پویش در آموزش علوم پایه

کتاب درسی به عنوان ماده آموزشی واحد در نظام آموزشی کشورمان حائز اهمیت است. یکی از مدل های کارآمد برای ارزیابی سطح سوالات مطرح شده در مواد آموزشی و تحلیل محتوای آن، مدل ارزشیابی SOLO است. هدف از این پژوهش بررسی محتوای کلیه کتاب های درسی علوم تجربی و فیزیک در مبحث اصطکاک با کمک مدل ارزشیابی SOLO است. روش این پژوهش توصیفی و مبتنی بر تحلیل محتوا با رویکرد کمی-کیفی است. از آنجا که مبحث اصطکاک تنها در کتاب های علوم تجربی پایه اول دبستان، ششم دبستان و نهم متوسطه اول و فیزیک پایه دوازدهم مطرح شده است، جامعه آماری این پژوهش شامل این کتاب ها است و نمونه آماری پژوهش با جامعه آماری برابر است. تحلیل داده ها نشان داد که اغلب سوالات مطرح شده در مبحث اصطکاک، در کتاب های درسی علوم تجربی، در سطح رابطه ای و انتزاع تعمیم یافته ودر کتاب های درسی فیزیک، در سطح چندساختاری و رابطه ای قرارگرفته اند. بررسی محتوای این کتاب ها از نظر میزان انطباق با اصول انتخاب و سازماندهی محتوای کتاب نشان می دهد از میان سه اصل سازماندهی محتوا (توالی، تداوم و وحدت محتوا) اصل تداوم و وحدت تاحدود زیادی رعایت شده اما اصل توالی در چینش سوالات مبحث اصطکاک در متن کتاب فیزیک دوازدهم بخوبی رعایت نشده است.

این اقدام پژوهی یک استراتژی کلاس درس و مداخله برای تقویت استقلال در یادگیری دانش آموزان بزرگسال بازمانده ازتحصیل را بررسی می کند . همچنین مشکلات استقلال در یادگیری از طریق استفاده از ابزارهای آموزشی و پیگیری مداوم توسط معلمانی که به دنبال انتقال بیش از حد معلومات هستند را مورد بررسی قرار می دهد . این اقدام پژوهی شامل سه مرحله است :مرحله اول شامل شناخت نیازهای دانش آموزان ، شناسایی اهداف و طراحی منابع و ابزارهای ضروری است . مرحله دوم شامل استفاده از منابع و به کارگیری راهبردها و مرحله سوم شامل ارزیابی و تجزیه تحلیل نتایج برای تعیین اقدامات آینده است . نتایج حاکی از آن است که معلمان می توانند یک محیط کلاسی تسهیل کننده ایجاد کنند و با قرار دادن ساختارهایی برای راهنمایی دانش آموزان در درسهایشان از دانش آموزان مستقل ، خودراهبر و مستقل حمایت کنند .

هدف از پژوهش حاضر، آشنایی با آموزش فیزیک در سنگاپور است.سنگاپور کشوری است که تمرکز زیادی بر آموزش داشته و به شکوفایی رسیده است. در این پژوهش به طور ویژه به بررسی برنامه درسی فیزیک، طراحی کتاب درسی فیزیک به صورت جزیی و محتوای کتاب فیزیک پرداخته شده است.سنگاپور بعد از استقلال در سال ۱۹۶۵، به منظور دستیابی به اقتصادی پیشرفته در مقایسه با سایر کشورها تمرکز خود را بر روی تکامل و بهبود سیستم آموزشی خود گذاشت. برای تحقق این هدف، به اصلاحات در سیستم آموزشی خود طی چهار مرحله پرداخت. این مقاله پس از توضیح مختصری درباره مراحل تکامل سیستم آموزشی سنگاپور، وارد حوزه آموزش فیزیک می شود و آن را از جنبه های گوناگون بررسی می کند. طراحی کتاب درسی که با فعالیت های وب و چالش های ذهنی و حل مسایل همراه است نیز مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین به یکی از روش تدریس های استفاده شده در کلاس درس فیزیک که با تکیه بر فناوری است (روش شبیه سازی تعاملی) پرداخته شده است.

علوم تجربی یکی ازدروس پایه وجزویازده حوزه یادگیری دربرنامه درسی ملی است وبه علت ارایه مطالب این کتاب درزمینه های مختلف فیزیک،شیمی،زمین شناسی وزیست شناسی وهمچنین ارتباط بامحاسبات ریاضی ودیگردروس،نقش زیادی می تواند درایجادانگیزه ورشد ویادگیری دانش آموزان ایفانماید.والبته این امرمستلزم تلفیق مهارت ودانش معلمان وامکانات وابزارهای لازم آموزشی و حمایت مدیران و... درمدارس می باشد.درمدارس روستایی هدف این اقدام پژوهی به دلایل مختلف چون نبودامکانات مناسب،ضعف هایی درمسیراین رشد وجودداردکه برفعال نبودن مناسب دانش آموزان دردرس علوم تجربی متوسطه اول تاثیرگذاشته است.باتوجه به این موارد،دراین اقدام پژوهی سعی شده تاباطراحی نرم افزار:محتوای آموزشی علوم تجربی789 (هفتم وهشتم ونهم)توسط اقدام پژوه(دبیرعلوم تجربی)وروش های خلاقانه دراین راستا،تاحدممکن وشرایط موجود مدارس،دانش آموزان دردرس وکلاس علوم تجربی فعال تر گردند وکلاسی شاداب وبانشاط تر ایجادگردد.ونتایج نشان داد که راهکارهای اجراشده درفعال نمودن دانش آموزان دردرس علوم تجربی هرسه پایه وایجاد کلاس جذاب، تاثیرمطلوب وافزایشی داشته است.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی اثربخشی روش تدریس کند وکاو بر بهبود قدرت مشاهده دانش آموزان در درس فیزیک بوده و بر روی دانش آموزان پایه دهم دبیرستان دخترانه فاطمه زهرا شهر مشهد اجرا شده است. روش تحقیق، نیمه آزمایشی بوده و بصورت طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل انجام شده است. در گروه آزمایش، مبحث دما و گرما با روش کند و کاو آموزش داده شده است. در مقابل در گروه کنترل، آموزش بصورت سنتی صورت گرفته است. نتایج تحقیق با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره و نرم افزار SPSS 24 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد دانش آموزانی که در معرض روش تدریس کند وکاو بودند به میزان 3/34 درصد قدرت مشاهده بالاتری نسبت به گروه کنترل که به صورت سنتی آموزش دیده بودند، داشتند. ل ذتی که فراگیران به واسطه یادگیری از این الگو کسب م ی کنن د، انگی زه آن ان را ب رای امتح ان راه حل های مختلف، افزایش می دهد . فراگیر سعی می کند برای رسیدن به هدف غایی خ ود، ب ا موان ع و مش کلاتی ک ه ب ر س ر راه او وجود دارد مقابله کرده که این امر در نهایت منجر به افزایش باور آنان نسبت به توانایی هایش ان می گردد.

اولین هدف از این بررسی سیستماتیک، توصیف چگونگی توزیع مطالعات تجربی در مورد کاربردهای مدل آموزشی 5E با توجه به متغیرهای خاص است. هدف دوم تعیین این است که چگونه مدل 5E روندی را در مطالعات تجربی در انتقال از آموزش مبتنی بر تحقیق به آموزش STEM در طول سال ها در محدوده نتایج یادگیری مدل 5E نشان داده است. در مجموع 74 مقاله تجربی از 201 مقاله به دست آمده از جستجوی اولیه با کلمه کلیدی ' مدل 5E ' در پایگاه WoS و مرکز اطلاعات منابع آموزشی ERIC مورد تجزیه و تحلیل توصیفی و محتوایی قرار گرفتند. نتیجه برجسته از ترکیب این مطالعات تجربی که در آن ها مدل 5E پیاده سازی شد این است که، این مدل برای مدت طولانی تاثیر گسترده ای داشته است. تمرکز بر تاثیرات آن بر سطوح تفکر زیر سطحی طبقه بندی بلوم (دانش، درک) و تاثیرات آن بر سطوح تفکر بالاتر که جایگاه مهمی در آموزش علوم دارند، تحت الشعاع قرار می گیرند. بر اساس این نتایج، یک "مدل آموزشی STEM مبتنی بر مهارت" با مجموعه فعالیتی که توسط مدل تهیه شده است، در این مطالعه در رابطه با مهارت های قرن 21 بر اساس مدل5E پیشنهاد شده است.