اثرات گسترش فیزیکی بر تاب آوری زیست محیطی، مطالعه موردی: شهر بابل (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

یکی از موضوعات مهم قرن 21 توجه به گسترش فیزیکی شهر است که اگر بدون برنامه باشد همواره مشکلات متنوعی ازجمله مشکل زیست محیطی را به همراه دارد که نتیجه آن ایجاد مسائلی جبران ناپذیر برای منابع طبیعی خواهد بود. در این تحقیق محدوده بررسی، شهر بابل است که در تماس مستقیم با طبیعت و زمین های کشاورزی قرار دارد. روش تحقیق کمی است و در راستای رسیدن به اهداف، با روش توصیفی و تحلیلی صورت می پذیرد. نتایج به دست آمده از آمار جمعیتی نشان می دهد جمعیت شهری بابل و امیرکلا از سال 1335 تا 1395، 7/75 برابر شده و به 280695 نفر در سال 1395 رسیده است. نتایج رشد مساحت شهر نشان می دهد مساحت ساخته شده شهری از 226.44 هکتار سال 1336 به 2861.82 هکتار سال 1397 رسیده، یعنی 12/63 برابر شده که نشان می دهد رشد شهر از رشد جمعیت پیشی گرفته است. نتایج حاصل از مدل هلدرن در مورد شهر بابل نشان می دهد که در فاصله سال های 1336 تا 1365 حدود 66 درصد رشد فیزیکی شهر مربوط به رشد جمعیت و 34 درصد رشد شهر مربوط به پراکنش افقی شهر بوده است. ولی اطلاعات به دست آمده مربوط به سال های 1365 تا 1397 نشان از رشد فیزیکی منفی شهر بعد از سال 1365 است که نشان دهنده افزایش تاب آوری زیست محیطی شهر در دهه های اخیر است. نتایج بررسی الگوی سیمای سرزمین نشان دهنده گسترش هسته اصلی شهر و ادغام لکه ها با لکه های اطراف و هسته اصلی شهر و در برگرفته شدن آن هاست. بررسی لکه های حاشیه ای و تراکم آن ها نشان می دهد در طی این سال ها رشد یافته اند و به هسته اصلی شهر پیوستند.