توسعه اقتصادی اجتماعی

شناخت اثرات اقتصادی و اجتماعی حاکم بر روابط و مناسبات بین شهر و مناطق پیراشهری، دارای اهمیت نظری و کاربردی است. تحولات مناطق پیراشهری وابسته به مجموعه عوامل و نیروهای درونی و بیرونی است که به نوعی همه آنها از تعامل و ارتباط عرصههای سکونتگاههای مناطق پیراشهری و شهر با یکدیگر ناشی میشود. مقاله حاضر نیز با هدف شناخت تأثیرات اقتصادی و اجتماعی شهر زابل بر منطقه پیراشهری بنجار انجام شده است. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق، پیمایشی است. دادههای مورد نیاز تحقیق به روش اسنادی- میدانی (پرسشنامه و مشاهده) گردآوری شده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS و مدل Fuzzy Mamdani استفاده شده است. نتایج آزمون رگرسیون چندگانه به روش گام به گام نشان داد که تأثیرات شهر زابل بر توسعه اقتصادی و اجتماعی منطقه پیراشهری بنجار دارای رابطه معناداری در سطح 05/0=P است. همچنین نتایج آزمون کای اسکویر با توجه به سطح معناداری به دست آمده ۰۰۰/۰، نشان از ارتباط معنادار و مثبت بین این دو متغیر (تأثیر اقتصادی و اجتماعی شهر مرکزی (زابل) و منطقه پیراشهری (بنجار) است. نتایج خروجی سیستم استنتاج فازی در نرم افزار متلب با استفاده از مدل فازی ممدانی نشان داد که بعد اقتصادی و اجتماعی به ترتیب با مقدار نافازی نهایی (65/0) و (60/0) در سطح متوسط قرار دارند.

شناسایی نقاط ضعف، قوت، فرصت ها و تهدیدهای نظام فعلی مدیریت روستایی، و اصلاح نظام مدیریت روستایی، شرایط را جهت توسعه روستاها، از نظر ابعاد اجتماعی – فرهنگی و اقتصادی فراهم می کند. هدف پژوهش بررسی نظام مدیریت روستایی و توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی روستایی در ناحیه مرکزی گیلان است. در راستای دستیابی به هدف پژوهش، اطلاع از وضعیت و سطح توسعه یافتگی شهرستان های مورد مطالعه در ابعاد پنجگانه با بهره گیری از روش تحقیق توصیفی تحلیلی و با استفاده از ابزار مشاهده مستقیم در بازدید از اقدامات دهیاری ها در ابعاد مختلف توسعه استفاده شد و سپس از طریق ابزار مصاحبه با متخصصان، مدیران و دست اندرکاران مدیریت روستایی و توزیع پرسشنامه، جمع آوری نظرات آنان انجام گرفته است در این پژوهش نتایج حاصل از عوامل مؤثر بر توسعه روستایی از دیدگاه مدیران و کارشناسان در امور روستا توسط پرسشنامه مورد ارزیابی قرار گرفته است. داده ها و اطلاعات توسط نرم افزار SPSS در دو سطح توصیفی و استنباطی ارائه شد. نتایج پژوهش نشان داد که در بعد اقتصادی، گویه های «برآورد و تنظیم بودجه سالانه دهیاری»، «صدور پروانه کسب»، «تأثیر بهبود مدیریت نوین بر توسعه اقتصادی روستا»، «انواع بیمه های روستایی» و «تهیه طرح ها و پیشنهادات اصلاحی» در بخش اقتصادی با کسب بیشترین امتیازات، نسبت به سایر گویه ها از اهمیت بالایی برخوردارند و تأثیرگذاری بیشتری دارند. همچنین در بعد اجتماعی فرهنگی نیز گویه های «همکاری با سازمان ثبت احوال»، «شناخت کمبودهای اجتماعی و ارائه طرح»، «معرفی خانواده های بی سرپرست به بهزیستی»، «فراهم کردن امکانات فرهنگی، آموزشی و تهیه طرح» با کسب بیشترین امتیازات، نسبت به سایر گویه ها تأثیرگذاری بیشتری دارند.

سیستم حمل ونقل روستا شهری و راه روستایی نقش مهمی در پیش گیری از محرومیت اجتماعی، اقتصادی و انزوای مناطق دورافتاده و روستایی برعهده دارد و در همه جوامع پیش نیاز پیشرفت و توسعه می باشد. بنابراین، قابلیت دسترسی به حمل ونقل عمومی روستایی به عنوان یکی از مؤلفه های مهم توسعه می تواند آثار مختلفی بر توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق روستایی داشته باشد. در این مقاله، نقش شبکه راه های ارتباطی و سیستم حمل ونقل عمومی روستا شهری بر توسعه اقتصادی، اجتماعی نواحی روستایی مطالعه می شود. نوع پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش انجام تحقیق، توصیفی تحلیلی می باشد. داده های موردنیاز از طریق پرسش نامه گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش ساکنان روستاهای جلگه ای جنگلی و روستاهای کوهستانی جنگلی دهستان سجادرود و فیروزجاه شهرستان بابل می باشند. در این پژوهش از روش نمونه گیری طبقه ای نسبی با حجم نمونه ی 1028 خانوار (روش کوکران) استفاده شده و برای تحلیل متغیرها، متناسب با نوع داده ها، از آزمون من ویتنی و مدل معادلات ساختاری استفاده شده است. با توجه به یافته های تحقیق، توسعه اقتصادی روستاهای دهستان فیروزجاه بیشتر از عناصر تبیین کننده زیرساختی و کیفی شبکه راه ها و سیستم حمل ونقل عمومی (85 درصد) و توسعه اجتماعی آنها از عناصر تبیین کننده مرتبط با وضعیت خدماتی و ایمنی (30 درصد) تأثیر پذیرفته است. در مقابل روستاهای موردمطالعه دهستان سجادرود در بعد توسعه اجتماعی بیشتر از عناصر زیرساختی و کیفی (45 درصد) و از نظر توسعه اقتصادی بیشتر از عناصر خدماتی و ایمنی شبکه راه و سیستم حمل ونقل عمومی (61 درصد) تأثیر پذیرفته است. گسترش شبکه راه و حمل ونقل عمومی به عنوان پیش نیاز و زیربنای توسعه در باروری استعدادهای بالقوه جوامع نقشی اساسی دارد و پیوند ناگسستنی با توسعه اجتماعی و اقتصادی دارد و سبب تضعیف انزواگرایی و اقتصاد بسته روستاها و تقویت حس تعلق به جامعه بزرگ تر می شود.

کنفرانس توسعه پایدار ملل متحد موسوم به " اجلاس ریو+ 20" که در بهار سال جاری در سطح سران و با حضور قابل توجه نمایندگان دولت ها، سازما ن های بین المللی و جوامع مدنی در شهر ریودوژانیرو (برزیل) برگزار شد، نقطه عطف دیگری در فعالیت های سازمان ملل متحد در زمینه های اقتصادی-اجتماعی و زیست محیطی و نیز تحولات در روابط بین المللی محسوب می گردد. در این کنفرانس، چگونگی اجرای "اعلامیه ریو" و "دستور کار 21" مصوب کنفرانس محیط زیست و توسعه ملل متحد موسوم به "اجلاس سران زمین" یا "اجلاس ریو" طی بیست سال گذشته، میزان تحقق "اهداف توسعه هزاره" مصوب اجلاس هزاره سران در دوازده سال پیش و همچنین سایر نشست های مهم منطقه ای و بین المللی بررسی و راه هایی برای مذاکره و همکاری جامعه جهانی به منظور رویارویی با چالش های مشترک در دهه های آینده ترسیم گردید. در رابطه با میزان موفقیت کنفرانس نظرات گوناگونی ابراز می شود. اما آنچه مهم است به طور کلی مذاکره، آن هم با این وسعت و سطح، مثبت ارزیابی می گردد و علاوه بر آن توافقات به عمل آمده در زمینه حفاظت از انواع اکوسیستم ها و روی آوری به اقتصاد سبز یک تحول مهم در همکاری های زیست محیطی بین المللی در چارچوب توسعه پایدار به حساب می آید. وضعیت جدید ایجاب می نماید کلیه دولت ها طبق اصل "مسئولیت های مشترک اما متفاوت"، همکاری های خود در زمینه بسیج منابع مالی، انتقال فناوری، آموزش و مبادله دانش و تجربیات را گسترش داده و همزمان با تعیین "اهداف توسعه پایدار" برای دوران پس از 2015 (1394)، رویکرد جدی تری برای تحقق توسعه پایدار در جهان اتخاذ نمایند.