و کنترل توسط ابزارهای اندازه گیری شامل دو پرسشنامه خلاقیت تورنس-مادسیج و پیشرفت تحصیلی مورد آزمایش قرار گرفتند. در ابتدا از هر دو گروه آزمایش و کنترل پیش آزمون به عمل آمد سپس طی 12 جلسه، تدریس علوم گروه آزمایش به روش کاوشگری و گروه کنترل به روش سنتی ،پس آزمون از هر دو گروه انجام شد. دراین پژوهش از نرم افزار spss استفاده شد.روش تدریس کاوشگری نسبت به روش تدریس سنتی، تأثیر بیشتری بر روی میانگین خلاقیت،پیشرفت تحصیلی، میزان سیالی، ابتکار، انعطاف پذیری و بسط دانش آموزان داشته است. کلید واژه ها: کاوشگری،خلاقیت، پیشرفت تحصیلی ،آموزش علوم ، ایلام.
۲۴.

آموزش خداباورانه علم در ساحت نگرش به مثابه راه حلی برای تلفیق تعلیم و تربیت دینی با آموزش علوم تجربی در برنامه درسی ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال هفتم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۲) ۹۰-۶۵

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی ملی آموزش علوم تعلیم و تربیت دینی خداباوری نگرش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۲ تعداد دانلود : ۱۶۶
هدف : هدف این پژوهش بررسی و معرفی پیشنهاد(فرضیه) آموزش خداباورانه علم در ساحت نگرش، به مثابه راه حلی برای تلفیق تعلیم و تربیت دینی با آموزش علوم طبیعی در برنامه درسی ملی است، و به این پرسش کلی می پردازد که آیا این راه حل-«آموزش خداباورانه علم در ساحت نگرش»- شایستگی لازم برای تحقق اهداف برنامه درسی ملی، و نیز قابلیت رفع ابهامات و تعارضات درونی برنامه درسی ملی را دارد؟ روش: در این پژوهش از روش تحلیل مفهومی و نیز از روش تحلیل استنتاجی بهره گرفته شده است. در بررسی برنامه درسی ملی و نیز معرفی پیشنهاد «آموزش خداباورانه علم درساحت نگرش» از روش تحلیل مفهومی، و در بخش الهام بخشی و کاربردهای این فرضیه در رفع ابهامات و تعارضات برنامه درسی ملی از روش استنتاجی استفاده شده است. یافته ها: این پژوهش نشان می دهد، که در بررسی برنامه درسی ملی و به طور خاص بیانیه حوزه تربیت و یادگیری علوم تجربی، ابهامات و تعارضاتی میان بخش های اساسی برنامه درسی ملی، اهداف، ضرورت و کارکرد حوزه، قلمرو حوزه، و جهت گیری های کلی در سازماندهی محتوا و آموزش حوزه وجود دارد.از طرف دیگر، پیشنهاد آموزش خداباورانه علم در ساحت نگرش، به مثابه برساخته ای سازگار و منسجم، و همخوان با نظریه های علم دینی، می تواند راه حلی کارآمد برای رفع تعارضات موجود در حوزه تربیت و یادگیری علوم تجربی تلقی شود و ناسازگاری ها و تعارضات اهداف گنجانده شده در برنامه درسی را با سایر بخش های برنامه، از جمله جهت گیری های کلی در سازماندهی محتوا و آموزش حوزه، حل نماید. نتیجه گیری: در نهایت نشان داده می شود که «آموزش خداباورانه علم در ساحت نگرش»، در راستای تعلیم و تربیت دینی و حل معضل تطبیق پذیری دین در برنامه درسی، به طور کلی تعارض ساحت نظر و عمل را در تطبیق پذیری اهداف اسناد بالادستی در برنامه درسی آموزش علوم، تا حدی حل می کند، و تعلیم و تربیت دینی در آموزش علوم تجربی را به سطح عملی تر و اجرایی تری می کشاند.
۲۵.

آموزش خداباورانه علم در ساحت نگرش: راه حلی برای مسئله تحقق پذیری نظریه های علم دینی در حوزه علوم طبیعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات بنیادین علوم انسانی سال هشتم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۲۸) 50-31
تعداد بازدید : ۱۸۴ تعداد دانلود : ۱۳۷
هدف از پژوهش حاضر بررسی مسئله تحقق پذیری علم دینی در حوزه علوم طبیعی است. در این راستا نخست ضمن تحلیلی بر مسئله تحقق پذیری علم دینی به طورکلی، به بررسی تحقق پذیری آن در یکی از زمینه های خاص، یعنی آموزش علوم طبیعی (شامل فیزیک، شیمی، زیست شناسی و زمین شناسی) پرداخته شده است. سپس به مثابه یکی از راه حل های مسئله در حوزه آموزش علوم طبیعی، پیشنهاد (فرضیه) نگارنده با عنوان «آموزش خداباورانه علم در ساحت نگرش» بررسی شده است. این راه حل پیشنهادی به روشی تحلیلی از یک منظر، سازگاری و هم خوانی آن با نظریه های علم دینی انتخابی (نظریه گلشنی و جوادی آملی) بررسی شده و از منظری دیگر، به مثابه یک برساخته آموزشی، بررسی سازگاری و انسجام درونی آن را صورت داده است. براساس یافته های این پژوهش، در مقام تحقق پذیری نظریه های علم دینی در آموزش علوم طبیعی، باید بر «تعلیم و تربیت دینی با محوریت پرورش نگرش خداباورانه» تأکید کرد. این امر از استلزامات نظریه های علم دینی در آموزش علوم طبیعی است. از سوی دیگر معیار سازگاری و انسجام درونی برساخته، با «پرورش نگرش خداباورانه در آموزش علوم» نامتعارض نیست که اجتماع سازگار این دو، در «آموزش خداباورانه علم در ساحت نگرش» خود را نشان می دهد. درنهایت اینکه «آموزش خداباورانه علم در ساحت نگرش» به مثابه راه حلی سازگار و منسجم، موضوع تحقق پذیری نظریه های علم دینی در حوزه علوم طبیعی را به سطحی بسیار اجرایی تر و عملی تر می آورد که با نظریه های علم دینی انتخابی سازگار است و معیارهای حداقلی و مشترک این نظریه ها را برآورده می کند. همچنین هم با آموزش علوم تعارضی ندارد و متخصصان این حوزه آن را درک می کنند.
۲۶.

بررسی تطبیقی نظرات اعضای هیات علمی و دانشجویان پیرامون برنامه درسی آموزش علوم مبتنی بر مؤلفه های ماهیت علم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش عالی ایران سال پنجم بهار ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۸)

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی ماهیت علم آموزش علوم عنصرهای برنامه درسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳ تعداد دانلود : ۱۱۲
هدف اصلی مقاله حاضر، مقایسه نظرات أعضای هیات علمی و دانشجویان رشته های علوم پایه دانشگاه های اصفهان و صنعتی اصفهان در مورد برنامه ی درسی آموزش علوم، مبتنی بر ویژگی های اساسی ماهیت علم بوده است. بدین منظور از جامعه ی آماری که شامل همه أعضای هیات علمی و دانشجویان رشته های فیزیک، شیمی، زیست شناسی و زمین شناسی وگرایش های مرتبط در دو دانشگاه می گردید، 352 نفر شامل 75 نفر عضو هیات علمی و 277 نفر دانشجو به عنوان نمونه آماری در این پژوهش شرکت کرده اند. روش پژوهش از نوع توصیفی – پیمایشی و ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته سنجش دیدگاه أعضای هیات علمی و دانشجویان بوده است. جنبه های اصلی مورد سنجش ماهیت علم در این ابزار عبارت بوده اند از موقتی بودن علم، مبنای تجربی علم، خلاقیت در علم، نقش ذهنیت در علم، تأثیر مسائل اجتماعی و فرهنگی بر علم، نقش مشاهده و استنتاج و نقش نظریه و قانون علمی. این مؤلفه ها در چهار عنصر اساسی برنامه درسی یعنی هدف ها، محتوا، اجرا و ارزشیابی و در دو وضعیت موجود و مطلوب بررسی شده اند. ضریب آلفای کرونباخ برای این مقیاس سنجش برابر 81/0 محاسبه گردیده است. نتایج نشان داده اند که در وضعیت موجود، تنها در عنصر محتوای برنامه درسی، تفاوت معنی داری بین نظرات أعضای هیات علمی و دانشجویان دیده می شود و در سایر عناصر، این تفاوت معنی دار نیست. در وضعیت مطلوب، در تمامی عناصر چهارگانه یعنی هدف ها، محتوا، اجرا و ارزشیابی، تفاوت معنی داری بین نظرات دو گروه وجود دارد.
۲۷.

واکاوی شایستگی های مدل سازی علمی در دانش آموزان دوره دوم متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزش و یادگیری دوره چهاردهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۸۳/۲) 105 - 125
تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۱۴۴
مدل از مفاهیم مهم در فلسفه علم و مدل سازی مهارتی اساسی در آموزش علوم است. این پژوهش به کاوش شایستگی های مدل سازی در دانش آموزان دوره دوم متوسطه در آموزش علوم (فیزیک، شیمی و زیست شناسی) پرداخته است. در این پژوهش کیفی به کمک مصاحبه های نیمه ساختاریافته میزان وابستگی دانش فرامدل سازی  به دانش محتوایی و همچنین سطح یادگیری دانش فرامدل سازی  (شایستگی مدل سازی) در 10 دانش آموز دوره دوم متوسطه رشته تجربی واکاوی شد. با وجود اینکه در برنامه درسی رسمی ایران  در مورد مهارت های مدل سازی علمی محتوای چندانی وجود ندارد، همه مصاحبه شوندگان این مهارت را البته در سطوح پایین داشتند. شایستگی های مدل سازی دانش آموزان  ارتباطی به دانش محتوایی و موضوع درسی نداشت، اما نحوه استفاده از مدل ها، و هدف از به کارگیری آن ها به دانش محتوایی وابسته بود. یافته ها نشان داد که برنامه ریزان از نقش مدل برای آموزش علوم غفلت کرده اند و دانش مدل و مهارت های فرامدل سازی به ندرت در اهداف یادگیری دروس علوم قرار گرفته است، به طوری که شاگردان با وجود استفاده ناقص و ناآگاهانه از مدل ها برای توصیف، فرضیه سازی، استدلال و پیش بینی رویدادها هنوز در مورد مدل ها دانش زیادی ندارند. با ایجاد حمایت مناسب از شاگردان، خلق فرصت های یادگیری برای مدل سازی، آموزش معلمان برای توجه بیشتر به نقش مدل ها در یادگیری علوم و توجه به مدل سازی در برنامه درسی علوم، می توان ضمن افزایش شایستگی مدل سازی، شاهد رشد مهارت هایی همچون استدلال علمی، پیش بینی رویدادها و توان حل مسئله بود.
۲۸.

بررسی تطبیقی عنصر هدف در برنامه ی درسی آموزش علوم ایران و چند کشور جهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی سال ۱۹ پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲ 87 - 106

کلیدواژه‌ها: بررسی تطبیقی برنامه ی درسی آموزش علوم هدف های آموزش علوم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۸۱
این مقاله بخشی از یک پژوهش کیفی است که با دو روش تطبیقی و توصیفی- تحلیلی به بررسی عنصر هدف در برنامه ی درسی آموزش علوم[1] ایران و چند کشور جهان، پرداخته است. بدین منظور اسناد و مدارک مربوط به اهداف آموزش علوم در کشورهای پیشرو در زمینه ی علوم و فناوری (کشورهای منتخب) گردآوری و به توصیف، تفسیر، همجواری و مقایسه ی آن ها پرداخته شده تا پاسخ سئوال ها آماده شود. مقاله ی حاضر تلاش می نماید، عنصر هدف از برنامه ی درسی آموزش علوم ایران و کشورهای منتخب را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. نتایج به دست آمده از این پژوهش می تواند به برنامه ریزان، مؤلفان کتاب های درسی، معلمان و سایر علاقه مندان کمک نماید تا با دید وسیع تری نسبت به تدوین بهتر برنامه ی درسی، تغییر برنامه ی درسی و انتخاب مناسب تر هدف های آموزش علوم اقدام نمایند. نتایج به دست آمده، شباهت ها و تفاوت های زیادی را بین هدف های آموزش علوم در بین کشورهای مورد مطالعه و ایران نشان می دهد. شباهت ها بیش تر در اهداف مکتوب برنامه ی درسی یا اهداف قصد شده موجود می باشد؛ به طوری که روح حاکم بر اهداف در کشورهای مورد مطالعه یکی است. همه دارای اهداف دانشی، مهارتی و نگرشی در زمینه های چهارگانه ی علوم شامل فیزیک، شیمی، زیست و زمین شناسی هستند و به دنبال کسب سواد علمی، حل مسأله، تفکر و شناخت طبیعت می باشند. اما در عمل فاصله ی قابل ملاحظه بین کشور ما با کشور های فوق وجود دارد که جای تأمل دارد و ناشی از اجرای برنامه ی درسی است، که در میزان کم اهداف تحقق یافته توسط دانش آموزان خود را نشان می دهد. نتایج آزمون های تیمز مؤید این موضوع است. به هرحال، نتایج پژوهش های بیش تر در این زمینه می تواند موضوع را بهتر مشخص نماید.<br clear="all" /> 1-  منظور از علوم در این مقاله علوم تجربی است.
۲۹.

مدل سازی و دانش فرامدل سازی: سنجش درک دانش آموزان از مدل سازی مفهومی در یادگیری علوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال ۲۲ بهار ۱۴۰۲ شماره ۸۵ 127 - 146

کلیدواژه‌ها: آموزش علوم دانش مدل سازی فرامدل سازی مدل امتیاز پاره ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰ تعداد دانلود : ۱۱۹
مدل ها ابزارهای تأثیرگذار در یادگیری علوم به شمار می روند و اگر شاگردان درباره ماهیت مدل ها، هدف از مدل سازی و کاربرد آن ها در فرایند یادگیری فکر نکنند، این اثربخشی محدود خواهد بود. این پژوهش درپی کاوش نوع و سطح درک شاگردان دوره دوم متوسطه از مدل و دانش فرامدل سازی در دروس فیزیک، شیمی و زیست شناسی است. در این پژوهش کمّی   توصیفی، نمونه در دسترس530 نفر از دانش آموزان دوره دوم متوسطه، به منظور پاسخ گویی به پرسش نامه بررسی میزان دانش مدل سازی (مدل شایستگی مدل) انتخاب شدند. به منظور تحلیل داده ها از مدل سؤال پاسخ امتیاز پاره ای استفاده شد. یافته ها نشان داد که شاگردان در درجه اول، به مدل های عینی و عملکردی فکر می کنند و مدل های انتزاعی (نمودار یا معادله) در درجه دوم اهمیت قرار دارند. دانش مدل سازی و آگاهی از کارکرد و اهداف مدل ها از حوزه محتوایی مستقل نیست و به دنبال آن، نوع و کاربرد مدل ها به محتوا و درس بستگی دارد؛ به گونه ای که شاگردان از مدل سازی در زیست شناسی بیشتر به منظور توصیف پدیده ها و در فیزیک و شیمی به منظور پیش بینی و استدلال بهره می بردند. پیشنهاد می شود در برنامه درسی علوم به مدل و دانش مدل سازی در محتوای درسی توجه بیشتر شود و مهارت های فراشناختی شاگردان برای تشخیص، کاربرد، بازبینی و ارزیابی مدل ها توسعه داده شود. همچنین معلمان علوم به استفاده آگاهانه از مدل سازی در فرایند تدریس تشویق شوند.
۳۰.

رویکرد چرخه یادگیری در آموزش علوم

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش علوم تجربی سال دوم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۶ 12 - 20

کلیدواژه‌ها: آموزش علوم علوم تجربی چرخه ی یادگیری ساخت گرایی مدل E7

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۳۷
علوم تجربی یکی از مهم ترین موضوعات در مدرسه است. کسب مهارت های فناورانه، تفکر انتقادی و حل مسئله برای موفقیت در مدرسه و بعد از آن، از طریق آموزش علوم در مدارس میسر می شود. با توجه به اهمیت آموزش علوم در مدارس، روش ها و راهبردهای تدریس متعددی برای ارائه ی مؤثر محتوا ایجاد شده است. مشخص شده است که روش های مبتنی بر نظریه های ساخت گرایانه کارامدتر هستند. اگرچه رویکردهای آموزشی ساخت گرایانه ی متعددی وجود دارد، اما چرخه ی یادگیری یکی از رویکردهای غالب است. در این مقاله نسخه های مختلف چرخه های یادگیری با تاکید بر مدل E7 به همراه مثال بررسی شده و مزایا و معایب استفاده از مدل چرخه ی یادگیری بیان می شود. علوم تجربی یکی از مهم ترین موضوعات در مدرسه است. کسب مهارت های فناورانه، تفکر انتقادی و حل مسئله برای موفقیت در مدرسه و بعد از آن، از طریق آموزش علوم در مدارس میسر می شود. با توجه به اهمیت آموزش علوم در مدارس، روش ها و راهبردهای تدریس متعددی برای ارائه ی مؤثر محتوا ایجاد شده است. مشخص شده است که روش های مبتنی بر نظریه های ساخت گرایانه کارامدتر هستند. اگرچه رویکردهای آموزشی ساخت گرایانه ی متعددی وجود دارد، اما چرخه ی یادگیری یکی از رویکردهای غالب است. در این مقاله نسخه های مختلف چرخه های یادگیری با تاکید بر مدل E7 به همراه مثال بررسی شده و مزایا و معایب استفاده از مدل چرخه ی یادگیری بیان می شود.
۳۱.

بررسی امکانات کالبدی و نیروی انسانی برای راه اندازی دوره کارشناسی ارشد آموزش علوم در کشور

نویسنده:
منبع: آموزش مهندسی ایران سال ۸ تابستان ۱۳۸۵ شماره ۳۰ 57 - 74
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۷۱
 یکی از عوامل برخورداری از آموزش عالی با کیفیت، ایجاد ساختارها و برنامه های آموزشی نوینی است که مورد نیاز جامعه باشد. در حال حاضر، آموزش علوم به عنوان بخشی از دانش بشری در دوحیطه ساختار و محتوا پیشرفت فراوانی در جوامع توسعه یافته داشته است. با این حال، بررسی ها نشان می دهد که ساختار فعلی آموزش علوم در آموزش عالی و دانشگاه های کشور تفاوت اساسی با کشور های توسعه یافته دارد. این مسئله به ویژه در زمینه امکانات کالبدی و نیروی انسانی متخصص آموزش علوم نمایان است. بر این اساس، در پژوهش حاضر امکانات کالبدی مورد نیاز و شرایط علمی استادان و دانشجویان متقاضی ورود به دوره های کارشناسی ارشد آموزش علوم در کشور بررسی شده است . جامعه آماری شامل کلیه متخصصان آموزش علوم کشور و از مصاحبه نیمه ساختار یافته برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک مقوله بندی انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که امکاناتی چون آزمایشگاه هایی با ماهیت کارگاهی، کارگاه تولید مواد آموزشی علوم و کارگاه آموزش IT در زمینه آموزش علوم برای تأسیس این دوره ضروری است. بهترین افراد برای ورود به این دوره نیز دانشجویانی با مدارک کارشناسی مرتبط با رشته های علوم است و ورود افرادی با پایه علوم تربیتی به این دوره توصیه نمی شود. استادان این دوره باید متخصصان آموزش علوم باشند؛ البته، متخصصان علوم تربیتی که بتوانند دانش خود را به این رشته مرتبط سازند، می توانند در این دوره تدریس کنند. نتایج این پژوهش می تواند مسئولان نظام برنامه ریزی آموزش عالی و وزارت آموزش و پرورش کشور را برای تأسیس این دوره یاری کند و زمینه راه اندازی دوره را فراهم سازد. شایان ذکر است که در این پژوهش موضوعات دیگرمرتبط با راه اندازی دوره مانند ساختار آموزشی مناسب، برنامه درسی و سرفصل های دوره بررسی شده، لکن به دلیل تفصیل مطالب در مقاله جداگانه ای مورد بحث قرار گرفته است.
۳۲.

روندهای پژوهش در آموزش علوم و مهندسی

نویسنده:
منبع: آموزش مهندسی ایران سال ۱۲ پاییز ۱۳۸۹ شماره ۴۷ 63 - 80
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۶۶
 در آموزش علوم و آموزش مهندسی، به عنوان حوزه های جدیدی که زمان زیادی از شکل گیری و تکوین آنها نمی گذرد، عموماً از رویکردها و شیوه های پژوهشی یکسانی استفاده می شود. موضوع اصلی این دو قلمرو؛ یعنی «آموزش» که به مقوله یاددهی و یادگیری علوم پایه و علوم مهندسی می پردازد، باعث شده است تا اشتراکات زیادی در روندهای پژوهش رشته های مذکور وجود داشته باشد. از سوی دیگر، قرابت در ماهیت و محتوای علمی علوم پایه و علوم مهندسی زمینه ساز نزدیکی بیشتر این حوزه ها در روشهای برنامه ریزی درسی، آموزش و ارزشیابی شده است. همه این موضوعات به همراه زیر مجموعه های آنها زمینه های تحقیق مناسبی را برای پژوهشگران این حوزه های جدید علمی فراهم آورده است. در این مقاله با بررسی شیوه های کلی پژوهش در آموزش، به معرفی، تحلیل و تبیین نقاط قوت و ضعف هر یک از رویکردهای به کار رفته در تحقیقات مربوط به این قلمروهای علمی در آموزش عالی پرداخته شده است.
۳۳.

محیط یادگیری ترکیبی: اثربخشی استفاده همزمان از آزمایش های واقعی و مجازی بر مهارت استدلال علمی دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تدریس پژوهی سال ۱۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 147 - 123

کلیدواژه‌ها: آموزش مجازی آموزش علوم محیط ترکیبی مدل سازی استدلال علی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳ تعداد دانلود : ۹۴
این مطالعه با هدف بررسی اثر آزمایش های واقعی، مجازی، و ترکیبی بر تفکر سیستمی شاگردان که به صورت استدلال علّی بروز پیدا می کند، انجام گرفته است. پزوهش به روش کمی و با رویکرد نیمه آزمایشی انجام گرفت. جامعه آماری دانش آموزان پایه یازدهم دوره متوسطه دوم شهر اهواز بودند که نمونه 80 نفری از آنان کاوشگری علمی با موضوع جریان الکتریکی را به سه صورت آزمایش واقعی (24 نفر)، مجازی (28 نفر) ، و ترکیب آن دو (28 نفر) تجربه کردند. یادگیری مفاهیم و مهارت تفکر سیستمی شاگردان به کمک آزمون استاندارد DIRECT قبل و بعد از فعالیت کاوشگری اندازه گیری شد. پاسخ ها ابتدا کدگذاری، و سپس نمره گذاری شدند. از تحلیل کواریانس برای مقایسه میانگین گروه ها استفاده شد. کاوشگری واقعی (اندازه اثر 54/0) و مجازی (انداز اثر 60/0) تقریبا به یک اندازه باعث یادگیری مفاهیم علمی شدند، اما شاگردان در شرایط ترکیبی (اندازه اثر 79/0) بهتر از شرایط تک آزمایشی یاد می گرفتند. سهم بیشتر نمره شاگردان در هر سه تجربه یادگیری مربوط به سطح دانش امور واقعی و روندی بود و نمره کمتری در سطوح بالای یادگیری مانند استدلال یا تفکر سیستمی داشتند. کاوشگری چه به صورت واقعی، چه مجازی، و چه ترکیبی، به خودی خود نتوانست دانش آموزان را وادار به استدلال منسجم و بازنگری مدل ذهنی خودشان کند. کاوشگری بدون فعالیت مکمل آن یعنی مدل سازی نمی تواند به ارتقا مهارت استدلال شاگردان کمک زیادی کند. پیشنهاد می شود کاوشگری در کلاس درس به صورت ترکیب آزمایش واقعی و مجازی توسط معلمان با رویکرد مبتنی بر مدل سازی انجام بگیرد.
۳۴.

بررسی ساختار نتایج یادگیری قابل مشاهده از مبحث فیزیک شناوری به کمک یک آزمون با استفاده از نظریه SOLO(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزشی و آموزشگاهی دوره ۱۲ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۵) 408 - 377

کلیدواژه‌ها: ارزشیابی آموزش علوم طبقه بندی سولو فیزیک شناوری یادگیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۱۰۰
فرایند آموزش مراحل مختلفی دارد که یکی از مهم ترین این مراحل، ارزیابی برنامه های آموزشی است. یکی از مدل های ارزشیابی نوین که می توان به عنوان یک ابزار کیفی در ارزیابی سطح یادگیری دانش آموزان به کار برد، مدل ارزشیابی سولو است. هدف از این پژوهش، بررسی ساختار نتایج یادگیری قابل مشاهده فراگیران در درس فیزیک، به کمک حل یک آزمون و ارزیابی پاسخ های آن ها به کمک مدل سولو است. روش این تحقیق، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش، دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهرستان فردیس هستند که از میان آن ها 251 نفر ازدانش آموزان پایه دهم، یازدهم و دوازدهم به طور نمونه گیری خوشه ای تصادفی چندمرحله ای، انتخاب شده اند. نتایج نشان می دهد که به طور میانگین 82 درصد دانش آموزان پایه دهم، 65 درصد از دانش آموزان پایه یازدهم و 86 درصد از دانش آموزان پایه دوازدهم مدارس نظری شهرستان فردیس، در سطح تک ساختاری قرار دارند و تقریباً هیچ یک به سطوح بالای سولو یعنی سطوح رابطه ای و انتزاع تعمیم یافته دست نیافتند.
۳۵.

کاوش درک معلمان دوره دوم متوسطه از مدل و بکارگیری مدل ها در تدریس علوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رویکردهای نوین آموزشی سال ۱۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳۷) 153 - 176

کلیدواژه‌ها: آموزش علوم مدل سازی مدل مفهومی آموزش معلمان دانش فرامدل سازی معلمان دوره دوم متوسطه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۴۴
مدل سازی قسمت جدانشدنی آموزش علوم است و معلمان نقش برجسته ای در آموزش مدل سازی و استفاده از آن دارند. مدل سازی به ایجاد، ارزیابی و بازنگری مدل هایی اشاره دارد که پدیده های علمی را تبیین می کنند و فرامدل سازی به تأمل و استدلال درباره ماهیت، هدف، محدودیت ها و پیامدهای مدل ها و مدل سازی اشاره دارد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی میزان درک معلمان از مدل و همچنین، دیدگاه آنان درباره به کارگیری مدل در تدریس علوم بود. در این پژوهش کمّی که جامعه آماری آن معلمان علوم (فیزیک، شیمی و زیست شناسی) دوره دوم متوسطه ایران بودند، نمونه ای 295نفری که در دسترس پژوهشگران قرار داشتند، انتخاب و به کمک پرسشنامه، از آن ها پرسش هایی درباره شیوه ادراک و همچنین، امکان استفاده از مدل ها در تدریس پرسیده شد. نتایج پژوهش نشان داد معلمان به دانش محتوایی و موضوعی بیشتر از فرایند مدل سازی و دانش فرامدل سازی اهمیت می دهند و مشارکت دادن دانش آموزان در فعالیت های مدل سازی بیشتر با هدف توصیف پدیده هاست و نه فرایندهای مهم تر شناختی مثل پیش بینی پدیده ها، حل مسئله و یا استدلال علمی. همچنین، معلمان از فرایند طراحی، ارزیابی و بازنگری مدل ها براساس پرسش های خود دانش آموزان، به ندرت استفاده می کنند و فرایند مدل سازی نقش جزئی در عملکرد آن ها هنگام تدریس دارد. ارتقای شایستگی معلمان در دانش مدل سازی، حمایت و تشویق آن ها برای تدریس مبتنی بر مدل سازی، بازنگری برنامه درسی معلمان علوم درجهت توجه به مهارت های شناختی و فراشناختی ازجمله دانش مدل و فرامدل سازی می تواند هم به بهبود کیفیت تدریس معلمان کمک کند و هم موجب رشد سواد علمی در دانش آموزان شود.  
۳۶.

باورهای شایستگی تحصیلی درس علوم: سنجش میزان تأثیرپذیری از پیشایندها و تأثیرگذاری بر پیامدهای آموزشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی تربیتی سال ۱۹ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۶۹ 134 - 162

کلیدواژه‌ها: آموزش علوم خودپنداره تحصیلی خودکارآمدی تحصیلی سواد علمی آرزوهای شغلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹ تعداد دانلود : ۳۸
خودپنداره و خودکارآمدی، مهم ترین باورهای شایستگی تحصیلی هستند که البته آگاهی اندکی در مورد نقش این باورها در درس علوم وجود دارد و تا کنون روابط ساختاری جداگانه بین این باورها و پیشایندها و پیامدهای آموزشی در درس علوم در ایران موردبررسی قرار نگرفته است. پژوهش حاضر این روابط ساختاری را با استفاده از رگرسیون متغیرهای مکنون، در مجموعه داده های مربوط به 920 دانش آموز ایرانی موردبررسی قرار داده است. نتایج نشان داد که همبستگی بین خودکارآمدی تحصیلی و خودپنداره تحصیلی در درس علوم 47/0= ρ است، که نشان از مجزا بودن عوامل ساختاری باورهای شایستگی تحصیلی در درس علوم دارد، خودکارآمدی تحصیلی علوم در مقایسه با خودپنداره تحت تأثیر شدیدتر پیشایند فرصت های یادگیری مبتنی بر کاوشگری قرار داشت. خودپنداره تحصیلی علوم، پیش بینی کننده بهتری برای انگیزه آینده نگرانه و ایجاد آرزوی شغلی بود، این در حالی است که خودکارآمدی، پیش بینی کننده بهتری در مورد توانایی های کنونی شاگردان در درس علوم است. برنامه های آموزشی مبتنی بر کاوشگری، بازخورد مثبت و فردی ارائه شده توسط معلمان علوم، ایجاد فرصت هایی برای دانش آموزان به منظور مشارکت در تجربه های آزمایشگاهی، می توانند به تقویت باورهای شایستگی تحصیلی درس علوم کمک کنند. پیشنهاد ما طراحی آموزشی درس علوم مبتنی بر سازنده گرایی، توسعه کارهای دست ورزی در مدارس، و طراحی فعالیت های کلاسی مبتنی بر مشارکت توسط معلمان علوم، به منظور تقویت خودپنداره و خودکارآمدی تحصیلی شاگردان است، این تقویت، پیامدهایی از قبیل پیشرفت سواد علمی و ایجاد آرزوها و انگیزه های مثبت شغلی را در پی خواهد داشت.
۳۷.

تشخیص وضعیت دانش آموزان پایه چهارم ایران در خصیصه های شناختیِ آزمون علوم مطالعه تیمز 2015(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اندازه گیری و ارزشیابی آموزشی سال ۱۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۲ 7 - 20

کلیدواژه‌ها: سنجش شناختی تشخیصی آموزش علوم مدل جی دینا مطالعه تیمز آموزش و پرورش ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹ تعداد دانلود : ۳۵
هدف: امروزه سنجش شناختی تشخیصی برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد یادگیری آزمودنی ها مورد توجه قرار گرفته است. در همین راستا، در مطالعه حاضر این شیوه به کار بسته شد تا اطلاعات بیشتری در مورد پاسخ های دانش آموزان پایه چهارمِ شرکت کننده در آزمون علوم مطالعه تیمز 2015 استخراج شود.روش پژوهش: 11 خصیصه مهم در آموزش علوم شناسایی و با بررسی سؤالات ماتریس Q تشکیل شد. سپس، پاسخ 3823 دانش آموزی که 206 سؤال آزمون علوم را داده بودند، با استفاده از مدل تشخیصی جی دینا تحلیل شد.یافته ها: نتایج نشان داد که این مدل قدرت تولید اطلاعات تشخیصی را دارد. در مقایسه احتمال پاسخ خصیصه ها مشخص شد که سه خصیصه بازشناسی، ارائه مثال، و توصیف احتمال بالاتری نسبت به سایر خصیصه ها نشان دادند و احتمال تسلط بر آن ها از 50/0 بیشتر بود. با این حال، تنها خصیصه بازشناسی از ملاک مقبولِ 65/0 بیشتر بود. از طرف دیگر، دو خصیصه پیش بینی و کاوشگری علمی کم ترین احتمال پاسخ را داشتند.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که به طور کلی تفاوت زیادی بین احتمال پاسخِ خصیصه های دانشی و خصیصه های دربرگیرنده تفکر سطح بالا در بین دانش آموزان ایران وجود دارد که می تواند به فاصله گرفتن برنامه اجرا شده علوم از برنامه مصوب آن مربوط باشد.
۳۸.

آموزش دینی علم: از رویکرد بین رشته ای تا آموزش خداباورانه علم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۵ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۸۹) 1036 - 1021

کلیدواژه‌ها: علم دینی آموزش علوم آموزش دینی علم آموزش خداباورانه رویکرد بین رشته ای مهدی گلشنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵ تعداد دانلود : ۲۶
هدف: هدف از نگارش این مقاله، بررسی راه حلهایی برای پاسخ این پرسش بود که چگونه می توان در پرتو نظریه های علم دینی، آموزش دینی علم سازگار داشت. این پرسش که خود ذیل مسئله «کاربست علم دینی در آموزش علوم» تلقی می شود، در تحلیل دقیق تر مسئله، به پرسش از امکان و سازگاری «آموزش دینی علم» تقلیل یافته بود. روش : در راستای هدف تحقیق، سه فرضیه مطرح شد و فرضیه ها با روشی تحلیلی- فلسفی، هم در پرتو نظریه علم دینی مهدی گلشنی که متناسب ترین نظریه با علوم طبیعی است و هم از منظر سازگاری برساخته «آموزش دینی علم»، بررسی شدند. یافته ها: پس از تحلیل و بررسی و تدقیق فرضیه ها، یافته های این پژوهش نشان داد که در حوزه آموزش علوم: نخست، «آموزش خداباورانه علم» رویکردی حداکثری برای «آموزش دینی علم سازگار» است؛ دوم، «آموزش خداباورانه علم» در ساحت نگرش قابل تحقق است؛ سوم، رویکرد بین رشته ای، رویکردی منصفانه و حداقلی در برنامه «آموزش دینی علم سازگار» است. نتیجه گیری : برای دستیابی به «آموزش دینی علم سازگار»، می توان در طیفی از راه حلها از رویکرد بین رشته ای(رویکرد حداقلی) تا آموزش خداباورانه علم(رویکرد حداکثری) عمل کرد.