فیزیک

هدف از پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی تأثیر استفاده از شبیه سازی آزمایش های فیزیک بر یادگیری و نحوه عملکرد دانش آموزان است تا به واسطه آن بتوان میزان این تاثیرگذاری بر سرعت عمل و نمرات دانش آموزان و اثرات آن را بررسی کرد. این تحقیق از حیث هدف کاربردی بوده و روش تحقیق، روش پژوهش های علّی (آزمایشی) می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دانش آموزان سال یازدهم مدرسه عفت استان اردبیل در سال تحصیلی 98-99 به تعداد 45 نفر می باشد. پژوهش براساس داده های جمع آوری شده از مدت زمان عملکرد دانش آموزان و نمرات آزمودنی ها در 5 آزمایشی است که شبیه سازی شده اند. اطلاعات به دست آمده از طریق نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای بررسی داده ها از تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون بونفرونی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد با توجه به نتایج به دست آمده از تحلیل واریانس یک طرفه و سطح معنادار آن و انجام آزمون بونفرونی برای تعیین تاثیرپذیری گروه ها، استفاده از شبیه سازها در هر یک از مؤلفه های سرعت عملکرد و نمرات بسیار موثر هستند، پس می توان از شبیه سازها در جهت یادگیری و آموزش هرچه بهتر دانش آموزان ، بهره برد.

هدف این مقاله، شناسایی شباهت ها و تفاوت های سه رویکرد رفتارگرایی، شناخت گرایی، و برساخت گرایی از دیدگاه شانک است. روش این پژوهش، توصیفی، تحلیلی و کیفی است. ارتباط بین طرح درس و نظریه های یادگیری همیشه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مقاله سه نظریه رفتارگرایی، شناخت گرایی و برساخت گرایی از دیدگاه شانک مورد بررسی قرار گرفته است و کاربرد هر نظریه در آموزش علوم با ذکر نمونه طرح درس بیان شده است. روش گردآوری اطلاعات، تحلیل اسنادی بوده است. نتایج این پژوهش نشانگر آن است که هر نظریه از دیدگاه خاصی به تبیین و توصیف یادگیری پرداخته است و در توصیف و عوامل مؤثر بر یادگیری اشتراکات زیادی دارند؛ ولی میزان تأکید و توجه آن ها متفاوت است. به عنوان مثال هر سه رویکرد به دانش پیشین به عنوان یکی از عوامل مؤثر بر یادگیری تأکید می کنند؛ ولی نظریه برساخت گرایی، توجه بیشتری نسبت به دانش پیشین دارد. معلم باید با توجه به نوع محتوایی که تدریس می کند از این نظریه ها استفاده کند به عنوان مثال تدریس رویکرد رفتارگرایی برای موضوعی که دانش آموز هیچ آشنایی قبلی از آن ندارد مناسب است و برای تدریس دروسی مانند ریاضیات و فیزیک دو رویکرد دیگر مناسب است.

از دیرباز هریک از نظام های فلسفی براساس مبانی خویش به شرح و بسط مسئله مکان پرداخته اند. در حکمت مشاء نیز پرداختن به این موضوع در غرب با ارسطو آغاز می گردد و در شرق نیز توسط سایر حکمای مشائی ازجمله ابن سینا دنبال می شود. مقاله پیش رو با رویکرد تحلیلی تطبیقی به مقایسه آموزه های این دو فیلسوف بزرگ در ارتباط با مسئله مکان می پردازد و آن را در دو ساحت فیزیک و متافیزیک مورد بررسی قرار می دهد. بنابراین تحلیل حقیقت مکان، هستی شناسی آن، ادله اثبات و انکار آن، نسبی یا مطلق بودن مکان و اینکه مکان امری فیزیکی است یا متافیزیکی به همراه نظریات مختلفی که درباره مکان مطرح شده و همچنین مسئله خلأ، ازجمله مباحثی هستند که در این مقاله به آنها پرداخته می شود.

من در این مقاله استدلال می کنم محتوای متافیزیکیِ ایجابی واقع گرایی ساختاریِ انتیک یعنی این ادعا که ساختار از نظر هستی شناختی بنیادین است از منظری طبیعی گرایانه قابل دفاع نیست. راهبر من این است که نشان دهم شواهد و استدلالاتی که مدافعان واقع گرایی ساختاری انتیک برای اقناع آموزه ایجابی شان طرح کرده اند، انتخاب میان این آموزه و آموزه دیگری را که با آن در تناقض قرار دارد ناقص متعین می کنند. استدلال می کنم بدون اختیارکردن رویکردی غیرطبیعی گرایانه به ذهن انسان، هیچ راه آشکاری برای رفع این تعین ناقص وجود ندارد. با این حال، محتوای متافیزیکی سلبی واقع گرایی ساختاری انتیک یعنی حذف فردهای بنیادینی که دارای طبیعت درونی اند از گزند این نقد مصون است و چه بسا بتوان مستقلاً از آن دفاع کرد.  

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی تدریس مبتنی بر شبیه سازی درس فیزیک بر یادگیری خودراهبر دانش آموزان متوسطه دوم بود. این پژوهش روی دانش آموزان پایه دوازدهم رشته علوم تجربی شهر اصفهان بالغ بر 7358 نفر در سال تحصیلی 98-1397به روش نیمه تجربی و با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه انجام شد. از این رو 54 نفر از دانش آموزان دبیرستان ماندگار سعدی به روش نمونه گیری در دسترس در دو کلاس 27 نفره به صورت تصادفی ساده به عنوان گروه آزمایش و گواه تقسیم بندی شدند. گروه آزمایش نمونه شبیه سازهای درس فیزیک (مباحث فیزیک اتمی و هسته ای) را از پایگاه اینترنتی دانشگاه کلرادو بولدر که در مباحث به کار رفته همخوانی داشته و اکثر مفاهیم پایه ای را در خود دارد را در آزمایشگاه رایانه دبیرستان و گروه کنترل با روش تدریس سنتی (سخنرانی) در 16 جلسه 90 دقیقه ای، به مدت 8 هفته دریافت کردند. جهت سنجش یادگیری خودراهبر بر اساس دیدگاه گاریسون (Garrison,1997) در سه خرده مقیاسِ خودمدیریتی، خود رغبتی و خودنظارتی، از آزمون یادگیری خودراهبر فیشر و همکاران (Fisher & et al., 2001) که پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرانباخ 84/0 بدست آمد، استفاده شد. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزارSPSS 25  در دو سطح آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (تحلیل کواریانس) تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد، روش تدریس مبتنی بر شبیه سازی توانسته یادگیری خودراهبر را در فراگیران رُشد داده و تفاوت مشاهده شده در هر سه خرده مقیاس خودمدیریتی، خودرغبتی و خودنظارتی معنادار بود.

هدف از پژوهش حاضر، آشنایی با آموزش فیزیک در سنگاپور است.سنگاپور کشوری است که تمرکز زیادی بر آموزش داشته و به شکوفایی رسیده است. در این پژوهش به طور ویژه به بررسی برنامه درسی فیزیک، طراحی کتاب درسی فیزیک به صورت جزیی و محتوای کتاب فیزیک پرداخته شده است.سنگاپور بعد از استقلال در سال ۱۹۶۵، به منظور دستیابی به اقتصادی پیشرفته در مقایسه با سایر کشورها تمرکز خود را بر روی تکامل و بهبود سیستم آموزشی خود گذاشت. برای تحقق این هدف، به اصلاحات در سیستم آموزشی خود طی چهار مرحله پرداخت. این مقاله پس از توضیح مختصری درباره مراحل تکامل سیستم آموزشی سنگاپور، وارد حوزه آموزش فیزیک می شود و آن را از جنبه های گوناگون بررسی می کند. طراحی کتاب درسی که با فعالیت های وب و چالش های ذهنی و حل مسایل همراه است نیز مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین به یکی از روش تدریس های استفاده شده در کلاس درس فیزیک که با تکیه بر فناوری است (روش شبیه سازی تعاملی) پرداخته شده است.

اﻣﺮوزه مهمترین دغدغه ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﯽ و ﭘﺮورﺷﯽ ﯾک کﺸﻮر ، اﯾﺠﺎد ﺑﺴﺘﺮی ﻣﻨﺎﺳﺐ جهت رﺷﺪ و ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺳﺮﻣﺎیه های ﻓکﺮی در ﺟﺎمعه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮای آن که همه گرو های اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﻨﺪ به ﻃﻮر ﻣﺆﺛّﺮ در ﭼﻨﯿﻦ ﺟﺎمعه ای ﻣﺸﺎرکﺖ داﺷته ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺑﺎﯾﺪ ﯾﺎدﮔﯿﺮی ، ﺧﻼﻗﯿﺖ ، ﻧﻮآوری و ﻧﯿﺰ ﻣﺸﺎرکﺖ ﻓﻌﺎل و ﺳﺎزﻧﺪه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را ﺑﯿﺎﻣﻮزﻧﺪ. نقش بنیادی علم فیزیک در پیشبرد سایر علوم و فنون نیز مورد پذیرش همگان است ، به طوری که نرسیدن به هدف های آموزشی در زمینه ی فیزیک موجب ضعف ، ناتوانی و دست نیافتن به اهداف مربوط به پیشرفت علوم و فنون دیگر خواهد بود. ایجاد جاذبه در فیزیک هم برای گردآوردن مجموعه ای با هوش و استعداد کافی در این علم و هم برای تدریس بهتر آن از جمله وظایفی است که جزء چالش های دبیران فیزیک در تدریس این درس است. این پژوهش به بررسی عوامل موثر بر میزان علاقه مندی دانش آموزان به درس فیزیک می پردازد. بنظر می آید آموزش توأم با روش های نوین آموزش فیزیک ، روش های متنوع سنجش و اندازه گیری می تواند بستری مناسبی برای ایجاد علاقه به درس فیزیک دانش آموزان فراهم آورد.

هدف آموزش درتمام نظام های آموزشی دستیابی به سواد علمی است و درک ماهیت علم یکی ازجنبه های ضروری آن می باشد. ماهیت علم درپی ارائه توصیفی از چیستی علم، سازوکار علم، چگونگی کار دانشمندان به مثابه یک گروه اجتماعی و چگونگی اثر گذاری جامعه بر جهت دهی فعالیت علمی و بالعکس می باشد. این پژوهش با هدف بررسی مولفه های ماهیت علم در ارائه محتوای آخرین نگاشت کتاب درسی فیزیک پایه یازدهم رشته ریاضی-فیزیک بود. در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شد. نمونه شامل کل محتوای کتاب فیزیک پایه یازدهم و واحد نمونه گیری شامل پاراگراف بود. برای بررسی چگونگی ارائه محتوا از سیستم امتیازدهی روبریک استفاده شد. دادهها با استفاده از همسوسازی اعتبار یابی شد. یافتهها نشان داد، بیشترین تاکید کتاب درسی فیزیک بر جنبه های خلاقیت ، رابطه علم با تکنولوژی و شواهد و مدارک بوده و به جنبه ی خلاقیت، محدودیت در علم و نظریه و قانون به صورت ضمنی اشاره شده است. همچنین، دو مولفه نفوذ اجتماعی و فرهنگی و روش علمی منحصربه فرد در علم در کتاب فیزیک سال یازدهم رشته ریاضی – فیزیک به خوبی معرفی و تبیین نشده است. میتوان نتیجه گرفت اغلب مفاهیم و نظریه های مطرح شده در کتاب به صراحت مولفههای ماهیت علم را توضیح نمیدهند و اغلب این مفاهیم به صورت ضمنی دیدگاه معیوبی از علم ارائه میدهند.

دیده گاه های متنوعی له و علیه فیزیکالیسم نوشته شده و نوشته می شود. اما لازمه سنجش دقیق فیزیکالیسم، داشتن تلقیّ صحیح از فیزیکالیسم است. در مقاله حاضر فارغ از نقد فیزیکالیسم، می خواهیم به تلقیّ صحیحی از فیزیکالیسم برسیم. در این بین فهم چیستی امر فیزیکال در تعریف فیزیکالیسم نقش کلیدی بازی می کند؛ دو تلقیّ مشهور از امر فیزیکال وجود دارد: «شئ بنیاد» و «نظریه بنیاد». در تلقیّ اول، امر فیزیکال، بر الگوی اشیاء نمونه وار فیزیکی تعریف می شود؛ یعنی امری فیزیکی است که ویژگی اشیاء شاخص فیزیکی را داشته باشد و در تلقی دوم، امری فیزیکی است که علم فیزیک از آن بحث کند. در مقاله حاضر نشان خواهیم داد، هر دو تلقیّ دچار مشکل اند و باید تلقیّ سومی را در فهم امر فیزیکال، جایگزین دو تلقی مذکور کنیم. به اعتقاد ما تلقیّ صحیح، تلقی «ویژگی بنیاد» است ازبین تلقی های ویژگی بنیاد، جدیدترین نظریات در مورد تمایز مادی-مجرد متعلقّ به استاد فیاضی است که ویژگی معیار امر فیزیک را محسوس بودن معرفی می نماید ما ضمن نقد دیدگاه ایشان، درنهایت «استعداد تحقق درجهان فیزیک» را ما به عنوان فرق فارق و اصیل بین امر فیزیکی و غیرفیزیکی معرفی کرده ایم که دراین بین به نتائج دیگری هم رسیده ایم.

ق رآن مجید با آن که بیشتر در صدد بیان مسائل هدایت جامعه به تکامل روحی و معنوی می باشد، با این همه نه تنها با مباحث علمی و یافته های قطعی و حقیقی تعارضی ندارد، بلکه حاوی گزاره هایی از علوم و نکات علمی می باشد که به وضوح قابل برداشت است و با تازه ترین قوانین و نظریات اثبات شده علمی هماهنگی دارد؛ برای نمونه، می توان به مواردی همچون زوجیت اشیاء، قانون ترمودینامیک، جهان موازی، تنیدگی کوانتمی و سیاه چاله های فضایی اشاره نمود. در طول تاریخ ، همواره منبعی مطئن و زلال برای دانشمندان اسلامی بوده است شناسایی مباحث فیزیک و شیوه های برتر تدریس آن با الگوگیری از آیات قرآن، به بالندگی هرچه بهتر اساتید دانشگاه و معلمان آموزش و پرورش کمک می نماید. نتایج پژوهش حاکی از آن بود که برخی از مباحث فیزیک و روش تدریس آن قابل الگوگیری از قرآن می باشد و اندیشمندان اسلامی با تدبر در آیات نورانی قرآن می توانند به اکتشاف مسایل جدیدتری از علوم دست یابند. در این تحقیق، سعی شده است ابتدا مباحث فیزیک که همخوانی با قرآن دارد، ذکر گردد، سپس روش های برتر تدریس آن با الگوگیری از آیات قرآن استخراج گردد.

تبیین ماهیت انرژی از دغدغه های مشترک فلسفه و فیزیک است. اینکه انرژی را همان ماده فیزیکی بدانیم و یا جوهری دیگر، همچنان مسئله ای مبهم باقی مانده است. عدم به کارگیری ظرفیت فلسفی از سوی دانشمندان فیزیک و عدم توجه به کارکردهای این مفهوم در فیزیک از سوی فلاسفه، می تواند منشأ این ابهام باشد. ازاین رو راز دسترسی به تحلیلی جامع از انرژی را باید در توجه همزمان به هر دو ظرفیت علمی فلسفه و فیزیک دانست. در این نوشتار، با استفاده از طبقه بندی مفاهیم کلی به ارائه رویکردی جدید در باب حقیقت انرژی خواهیم پرداخت. بر اساس دیدگاه ارائه شده در این پژوهش، انرژی نه جوهری مستقل از اشیای مادی است تا در عرض ماده باشد و نه همسانی عینی با آن دارد تا ماده و انرژی صرفاً مفاهیمی مترادف باشند؛ بلکه این مفهوم از نسبت میان شرایط مختلف ماده و کارکردهای برآمده از آن شرایط انتزاع می شود. تعابیر اندیشمندان فیزیک در باب انرژی، همانند «توانایی انجام کار»، «اتم های تشکیل دهنده ماده»، «حالت های متغیر ماده» و «کار بر روی ماده»، شاهدی بر این تحلیل است. ازاین رو انرژی از مفاهیم ثانی فلسفی است. نوشتار حاضر، با استفاده از مفاهیم فلسفی و شواهد فیزیکی، به تبیین و اثبات این رویکرد به انرژی و رد برخی فروض دیگر می پردازد.