GIS

پیاده راه بخشی از فضای شهری است که حرکت پیاده در اولویت بوده و حرکت سواره در تمام یا بخشی از ساعات شبانه روز در آن حذف می شود. پیاد راه علاوه بر تأمین دسترسی، فضایی سرزنده، امن و راح ت را ب رای حضور گروه های مختلف اجتماعی، برقراری تعاملات اجتماعی و انجام فعالیت های اختیاری ایجاد می کند. این پژوهش با هدف ارائه الگوی پیاده راه سازی در سطح شهر خرم آباد و با رویکردی نظری _کاربردی متکی بر مطالعات مدلی و نرم افزاری انجام پذیرفته است. برای دستیابی به اهدف پژوهش چهار دسته شاخص از طریق الگوریتم درخت پوشای کمینه در محیط نرم افزار Matlab 2016 استاندارد و برای شاخص گذاری استفاده شده است. در ادامه برای تحلیل فضایی شاخص ها از فرآیند تحلیل شبکه  به دست آمده در محیط نرم افزار ArcGIS استفاده شده است. نتایج نشان می دهند که 43/29 درصد از مساحت بافت شهری خرم آباد وضعیت کاملاً مناسب، برای احداث پیاده راه دارد. تحلیل فضایی شهر خرم آباد نشان می دهد، پنج مسیر بهینه برای توسعه پیاده راه سازی منطبق بر الگوی های نظری حاصل از پژوهش شامل: معیارهای اجتماعی اقتصادی، کالبدی فضایی، ترافیک و دسترسی در سطح شهر قابل دستیابی است. بهترین پیاده راه سازی مسیر حد فاصل میدان 22 بهمن، بلوار ولایت، بلوار 60 متری و بلوار شرق به سوی کوی انقلاب شناسایی شد.

سازمان دهی مبلمان شهری به عنوان یکی از مهم ترین عناصر محیط شهری، سهم بسزایی در مطلوبیت و مطبوعیت فضا از نظر شهروندان دارد و نبود برنامه ریزی یا برنامه ریزی ناقص در زمینه مبلمان شهری به ناکارایی این عناصر دامن می زند. براین اساس با توجه به اهمیت و نقش مبلمان شهری در سیما و منظر شهری و همچنین تأثیری که در زندگی ساکنین شهرها دارد، پژوهش حاضر به ارزیابی وضعیت طراحی و مکانیابی عناصر و متغیرهای مبلمان شهری در سطح شهر و همچنین وضعیت شهر گرگان را از نظر مبلمان شهری مورد بررسی قرار داده است. پژوهش حاضر بر مبنای هدف مطالعه، پژوهشی کاربردی است و از لحاظ روش انجام پژوهش، تحلیلی- توصیفی است. جهت جمع آوری اطلاعات وضع موجود از دو روش میدانی و مطالعات اسنادی استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه از نرم افزار Spss، Excel و آزمون آماری کروسکال والیس و همچنین جهت تجزیه و تحلیل مکانی عناصر مبلمان شهری در سطح شهر گرگان و تهیه نقشه از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی Arc GIS استفاده شده است. نتایج بدست آمده حاصل از پژوهش نشان می دهد که در طراحی و ساخت مبلمان شهر، اصول استاندارد و توجه به فرهنگ بومی رعایت نشده است. همچنین در بررسی وضعیت مکان یابی عناصر مبلمان شهری، به انتخاب و جانمایی اجزای مبلمان شهری توجه خاصی نشده و استانداردهای لازم رعایت نشده است و به لحاظ کارکردی از وضعیت مطلوبی برخوردار نمی باشد.

آزادراه خرم آباد-پل زال از جمله مسیرهای کوهستانی و پرخطر است که نیازمند مطالعه خطر ریزش سنگ است؛ لذا این مطالعه با هدف بررسی و پهنه بندی خطر ریزش سنگ در محور خرم آباد-زال در سال 1400 انجام شده است. در این تحقیق از روش تصمیم گیری چندمعیاره فازی-گاما و AHP برای اولویت بندی و وزن دهی به معیارها استفاده شد. لایه ها و زیر لایه های مورد استفاده در این مطالعه شامل: کاربری اراضی، فاصله از گسل ها، میانگین بارندگی، فاصله از آبراهه ها، فاصله از جاده ها، طبقات شیب، جهت شیب، لیتولوژی و مدل ارتفاعی رقومی (DEM) با استفاده از روش فازی- گاما وزن دهی و در دامنه 0 تا 1 قرار گرفتند و لایه های فازی سازی با مقدار گامای (γ) 95/0 با یکدیگر تلفیق و نقشه های مناطق مستعد خطر ریزش سنگ در منطقه مورد مطالعه حاصل شد. سپس با بهره گیری از روش AHP مناطق مستعد خطر ریزش سنگ در آزادراه خرم آباد-پل زال شناسایی گردید. نتایج حاصل از روش AHP نشان داد که معیار فاصله از جاده با وزن 1633/0 و جنس سنگ با وزن 1621/0مهم ترین معیارهای سنجش خطر ریزش سنگ هستند. نتایج حاصل نشان داد روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در مقایسه با روش فازی-گاما مناطق مستعد خطر ریزش سنگ بیشتری را مشخص کرده که این نشان دهنده دقت بالاتر این روش در مقایسه با روش فازی-گاما است.

یکی از روش های آماری غالب در مدل سازی پیش بینی باستان شناختی؛ رِگرسیون لُجستیک است. مدل احتمالی که این روش به وجود می آورَد، برای اهداف این نوشتار مناسب است. زمانی که متغیر وابسته به صورت ارزش باینِری قابل بررسی باشد، روش رِگرسیون لُجستیک قابل اجراست. در این رویکردِ آماری ارزش باینِری به عنوان متغیر وابسته با ارزش حضور/عدم حضور محوطه باستان شناختی مشخص می شود. نتایج مدل احتمال رویداد یا وقوع (محوطه باستان شناختی) را در ارزش احتمالی بین یک و صِفر نشان می دهد. عوامل زیست محیطی به صورت متغیرهای مستقل تعریف شده اند و رِگرسیون لُجستیک رابطه بین متغیرهای مستقل و متغیر وابسته و همچنین ارزش احتمالی متغیر وابسته را در همه نقاط نقشه محاسبه می کند. این نوشتار با چنین رویکردی به مفاهیم آماری و استفاده از مدل سازی به روش رِگرسیون لُجستیک با داده های حاصل از بررسی های میدانی باستان شناسی به تحلیل و تفسیر نتایج در محدوده شهرستان بیجار در استان کردستان پرداخته است. در مجموع، 71 محوطه عصر آهن به عنوان ورودی مدل سازی پیش بینی به ارائه پیشنهادی بهینه به منظور آماده سازی مدل برای این گونه رویکردها در باستان شناسی منجر شد. بااین حال، نتایج جدای از کمک به صرفه جویی در زمان، هزینه و افزایش دقت بررسی های باستان شناختی برای پروژه های آتی، نشان دهنده 90.4 درصد صحت پیش بینی با ارائه مناطق با احتمال بالا و کاهش محدوده بررسی است. همچنین نشان داده شده است که متغیرهای مستقل رودها و آبادی ها بیشترین تأثیرگذاری را بر نتیجه مدل و بر شکل گیری محوطه ها در چشم انداز داشته اند.

در این مقاله جهت پهنه بندی خطر فرسایش از مدل EPM استفاده شد. در این مدل چهار عامل ضریب فرسایش حوضه آبخیز(Ψ)، ضریب استفاده از زمین(Xa)، ضریب حساسیت سنگ و خاک به فرسایش(Y) و شیب متوسط حوضه (I) در برآورد میزان رسوب و پهنه بندى فرسایش موثر هستند. از آنجایی که عوامل مختلف، تأثیر و درجه اهمیت متفاوتی در فرسایش دارند هر یک از پارامترها با توجه به نسبت اهمیت به کلاسهای متفاوتی طبقه بندی و مطابق مدل فوق در محیط  GISعملیات استاندارد سازی بر روی لایه های مزبور اعمال گردید. در نهایت لایه های تهیه شده در مدل تجربی EPM قرار داده شده، تلفیق گردیدند و نقشه پهنه بندی خطر فرسایش حاصل شد. نتایج حاصله از این پهنه بندی نشان می دهد که حدود 57%  استان در پهنه فرسایش بسیار شدید، 14% شدید، 5% متوسط، و 24% در طبقات کم و خیلی کم است. بخشهای جنوبی و شمال شرقی استان به واسطه داشتن سنگهای با مقاومت پایین، شیب بالا نسبت به فرسایش از حساسیت بیشتری برخوردار است. نتایج حاصل از این پهنه بندی همچنین نشان داد که در مناطق شمال غربی علی رغم حساسیت بالای تشکیلات زمین شناسی به فرسایش، میزان فرسایش پذیری این منطقه کم می باشد. این مسئله اهمیت پارامتر شیب را نسبت به زمین شناسی در ایجاد فرسایش نشان می دهد.

امروزه مسائل زیست محیطی شهرک های صنعتی یکی از مهم ترین موضوعات در نواحی مختلف کشور است. زیرا استقرار نامناسب آن ها موجب آلودگی منابع آب های زیرزمینی می شود. در این تحقیق سعی شده است با استفاده از داده های سنجش از دور و GIS و با یک روش ترکیبی وضعیت شهرک های صنعتی موجود در سطح استان زنجان مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند. در این رابطه ابتدا با استفاده از نقشه های زمین شناسی ، توپوگرافی، عکس های هوایی، تصاویر ماهواره ای رسوبات آبرفتی و با توجه به اطلاعات گیری شهرک های صنعتی نسبت به سفره های آب زیرزمینی در محیط GIS با هم تلفیق شدند. نتایج نشان داد که اکثر واحدهای صنعتی موجود در سطح استان زنجان بر روی سفره های آب های زیرزمینی قرار گرفته است که با تولید بیش از 8044 متر مکعب پساب صنعتی و با توجه به ویژگی نفوذ پذیری خاک و سرعت نفوذ و حرکت سیالات، حجم زیادی از این پساب های تولید شده بدون تصفیه وارد محیط شده و باعث ایجاد آلودگی منابع آب زیرزمینی می شود.

در این پژوهش توزیع فضایی خدمات عمومی شهری درسطح شهر کرمانشاه مورد بررسی قرار گرفته است.بدین منظور از21 مؤلفه استفاده شده وتوزیع خدمات عمومی شهری درسطح پنج بخش شهری کرمانشاه بررسی شده است. برای شناخت درجه توسعه یافتگی در پنج بخش شهری مورد مطالعه از تکنیک تاکسونومی (Taxonomy) استفاده و نتایج،نشان دهنده این موضوع است که بخش مرکزی توسعه یافته ترین بخش شهری در سطح کرمانشاه است. به علاوه از تکنیک GISدر تعیین شعاع عملکردی خدمات عمومی بهره گرفته شده ومحلات برخورداروغیر برخوردار،برروی نقشه های توزیع فضایی خدمات عمومی شهری مشخص گ ردیده اند.ی افته های تحقیق نش ان می دهد که توزیع فضایی خدمات عمومی در سطح شهرکرمانشاه به صورت نامتعادلی انجام پذیرفته و نیازمندارائه خدمات عمومی بیشتری می باشد.از بررسی بین میانگین قیمت زمین با درآمد سرانه و اجاره بهای پرداختی در ارتباط با شاخص مسکن معلوم گردید که رابطه معناداری بین آنها وجود دارد،یعنی هرچه قدردرآمد واجاره بهای پرداختی در بخش های پنج گانه موردمطالعه افزایش می یابد،قیمت زمین نیز با افزایش مواجه می شود که این موضوع باعث شکل گیری محله های برخوردار وغیر برخوردار شده است.در نهایت اینکه،از میان برنامه ریزی های موفق برای فائق آمدن به این مشکلات برنامه ریزی مشارکتی و استفاده از تکنیک های جدیدبرنامه ریزی،از جمله GIS از اولویت بیشتری برخوردارند.

     امروزه عدالت اجتماعی بیشتر از هر موضوعی در مدیریت شهری اهمیت دارد و می تواند همه جنبه های زندگی شهروندان را تحت تأثیر قرار دهد. از دیدگاه عدالت اجتماعی یکی از اهداف مهم برنامه ریزی شهری دسترسی و بهره وری عادلانه همه شهروندان به  کاربری ها و خدمات عمومی است و بایستی مکانیابی کاربری ها و فضاهای شهری به گونه ای باشد که تمامی شهروندان به راحتی به این کاربری ها دسترسی داشته باشند. ازکاربری های مهم می توان به فضاهای سبز شهری اشاره نمود و با توجه به  فشارهای روحی - روانی حاکم برساکنان شهرها که عمدتاً ناشی ازپیامدهای زندگی شهری است، برنامه ریزان و مدیران شهری، ایجاد و توسعه این کاربری را درسطح شهرها برای رها شدن از خستگی های ناشی از مشکلات شهری وگذران اوقات فراغت شهروندان تجویز می نمایند. موضوع این پژوهش بررسی و تحلیل توزیع فضایی پارک های منطقه یک شهر کرمانشاه است و با ارزیابی چگونگی توزیع فضایی و برخورداری ساکنان از سرانه این فضاها قصد داردکمبودها، نحوه توزیع  فضایی، میزان دسترسی و نقاط ضعف و قوت آن را مورد بررسی قرار دهد. در این بررسی میزان سرانه پارک های تجهیز شده در محدوده مورد مطالعه باسرانه استاندارد فضای سبز در سطوح مختلف مورد مقایسه تطبیقی قرارگرفته و کمبودها مشخص گردیده است و درمحیط GIS شعاع عملکردی این کاربری در مقیاس های همسایگی، محله ای، ناحیه ای و منطقه ای مورد بررسی قرارگرفته است. از ترکیب محدوده کارکردی با کل جمعیت ساکن در منطقه مورد اشاره میزان جمعیت داخل و خارج از محدوده عملکردی مشخص و چگونگی دسترسی ساکنان به پارک ها تعیین شده است. نتیجه این پژوهش کمبود سرانه فضای سبز شهری در منطقه یک شهر کرمانشاه را محرز نموده اما از سوی دیگر ساکنان این منطقه تقریباً دسترسی مناسبی به این فضاها دارند. در نهایت با توجه به محدودیت زمین جهت ایجاد پارک درسطح محدوده، راهکار هایی برای بهره مندی بیشترساکنان ازاین فضاها و نقش کلیدی آنها در توسعه و نگهداری این فضاها پیشنهاد گردیده است.

برای رسیدن به توسعه پایدار داشتن برنامه ریزی با تکیه بر ارزیابی همه جانبه محیط طبیعی امری ضروری است. با توجه به اینکه محیط زیست طبیعی توان اکولوژیکی محدودی را برای استفاده های انسان داراست ارزیابی توان اکولوژیکی به عنوان هسته اصلی مطالعات زیست محیطی با پیشگیری بحران های موجود بستر مناسبی برای برنامه ریزی زیست محیطی فراهم می آورد. تحلیل قابلیت اراضی برای توسعه شهری یکی از اصلی ترین مقولاتی است که برنامه ریزان شهری با آن سر و کار دارند. روش حاضر توصیفی– تحلیل می باشد. هدف پژوهش تعیین بهترین مکان مناسب برای توسعه ی شهری تبریز است، به این منظور مدلی که در این پژوهش استفاده شده فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP )، برای تعیین وزن نسبی هر معیار می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد نیمه های شرقی و مرکزی تبریز بهترین مکان برای توسعه و نیمه های شمالی و جنوبی که به ارتفاعات نزدیک می باشد به لحاظ توسعه نامناسب می باشد.  

توزیع و مکان یابی بهینه ایستگاه های آتش نشانی به دلیل اهمیت و توجه روز افزون به امر ایمنی در شهرها و ارایه تمهیداتی در زمینه پیشگیری و مقابله با حوادث مختلف از اهمیت و نقش حیاتی برخوردار است. لذا هدف اصلی از انجام این پژوهش ارزیابی و ارائه الگوی بهینه مکان یابی به منظور تأسیس ایستگاه های آتش نشانی با استفاده از GIS در شهر کرمانشاه می باشد. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و برای انجام آن از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. با توجه به وضعیت شهر کرمانشاه، برای مکان یابی ایستگاه های آتش نشانی، از معیارهای تراکم جمعیت، نزدیکی به شبکه معابر، شعاع پوششی ایستگاه های آتش نشانی، کاربری اراضی سازگار و کاربری اراضی ناسازگار در قالب مدل ترکیبی تحلیل فرآیند سلسله مراتبی (AHP) با سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که بخش زیادی از شهر کرمانشاه خارج از محدوده عملیاتی ایستگاه های آتش نشانی قرار گرفته است،به طوری که 33.54درصد از جمعیت شهر کرمانشاه فاقد پوشش مناسب هستند، نتیجه حاصل از کاربرد مدل تلفیقی AHPوArc GIS برای شناخت مکان مناسب برای احداث ایستگاه های آتش نشانی در شهر کرمانشاه بیانگر این واقعیت است که اولاً مدل به خوبی توانسته است با توجه به 5 شاخص مورد استفاده در تحقیق، محدوده مورد مطالعه را به لحاظ نیاز به احداث ایستگاه های آتش نشانی اولویت بندی نماید. ثانیاً مناطقی که در اولویت اول برای مکان یابی قرار دارند در اطراف شهر کرمانشاه به خصوص در قسمت های شرق و شمال شرق قرار دارند که می توان با احداث ایستگاه های جدید در این مناطق کل شهر کرمانشاه را تحت پوشش قرار داد.

دفن بهداشتی و مدیریت مواد زائد جامد شهری به عنوان یکی از عناصر سیستم مدیریت مواد زاید، دارای مراحل مختلف و دقیق اعم؛ از انتخاب مکان، آماده سازی آن و بهره برداری از محل است که هرکدام نیاز به مطالعه، بررسی و اعمال مدیریت صحیح دارد. هدف این پژوهش، مطالعه و بررسی عوامل و پارامترهای متعدد دخیل در بررسی فاکتورها و عوامل موثر در مکان یابی محل دفن زباله های شهر لیکک مرکز شهرستان بهمئی واقع در استان کهگیلویه و بویراحمد می باشد. ماهیت این پژوهش نظری کاربردی بوده که نوع مطالعه آن توصیفی و به صورت تحلیل محتوایی می باشد. در این پژوهش داده ها با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و مشاهدات میدانی به دست آمده است. هم چنین در آماده سازی لایه های اطلاعاتی و نقشه های خروجی براساس توابع عملگرا پرداخته شده است. فاکتورهای مؤثر در مکان یابی عبارتند از: زمین شناسی، شیب منطقه، فاصله از مراکز جمعیتی، کاربری اراضی، دسترسی به راه های ارتباطی، فاصله از آب های سطحی، فاصله ازگسل و جنس خاک و... تهیه شده اند. اطلاعات عوامل فوق به شش معیار مهم زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی، اقلیمی، خاک شناسی و هیدرولوژی طبقه بندی شده است. از جمله نتایج این پژوهش آن که براساس چهار تابع ارایه گردیده، نقشه های نهایی و پیشنهادی تهیه شده که این نقشه ها با دو لایه ی جهت باد سالیانه و جهت توسعه ی شهر مقایسه گردیده اند.

به کارگیری معیارها و روش های کمّی برای سطح بندی سکونتگاه های انسانی در سیستم فضایی مناطق از سویی منجر به شناخت میزان نابرابری نقاط سکونتگاهی شده و از سوی دیگر معیاری جهت تلاش در راستای کاهش و رفع نابرابری های موجود میان آن ها محسوب می گردد. به منظور حل مسائل ناشی از عدم تعادل های منطقه ای، گام نخست شناخت و سطح بندی مناطق از نظر میزان برخورداری در زمینه های مختلف می باشد. در این پژوهش با به کارگیری هشت شاخص جهت بررسی توسعه یافتگی در چارچوب آنالیز تاپسیس ( TOPSIS ) اقدام به سطح بندی درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان اردبیل شده است. روش کار این تحقیق توصیفی-تحلیلی می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر شهرستان های استان اردبیل می باشد. در این سطح بندی،  شهرستان خلخال با ضریب توسعه یافتگی 72/0 برخوردارترین و شهرستان های بیله سوار، پارس آباد، مشکین شهر و نیر با ضریب توسعه یافتگی به ترتیب 07/0 و 33/0 و 27/0 و 25/0 جزو محروم ترین شهرستان های استان شناسایی شده اند. هم چنین با توجه به یافته های این تحقیق، مشاهده می شود که شهرستان های اردبیل، سرعین، نمین وکوثر جزو مناطق نیمه برخوردار طبقه بندی شده اند. بر پایه این تحقیق الگوی مرکز- پیرامون بر ساختار فضایی شهرستان های استان اردبیل حاکم است.

حاشیه نشینی تجلی نابرابری اجتماعی- اقتصادی در زمینه عدم تعادل در توزیع متناسب امکانات و منابع جامعه است. توزیع امکانات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در تمام مناطق کشورها به ویژه در کشورهای در حال توسعه دارای توزیع یکسانی نیست و باعث مهاجرت و انتقال جمعیت از مناطق فقیر به مناطق برخوردار می گردد و حاشیه نشینی بوجود می آید و مشکلاتی را در فرایند شهرنشینی به وجود می آورد که یکی از عناصر منفی در شهرنشینی است. هدف این پژوهش بررسی و سنجش رابطه ی میان محل سکونت و انحرافات اجتماعی میان محلات حاشیه نشین و غیر حاشیه نشین می باشد. از نظر هدف کارردی و از نظر ماهیت و روش شناسی توصیفی-تحلیلی است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران از میان جامعه ی آماری تحقیق که خانوارهای ساکن محله ی نهضت آباد (حاشیه نشین) و گلستان (غیر حاشیه نشین) است محاسبه گردیده، و به طور تصادفی 300 نفر از محله ی نهضت آباد و 320 نفر از محله ی گلستان مورد پرسش گری قرار گرفته اند. جهت آزمون فرضیه ها از روش آزمون مقایسه میانگین دو متغیر و واریانس دو طرفه در محیط SPSS استفاده گردیده است. نقشه ها با استفاده از نرم افزار ARC GIS ترسیم شده اند. میانگین انحرافات اجتماعی در محله غیر حاشیه نشین گلستان برابر 97/1 و در محله حاشیه نشین نهضت آباد برابر 15/2 می باشد با توجه به (01/0=sig) و (614/2=T) تفاوت میانگین معنی دار است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که میزان انحرافات اجتماعی در محله ی نهضت آباد بیش از محله ی گلستان می باشد. واریانس دو طرفه ارتباط متقابل میان محل سکونت، سطح تحصیلات و میزان درآمد را در میزان گرایش به انحرافات اجتماعی نشان می دهد.

توسعه شهرها در مناطق کوهستانی به دلیل محدودیت های ژئومورفولوژیکی و ناپایداری دامنه ها از حساسیت بالائی برخوردار است. در چند دهه گذشته به دلیل رشد سریع جمعیت و روند افزایش مهاجرت های روستا-شهری، توجه به شهرها و توسعه فیزیکی آن ها به عنوان یک امر اساسی در بسیاری از برنامه های توسعه ای در تمامی سطوح ملی، منطقه ای و محلی مورد توجه قرار گرفته است زیرا که عدم برنامه ریزی مناسب، شهره ا را با مشکلات فراوانی از قبی ل رشد پراکنده و ناهمگون، مشکلات زیست محیطی و... مواجه ساخته است. در این پژوهش به بررسی چالش ها و موانع توسعه فیزیکی شهر سردشت پرداخته شده است. روش تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی است. بررسی تنگناهای توسعه ی فیزیکی شهر سردشت در طی 40 سال و در دوره ی زمانی قبل از سال 1360 تا 1395 مورد مطالعه قرار گرفته است. بدین منظور لایه های اطلاعاتی توپوگرافی و ژئومورفولوژی با استفاده از تصاویر ماهواره ای و عملیات میدانی تهیه و سپس با استفاده از نرم افزار Arc GIS ver.9.3 توسعه فیزیکی شهر در دوره های مختلف بررسی گردید . نتایج بدست آمده بیانگر آن است که شهر سردشت به لحاظ موقعیت قرارگیری جهت توسعه با محدودیت زیادی از سه جهت جغرافیایی غرب،شمال و شرق مواجه است و از جهت جنوب نیز توسعه فیزیکی روی زمین های کشاورزی و باغات صورت گرفته است.همچنین نتایج نشان می دهد که از مجموعِ حدود 6/312 هکتار، 59/8 درصد محدوده مکان های کاملاً مناسب و 08/36 درصد از مجموع محدوده مورد مطالعه محدوده کاملا نامناسب را شامل می شود. یافته های فوق می تواند مدیران شهر سردشت را با محدودیت های توسعه فیزیکی شهر آشنا و راهکارهای اجرایی برخورد منطقی با آن ها را ارائه نماید.

اطلاعات اقلیمی به ویژه قبل و در طول دوره گردشگری برای گردشگران حائز اهمیت می باشد. در این راستا، برای ارزیابی شرایط مکانی و زمانی مناطق گردشگری اقلیمی غرب ایران (استان های کردستان، همدان، کرمانشاه و لرستان) از شاخص اقلیمی گردشگری و متغیرهای اقلیمی؛ میانگین دما، میانگین حداکثر دما، مجموع بارش ماهانه، میانگین رطوبت نسبی، میانگین حداقل رطوبت نسبی، میانگین ساعات آفتابی و میانگین سرعت باد به کیلومتر در ساعت در بازه زمانی 1369 تا1384 استفاده شد. پس از تحلیل، نتایج نشان داد در اکثر ایستگاه ها، ماه های مِی، ژوئن، ژولای، سپتامبر، اکتبر، و نوامبر، شرایط ایده آل تا خوب را  برای گردشگری دار ن د. در طول سال، ایستگاه سرپل ذهاب نسبت به سایر ایستگاه ها از شرایط مناسب کمتری برخوردار است. سپس با کمک سامانه های اطلاعات جغرافیایی نقشه پهنه بندی ماه های مختلف تهیه گردید. پهنه های ضرایب شاخص اقلیمی گردشگری نشان داد که در فصول سرد سال به استثنای بخش کوچکی از جنوب استان لرستان که در ماه های فوریه و مارس، شرایط خوبی برای گردشگری اقلیمی دارد در کل منطقه، ماه های دسامبر و ژانویه شرایط مناسبی برای گردشگری از لحاظ اقلیمی ندارد . در فصول گرم، در ماه مِی بخش مرکزی استان لرستان و بخش های کوچکی در شرق و جنوب استان کرمانشاه و در ژوئن ، مناطق شمالی استان کردستان و جنوب شرق استان لرستان شرایط ایده آل حاکم می شود. در ماه سپتامبر مناطق شمالی استان کردستان و همدان بیشترین مساحت با رتبه ایده آل را نسبت به سایر مناطق دربر گرفته و در ماه اکتبر نیز فقط در بخش مرکزی استان لرستان شرایط ایده آل برای گردشگری فراهم است.

ارزیابی کاربری اراضی شهری، منعکس کننده تصویری گویا از نظرسیمای شهری و نیز تخصیص فضای شهری به کاربرد های مختلف مورد نیاز در طی زمان و در جهت رسیدن به اهداف توسعه شهری است. اطلاعات شهری متشکل از دو نوع داده شامل نمایش های مکانی و داده های توصیفی املاک می باشد. اطلاعات مکانی به طور کلی و اطلاعات مربوط به ممیزی عواید و ثبت اراضی و املاک بیشتر به طور خاص، بخشی ضروری از زیرساخت های اساسی یک شهر است. هدف مقاله حاضر،که حاصل دستاوردهای ستاد ممیزی املاک توسط نگارنده است تکمیل و ارتقا ء بانک اطلاعات کاربری اراضی در قالب مطالعه موردی شهر سردشت می باشد. جامعه آماری این تحقیق را محله های شهر سردشت تشکیل می دهد که از بین آن ها 2 محله به عنوان نمونه انتخاب گردید. روش تحقیق مبتنی بر روش های کم ی در تجزیه و تحلیل با استفاده از نرم افزار Arc GIS ver.10.1  بوده است. در این مقاله سعی شده که با بکارگیری ابزار اساسی موجود در فناوری GIS ، به مساله جمع آوری و آماده سازی داده های مکانی و همچنین پراکندگی کاربری های شهری پرداخته شود. طبق پ ژوهش های انجام شده، نحوه توزیع فضاهای خدمات دهنده شهری چون مراکز اداری، آموزشی، بهداشتی و فضای سبز و... متناسب با نیاز شهروندان نبوده و باعث نارضایتی بسیاری از آنان شده است. همچنین نتایج نشان داد که بین کاربری های وضع موجود در منطقه با کاربری های منظور شده در نقشه طرح تفصیلی شهر سردشت تفاوت وجود دارد. بنابرین می توان با استفاده از کاربری اراضی بایر و نظامی و اختصاص آن به کاربری خدماتی، افزایش طبقات ساختمانی و بالا بردن تراکم در واحد سطح کمبود خدمات رفاهی منطقه را جبران نمود.

با توجه به توان های بالای گردشگری در مناطق عشایری، برنامه ریزی در این زمینه، از جمله الزامات اساسی برای توسعه این جامعه است. در این خصوص، مکان یابی فضاهای مناسب گردشگری نقش مهمی در سایر مراحل برنامه ریزی گردشگری عشایر دارد. بر این اساس، هدف این مقاله مشخص نمودن مناسب ترین فضاها با استفاده از مدل TOPSIS و GIS برای ایجاد سایت های گردشگری عشایر در استان چهارمحال و بختیاری است. روش این تحقیق توصیفی -  تحلیلی و از نوع تحقیقات کاربردی است. لایه های تاثیر گذار بر مکان یابی سایت های گردشگری عشایری مواردی همچون لایه زیست بوم های عشایری، منابع و جاذبه های گردشگری، ایل راه های عشایری، کاربری اراضی، شبکه تلفن، نقاط روستایی، نقاط شهری، شبکه گاز، راه های دسترسی، گسل ها، شبکه برق سراسری، منابع آب و شیب را در بر می گیرد. بر اساس نتایج بدست آمده، 10 نقطه استان واقع در شهرستان های کوهرنگ، لردگان و اردل بالاترین امتیاز را بدست آورده اند که بر اساس مدل تاپسیس کانون چلگرد در شهرستان کوهرنگ با شاخص   CI برابر 816/0 بالاترین امتیاز را به خود اختصاص داده است. سایر کانون های اولویت دار به ترتیب عبارتند از: شلیل (630/0)، بارز (541/0)، قلعه مدرسه (478/0)، صمصامی (426/0)، شیخ علیخان (423/0)، مازه سوخته (420/0)، هیرگان (381/0)، کری چهاربنیچه (374/0) و شرمک (266/0). با توجه به این اولویت بندی، سایر مراحل برنامه ریزی توسعه گردشگری عشایر در این استان می تواند بر اساس تجهیز و برنامه ریزی این سایت ها صورت گیرد.

مقدمه: وقوع بلایای طبیعی مانند زلزله، در بافت شهری و مناطق پرتراکم جمعیتی خسارات شدیدی را ایجاد کرده است. با توجه به قرار گیری کشور روی کمربند زلزله پژوهش حاضر شهر ارومیه را به واسطه ی ویژگی های طبیعی و خطر لرزه خیزی متوسط، جهت شناسایی مهمترین عوامل تشدید کننده آسیب رسان مورد مطالعه قرار داده است. هدف پژوهش: مدیریت بحران شهری در اثر وقوع زلزله روش شناسی تحقیق : این پژوهش از نظر روش توصیفی و تحلیلی و از نظر هدف کاربردی می باشد. در بخش توصیفی از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395، اسناد و مطالعات کتابخانه ای و در بخش تحلیلی از فرآیند تحلیل شبکه و عملگرهای فازی در نرم افزار ARC GIS استفاده شده است. قلمروجغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه با مساحت 91/4854 هکتار 91/0 درصد از کل مساحت شهرستان ارومیه را شامل می شود که جمعیتی بالغ بر 727066 نفر(غیر از شهرک گلمانخانه) را در خود جای داده است. بر اساس سرشماری سال 1395 و بر پایه اطلاعات به دست آمده از بلوکهای آماری تعداد جمعیت و خانوار محدوده به ترتیب 727066 نفر و 222737 خانوار می باشد. محدوده مورد مطالعه 83/97 درصد از جمعیت شهرستان ارومیه را در خود جای داده است. یافته ها و بحث: بیشترین آسیب پذیری در مناطق با شیب های بیشتر از20 درصد و نواحی با تراکم جمعیتی بالا مشاهده می شود. نواحی با آسیب پذیری خیلی زیاد با 12/34 درصد، زیاد با 81/11 درصد، متوسط با 47/30 درصد، کم با 89/20 درصد و خیلی کم با 7/2 درصد از مساحت بلوکهای آماری را به خود اختصاص دادند. در حالت کلی می توان گفت که 93/45 درصد از محدوده مورد مطالعه بر اساس معیارهای استفاده شده در تحلیل آسیب پذیرند. نتایج : در پهنه بندی زلزله در سطح شهر ارومیه 5 کلاس آسیب پذیر به دست آمد که کلاس آسیب پذیری خیلی زیاد در منطقه 2 شهری با مساحت 09/341 هکتار( 19/13 درصد) بیشترین کاربری های آسیب پذیر را دارد. منطقه 3 با 24/8 درصد، منطقه 1 با 57/7 درصد، منطقه 4 با 76/2 درصد و منطقه 5 با 92/1 درصد به ترتیب دارای بیشترین کاربری های دارای آسیب پذیری خیلی زیاد می باشند.

مقدمه :گردشگری زمستانه یکی از جاذبه های هیجان انگیز و ماجرجویانه توریم بشمار می رود. شناخت مناطق مستعد و مکانیابی مناسب برای توسعه این صنعت بسیار مهم و ارزشمند است. هدف پژوهش: استان قزوین با داشتن جاذبه های زیستی بسیار زیبا در کنار جاذبه های تاریخی و اقلیمی، موقعیت گذرگاهی و مجاورت با مراکز جمعیتی کشور، از مهمترین قطب های جذب گردشگری محسوب می شود. هدف این تحقیق، امکان سنجی مناطق مناسب گردشگری زمستانه در این استان است. روش شناسی تحقیق: داده های مورد استفاده در تحقیق شامل: تصاویر ماهواره ای سطح پوشش و عمق برف، داده های اقلیمی 15 ایستگاه برف سنجی و 14 ایستگاه هواشناسی در بازه زمانی 25ساله (2015-1990)، داده های توپوگرافی مانند میزان و جهت شیب است. همچنین از داده های عوارض سطح زمین مانند فاصله از رودخانه، جاده و روستا برای مکان یابی استفاده شده است.برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تجربی مدل تحلیل سلسله مراتبیAHP و برای مکانیابی و پهنه بندی از نرم افزار GIS استفاده شده است. قلمروجغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه در این تحقیق استان قزوین در دامنه های جنوبی ارتفاعات البرز است. یافته ها و بحث: با بررسی داده های پژوهش و لایه های اطلاعاتی و تهیه نقشه های مکانیابی،63 سایت برفگیر در شمال و جنوب استان شناسایی گردید. در این پژوهش با تجزیه وتحلیل ویژگی ها و تحلیل فضایی 63 مکان و در نظر گرفتن شاخص هایی مانند سطوح برفگیر، 8 مکان انتخاب گردید. نتایج : نتایج حاصل از تحلیل داده ها خروجی مدل به نظر می رسد، از ۸ سایت شناسایی شده، برنامه ریزی بر روی 5 سایت کامان، زرشک، سیمیار، آوه و جوتان، دارای توجیه اقتصادی است.

پیدایش سکونتگاه های بشری و به ویژه روستاها بر پایه ی عوامل طبیعی مناسب استوار بوده است. در جهان امروزی، فاصله بین یافته های علوم بشری و توانایی آن ها برای حفظ جان و مال مردم روز به روز افزایش می یابد و خشم طبیعت همچنان به قلع و قمع خود ادامه می دهد. علوم، خود نیز در افزایش این خطرات تا حدودی سهیم اند و اشکال جدیدی از خطرات را با جلوه هایی تازه که ناشی از بکارگیری ناصحیح فناوری می باشد. نقش مطالعات ژئومرفولوژیکی و تهیه نقشه های ژئومرفولوژی ویژه درعمران روستایی نیز بسیار مهم است. اما در اغلب موارد در تصمیم گیری ها منجر به تهیه طرح های توسعه روستایی می شود. عوامل ژئومرفولوژی وتأثیر پدیده های مرفوژنیک به فراموشی سپرده شده وموردتوجه قرار نمی گیرد. پژوهش حاضر به بررسی و ارزیابی استقرار 2793 مکان روستایی در ارتباط با گسل ها در سطح استان کرمانشاه پرداخته است. به منظور بررسی این عوامل از نرم افزار GIS و برای تجزیه و تحلیل از نقشه های موضوعی استفاده گردید. طی این فرآیند، ابتدا نقشه های پایه تهیه گردید، سپس استقرارسکونتگاه ها در رابطه با لایه گسل تحلیل و از آزمون همبستگی پیرسون، جهت تعیین میزان همبستگی عوامل طبیعی با پراکنش سکونتگاه ها استفاده شد. نتایج حاصل از روش ضریب همبستگی نشان می دهد که بین عامل طبیعی گسل و توزیع سکونتگاه ها رابطه معنی داری در ناحیه مورد مطالعه وجود دارد و پراکنش سکونتگاه های روستایی مورد مطالعه در رابطه با قابلیت ها و محدودیت های محیطی- اکولوژیکی انتظام نیافته اند.