مدیریت دانایی

مدیریت دانایی از الزامات اساسی فرآیند نوآوری در سازمان محسوب می‌شود . محرکهای استراتژیک مدیریت دانایی با عواملی همچون نحوه حفظ و توسعه سرمایه ذهنی سازمان ، چگونگی بهبود عملکرد و یادگیری سازمانی و ارتقاء سطح نوآوری مستمر در سازمان سر و کار دارد . ارزش آفرینی و ارزش افزایی برای مشتریان با استفاده از خاصیت اهرمی دانش و با مهمترین کارکرد مدیریت دانایی یعنی دانش آفرینی امکان پذیر خواهد بود . امروزه دانایی به عنوان منبعی استراتژیک ، غیر قابل تقلید ، غیرقابل جایگزین و از همه مهمتر ارزش آفرین (برای مشتریان) ابزاری را در جهت تولید محصولات و خدمات نوآورانه به منظور کسب و حفظ مزیت رقابتی پایدار در اختیار سازمانها قرار داده است...

براساس سند چشم انداز «ایران کشوری است دست یافته به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه آسیای جنوب غربی با تأکید بر جنبش نرم افزاری و تولید علم». با توجه به این که محور سند مذکور دانایی محوری است، در پژوهش حاضر برای محقق شدن این مهم، بخش علم و فناوری بر مبنای دانایی محوری، مورد پژوهش واقع شده و پژوهشگر به دنبال طراحی مدل استراتژیک دانایی محوری در بخش علم و فناوری در راستای سند چشم انداز 20 ساله جمهوری اسلامی ایران است. دانایی محوری متشکل از سه سطح انسان، سازمان و جامعه می باشد. هر یک از این سطوح دارای ابعاد جداگانه ای است. برای هر یک از این ابعاد، شاخص های سنجش پیشنهاد و برای شناسایی شاخص ها، طی فرآیندی، شش گام برداشته شده است. نخست شاخص های فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، علمی، مالی در مجموع 2100 شاخص شناسایی شد. پس از تجزیه و تحلیل، تعداد 1178 شاخص استخراج شد، سپس این شاخص ها در20 گروه طبقه بندی و از بین این شاخص ها تعداد 313 شاخص بر اساس شیوه های تحلیلی متمرکز بر معنا مورد توجه قرار گرفت. در نهایت با روش گروه کانونی از بین شاخص های مورد نظر40 شاخص مربوط به دانایی محوری شناسایی و فراوانی هر یک اولویت بندی و بر اساس نتایج و یافته ها مدل پژوهش استوار شد. روش استفاده شده در پژوهش حاضر، روش تحلیل محتوا، دلفی، مصاحبه و پرسشنامه است. پس از جمع آوری داده ها، نتایج آن مورد تجزیه تحلیل قرارگرفت. براساس نتایج به دست آمده از پژوهش، انسان دانا، سازمان دانا و جامعه دانا، ابعاد اصلى مدل پژوهش را تشکیل مى دهند.

هدف: هدف از این پژوهش، تدوین شاخص های اندازه گیری کمّی وکیفی علمی و فنّاوری و شناسایی و احصای مهم ترین ابعاد شاخصه ها و مؤلفه های اصلی دانایی بر اساس الگوی استراتژیک دانایی در جمهوری اسلامی ایران بود. روش:پژوهش حاضر به روش تحلیل محتوا، دلفی، مصاحبه و پرسشنامه صورت گرفته است. پس از جمع آوری داده ها، نتایج توسط نرم افزارهای آماری با استفاده از آزمون مجذور کای دو تجزیه و تحلیل شد. برای شناسایی شاخص ها، طی فرایندی، شش گام برداشته شده که بر اساس شیوه های تحلیلی متمرکز بر معنا و روش گروه کانونی صورت پذیرفته است. یافته ها: انسان دانا، سازمان دانا و جامعه دانا، ابعاد اصلى الگوی تحقیق را تشکیل مى دهند. زیرگروههای ابعاد مذکور بر اساس یافته های حاصل از پرسشنامه از آزمون فریدمن و میانگین رتبه ای طبقه بندی شد و در نهایت، الگوی استراتژیک دانایی محوری در بخش علم و فنّاوری طراحی و ارائه شد. نتیجه گیری: نتیجه این پژوهش، شناسایی و دستیابی به شاخص های تازه ای است که علاوه بر قدرت سنجش، در بسیاری از کشورهای پیشرو در عرصه علم و فنّاوری، در حال استفاده است. در این مورد می توان گفت این الگو و شاخص های مذکور در اجرای برنامه ها و سیاستهای آینده کشورمفید بوده، به شناخت دقیق وضع موجود کمک شایانی می کند.

مطابق سند چشم انداز، «ایران کشوری است دست یافته به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه آسیای جنوب غربی با تأکید بر جنبش نرم افزاری و تولید علم». با عنایت به اینکه محور سند مذکور دانایی محوری است، در پژوهش حاضر شاخص های بخش علم و فناوری برمبنای دانایی محوری، مورد پژوهش قرار گرفته و پژوهشگران به دنبال تدوین شاخص های دانایی محوری در بخش علم و فناوری و ارائه مدل استراتژیک دانایی محوری در سند چشم انداز 20ساله بوده است. برای شناسایی شاخص ها، شش گام طی شده است. ابتدا 2100 شاخص فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، علمی، و مالی، شناسایی شد. پس از تجزیه وتحلیل، 1178 شاخص استخراج گردید؛ سپس این شاخص ها در20 گروه طبقه بندی و از بین آنها 313 شاخص مورد توجه قرار گرفت و درنهایت از بین شاخص های مورد نظر، 40 شاخص دانایی محوری شناسایی و پس از اولویت بندی براساس نتایج و یافته ها مدل تحقیق استوار شد. روش مورد استفاده در پژوهش حاضر، روش تحلیل محتوا، دلفی، مصاحبه و پرسش نامه است. طبق نتایج به دست آمده از تحقیق، انسان دانا، سازمان دانا و جامعه دانا، ابعاد اصلى مدل تحقیق را تشکیل مى دهند. آنچه در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است، شناسایی و دستیابی به شاخص های تازه ای است که علاوه بر قدرت سنجش، در بسیاری از کشورهای پیشرو در عرصه علم و فناوری درحال استفاده است.

زمینه و هدف: فرهنگ سازمانی یکی از عوامل مهم مؤثر بر بقا و کارایی یک سازمان می باشد. مدیریت دانایی را تلاش برای کشف دارایی نهفته در ذهن افراد و تبدیل این گنج پنهان به دارایی سازمانی گویند زمانی یک سازمان موفق می باشد که از مدیریت دانایی در آن سازمان استفاده شده باشد لذا این پژوهش به بررسی رابطه مدیریت دانایی با فرهنگ سازمانی پرسنل راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ پرداخته است. روش پژوهش: تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش از نوع توصیفی و پیمایشی بوده است. در این پژوهش با استفاده از دو پرسشنامه مدیریت دانایی از لاوسن (2004) و پرسشنامه فرهنگ سازمانی ازکامرون وکویین (1999) البته پس از تغییر و انطباق با فرضیه ها و شرایط پلیس راهور، اقدام به جمع آوری اطلاعات از کارشناسان تصادفات منطقه یک راهور تهران بزرگ به صورت تمام شمار (76 نفر) شده است ضریب آلفای کرونباخ این پژوهش 94/. محاسبه و روایی پرسشنامه نیز توسط متخصصان امر مورد تائید قرارگرفته است. با استفاده از آزمون های کولموگروف اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن داده ها و در بررسی مفروضات از روش همبستگی پیرسون و روش همبستگی اسپیرمن استفاده شده است. یافته ها: هر دو مقیاس مدیریت دانایی و فرهنگ سازمانی از توزیع نرمال برخوردار بوده هم چنین مؤلفه های هدف های دانایی، شناسایی دانایی، استفاده از دانایی، نگهداری دانایی و ارزیابی دانایی نرمال و سه مؤلفه کسب دانش، توسعه دانش و تسهیم دانش غیر نرمال می باشند رابطه بین مدیریت دانایی و ارتقاء فرهنگ سازمانی در پلیس راهور 0.799r= به دست آمد و همبستگی بین این دو مؤلفه در سطح P=0.000 معنی دار بوده است. نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان داده است که بین مدیریت دانایی و فرهنگ سازمانی و مؤلفه های هشتگانه آن شامل تعیین هدف های دانایی، شناسایی دانایی، کسب دانایی، توسعه دانایی، تسهیم دانایی، استفاده از دانایی، نگهداری دانایی و ارزیابی دانایی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.

مدیریت دانایی از مهم ترین مباحث در حوزه مدیریت سازمان ها و رسانه ها است و راهبرد مدیریت دانایی با نگاه به آینده پژوهی به چه مدل و مؤلفه هایی نزدیک تر بوده است. از این رو در پژوهش حاضر به مصاحبه عمیق با خبرگان که شامل (اعضای هیئت علمی دانشگاه ها و مدیران ارشد رسانه) پرداخته ایم .در این پژوهش از رویکرد گلوله برفی برای انتخاب نمونه ها  و از روش اشباع تم ها به منزله استانداردی برای پایان نمونه گیری استفاده گردیده است .ازآن جایی که تم های برگزیده با بهره گیری از نظرات خبرگان، احصاء شده، روایی مصاحبه ها مورد تأیید قرار گرفته و برای تأیید پایایی مصاحبه ها از روش باز آزمایی استفاده شده است .با توجه به نظرات ارائه شده در پژوهش، سوگیری مدیریت دانایی، پیچیدگی های رفتار انسان و موانع شناخت انسان، مهم ترین ملاحظات اثرگذار مدیریت دانایی بر فرآیند آینده پژوهی شناسایی شده است .از سوی دیگر، تحقق پیش بینی ها، رسیدن به آینده مورد نظر و ارتقای دانایی آینده پژوهی، مهم ترین دستاوردهای تعامل دوسویه آینده پژوهی و مدیریت دانایی تشخیص داده شده است.همچنین پیش بینی آینده، ایجاد تغییرات مطلوب در آینده و شناسایی عوامل تغییر، مهم ترین اثرات ناشی از فرآیند آینده پژوهی بر مدیریت دانایی در سازمان صدا و سیما قلمداد گردیده است؛ به گونه ای که کاربرد مدیریت دانایی با نگاه به آینده در رسانه ملی سبب افزایش یادگیری سازمانی، در سازمان صداوسیما شده است.

با توجه به سیر تحولات در دنیا و گذر از جامعه اطلاعاتی و ورود به عصر جامع ه دان ایی، اف زایش س وادرسانه ای کارکنان با ابعاد یادگیری از جمله الزامات سازمان های رسانه ای برای تحقق جامعه دانایی محور است. در این راستا مدیریت دانایی پدید آمده و این پرسش مطرح شده که سازمان یادگیرنده چه سازمانی و دارای چه ویژگی هایی است. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه مدیریت دانایی و سواد رسانه ای مبتنی بر ابعاد یادگیری در سازمان های رسانه ای (شبکه 4 سیما) با کنترل ابعاد یادگیری در سازمان به صورت میدانی به روش پیمایشی با تجزیه تحلیل توصیفی از نوع همبستگی تبیین آن انجام شد. نمونه آماری این تحقیق 162 نفر از کارکنان شبکه 4 بوده اند. این نمونه با روش تصادفی به صورت سیستماتیک از فهرست کارکنان شاغل در این شبکه انتخاب شده اند. پرسشنامه های مورد استفاده تلفیقی از پرسشنامه استاندارد و محقق ساخته در سه مولفه عنوان پژوهش بوده است. مؤلفه های مورد بررسی مدیریت دانایی، سواد رسانه ای و یادگیری سازمانی است؛ پایایی ابزار با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه شده برای مؤلفه های ذکر شده مقدار 9218/0به دست آمده است. داده ها بااستفاده از روش های آمارتوصیفی و استنباطی موردتجزیه و تحلیل قرار گرفتند.مؤلفه های مدیریت دانایی، سواد رسانه ای با کنترل یادگیری سازمانی در رسانه ملی رابطه معنی داری در سطح 1درصد وجود دارد. بین مدیریت دانایی و سواد رسانه ای رابطه مستقیم ومعنی داری وجوددارد؛ به گونه ای که کاربرد مدیریت دانایی در رسانه ملی سبب افزایش سواد رسانه ای با توجه به ابعاد یادگیری سازمانی، درسازمان صدا و سیما شده است.

مقدمه و هدف پژوهش: با توجه به سیر تحولات در دنیا و گذر از جامعه اطلاعاتی و ورود به عصر جامع ه دان ایی، اف زایش س واد رسانه ای کارکنان با ابعاد یادگیری از جمله الزامات سازمان های رسانه ای برای تحقق جامعه دانایی محور است. در این راستا مدیریت دانایی پدید آمده و این پرسش مطرح شده که سازمان یادگیرنده چه سازمانی و دارای چه ویژگی هایی است. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه مدیریت دانایی و سواد رسانه ای مبتنی بر ابعاد یادگیری در سازمان های رسانه ای (صدا و سیما) با کنترل ابعاد یادگیری در سازمان به صورت میدانی به روش پیمایشی با تجزیه تحلیل توصیفی از نوع همبستگی تبیین آن انجام شد. روش پژوهش: نمونه آماری این تحقیق 162 نفر از کارکنان شبکه 4 بوده اند. این نمونه با روش تصادفی به صورت سیستماتیک از فهرست کارکنان شاغل در این شبکه انتخاب شده اند. پرسشنامه های مورد استفاده تلفیقی از پرسشنامه استاندارد و محقّق ساخته در سه مولفه عنوان پژوهش بوده است. یافته ها: مؤلفه های مورد بررسی مدیریت دانایی، سواد رسانه ای و یادگیری سازمانی است؛ پایایی ابزار با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه شده برای مؤلفه های ذکر شده مقدار 9218/0به دست آمده است. داده ها بااستفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. مؤلفه های مدیریت دانایی، سواد رسانه ای با کنترل یادگیری سازمانی در رسانه ملّی رابطه معنی داری در سطح 1 درصد وجود دارد. نتیجه گیری: بین مدیریت دانایی و سواد رسانه ای رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد؛ به گونه ای که کاربرد مدیریت دانایی در رسانه ملّی سبب افزایش سواد رسانه ای با توجه به ابعاد یادگیری سازمانی، درسازمان صدا و سیما شده است.

مقدمه و هدف: در عصر اطلاعات و دانش محور ، مدیریت دانایی یکی از ویژگیهای بارز برای سازمان ها محسوب می شود مدیریت این منبع کمیاب باعث افزایش عملکرد کسب و کار و مو فقیت سازمان در زمان فعلی و آینده می شود مدیریت این منبع نا ملموس بقاء سازمانی را در محیط در حال تغییر بدنبال دارد . اساسی ترین مهارت برای مدیران سازمانهای دانش محور«مدیریت دانایی» است.این مطالعه یک پژوهش آمیخته است جهت بررسی عوامل مرتبط با مدیریت دانایی و مدل ساختاری این عوامل طراحی شده است .روش شناسی پژوهش: در پژوهش حاضر در بخش کیفی ،جامعه آماری شامل خبرگان جامعه علمی دانشگاهی و متخصصان علوم تربیتی و وزارت آموزش و پرورش بودکه دارای سابقه مدیریت بودندو از طریق نمونه گیری هدفمند تعداد 15 نفر تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند و مصاحبه انجام شد . جامعه آماری در بخش کمی شامل مدیران متوسطه مدارس دولتی در شهر تهران میباشد که برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری خوشه ای تعداد400 نفر انتخاب شدند اطلاعات مورد نیاز در این بخش از جامعه آماری با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری گردید.. برای تجزیه وتحلیل دادهها در بخش کیفی مولفه های مدیریت دانایی با روش دلفی فازی توسط خبرگان شناسایی و غربالگری شد و با استفاده از روش سوآرا وزن دهی و الویت بندی مولفه ها به ترتیب زیر حاصل شد. و در بخش کمی برای مدل سازی معادلات ساختاری از تحلیل عاملی تاییدی وتی تک نمونه استفاده شدیافته ها: : نیاز به دانایی،دانش آفرینی،سازمان دهی دانش ،ذخیره دانش،تسهیم دانش، عملکرد دانایی محوربحث و نتیجه گیری: مدیریت دانایی از بزرگترین دستاوردهای عصر اطلاعات می باشد لذا در دنیای به سرعت متغیر امروز، انسانها باید توانایی همراهی با تغییرات روز را داشته باشند