ارزیابی دانش

زمینه و هدف: با اهمیت یافتن دانش در عصر حاضر و اشتیاق سازمان ها برای پیاده سازی مدیریت آن به عنوان ابزاری برای بقا و بالندگی، لزوم به کارگیری مکانیسمی برای هدایت این تلاش ها در مسیری درست، احساس می شود و ارزیابی سطح مدیریت دانش، چنین امکانی را فراهم می کند. این موضوع به خصوص برای سازمان های دانشی نظیر دانشگاه ها، دارای اهمیت حیاتی است. هدف این پژوهش ارزیابی سطح مدیریت دانش در دانشگاه علوم انتظامی است. روش: این پژوهش به دو شیوه اسنادی و پیمایشی انجام و به کمک ابزارهای فیش برداری و پرسشنامه محقق ساخته اطلاعات آن جمع آوری گردید؛ برای روایی ابزار تحقیق از نقطه نظرات اساتید مجرب و صاحبنظر در مدیریت دانش استفاده گردید؛ پایایی آن نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (92/0=α) مورد تایید قرار گرفت. داده های به دست آمده از طریق آماره های توصیفی و استنباطی (آزمون t استیودنت و فریدمن) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: دانشگاه علوم انتظامی در هیچ کدام از ابعاد تشخیص، تحصیل، به کارگیری، اشتراک، توسعه و نگهداری دانش دارای وضعیت ایده آل نیست. بین ابعاد مدیریت دانش در این دانشگاه با سایر دانشگاه ها نیز تفاوت هایی وجود دارد. نتایج: سطح مدیریت دانش در ابعاد شش گانه آن در دانشگاه علوم انتظامی با وضعیت مطلوب فاصله به نسبت زیادی دارد؛ همچنین این دانشگاه در شرایط فعلی و به طور نسبی در بین ابعاد مدیریت دانش، بهترین وضعیت را در تشخیص دانش و ضعیف ترین وضعیت را در تحصیل دانش مورد نیاز خود دارد. با توجه به نتایج این تحقیق، دانشگاه علوم انتظامی باید با برنامه ریزی مناسب و تعامل با مراکز علمی معتبر به دنبال تقویت این ابعاد باشد.

  موضوع این مقاله ارزیابی وضعیت دانش سیاسی در ایران از منظر دانشوران این رشته است. پیشینه طولانی علوم سیاسی در ایران و طرح آموزه تحول در علوم انسانی، شناخت انتقادی وضعیت موجود این شاخه معرفت را ضروری می کند. جامعه این پژوهش که با روش فراترکیب و با هدف ارائه یک تصویر جامع از دیدگاه های موجود صاحبنظران انجام شده است، مقالات و آثار علمی دانشوران حوزه دانش سیاسی است که در فاصله سال های 88 تا 94 منتشر شده است. یافته های پژوهش که با استفاده از نرم افزار تحلیل داده های کیفیNvivo 10 انجام شده است، نشان می دهد که دانشوران این رشته، عمدتاً معرفت سیاسی را در ایران ضعیف می دانند. در کنار برخی قوت های ذکر شده برای دانش موجود، ضعف های ذکر شده برای دانش سیاسی در سه سطح به پیوسته ی  نظام کلان سیاسی – اجتماعی، سطح علم و سطح جامعه علمی قابل طبقه بندی است.

دراین پژوهش به طراحی و اعتبار الگوی مدیریت دانش برای کارکنان دانشگاه ها پرداخته شده است. روش پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر داده کیفی و از نظر ماهیت و نوع مطالعه از نوع داده بنیاد است و از طریق مصاحبه و در نهایت با استفاده از نظریه تفسیری یک الگوی بومی نهایی شده است. جامعه آماری مورد نظر پژوهش حاضر متشکل از خبرگان دانشگاهی می باشد.  که به کمک نمونه گیری سرشماری گلوله برفی هدفمند تعداد 30 نفر خبره حوزه علوم تربیتی انتخاب شدند. ابزار سنجش پژوهش حاضر به کمک یک فرم نیمه سازمان یافته مصاحبه که در آن الگو، ابعاد، مولفه ها و شاخص های الگوی مدیریت دانش تنظیم شده بود. برای این کار ابتدا الگوها، یافته ها، مطالعات، تئوری ها بررسی گردید.  سپس توسط کد گذاری باز شاخص ها احصا شدند و بعد از مقوله بندی کد گذاری محوری فرم نهایی مصاحبه برا ی 30 نفر از خبرگان حوزه ارسال شده تا کد گذاری انتخابی انجام شود و از طریق فن دلفی  و مصاحبه عمیق اشباع نظری به دست آمد. اعتبار و روایی فرم مصاحبه سازمان یافته به مدد فن دلفی به دست آمد. روش تجزیه و تحلیل داده ها کیفی است و یافته های پژوهش حاضر بیانگر آنست که الگوی بهینه الگوی مدیریت دانش برای کارکنان دانشگاه ها مرکب از 111 گویه است که می تواند مددیار کارکنان دانشگاه ها باشد. الگوی مذکور مرکب از 4 بعد است که به ترتیب اولویت شامل بعد تولید دانش، بعد سازماندهی دانش، بعد بکارگیری دانش و بعد بازتولید دانش می باشد. مولفه های سازنده الگوی مذکور شامل اهداف دانش، شناسایی دانش، کسب دانش، توسعه دانش،  تدوین و پردازش دانش، ذخیره و نگهداری دانش، اشتراک و تسهیم دانش، کاربرد دانش، ارزیابی دانش و تولید و خلق دانش جدید می باشد.

زمینه و هدف: فرهنگ سازمانی یکی از عوامل مهم مؤثر بر بقا و کارایی یک سازمان می باشد. مدیریت دانایی را تلاش برای کشف دارایی نهفته در ذهن افراد و تبدیل این گنج پنهان به دارایی سازمانی گویند زمانی یک سازمان موفق می باشد که از مدیریت دانایی در آن سازمان استفاده شده باشد لذا این پژوهش به بررسی رابطه مدیریت دانایی با فرهنگ سازمانی پرسنل راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ پرداخته است. روش پژوهش: تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش از نوع توصیفی و پیمایشی بوده است. در این پژوهش با استفاده از دو پرسشنامه مدیریت دانایی از لاوسن (2004) و پرسشنامه فرهنگ سازمانی ازکامرون وکویین (1999) البته پس از تغییر و انطباق با فرضیه ها و شرایط پلیس راهور، اقدام به جمع آوری اطلاعات از کارشناسان تصادفات منطقه یک راهور تهران بزرگ به صورت تمام شمار (76 نفر) شده است ضریب آلفای کرونباخ این پژوهش 94/. محاسبه و روایی پرسشنامه نیز توسط متخصصان امر مورد تائید قرارگرفته است. با استفاده از آزمون های کولموگروف اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن داده ها و در بررسی مفروضات از روش همبستگی پیرسون و روش همبستگی اسپیرمن استفاده شده است. یافته ها: هر دو مقیاس مدیریت دانایی و فرهنگ سازمانی از توزیع نرمال برخوردار بوده هم چنین مؤلفه های هدف های دانایی، شناسایی دانایی، استفاده از دانایی، نگهداری دانایی و ارزیابی دانایی نرمال و سه مؤلفه کسب دانش، توسعه دانش و تسهیم دانش غیر نرمال می باشند رابطه بین مدیریت دانایی و ارتقاء فرهنگ سازمانی در پلیس راهور 0.799r= به دست آمد و همبستگی بین این دو مؤلفه در سطح P=0.000 معنی دار بوده است. نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان داده است که بین مدیریت دانایی و فرهنگ سازمانی و مؤلفه های هشتگانه آن شامل تعیین هدف های دانایی، شناسایی دانایی، کسب دانایی، توسعه دانایی، تسهیم دانایی، استفاده از دانایی، نگهداری دانایی و ارزیابی دانایی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.

8 در عصر اطلاعات و اقتصاد دانش محور این سرمایه معنوی شرکت ها است که به بقاء و رشد آنها کمک خواهد کرد و نه سرمایه های فیزیکی. سازمان ها در محیط متلاطم و پیچیده امروزی باید بتوانند از دانش موجود خود حداکثر بهره برداری را کرده و بطور مستمر در جهت خلق و توسعه دانش جدید تلاش کنند. در این راستا فرهنگ سازمانی از عواملی است که نقش به سزایی در موفقیت فعالیت های مدیریت دانش دارد. تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و فرایند مدیریت دانش در مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران پرداخته است. این تحقیق، توصیفی پیمایشی و مقطعی می باشد. دو پرسشنامه فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش بین کارکنان این سازمان توزیع و تعداد 137 پرسشنامه در تحلیل ها مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن است که فرهنگ سلسله مراتبی، گونه فرهنگی غالب سازمان مورد مطالعه است. بین گونه های فرهنگ سازمانی با یکدیگر و همچنین فعالیت های مدیریت دانش رابطه معنی داری وجود دارد. بین فعالیت های ذخیره، کاربرد، تسهیم و ارزیابی دانش و فرهنگ سازمانی رابطه مستقیم و مثبت معنی داری مشاهده شد در حالی که بین فعالیت های کسب و انتقال دانش و فرهنگ سازمانی رابطه مثبتی وجود ندارد.

پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی مدیریت دانش در دانشگاه ها صورت گرفته است. این پژوهش از نظر روش شناسی از نوع مطالعات کاربردی و به لحاظ روش در زمره پژوهش های کیفی و از نوع فراترکیب است. برای این منظور از طریق جستجو در پایگاه های اطلاعاتی علمی داخلی و خارجی مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران (ایرانداک)، پایگاه جهاد دانشگاهی، پایگاه استنادی جهان اسلام، وب آوساینس، پروکوئست، اسکوپوس، گوگل اسکالر و ساینس دایرکت استفاده شد. تعداد 786 مقاله با توجه به استراتژی جستجوی تعریف شده، استخراج شد که در پایان فرایند بررسی، 41 منبع برای تحلیل نهایی انتخاب شدند. روایی محتوایی این اسناد از روش ابزار ارزیابی حیاتی (CASP) احراز گردید. در مرحله تجزیه و تحلیل اسناد منتخب، زیر مؤلفه ها و کدهای باز این اسناد با روش تحلیل محتوای کیفی استخراج و سپس ذیل مؤلفه های اصلی و ابعاد پژوهش دسته بندی و ترکیب گردید. جهت اعتبار یافته ها از روش مقایسه نظر پژوهشگران با فرد خبره استفاده گردید که ضریب توافق کاپا 783/0 بود. نتایج نشان داد با توجه به ماهیت دانشگاه می توان چهار مقوله اصلی برای الگوی مدیریت دانش در دانشگاه ها مد نظر قرار داد.؛ طرح چشم انداز دانشی، جریان دانشی، تحول دانشی و ارزیابی دانشی. همچنین نتایج نشان داد چهار عامل فرهنگ، فناوری، محیط و ذینفعان نقش مهمی در موفقیت الگوی مدیریت دانش برمبنای بافت زمینه ای مدیریت دانش در دانشگاه دارند. در یک جمع بندی کلی می توان گفت مدیریت دانش در دانشگاه ها محدود به زمان و برنامه خاصی نیست و با پایان چهار مرحله این الگو، مدیریت دانش وارد مرحله طرح دانشی جدید خواهد شد.