بابل

تبیین موضوع: مسکن یکی از عناصر اصلی در شکل گیری ساختار شهر و بستر تحقق عدالت فضایی و اجتماعی در آن است. مهمترین عامل تأثیرگذار در میزان رضایت مندی فرد از سکونت در یک منطقه و نوع زندگی خویش، مسکن و شرایط محیطی آن منطقه است، بنابراین توجه به آن برای تعادل ساختار فضایی شهر و افزایش کیفیت محیط های مسکونی از ضروریات برنامه ریزی شهری به شمار می رود. هدف از پژوهش حاضر تحلیل فضایی شاخص های کمی و کیفی مسکن و ارتبط آن با فرم محلات در شهر بابل است. روش: روش تحقیق مطالعه حاضر توصیفی-تحلیلی و بر اساس هدف کاربردی می باشد. داده هاى خام مقاله از بلوک های آماری شهر بابل استخراج شده و فرم محلات بر اساس لایه های اطلاعات جغرافیایی موجود به دست آمده است. برای تحلیل فضایی شاخص ها، از مدل خودهمبستگی فضاییو شاخص موران و آماره Gi استفاده شده است. یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد 36 درصد محلات دارای فرم فشرده بوده و فرم های میانی و پراکنده هر کدام 32 درصد از محلات را در برگرفته اند. همچنین اکثر شاخص های مسکن در شهر بابل از خود همبستگی فضایی برخوردار بوده و دارای الگوی خوشه ای می باشند. نتایج: طبق نتایج حاصل از آماره Gi شاخص هایی که نشان دهنده مطلوبیت مسکن هستند بیشتر در فرم فشرده تشکیل خوشه داده اند و شاخص های نشان دهنده بد مسکنی، بیشتر در فرم میانی و پراکنده متمرکز می باشند. نتایج به دست آمده ضمن توجه به عدالت فضایی در گسترش و توسعه مسکن در بین محلات، ارتباط معنادار شاخص های مطلوبیت مسکن و فرم فشرده را تأیید می کند.

نابرابری های اجتماعی پدیده ای است که بر تمام مناسبات اجتماعی انسان ها تأثیر می گذارد. تحلیل فضایی توسعه، میزان نابرابری ها و محرومیت نواحی مختلف را مشخص و اولویت اقدامات برای ارتقای سطح زندگی را معلوم می کند. در ادبیات برنامه ریزی شهری دیدگاه های متفاوتی وجود دارند که سعی نموده اند تراکم را به عنوان یکی از متغیرهای تأثیرگذار در توسعه یافتگی مناطق معرفی نمایند. شهر متراکم یکی از الگوهای فرم پایدار می باشد که با هدف جلوگیری از گسترش شهر، به دنبال توزیع مناسب خدمات و تقویت شاخص های اقتصادی_اجتماعی در بین مناطق است. روش پژوهش توصیفی_تحلیلی است که در آن از آزمون همبستگی پیرسون، آزمون T و مدل های تصمیم گیری چند معیاره (TOPSIS,SAW,VIKOR) و C.V استفاده شده است. در این تحقیق شاخص های توسعه براساس پنج  بعد و 44 متغیر تعریف شده اند و داده های تحقیق نیز از بلوک های آماری سرشماری سال1390 استخراج شده است. جامعه آماری پژوهش، 12 منطقه شهر بابل بوده که محدوده های آن منطبق بر تقسیمات کالبدی مرکز آمار ترسیم شده است. بر اساس نتایج پژوهش، توزیع و پراکنش شاخص های توسعه در شهر بابل نوعی عدم تعادل فضایی را نشان می دهد، به طوری که نزدیک به 8/25 درصد از جمعیت شهر در مناطق توسعه یافته (3، 4و10) ، 5/14 درصد جمعیت در مناطق با توسعه متوسط (7و12) و  5/59 درصد در مناطق ضعیف و کمتر توسعه یافته (1 ،2 ،5 ،6 ، 8 ، 9و11) ساکن هستند. همچنین نواحی مرکزی شهر از سطح توسعه یافتگی بیشتری نسبت به مناطق پیرامونی و نیمه پیرامونی برخوردار می باشند و تفاوت معناداری میان ضریب توسعه در بین مناطق براساس طبقه بندی تراکم ساختمانی دیده می شود؛ به طوری که میانگین این ضریب در مناطق متراکم بیشتر از مناطق کم تراکم است. در نهایت مناطق 3 و 4 به عنوان مناطق توسعه یافته و مناطق 6 و 9 به عنوان مناطق کمتر توسعه یافته شهر بابل مشخص شده اند. 

افزایش سرسام آور جمعیت جهان طی چند دهه گذشته و روند توسعه ناپایدار جوامع شهری باعث تجاوزات آشکار به زمین ها و اکوسیستم های ارزشمند حاشیه شهرها شده است. تالابها مهمترین این اکوسیستم ها هستند که طی صده های اخیر با توسعه نامتوازن شهرها به کلی بلعید شده و نابود یا تخریب شده اند. تغییر دیدگاه در فرایند توسعه شهرها از شکل ها و الگوهای نامطلوب سازه ای به سوی توسعه ی دوست دار محیط زیست، باعث شکل گیری مفهوم جدیدی تحت عنوان شهرهای اکولوژیک شده است. در این شهرها سعی می شود تا ارزش های ذاتی محیط زیست در تصمیمات مدیریت شهری و برنامه ریزی های توسعه منعکس شده و بروز یابد. به این ترتیب، با ایجاد تعامل سازنده میان محیط زیست، اقتصاد، سیاست و فاکتورهای فرهنگی-اجتماعی، شهرها در هماهنگی با طبیعت به شکوفایی رسیده و توسعه خواهد یافت. توجه به نقش تالاب در بهبود فضاهای شهری، به دلیل واهمه همیشگی انسان از تاثیرات ناآشنای این محیط ها بر امنیت و سلامت انسان با تاخیری تاریخی همراه بوده است. تنها در سال های اخیر و آن هم از منظر محیط زیستی، کنوانسیون جهانی حفاظت از تالابها معروف به کنوانسیون رامسر ایده شهرهای تالابی را جهت حفاظت از تالابهای داخل و پیرامون شهرها پیشنهاد کرده است. در این تحقیق با تشریح مفهوم شهرهای تالابی، بهداشت آب که مهمترین چالش در بهره برداری مستقیم از تالابها است، با بررسی یک نمونه موردی در شهر بابل مورد بررسی و آزمون قرار می گیرد.

امروزه تغییرات کاربری اراضی و گسترش بی رویه فیزیکی شهرها سبب مشکلات متعددی از جمله، در هم تنیدگی کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی شده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تغییرات کاربری اراضی و گسترش فیزیکی شهر بابل طی 30 سال گذشته و پیش بینی روند تغییرات کاربری اراضی برای آینده می باشد. برای این منظور از تصاویر چند زمانه لندست برای سال های 1364، 1371، 1379، 1387 و 1394 استفاده شده است. در پژوهش حاضر از الگوریتم بیشترین شباهت برای طبقه بندی کاربری اراضی ، از مدل کراس تب برای شناخت تغییرات کاربری اراضی و از شاخص آنتروپی شانون گسترش پراکنده شهر بررسی شد. در ادامه برای پیش بینی روند تغییرات کاربری اراضی و گسترش فیزیکی شهر بابل نیز از مدل پیش بینی سلول های خودکار-مارکوف استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش، بیانگر گسترش بی رویه شهر بابل در طی 30 سال گذشته است. به طوری که رشد 92 درصدی مساحت اراضی ساخته شده سبب تخریب بیش از حد اراضی زارعی و فضای سبز در حاشیه شهر شده است. بررسی ها نشان می دهد که با افزایش فاصله از اراضی ساخته شده میزان تغییرات کاربری اراضی کاهش چشمگیری داشته است. همچنین شاخص آنتروپی شانون طی سال های گذشته روند رو به رشدی داشته به طوری که از 73/0 در سال 1364 به 8/0 در سال 1394 رسیده است. نتایج تغییرات کاربری اراضی، رشد 33 درصدی اراضی ساخته شده و کاهش 704 هکتاری اراضی زراعی را برای سال 1419 نسبت به سال 1394 قابل پیش بینی است و این امر ضرورت توجه به موضوع گسترش شهری و پیامد های آن درشهر و پیرامون را نشان می دهد.

ترس یکی از نام آشناترین واژه هایی است که هر فردی به طور غریزی از بدو تولد تا زمان مرگ، آن را به هر شکلی تجربه می کند. هدف این پژوهش ترس از جرم در فضای عمومی از منظر زنان در شهرها(مطالعه موردی: زنان شهر بابل) در سال 1398بود. این پژوهش با استفاده از روش پیمایش و با ابزار پرسشنامه صورت گرفته است. جامعه پژوهش را زنان 18 تا 60 ساله ساکن شهر بابل تشکیل داده اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 350 نفر تعیین شد و با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، انتخاب شدند. برای تحلیل داده های پژوهش، از آزمون های ضریب همبستگی با نرم افزار spss24 و تحلیل معادلات ساختاری با نرم افزار Amos25 استفاده شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ، محاسبه و مناسب ارزیابی شد که بر اساس آن ضریب متغیرهای پژوهش و ابعاد آن بیش از 0.7 بود. در این پژوهش با به کارگیری آمار استنباطی رابطه متغیرهای فاصله اجتماعی و استفاده از وسایل ارتباط جمعی و کنترل غیررسمی، بی نظمی با ترس از جرم سنجیده شد که رابطه همه متغیرها مورد تائید قرار گرفت. نتایج نشان داد که این متغیرهای فاصله اجتماعی و استفاده از وسایل ارتباط جمعی و کنترل غیررسمی، بی نظمی با ترس از جرم رابطه معنی داری دارند. با استفاده از نرم افزار Amos25 و رسم مدل مقدار تغییرات متغیر وابسته به وسیله متغیرهای مستقل تبیین شد.

داش تن اطلاع ات روزآمد از کاربری و پوش ش زمین ب ه وی ژه در محدوده های ش هری و آگاهی از تغییر و تح ولات آن در ط ول ی ک دوره زمانی برای برنام ه ری زان و م دیران بس یار ح ائز اهمیت است. این پژوهش، با هدف پایش تغییرات فضایی کاربری و پوشش زمین در محدوده شهری بابل و امیرکلا در دوره 1986 تا 2020 و پیش بینی آن در سال 2030 تهیه شده است. پژوهش حاضر بر اساس هدف، کاربردی و بر اساس ماهیت و روش، توصیفی-تحلیلی است. جهت گردآوری اطلاعات از تصاویر ماهواره لندست 5 و 8 استفاده شده است. برای آشکارسازی و طبقه بندی تصاویر از مدل Fuzzy ARTMAP و جهت تحلیل تغییرات کاربری و پوشش زمین از مدل کراس تب وLCM  و برای پیش بینی کاربری و پوشش زمین در سال 2030 از مدل CA-Markov در محیط نرم افزار IDRISI TerrSet استفاده شده است. همچنین از نرم افزارARC GIS  برای ترسیم نقشه های نهایی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که تبدیل کاربری باغ و کشاورزی آبی به اراضی ساخته شده روند رو به رشدی داشته، به طوری که این اراضی از 3/11 درصد در سال 1986 به 7/19 درصد در سال 2020 افزایش یافته است و مطابق پیش بینی انجام شده در سال 2030، اراضی ساخته شده به 2/22 درصد از کل مساحت می رسد. هچنین نسبت اراضی ساخته شده به اراضی ساخته نشده از 8/12 درصد در سال 1986 به 5/24 درصد در سال 2020 افزایش یافته است و پیش بینی می شود به 6/28 درصد در سال 2030 برسد که این امر میزان تخریب باغ و اراضی کشاورزی را نشان می دهد.

 نوشتار حاضر؛ با هدفِ شناسایی، بررسی و تحلیل چالش های اجتماعی و فرهنگیِ ساماندهی بافت های فرسوده و آسیب پذیر شهری، در چهارچوب روش پژوهش کیفی برای تولید نظریه زمینه ای که به شکل گیری نظریه ای برآمده از داده ها تکیه دارد، در محله حصیرفروشان از بافت قدیم و فرسوده شهر بابل به عنوان نمونه صورت گرفته است. با کمک تکنیک مصاحبه باز با ساکنان و شاغلان در محله حصیرفروشانِ بابل، هفت مقوله اصلی شامل «تعلق خاطر، ارزش های معطوف به بافت قدیم، ساختار جمعیتیِ اجتماع محلی، ادراک و نگرش اجتماع محلی، شرایط طبقه اجتماعی ساکن، هزینه-فایده اجتماع از اقدام به ساماندهی و بی اعتمادی به طرح ها و نهادها و اقدامات ساماندهی»، به عنوان چالش های اجتماعی و فرهنگی ساماندهی فرسودگی محله حصیرفروشان شناسایی شده است. نهایتاً نتایج این پژوهش، به تدوین نظریه ای تحت عنوان «نقش مؤثر ساخت اجتماعی و زمینه فرهنگی در تمایل و اقدام اجتماع به ساماندهی بافت های آسیب پذیر و فرسوده شهری» انجامیده است.

یکی از موضوعات مهم قرن 21 توجه به گسترش فیزیکی شهر است که اگر بدون برنامه باشد همواره مشکلات متنوعی ازجمله مشکل زیست محیطی را به همراه دارد که نتیجه آن ایجاد مسائلی جبران ناپذیر برای منابع طبیعی خواهد بود. در این تحقیق محدوده بررسی، شهر بابل است که در تماس مستقیم با طبیعت و زمین های کشاورزی قرار دارد. روش تحقیق کمی است و در راستای رسیدن به اهداف، با روش توصیفی و تحلیلی صورت می پذیرد. نتایج به دست آمده از آمار جمعیتی نشان می دهد جمعیت شهری بابل و امیرکلا از سال 1335 تا 1395، 7/75 برابر شده و به 280695 نفر در سال 1395 رسیده است. نتایج رشد مساحت شهر نشان می دهد مساحت ساخته شده شهری از 226.44 هکتار سال 1336 به 2861.82 هکتار سال 1397 رسیده، یعنی 12/63 برابر شده که نشان می دهد رشد شهر از رشد جمعیت پیشی گرفته است. نتایج حاصل از مدل هلدرن در مورد شهر بابل نشان می دهد که در فاصله سال های 1336 تا 1365 حدود 66 درصد رشد فیزیکی شهر مربوط به رشد جمعیت و 34 درصد رشد شهر مربوط به پراکنش افقی شهر بوده است. ولی اطلاعات به دست آمده مربوط به سال های 1365 تا 1397 نشان از رشد فیزیکی منفی شهر بعد از سال 1365 است که نشان دهنده افزایش تاب آوری زیست محیطی شهر در دهه های اخیر است. نتایج بررسی الگوی سیمای سرزمین نشان دهنده گسترش هسته اصلی شهر و ادغام لکه ها با لکه های اطراف و هسته اصلی شهر و در برگرفته شدن آن هاست. بررسی لکه های حاشیه ای و تراکم آن ها نشان می دهد در طی این سال ها رشد یافته اند و به هسته اصلی شهر پیوستند.  

مشارکت یکی از مفاهیم عمده و اصلی توسعه پایدار به شمار می رود، از این رو مدیران شهری همواره سعی کرده اند تا با جلب مشارکت مردمی به اهداف خود در زمینه مدیریت بهینه شهر به ویژه در حاشیه شهرها به بهترین نحو ممکن نائل آیند. با توجه به اهمیت مشارکت مردم در مدیریت مطلوب شهر، هدف از انجام این پژوهش، بررسی میزان مشارکت شهروندان حاشیه شهر بابل در مدیریت شهری و همچنین شناسایی مفاهیم، مزایا و موانع و ارائه راهکارهایی در جهت جلب مشارکت شهروندان برای بهبود مدیریت شهر می باشد، که در اجرای این هدف، از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، شهروندان حاشیه شهر بابل می باشند که بر اساس فرمول کوکران نمونه ای به تعداد 200 نفر سرپرست خانوار از چهار محله در حاشیه جنوب شهر بصورت تصادفی انتخاب و اطلاعات به روش اسنادی و میدانی گردآوری شده است و از نرم افزار SPSS جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردید. نتایج حاصل از یافته های تحقیق حاکی از آن است که میزان مشارکت شهروندان حاشیه شهر بابل با میانگین 49/2 در امور مدیریت شهری از سطح متوسط پائین تر می باشد. در این بین بیشترین میزان مشارکت مربوط به محله کتی غربی و کمترین میزان مشارکت مربوط به محله کمانگرکلا می باشد. همچنین نتایج حاصل از آزمون فرضیه های تحقیق نشان می دهد که رابطه معناداری در سطح 99 درصد بین متغییرهای مستقل شامل؛ رضایت شهروندان از خدمات شهری، اعتماد شهروندان نسبت به مدیران شهری، آگاهی شهروندان از برنامه های مدیریت شهر و تعلق اجتماعی شهروندان با متغیر وابسته (مشارکت شهروندان در امور مدیریت شهری) وجود دارد.

وجود امکانات و زیرساخت های مختلف در شهرها موجب شده تا بسیاری از روستاییان محل زندگی خود را ترک کرده و به شهرها مهاجرت کنند. این درحالی است که گرانی قیمت زمین و مسکن مهاجران تازه وارد را مجبور می کند تا به دور از چشم مسئولان و بدون اخذ مجوز از دستگاه های متولی به ساخت سرپناه در حاشیه شهرها اقدام کنند که به تبع آن مشکلات زیادی را برای مسئولان در زمینه خدمات رسانی و همچنین برای حاشیه نشینان به وجود می آورد. از این رو این پژوهش سعی دارد تا ضمن بررسی چالش های توسعه در ناحیه مورد مطالعه، راهبردهای کلیدی را در راستای توسعه مساکن غیررسمی ارائه نماید. به منظور دستیابی به این هدف از روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و میدانی استفاده شده و اطلاعات مورد نیاز به دو صورت اسنادی و پرسش نامه گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش، ساکنان چهار محله، موزیرج، کتی شرقی و غربی، باغ آبادیان و سادات محله هستند که بر اساس فرمول کوکران 310 خانوار از بین آنان به عنوان جامعه نمونه انتخاب شدند. سپس با توجه به تعداد خانوارها در هر یک از چهار محله ، پرسش نامه ها با روش تصادفی ساده/ سیستماتیک توزیع گردید. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد که بین میزان مشارکت شهروندان در سکونتگاههای غیررسمی با میزان توسعه یافتگی در محله های مختلف تفاوت معناداری تا سطح اطمینان 99 درصد وجود دارد. یعنی هر چقدر مشارکت حاشیه نشینان در زمینه های مختلف عمرانی و خدماتی بیشتر باشد، به همان نسبت از مسائل و مشکلات محلات کاسته شده و محلات توسعه یافته تر هستند. همچنین نتایج تحقیق در مورد رابطه بین چالش های اقتصادی و اجتماعی با توسعه نیافتگی محلات حاکی از آن است که عدم سرمایه گذاری سرمایه گذاران به عنوان مهم ترین چالش اقتصادی و همچنین عدم دسترسی به امکانات تفریحی، ورزشی و علمی به عنوان مهم ترین چالش اجتماعی پیش روی حاشیه نشینان مطرح شده است. مهم ترین چالش اکولوژیکی و کالبدی محله های مورد مطالعه، وضعیت و کیفیت بد معابر چه به لحاظ عرض کوچه ها و چه به لحاظ بهداشتی با عنایت به فقدان زیرساخت های دفع و کنترل سیلاب (سیستم اگو) است. به نحوی که نتایج حاصل از تحلیل های همبستگی تا سطح اطمینان 99 درصد رابطه معناداری را تبیین می نمایند. نتایج حاصل از آزمون رگرسیون خطی چندگانه نیز برای تبیین میزان چالش ها پیش روی توسعه یافتگی نشان می دهد که مؤلفه های بررسی شده تاحد قابل قبول و معناداری وابسته به متغیرهایی هستند که مورد بررسی قرار گرفتند. ضریب تعیین محاسبه شده در معادله رگرسیونی حاکی از آن است که تنگناهای متعدد پیش روی توسعه یافتگی قریب به 75 درصد وابسته به متغیرهای مورد بررسی است و حدود 25 درصد وابسته به متغیرهای دیگر است که در این پژوهش مورد شناسایی قرار نگرفتند. شایان ذکر است که عدم توسعه نواحی پیرامون شهر که عمدتاً محل اسکان مهاجران روستایی هستند را باید در پایین بودن درآمد حاشیه نشینان، وجود بافت های آشفته که به تدریج شکل گرفته و یا روستاهای الحاقی به شهر و هزینه بر بودن عمران و آبادانی مناطق حاشیه ای جستجو نمود.

کاروان سراهای درون شهری کنار بازار علاوه بر جایگاه ورود کالا به شهر به وسیله چارپایان، مهمان سرا و اقامتگاه کاروانیان نیز محسوب می شدند . در شهرهای مهم شمالی مانند ساری، بابل، گرگان و رشت کاروان سراهای متعددی وجود داشته که تنها تعداد ناچیزی از آنها باقی مانده است. هدف پژوهش حاضر، مطالعه کاروان سراهای درون شهری در مناطق شمالی و عوامل مؤثر در شکل گیری و س اختار معماری آنهاست. این تحقیق براساس مطالعات کتابخانه ای و میدانی نگارنده در فاصله سال های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۸ صورت گرفته است. معماری این سراها عمدتاً به صورت حیاط مرکزی و حجره هایی در گرداگرد آن، مشابه دیگر کاروان سراهای ایران است، اما نوع پوشش سقف، مصالح بومی، تزئینات، تعداد، نوع بازشوها و نوع استقرار بنا، متأثر از اقلیم معتدل شمال و ویژگی های معماری دوره قاجار است. این سراها عمدتاً در دو طبقه با فضاهای تجاری حجره، بارانداز و اسطبل در طبقات همکف و فضاهای استراحت کاروانیان در طبقه بالا ساخته شده اند. در دوره پهلوی با رشد شهرنشینی و افزایش کاربرد ماشین از اهمیت این کاروان سراها کاسته شد. همچنین این مکان ها تغییر کاربری یافتند و بعضی از آنها به سراهای تجاری دوطبقه در راستای خیابان اصلی تبدیل شدند.

آینده سرزمینی مناطق روستایی کشور نیازمند طراحی راهبردهایی به منظور توسعه فضایی است که در هر برنامه ای راهگشای حل مسائل روستاها خواهد بود. امروزه مهم ترین هدف هر کشوری رشد و تعالی همه جانبه جوامع انسانی است و وجود نابرابری در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و... از نشانه های توسعه نیافتگی یک کشور محسوب می شود. مناطقی که امروزه توسعه یافته شناخته می شوند، علاوه بر اینکه از شاخص های اقتصادی و اجتماعی بالایی برخوردار هستند، بلکه توزیع درآمد و امکانات نیز در این مناطق عادلانه تر هستند. برنامه توسعه و عمران روستایی براساس الگوهای مختلف در شهرستان بابل، توفیق مورد انتظار را در رونق اقتصادی و بهبود زندگی روستائیان نداشته و به لحاظ اجتماعی نیز در نهادینه کردن مشارکت روستائیان و توانمندسازی آنان موفقیت چندانی کسب نکرده است؛ ازاین رو هدف پژوهش حاضر بررسی شاخص های توسعه روستاهای کوهستانی و جلگه ای بخش بندپی شرقی شهرستان بابل بوده و به منظور دستیابی به اهداف مورد نظر از دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شد. جامعه آماری تحقیق حاضر روستاهای بخش بندپی شرقی بابل (4 روستای کوهستانی و 4 جلگه ای) است که با استفاده از فرمول کوکران 210 خانوار به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور سنجش متغیرهای تحقیق از آزمون های T مستقل و مان وایتنی و تحلیل رگرسیون خطی چندگانه استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون های مذکور حاکی از آن است که تفاوت معنادار و 99 درصدی، بین اکثر شاخص های اقتصادی، کالبدی و اجتماعی در روستاهای کوهستانی و جلگه ای ناحیه مورد مطالعه وجود دارد. با بررسی میزان رضایت مردم از امکانات و زیرساخت های توسعه یافتگی در روستاها می توان اذعان داشت که مناطق جلگه ای از سطح توسعه یافتگی بالاتری نسبت به مناطق کوهستانی بخش بندپی شرقی برخوردار است. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون خطی چندگانه نیز نشان می دهد که موقعیت جغرافیایی در توسعه فضایی روستاها بسیار موثر است، به نحوی که براساس ضریب تعدیل و ضریب تعیین محاسبه شده، مشخص شد که شاخص های توسعه تا 76 درصد به اصلاح خطوط مواصلاتی، سهولت دسترسی و زیرساخت های توسعه وابسته هستند.

عدالت اجتماعی یکی از مهمترین مباحث مدیریت و برنامه ریزی شهری به شمار می رود. توجه به اهمیت توزیع عادلانه خدمات و امکانات در نواحی شهری از مهمترین عوامل کاهش نابرابری های محله ای و افزایش سطح رفاه اجتماعی و پایداری زندگی شهری محسوب می شود. در این پژوهش مناطق12 گانه شهر بابل به لحاظ برخورداری از خدمات و امکانات شهریتوسط مدل های تصمیم گیری چند معیاره و براساس 5 شاخص اصلی و 44 زیر شاخص رتبه بندی شده اند. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی اﺳﺖ و به منظور ﺟﻤﻊ آوری اﻃﻼﻋﺎت از روش ﻫﺎی ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪای و ﻣﯿﺪاﻧﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. طبق نتایجمنطقه ی 3 با بیشترین میزان برخورداری رتبه اول و منطقه 12 با کمترین میزان در رتبه آخر جای گرفته است. همچنین توزیع شاخص ها و متغیرها در مناطق این شهر عادلانه و هماهنگ نمی باشد، به طوری که با افزایش فاصله از مرکز شهر میزان برخوداری از خدمات کاهش می یابد. بر این اساس میزان برخورداری در مناطق مرکزی (3، 4و10) بیشتر از مناطق بیرونی و حاشیه ای شهر(6 و9) است و شاخص آموزشی- فرهنگی از توزیع نامتعادل تری برخوردار است.

  حکمروایی به عنوان رویکردی که در مقابله با مفهوم حکومت شکل گرفته است و در این رویکرد تلاش می شود تا با اصولی همچون مشارکت پذیری، شفافیت، عدالت محوری، مسئولیت پذیری، پاسخگویی، قانون مداری، توافق جمعی و کارایی زمینه را برای افزایش عملکرد مدیریت شهری، فراهم نماید. هدف پژوهش تحلیل جایگاه رویکرد حکمروایی خوب در عملکرد مدیریت شهری بابل بوده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی که روش گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه برای شهروندان و متخصصین شهری به منظور آگاهی از نظرات آن ها استفاده گردید. روش تحلیل با استفاده از آزمون های آماری توصیفی (میانگین، واریانس و انحراف معیار) و آمار استنباطی (آزمون هایT تک نمونه ای و Friedman) بهره گرفته شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که شاخص های حکمروایی در عملکرد مدیریت شهری بابل در سطح نامطلوبی قرار دارد و الگوی حکروایی خوب در عملکرد مدیریت شهری شکل نگرفته است. بر اساس نتایج حاصل از مدل SWOTبرای افزایش عملکرد مدیریت شهری در چارچوب رویکرد حکمروایی خوب در شهر بابل، استراتژی رقابتی به منظور توسعه نهادسازی محلی و مردمی به منظور تقویت و ارتقاء عملکرد مدیریت شهری در اولویت قرا گرفته است.

امروزه ضرورت بکارگیری تکنولوژی در تمامی سازمانها به امری مهم تبدیل شده است، خصوصاً روابط عمومی ها که در راستای ماموریت خود در امر اطلاع رسانی بیشتر و بهتر اهمیت بکارگیری تکنولوژی های جدید مانند شبکه های اجتماعی مجازی را بیش از پیش درک نموده اند، این امر ضرورت توجه و بکارگیری قابلیتهای کانالهای ارتباطی جدید را نشان می دهد. با توجه به این موارد، هدف از این تحقیق، بررسی تاثیر شبکه های اجتماعی در دنیای روابط عمومی است. روش تحقیق توصیفی پیمایشی و از نوع کاربردی است. داده های تحقیق با استفاده از پرسشنامه بسته محقق ساخته، که از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار بوده است، جمع آوری شد. نمونه ای شامل 196 نفر از مراجعه کنندگان به واحد روابط عمومی شهرداری بابل که به صورت تصادفی ساده انتخاب شده بودند، به پرسشنامه ها پاسخ دادند. داده ها بعد از بررسی و کد گذاری با استفاده از نرم افزار اس.پی.اس.اس20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در ادامه با استفاده از آزمونهای نرمالیته، همبستگی و رگرسیون خطی نتایج تحقیق نشان داد که؛ به ترتیب، بکارگیری شبکه های اجتماعی مجازی (تلگرام) در روابط عمومی بر توسعه خدمات اطلاع رسانی، توسعه دسترسی به منابع خبری دسته اول، انگاره سازی مثبت و کارایی و راندمان روابط عمومی الکترونیک در شهرداری بابل تاثیر دارد.

در شهرهای ساری و بابل که از کانونی ترین شهرهای انقلابی مازندران به شمار می روند، نقش دبیران و دانش آموزان در بروز و ظهور، الهام بخشی و پیشتازی تحولات انقلابی، برجسته و شایان توجه است. این گروه ها در این دو شهر در موقعیت گروه مرجع، پیشگام و تحریک و تهییج کننده سایر اقشار قرار گرفتند و نقشی محوری بازی کردند. بر این اساس مطالعه پیشینه فکری، بسترهای زمینه ای و شبکه ارتباطی شکل گرفته در میان گروه های دبیر و دانش آموز در فرایند انقلاب اسلامی حائز اهمیت بسیار است. پرسش این است که چگونه پیام های انقلابی در میان گروه های فرهنگی و دانش آموز پذیرش شد و در مراحل و مقاطع بعدی اشاعه و گسترش یافت. اشاعه پیام های انقلابی از چه روش هایی صورت گرفت و چگونه توده انقلابی را با خود همراه کرد. بر مبنای نظریه پخش هاگر استراند این فرضیه تأیید می شود که بستری که در دهه ۱۳۴۰ ش در ذهن و افکار جامعه فرهنگی و دانش آموز ایجاد شد، ناحیه مناسبی را جهت پذیرش پیام های انقلابی فراهم آورد و در دهه 1350 ش با گسترش یافتن پیام های انقلابی، موتور محرکه ای برای گسترش تحرکات انقلابی و اشاعه آن به صورت گلوله برفی و سپس یک بهمن عظیم شد و جمعیت های انقلابی را با خود همراه کرد. در این پژوهش از روش گردآوری داده ها به شکل کتابخانه ای و اسنادی و همچنین مصاحبه با کوشندگان انقلابی، بهره برده ایم و با صورت بندی روند گسترش نیروی انقلابی دبیران و دانش آموزان برمبنای نظریه پخش، به بازنمایی نقش اساسی این گروه ها در فرایند انقلابی پرداختیم.

سیستم حمل ونقل روستا شهری و راه روستایی نقش مهمی در پیش گیری از محرومیت اجتماعی، اقتصادی و انزوای مناطق دورافتاده و روستایی برعهده دارد و در همه جوامع پیش نیاز پیشرفت و توسعه می باشد. بنابراین، قابلیت دسترسی به حمل ونقل عمومی روستایی به عنوان یکی از مؤلفه های مهم توسعه می تواند آثار مختلفی بر توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق روستایی داشته باشد. در این مقاله، نقش شبکه راه های ارتباطی و سیستم حمل ونقل عمومی روستا شهری بر توسعه اقتصادی، اجتماعی نواحی روستایی مطالعه می شود. نوع پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش انجام تحقیق، توصیفی تحلیلی می باشد. داده های موردنیاز از طریق پرسش نامه گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش ساکنان روستاهای جلگه ای جنگلی و روستاهای کوهستانی جنگلی دهستان سجادرود و فیروزجاه شهرستان بابل می باشند. در این پژوهش از روش نمونه گیری طبقه ای نسبی با حجم نمونه ی 1028 خانوار (روش کوکران) استفاده شده و برای تحلیل متغیرها، متناسب با نوع داده ها، از آزمون من ویتنی و مدل معادلات ساختاری استفاده شده است. با توجه به یافته های تحقیق، توسعه اقتصادی روستاهای دهستان فیروزجاه بیشتر از عناصر تبیین کننده زیرساختی و کیفی شبکه راه ها و سیستم حمل ونقل عمومی (85 درصد) و توسعه اجتماعی آنها از عناصر تبیین کننده مرتبط با وضعیت خدماتی و ایمنی (30 درصد) تأثیر پذیرفته است. در مقابل روستاهای موردمطالعه دهستان سجادرود در بعد توسعه اجتماعی بیشتر از عناصر زیرساختی و کیفی (45 درصد) و از نظر توسعه اقتصادی بیشتر از عناصر خدماتی و ایمنی شبکه راه و سیستم حمل ونقل عمومی (61 درصد) تأثیر پذیرفته است. گسترش شبکه راه و حمل ونقل عمومی به عنوان پیش نیاز و زیربنای توسعه در باروری استعدادهای بالقوه جوامع نقشی اساسی دارد و پیوند ناگسستنی با توسعه اجتماعی و اقتصادی دارد و سبب تضعیف انزواگرایی و اقتصاد بسته روستاها و تقویت حس تعلق به جامعه بزرگ تر می شود.

مقدمه: جوّ سازمانی مجموعه ویژگی هایی است که یک سازمان را توصیف می کند و آن را از دیگر سازمان ها متمایز می سازد، تقریباً در طول زمان پایدار است و رفتار افراد در سازمان را تحت تأثیر قرار می دهد. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی جوّ سازمانی کتابخانه های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی بابل بود. روش کار: این مطالعه به صورت پیمایش توصیفی- تحلیلی و مقطعی درسال 1390 انجام گرفت و جامعه آماری مورد مطالعه شامل کلیه کارکنان کتابخانه های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی بابل بود که به صورت رسمی، قراردای و تبدیل وضعیت در حال خدمت بوده اند (25 نفر). برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استاندارد توصیف جوّ سازمانی ( OCDQ-RS ) که توسط لیل ساسمن و سام دیپ طراحی شده است، استفاده گردید. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی، T- test و آنالیز واریانس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد، از حداکثر نمره جوّ سازمانی یعنی 160، میانگین جوّ سازمانی کتابخانه های مورد بررسی برابر با 04 . 112 بوده است. بین وضعیت جوّ سازمانی کتابخانه های مورد بررسی (دانشکده ای، بیمارستانی و مرکزی) تفاوت معناداری وجود نداشت . اما بین نگرش کارکنان زن و مرد نسبت به جوّ سازمانی حاکم بر کتابخانه ها، تفاوت معناداری وجود داشت (سطح معناداری 012 . 0). همچنین از بین شاخص های هشت گانه جوّ سازمانی، بیشترین میانگین نمرات به ترتیب به شاخص های مزاحمت یا بازدارنگی (52 . 16)، صمیمیت (32 . 16) و روحیه گروهی (20 . 16) تعلق داشته است و کمترین میانگین نمره نیز به شاخص فاصله گیری با میانگین 24 . 11 مربوط می گردد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، تلاش مدیریت کتابخانه ها و مسئولین سازمان برای بهبود جوّ سازمانی کتابخانه ها مهم به نظر می رسد و از سویی ارائه راهکارهای مدیریتی برای بالا بردن علاقمندی و نفوذ در کارکنان برای ایجاد خلاقیت و انگیزه های شغلی در آن ها لازم و ضروری است.

تُعدُّ الرموز بجمیع أنواعها، من أهمّ العناصر الفاعله والمکوِّنه للبنیه الفنیّه والجمالیه للقصیده العربیه المعاصره، فإذا أمعنّا النظر نری قد تنوّعت تفسیراتها وتعمّقت جذورها أکثر فأکثر؛ حیث ألقت بضلالها الدلالیه الثقیله علی لغه القصیده الحدیثه وأصبحت توظیفها سمه مشترکه لدی الغالبیه العُظمی من الشعراء المعاصرین فأسرفوا فی استخدامها للتعبیر عن تجاربهم ومشاعرهم الخاصه بطرق مختلفه. من هذا المنطلق، تمیزت أشعار محمود درویش فی دواوینه الأخیره بتوظیف الرموز المکانیه المتعدده ولاسیما المدنیه منها، بشکل مکثّف عمیق موح، حیث ارتفعت قیمه قصائده إلی مستویات إبداعیه مبتکره متطوّره تتوازی مع أعظم الأشعار العالمیه فی القرن العشرین. هذا المقال یروم البحث عن تلک الرموز المدنیه المنعکسه فی شعر محمود درویش ، متناولاً کیفیّه توظیفها وجمالیاتها الإیحائیه من خلال التعمّق فی المفردات والإشارات المعنونه بالرمز. وأمّا منهجنا فی الدراسه، فهو المنهج الاستقرائی والتوصیفی- التحلیلی القائم علی دراسه النصّ واستخراج رموزه المدنیه الهامّه المتناثره فی زوایا دواوینه، معتمدین علی طبیعه النصّ من حیث تکوینه الخاصّ وإمکاناته الفنیّه والجمالیه.

جهت شماتیک نمودن سطح آسیب پذیری ناشی از سیلاب در شهر بابل، از مدل تحلیل سلسله مراتبی با متغیرهای نوع کاربری اراضی، میزان فرسودگی بافت، فاصله از شبکه ارتباطی، فاصله از رودخانه، ارتفاع رواناب، شیب، تراکم آبراهه و ارتفاع بهره گرفته شد. اولویت بندی و تعیین روابط بین این متغیرها با آسیب پذیری، از طریق روش AHP انجام گرفت و بر اساس نظرات کارشناسی، ماتریسی به ابعاد 7×7 جهت تعیین وزن معیار متغیرها برای تهیه نقشه آسیب پذیری ایجاد شد. وزن های معیار برای عامل های نوع کاربری اراضی و میزان فرسودگی بافت 35/0، فاصله از شبکه ارتباطی 24/0، فاصله از رودخانه 16/0، ارتفاع رواناب 10/0، شیب 07/0، تراکم آبراهه 044/0 و برای متغیر ارتفاع 03/0 محاسبه شده است؛ بنابراین، نوع کاربری اراضی و میزان فرسودگی بافت بیش ترین و ارتفاع کم ترین وزن را در تهیه نقشه آسیب پذیری دارند. پس از محاسبه وزن نسبی و با استفاده از معادله بدست آمده از ضرایب متغیرها، نقشه آسیب پذیری سیلاب شهر بابل با استفاده از فرمت های تحلیلی در محیط ArcMap در پنج طبقه آسیب پذیری خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد تهیه گردید. طبقه آسیب پذیری خیلی زیاد، منطبق بر پهنه های بافت قدیمی شهر و بخش هایی از آن است که بیش ترین تراکم ساختمان های مسکونی و شبکه معابر یا به عبارتی سطوح نفوذناپذیر را دارند. پهنه های آسیب پذیری خیلی زیاد بیش تر در مرکز شهر و حریم رودخانه قابل مشاهده می باشد. این در حالی است که گسترش اراضی باغی و کشاورزی و کاهش تراکم سطوح نفوذناپذیر (کاربری مسکونی و معابر) سبب کاهش آسیب پذیری سیلاب در بخش های حاشیه ای شهر شده تا جایی که طبقه آسیب پذیری خیلی کم منطبق بر همین بخش ها بوده است. در مجموع قرار گرفتن 38 درصد از مساحت شهر بابل در رده های آسیب پذیری زیاد و خیلی زیاد، نشان از آسیب پذیری نسبتاً بالای این شهر در برابر بروز سیلاب دارد.