مطالب مرتبط با کلیدواژه

ترجمه


۴۲۱.

ترجمه اسلوب مبالغه معدول از اسم فاعل در نهج البلاغه بر اساس نظریه تغییرات صوری کتفورد (نمونه مورد پژوهش ترجمه جعفر شهیدی و محمدمهدی فولادوند)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۱۳۱
اسلوب مبالغه به عنوان یکی از پربسامدترین اسلوب های نحوی با نهفته های معنایی فراوان، همواره مورد توجه مترجمان بوده است. بررسی ترجمه این اسلوب در نهج البلاغه که کتابی آمیخته با عباراتی فصیح و بلیغ است، اهمیت بسزایی دارد. علاوه بر این، نظریه کتفورد به عنوان نظریه ای دقیق و موشکافانه در ترجمه، می تواند معیار و مقیاس مطلوبی برای واکاوی معنایی ترجمه های نهج البلاغه در اسلوب مبالغه باشد. این اسلوب در ساختارهای صرفی، نحوی و بلاغی کاربرد دارد، اما از آنجا که یکی ازکاربردی ترین ساختار این اسلوب، وزن های معدول از اسم فاعل هستند، این پژوهش کوشیده است با روش توصیفی- تحلیلی، این وزن ها را استخراج و بر این نظریه تطبیق دهد تا میزان این مطابقت یا عدم مطابقت در بازتاب معنای مبالغه در کلام عربی با ترجمه آن در دو ترجمه جعفر شهیدی و محمدمهدی فولادوند -به عنوان دو ترجمه که از نظر ادبی جایگاهی ویژه دارند- مشخص شود. پس از بررسی های انجام شده، مشاهده شد که در ترجمه وزن های خاصی که معدول از اسم فاعل بوده و به عنوان نمونه، واکاوی شده اند، مترجمان نتوانسته اند بر مبنای این نظریه، معنای مبالغه را در کلام عرب به دقت منعکس کنند. البته در برخی موارد با کمک ترکیب های تأکیدساز و استفاده از قیود تأکیدی، سعی شده است تا اندازه ای این مبالغه بیان شود، اما در کل، بازتاب معنای مبالغه در این وزن ها به نوعی ابتر باقی مانده است.
۴۲۲.

کاوشی در تعادل سبک شناختی ترجمه ی عبدالرحمان جامی از تائیه ابن فارض(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۴۴ تعداد دانلود : ۱۳۰
در میان ترجمه انواع متون، ترجمه شعر به سبب ویژگی های زیبایی شناسانه خود که همسو با معنا و مفهوم آن است، امری دشوار و نیازمند دقت نظر ویژه است؛ زیرا شعر جنبه های متعددی از معنا را به مخاطب القا می دهد که به راحتی قابل انتقال به زبان دیگر نیست. علاوه بر این، با توجه به اینکه ایجاد تعادل در تمام سطوح متن مقصد برای ارائه متنی برابر و همتا با متن مبدأ امری ناممکن است و در موارد بسیاری سبب نارسایی در معنا و مفهوم عبارات می شود، بازآفزینی ادبی، رویکردی است که انتظار می رود در ترجمه منظوم یک شعر مورد توجه قرار گیرد. بنابراین، بررسی اشتراکات و تفاوت های اثر منظوم جامی از تائیه ابن فارض در زمینه های معنایی، صوری و زیبایی شناسی و نحوه انتقال معانی ابیات عربی به زبان فارسی به صورت منظوم هدفی است که این پژوهش تلاش دارد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بیان آن بپردازد. با توجه به اشتراکات بارز شعر جامی با تائیه ابن فارض در سطح واژگانی، آوایی و بلاغی اثر جامی را یک ترجمه وفادار به متن مبدأ می دانیم که شاعر در این ترجمه خود به دنبال آفرینش ادبی برای القای اثری مستقل ادبی به زبان فارسی نبوده است. در واقع ملزم بودن او بر سرودن شعری در حرف روی مشترک قافیه، می تواند عامل این امر باشد؛ به عبارتی  تکرار حرف تاء، مترجم را بر آن داشته تا در بسیاری از ابیات عین واژه عربی قافیه را در متن فارسی تکرار کند که این امر سبب ابهام معنا در ابیات بسیاری شده که نشان از وفاداری مترجم به متن مبدأ است.
۴۲۳.

تحلیل نقش صورت بندی های زبانی و حوزه های فرهنگی در ترجمه ی ترکیب های استعاری (از منظر زبان شناسی شناختی)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۱۳۳
توجه به محدودیت های زمینه ای، فرهنگی و شناختی در ترجمه به عنوان یک فرآیند چند بُعدی از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ بنابراین، تحلیل صورت بندی های زبانی از این منظر، تأثیر بسزایی در ارتقای کیفیت ترجمه خواهد داشت. از آنجایی که ساختارهای شناختی از طریق صورت بندی مقوله های مفهومی، محتوای مفهومی مورد نظر را تعیین می کنند؛ از این رو، بررسی این استعاره ها به عنوان یکی از پرکاربردترین صورت بندی های زبانی که نقش بسزایی در القای مفاهیم و اندیشه های هر زبان دارند، بسیار ضروری است. پژوهش حاضر بر آن است تا با روش تحلیلی– مقابله ای ضمن بررسی نمونه هایی از استعاره های مفهومی در زبان فارسی، عربی و انگلیسی، بار معنایی هر یک از این استعاره ها و نحوه ترجمه برابر یا نابرابر آن را مورد بحث قرار دهد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که استعاره های مفهومی در زبان های مذکور، فرهنگ بنیاد و مطابق با تجربه های زیسته گویشوران آن زبان ها شکل گرفته و تأثیر قابل توجهی در مفهوم سازی ها داشته است. بنابراین، ترجمه ای هم که برای انتقال معنای صورت بندی ها در نظر گرفته می شود باید ترجمه ای نابرابر و مطابق با فرهنگ و تجربه زیسته گویشوران زبان مقصد باشد. به طورکلی، می توان گفت اهتمام به مقوله های شناختی در ترجمه و مفهوم سازی پیام براساس مبانی فکری و فرهنگی دو زبان مبدأ و مقصد، موجب درک درستی از جهان های معنایی در دو زبان و به تبع آن ارائه ترجمه ای مناسب می شود. بر این اساس، مترجم بی آنکه خود را ملزم به تعادل در ترجمه کند باید با توجه به نظام دانایی، معرفتی، فرهنگ و جهان بینی زبان مقصد به انتقال مفاهیم بپردازد.
۴۲۴.

تحلیل و مقایسه معادل یابی عناصر فرهنگی رمان «روی ماه خداوند را ببوس» در دو ترجمه عربی با تکیه بر رویکرد «ایویر»(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۸۹ تعداد دانلود : ۱۱۷
رمان «روی ماه خداوند را ببوس» از آثار داستانی موفق سال های اخیر ادبیات فارسی است که با اقبال خواننده ایرانی و مترجمان زبان های دیگر مواجه شده است. این رمان به سبب ورود به موقعیت های اجتماعی و فرهنگی متنوع در ساحت مدرن و شهری ایران، حاوی مؤلفه های فرهنگی فراوانی است که مترجمان را با چالش هایی روبه رو می کند. گذر از این مقوله ها نیاز به تعامل و آشنایی دقیق با فرهنگ معاصر ایران دارد. این اثر در سال 2014 دو بار به زبان عربی ترجمه شد. «ایویر» هفت راهکار برای ترجمه عناصر فرهنگی ارائه داده است که شامل وام گیری، تعریف، ترجمه تحت اللفظی، جایگزینی، واژه سازی و حذف و اضافه کردن می شود. در این پژوهش عملکرد دو مترجم رمان روی ماه خداوند را ببوس در انتقال عناصر فرهنگی با تکیه بر رویکردهای «ایویر» مورد بررسی قرار گرفته است. با تحلیل و مقایسه دو ترجمه، مشخص می شود بیشترین روش مورد استفاده راهکار جایگزینی است که گاه با تعریف و اضافه همراه می شود.
۴۲۵.

بررسی و نقد "الدُّرَرُ الکامِنه فی أعیان المائه الثامنه" نخستین فرهنگنامه تاریخی اسلامی سده ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فرهنگنامه تاریخی الدّررالکامنه ابن حجر ترجمه شام مصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۹۳
فرهنگنامه های تاریخی، یکی از اشکال گوناگون نگارش منابع تاریخی اسلامی همانند:تواریخ عمومی ، محلّی ، فتوح ،کتب انساب و . . . می باشد .نویسندگان این گونه آثار ، ذیل تراجم اعیان و بزرگان مندرج در کتابهای های خود ، شرح حال ایشان را البته به ترتیب الفبایی ثبت کرده اند . نخستین کسی که فرهنگنامه تاریخی چند سده ای نوشت ، ابن خلِّکان ، مورّخ شامی است. ابن حجر عسقلانی حدود دو قرن بعد به تقلید از او نخستین فرهنگنامه تاریخی ، البته درقالب "یک سده" را تالیف کرد . این پژوهش با رویکردی روایی – انتقادی و با استناد به منابع عمدتا دست اول و نیز باروش مطالعه کتابخانه ای به بررسی و نقد این اثر تاریخی در زمینه هایی چون :چرایی و یا انگیزه مولّف از نوشتن اثر خود ، منابع مورد استفاده ، روش  و شیوه تدوین ، اهمیت و. . . می پردازد. . یافته های پژوهش حاکی است که مولّف به منظور حفظ خاطره ، یاد و نکوداشت ، اعیان قرن هشتم خصوصا اساتید و شیوخ خود و نیز بزرگان عمدتا مصر و شام به تالیف این اثر دست زده است. او به این منظور از منابع مکتوب گذشتگان ، همچنین منابع شفاهی معاصران خود بهره برده است.اهمیت کتاب در این است که اطلاعات سودمندی در باره مشاهیر عرصه های گوناگون این عصر خصوصا بزرگان شام و مصر ارائه می دهد،که در جایی دیگر یافت نمی شود. این پژوهش که اوّلین نوشته در نوع خود به شمار می رود،  قصد دارد ضمن استفاده از مطالعات و تحقیفات ، به کنکاشی در این منبع تاریخی  بپردازد.
۴۲۶.

خوانش ترجمه های صحیفه سجّادیه در پرتو نظریه تعادل زیبایی شناختی ولفگانگ آیزر

کلیدواژه‌ها: صحیفه سجادیه ترجمه دعا آیزر تعادل زیبایی شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹ تعداد دانلود : ۱۱۳
اصطلاح تعادل زیبایی شناختی ('Aesthetic Equivalence) به معنای ایجاد تعادل منطقی در ترجمه متن مبدأ و مقصد است که یکی از مفاهیم اساسی در مطالعات ترجمه به شمار می رود. ولفگانگ آیزر (Wolfgang Iser) متفکر و زبان شناس آلمانی از برجسته ترین نظریه پردازان در زمینه تعادل زیبایی شناختی می باشد. او معتقد است که عدم به کارگیری تعادل در ترجمه باعث واکنش های دریافتی گوناگون مخاطبان از متن شده و خواننده از درک نکات زیبایی شناختی متن ترجمه و متن اصلی باز می ماند. هدف تعادل زیبایی شناختی برقراری تعادل میان دو متن ادبی است به نحوی که درجه تفسیرپذیری دو متن یکسان باشد. صحیفه سجّادیه از مهمّ ترین ادعیه شیعه به شمار می رود که امام سجّاد (ع) مناجات ها و نیایش های خود را در آن آورده است. در این میان، دعای چهل و هفتم در موضوع روز عرفه از اهمیّت و جایگاه ویژه ای برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف شناخت تعادل زیبایی شناختی متن اصلی و متن ترجمه و میزان توجه مترجمان به این مقوله چهار فراز از ترجمه آقایان الهی قمشه ای، موسوی گرمارودی، انصاریان و آیتی از دعای چهل و هفتم را به صورت هدفمند انتخاب نموده و با استفاده از روش تحلیل محتوا و با رویکرد انتقادی عملکرد مترجمان را مورد سنجش قرار داده است. تحلیلی که از ترجمه چهار فراز منتخب صورت گرفت نشان داد که مفاهیمی همچون تفسیرپذیری متن ترجمه، استعاره و پویایی معنا، از سوی هر چهار مترجم مورد توجّه بوده است. مفهوم تفسیرپذیری متن، در ترجمه های الهی قمشه ای و انصاریان همراه با رویکرد تصریح سازی است و در ترجمه های آنها بیش از متن اصلی خلأهای موجود در متن مبدأ پر شده است. در مقابل استعارات در ترجمه های آیتی و گرمارودی از پویایی بیشتری برخوردار است.
۴۲۷.

ترجمه متون ادبی: بررسی رابطه متقابل زبان و فرهنگ عامّه در حوزه آموزش ترجمه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ادبیات فارسی فرهنگ عامه تفاوت های فرهنگی ترجمه مهارت های ترجمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۳ تعداد دانلود : ۱۴۴
پژوهش حاضر با هدف بررسی و معرّفی راهکارهای مؤثر برای بالا بردن سطح مهارت های ترجمه ادبی دانشجویان رشته زبان و ادبیّات آلمانی در ایران انجام می شود. بخش اوّل این مقاله به تبیین مفهوم فرهنگ، به ویژه فرهنگ عامّه و تأثیر ژرف آن بر ادبیّات و اهمّیّت پرداختن به تفاوت های فرهنگی در حوزه آموزش ترجمه می پردازد. بخش دوم شیوه های گوناگونی را بررسی می کند که می توانند در بهبود کیفیت ترجمه و بازتاب بافت فرهنگی متن های ادبی مؤثر واقع شوند. از نتایج خلاصه شده در بخش نظری در ارائه طرح پژوهشی برای ترجمه متن های ادبی از زبان فارسی به آلمانی استفاده خواهد شد. طرح پژوهشی از نوع برگزاری آزمون با گروه کنترل و آزمایش است و در یک جلسه نود دقیقه ای انجام می شود. پس از اجرای آزمون، ترجمه ها، تحلیل و نتایج معرّفی می شوند. دستاورد این پژوهش معرّفی شیوه های کارآمد برای ارتقای مهارت های ترجمه ادبی و بالا بردن سطح دانش دانشجویان ایرانی درباره اهمّیّت تفاوت های فرهنگی حین ترجمه متون ادبی از زبان فارسی به آلمانی است.
۴۲۸.

انتقال معانی حرف جر «باء» به حرف اضافه «به»، مطالعه موردی: سوره آل عمران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن زبان ترجمه حروف جر/ اضافه معانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۸۷
تحلیل معانی و ترجمه حرف جر «باء» در سوره آل عمران دو اصل بنیادی را درباره زبان ها مشخص ساخت: نخست اینکه، ترجمه می کنیم، اما زبان های مبدأ و مقصد را کاملاً درک نمی کنیم (اصل ارتباطی) و دوم اینکه، زبان ها در فرایند ترجمه با یکدیگر برخورد می کنند (اصل زبانی). به دو اصل ارتباطی و زبانی باید یک اصل سوم، یعنی ترجمه های ناهمگون، را افزود. برای مثال، زبان فارسی در برابر 16 معنای حرف جر «باء»، مگر تفدیه (و در این پژوهش، هشت معنای جدید بر آن 16 مورد افزوده شد)، 26 معنا را در حرف اضافه «به» تدارک دیده است، بنابراین ضرورت دارد که مترجمان قرآن (از جمله مترجمان مورد استناد در این پژوهش، یعنی آیتی، صفوی، مجتبوی و مکارم) در وهله اول با زبان فارسی و در وهله دوم با زبان عربی آشنا باشند. بدون تردید، شناخت زبان مادری به معنای شناخت بالقوه زبان های دیگر است. نتایج پژوهش نشان داد که ترجمه درون زبانی حروف جر سوره آل عمران به اندازه ترجمه بین زبانی آنها اهمیت دارد، زیرا این حروف با قرار گرفتن در بافت ویژه قرآن، مستعد خلق معانی متنوع و عامل مؤثر در پدید آمدن ترجمه های ناهمگون هستند. این نکته در کنار هم سطح نبودن دانش زبانی و فرازبانی مترجمان باعث شده تا ترجمه های قرآن با کیفیت های متفاوت عرضه شوند. روش پژوهش حاضر توصیفی تحلیلی و نیز آماری تحلیلی است. انجام این پژوهش ضرورت دارد، زیرا معانی حروف جر/ اضافه تأثیر قابل ملاحظه ای بر کیفیت ترجمه های عربی به فارسی و به عکس دارند.
۴۲۹.

بازآرایی های زبانی در ترجمه رمان النوم فی حقل الکرز اثر ازهر جرجیس بر اساس الگوی هم ترازی فرهنگی مالون(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ترجمه نقش زبان نظام های زبانی الگوی بازآرایی جوزف مالون رمان النوم فی حقل الکرز أزهر جرجیس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۱۳۴
بحث بازآرایی زبانی یکی از مسائل مهم در حیطه مطالعات ترجمه به خصوص ترجمه مفاهیم زبانی است. بحث حاضر نمودی از آرایش تازه و چینش دوباره واژگان و ساخت های پیچیده زبانی در کنار یکدیگر برای درک بهتر مفهوم اصلی آن ها و راهکاری برای پر کردن خلاءهای موجود در دانش مخاطبان زبان مقصد به جهت تفاوت های سبکی و روایی است که برای نخستین بار توسط جوزف مالون ارائه شده است. در اصل بازآرایی تقطیع ساخت های پیچیده زبانی که شالوده ای از مسائل زبانی همچون هنجارهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی است، از طریق فرایندهای چهارگانه تطابق، متناوب سازی، سازگاری و باز مجموعه سازی صورت می پذیرد. در مقاله حاضر رویکرد بازآرایی با فرایندهای زبانی ویژه در ترجمه رمان النوم فی حقل الکرز (2019) به روش توصیفی- تحلیلی مورد ارزیابی قرار گرفته شده است. چراکه شاکله رمان متناسب با هنجارهای فرهنگی و مسائل سیاسی و اجتماعی شخصیت های رمان در کنار اسطوره ها و مباحث تاریخی شکل یافته است؛ و توجه به چنین بافتاری شایستگی و قابلیت سنجش به وسیله رویکرد بازآرایی را دارد. ترجمه رمان حاضر به قلم محمد حزبایی زاده – مترجم و روزنامه نگار خوزستانی- با عنوان «خواب در باغ گیلاس» (1400) و به زبان فارسی نوشته شده است. در این اثر مترجم به وجوه برجسته زبانی و اصطلاحات خاص فرهنگی رمان مزبور توجه داشته است. حزبایی زاده در ترجمه یادشده ضرب المثل ها و قصه های عامیانه کوچه و بازاری موجود در محتوای رمان را متناسب با وجوه زبانی و فرهنگی فارسی بازسازی کرده و به زبان فارسی انتقال داده است. با بررسی رویکرد حاضر در ترجمه رمان مزبور درمی یابیم که تطبیق هر یک از فرایندهای زبانی در نمونه های رمان حاضر، نمودهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی در ضمن عملکرد شخصیت ها و هنجارهای کلامی آن ها به وضوح بازتاب یافته است. 
۴۳۰.

بررسی ترجمه الهام دارچینیان از رمان «من او را دوست داشتم» نوشته ی آنا گاوالدا بر اساس نظریه وینه و داربلنه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: وینه و داربلنه ترجمه من او را دوست داشتم آناگاولدا الهام دارچینیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲ تعداد دانلود : ۱۷۷
وینه و داربلنه در سال ۱۹۸۵ روشی اصولی برای تحلیل، بررسی و نقد ترجمه را در اثری با عنوان سبک شناسی تطبیقی فرانسه و انگلیسی: روش ترجمه ، تبیین و تشریح میکنند. این دو پژوهشگر کانادایی هفت تکنیک مختلف را، که معمولا مترجمین به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه از آنها استفاده میکنند، ذیل دو دسته بندی کلی ترجمه مستقیم و ترجمه غیرمستقیم، تعریف میکنند. این شیوه نظام مند در طبقه بندی فنون ترجمه الگوی مناسبی است که برای نقد و بررسی ترجمه های مختلف به کار میرود. این مقاله نیز، با استفاده از همین الگو به تحلیل ترجمه ی رمان من او را دوست داشتم اثر آنا گاوالدا از الهام دارچینیان می پردازد. نگارندگان این تحلیل در صدد هستند چگونگی ترجمه این کتاب را تجزیه و تحلیل کنند و چرایی انتخاب های مترجم را مورد واکاوی قرار دهند تا مشخص شود "مترجم با چه رویکردی ترجمه حاضر را در دسترس مخاطبان قرارداده و علت پیروی از این گرایشات چیست؟ " یافته های این بررسی حاکی از آن است که الهام دارچینیان بیشتر به چهار شیوه ای که در حیطه ترجمه غیرمستقیم قرار میگیرند رجوع داشته و از میان آنها نیز تغییر بیان را با بالاترین بسامد مورد استفاده قرار داده است. بنابراین، به نظر میرسد دغدغه مترجم بیش از آنکه معطوف به حفظ سبک و سیاق نویسنده باشد، متوجه مخاطب فارسی زبان جهت ارائه ترجمه ای روان، قابل درک، و دلپذیر بوده است.
۴۳۱.

کارکردهای بلاغی ترجمه در شکل گیری ساختار تفسیر عرفانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بلاغت ترجمه تأویل تفسیر عرفانی کشف الاسرار و عده الابرار ابوالفضل رشیدالدین میبدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۹۳
کارکردهای بلاغی ترجمه در شکل گیری ساختار تفسیر عرفانی * ترجمه شیوه ها، انواع و کارکردهای متفاوتی دارد، از جمله این کارکردها زمینه سازی بیان تأویل آیات و احادیث و روایات است. در متون عرفانی بنای سخن بر آیات، احادیث، روایات و نقل قول های فراوانی قرار می گیرد. بنابراین نیاز به استناد عینی به اصل متن، عارف را وامی دارد تا متن عربی را در کنار ترجمه آن، در کلام خود بیاورد. بزرگان صوفیه، از جمله ابوالفضل رشید الدین میبدی در النوبه الثالثه کشف الاسرار و عده الابرار، ترجمه را به علاوه بر نیاز اساسی به استشهاد، در جهت بیان رسا و تأثیرگذار درک باطنی خود، از آیات و احادیث به کارگرفته اند. ظرافت، عمق و پیچیدگی و کارآیی این نوع ترجمه، نقش بنیادی و چشمگیری در شکل گیری ساختار زبانی و معنایی متن دارد این موضوع در این پژوهش، مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها  نشان می دهند در تفسیرعرفانی میبدی، ترجمه آیات، احادیث، روایات و نقل قول ها، هم درکنار اصل عربی و هم در غیاب اصل عربی، آمده اند. همچنین، بنا بر نیاز، هر دو شیوه ترجمه مستقیم و ترجمه آزاد، به کارگرفته شده است. چینش حساب شده ترجمه ها، در ساختار زبانی و معنایی متن، به گونه ای است که در همان چندین جمله آغازین ترجمه آیات و احادیث و روایات، چرخش از معنای ظاهری به سوی معنای تأویلی رخ می دهد و در ادامه با شرح و بسط معنای تأویلی، ساختار زبانی و معنایی متن شکل می گیرد. چنین است که نویسنده درون ترجمه ها و یا در پیوند با این ترجمه ها، زمینه بیان اندیشه اش را مهیّا می گرداند. همچنین این شیوه ترجمه در هماهنگ کردن مضمون متن عربی و اندیشه نویسنده، یکپارچه سازی ساختار معنایی متن، افزایش عمق و ابعاد معنا، نقش زیربنایی به عهده دارد. در مجموع این کارکردهای بلاغی ترجمه عارفِ مفّسرِ مترجم هستند که، را به هدف نهایی، بیان مستند، روشن، زیبا و تأثیرگذار تأویلات و اندیشه های عارفانه اش می رسانند.
۴۳۲.

ترجمه تطبیقی ضرب المثل های انگلیسی به فارسی از لحاظ زبان شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ترجمه ضرب المثل ها فارسی انگلیسی معادل یابی زبان مبدا و مقصد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۳۲
ترجمه تطبیقی ضرب المثل های انگلیسی به زبان فارسی، مترجمان ایرانی را در مقایسه زبان مبدا (SL) با زبان مقصد (TL) با مسایلی از قبیل کاربردهای لغوی، سبک ادبی، فرهنگ و ساختار یا معنی مواجه می سازد. در این مورد، عوامل اصلی در ترجمه و برابریابی در دو زبان مبدا و مقصد در سه حوزه زبان شناسی از قبیل شکل(form)، محتوا(content) و موقعیت(context) در دو زبان های مبدا و مقصد قرار می گیرند. مقاله حاضر با ارایه طرح سه نسخه ای در صدد یافتن راه حلی کاربردی برای ترجمه ضرب المثل های انگلیسی به فارسی با حداقل افت از لحظ ساختاری، معنایی و مفهومی است. 
۴۳۳.

تأثیر شاهنامه فردوسی در آلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شاهنامه مستشرقان آلمان ترجمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵ تعداد دانلود : ۱۳۸
آلمانی ها از قرن هفدهم با ادبیات فارسی آشنا شدند. نخستین هیأت سیاسی- اقتصادی در اواخر قرن شانزدهم از هولشتاین آلمان به دربار صفوی اعزام شد. در میان این هیأت، مترجمی به نام آدام اولئاریوس حضور داشت که در سفرنامه خود نامی از فردوسی نیاورده است. در همین قرن مدرسه ای به نام «ألسنه شرقی» در فرانسه شکل گرفت.در این مدرسه چهار زبان عربی، عبری، ترکی و فارسی تدریس می شد. علاقه مندان زبان فارسی در این مدرسه آن را آموختند. شخصیت های نامور آلمانی مانند اشتیگلیش ، کنتس آیدا هان هان و هاینریش هاینه تحت تأثیر «شاهنامه» آثار جدیدی پدید آوردند. مردم آلمان توسط همین آثار با ایران و «شاهنامه» فردوسی آشنا شدند.
۴۳۴.

بررسی چند ترجمه سوره ناس به زبان آلمانی بر اساس نظریه یوجین نایدا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن مترجم ترجمه زبان آلمانی نقد نظریه یوجین نایدا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴ تعداد دانلود : ۱۰۳
در طول تاریخ کتب وحی توسط اشخاص مختلف با انگیزه های متفاوت ترجمه شده است. قرآن مهم ترین منبع کتبی برای شناخت دین اسلام است که از طرف خدا به حضرت محمد(ص) وحی شده است. به دلیل گسترش دین اسلام و وجود بیش از چهار میلیون مسلمان آلمانی زبان، نیاز به ترجمه قرآن در تمام زمان ها احساس می شود. از این رو مقاله پیش رو به نقد و بررسی سه ترجمه برجسته قرآن به زبان آلمانی توسط فریدریش روکرت ، عادل تئودور خوری و رودی پارت بر اساس تئوری یوجین نایدا و با تمرکز بر سوره ناس پرداخته است. در ضمن این مقاله به انگیزه این مترجمان و سبک و شیوه ترجمه آن ها، امانت داری در ساختار لغوی و نحوی زبان عربی و زیبایی کلام در برگردان این کتاب آسمانی می پردازد. هم چنین می توان با مشخص کردن نقاط قوت و ضعف این ترجمه ها از اشتباهات آتی در ترجمه قرآن اجتناب کرد.
۴۳۵.

رویکرد تطبیقی زبان شناسی در مطالعات ترجمه نیمه دوم قرن بیستم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ترجمه تعادل زبان شناسی ساختاری معنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۹۴
زبان شناسی تطبیقی یا زبان شناسی هم سنجشی یکی از شاخه های عمده در زبان شناسی تاریخی است که به هم سنجی زبان ها به منظور اکتشاف و استخراج نزدیکی ها و خویشاوندی های آن ها در طول تاریخ می پردازد. در قرن بیستم تئوری های ترجمه از تأثیرات فرهنگ مدرن و نیز زبان شناسی بی نصیب نمانده است. از این رو این مقاله به بررسی نظام مند تئوری های ترجمه و تأثیر زبان شناسی بر ترجمه به ویژه در اواخر قرن نوزده و اوایل قرن بیست می پردازد. چراکه در این برهه زمانی، نظریات ترجمه تأثیرات زیادی از زبان شناسی و نظریه پردازان آن گرفته است. مفاهیم کلیدی در این مقاله، معنا، تعادل، و تبدیل در ترجمه و برتری زبان شناسی ساختاری و زایشی و نیز تأکید بر برخی زبان شناسان برجسته می باشد. همچنین این مقاله نشان می دهد که چطور رویکرد ترجمه با تلاش افرادی مانند نایدا ، که نظریه اش را از مدل گشتاری- زایشی چامسکی گرفته بود، به سمت علمی شدن پیش می رود. در پایان نیز خاطرنشان می سازد که چگونه زبان شناسی با تئوری های ترجمه ادغام و مطالعات ترجمه در دنیای مدرن مطرح شده است. 
۴۳۶.

ترجمه های منظوم قرآن مجید به زبان اردو(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: قرآن ترجمه زبان اردو ترجمه منظوم بررسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵ تعداد دانلود : ۱۳۳
یکی از راههای پیشرفت علمی و فرهنگی هر ملتی انتقال دانشها و معارف بشری از راه ترجمه علمی است. همواره مللی که به نحو شایسته این گونه عمل کرده اند شاهد فرهنگ و دانش تخصصی والا و ارزشمندی بوده اند. تاریخ تمدن ملتهای بزرگ جهان چون ایران، یونان، چین و هند گویای این واقعیت است. حتی درباره بهره گیری کشورهای اروپایی از فرهنگ و تمدن مشرق زمین، نقش ترجمه بسیار چشمگیر است. قرآن یکی از معروف ترین کتابهای جهانی با عمق و محتوای بسیار والا همواره مورد استفاده ملل مختلف به ویژه مسلمانان سراسر جهان بوده است و هنوز هم هیچ ملتی از مسلمانان و حتی برخی کشورهای غیر اسلامی خود را بی نیاز از آن نمی دانند. بنابراین، ترجمه آن از گذشته های دور به زبان فارسی و دیگر زبانها شروع شده است و روز به روز نیز بر تعداد ترجمه ها و تحقیقات پیرامون آن افزوده می شود. از این رو کتابهای فراوانی در زمینه علوم قرآنی و ترجمه آن به زبانهای گوناگون وجود دارد. حتی برخی از مترجمان زبانهای دیگر، به ویژه اردو زبانان که بیشترین تعداد ترجمه های قرآن را در زبان خود دارند از ترجمه منظوم قرآن دست برنداشته اند و از گذشته های دور ترجمه های مختلف کامل یا جزئی از قرآن به دست داده اند که مقاله حاضر به معرفی تعدادی از آنها می پردازد.
۴۳۷.

چالش های فراوری و ترجمه قرآن در عصر جهانی شدن(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قرآن ترجمه چالش جهانی شدن فرهنگ آسیب پژوهش پیامدها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶
این روزها دغدغه و اضطراب جهانی شدن، مشغله ذهنی بسیاری از متفکران عرصه سیاست، اقتصاد و غیره را تشکیل می دهد و همه به نوعی از دید خود به این مقوله پرداخته  و آن را رد یا قبوا می کنند و آنچه در این مقوله به فراموشی سپرده شده و یا حداقل کمتر توجه شده است، توجه به نقش ترجمه های قرآن کریم و جایگاه آن در این زمینه است. این پژوهش می کوشد تا ضمن اراده معنای مورد نظر از مغهوم جهانی شدن، اصول، ویژگی ها، نتایج و پیامدهای آن، ساز و کارهای تحقق طرح جهانی سازی فرهنگ قرآن و آسیب های جهانی شدن دین را بررسی کند و سپس چالش های فرهنگ قرآنی در عصر جهانی شدن را بیان کند. این مقاله «قرآن» و «جهانی شدن» را ملازم هم دانسته و بیان می کند قرآن کریم وحی نامه الهی است که برای هدایت نظری و علمی انسان در همه عصرهای آمده است.
۴۳۸.

تأثیرپذیری ترجمه های معاصر فارسی قرآن از مبانی ترجمه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مبانی خاص ترجمه تأویل یکسانی و هماهنگی تکرار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶ تعداد دانلود : ۱۰۷
"ترجمه" آسان ترین راه برای دستیابی به فهم آیات قرآن است. در اهمیت ترجمه قرآن همین بس که گفته اند ترجمه خلاصه تفسیر و از تفسیر مشکل تر است. ضرورت این امر ارزشمند بدیهی و بی نیاز از استدلال است و اصولاً کسی که می خواهد ترجمه کند باید مبانی خاص ترجمه را بداند. مراد از مبانی خاص آن دسته از اصول و نظریاتی است که مترجم باید تکلیف خود را در باب ترجمه به طور خاص تعیین کند و مبنای خود را منقح سازد. با دقت در این مقوله می توان دریافت که مبانی ترجمه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، از آن جهت که بر مباحث دیگر مقدم بوده است. در این مقاله سعی شده است ابتدا به اهمیت و ضرورت ترجمه، بیان معانی و مقاصد قرآن پرداخته شده و سپس به مبانی خاص ترجمه از جمله حقیقت ترجمه، نقش تأویل در ترجمه، یکسانی و هماهنگی در ترجمه و توجه به تکرار در ترجمه اشاره شده و به بررسی این مبانی پرداخته شده است.
۴۳۹.

بافت موقعیت و نقش آن در ترجمه قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ترجمه آیات قرآن بافت زبان مبدأ زبان مقصد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۰۰
آیات قرآن از لحظات آغازین نزولشان، مشتاقان وحی را هدایت گر و رهنمون بودند. مردم هم عصر پیامبر(ص) در دریافت معنی آیات قرآن مشکل چندانی نداشتند، اما پس از گسترش اسلام و رسیدن قرآن به دست مسلمانانی که با زبان عربی و فرهنگ و فضای عصر نزول آیات که فرهنگ و موقعیت آن زمان جزیره العرب بود بیگانه بودند، ضرورت ترجمه قرآن به زبان مورد نیاز آنان مطرح شد. برای ترجمه قرآن به زبان های دیگر علاوه بر احاطه بر زبان عربی آگاهی از فرهنگ و فضای نزول آیات نیز لازم بود، زیرا محتوای آیات، با حوادث، وقایع و نیازمندی های گوناگون ارتباط کامل دارد و همه شرایط حاکم بر نزول وحی در تکوین آن تأثیر داشته است. در خصوص قرینه بافت موقعیت این سؤالات مطرح می شود که چرا در فهم و ترجمه آیات قرآن باید به قرینه بافت توجه کرد؟ توجه به این قرینه چه نقشی در دستیابی به ترجمه مطلوب از آیات قرآن دارد؟ در پژوهش حاضر که به روش کتابخانه ای تدوین شده است، قرینه بافت موقعیت و نقش آن در ترجمه قرآن بررسی، و ضرورت توجه مترجم به بافت موقعیت در ترجمه قرآن تبیین شده است.
۴۴۰.

مطالعه تطبیقی کاربرد استراتژی های ترجمه نیومارک در ترجمه قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پیتر نیومارک ترجمه ساختار قرآنی ویژگی های گفتمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶ تعداد دانلود : ۱۱۶
قرآن در مقام نخست و بسیار فراتر از عالی ترین آثار کلاسیک عربی است. یک شاهکار ادبی از حس بی نظیر. اگرچه طی قرون اخیر سیر صعودی ترجمه قرآن کریم به زبان انگلیسی از جهات کمی و کیفی را شاهد بوده ایم ، اما از آنجائی که ترجمه ها صرفاً به نثر بوده و  نیز با محدودیت های خاص آن زبان طبعاً قادر به انعکاس جنبه هنری ادبی و شکوه فصاحت و بلاغت خاص قرآن مجیدی که بین شعر و نثر واقع شده نگردیده اند. ترجمه قرآن کریم همواره موضوع چالش برانگیزی از ابتدای پیدایش آن تا کنون بوده است. مطالعه حاضر به مقایسه سه ترجمه موجود از سه سوره قرآن(اخلاص، ناس، فلق) با ترجمه محمد علی حبیب شاکر ، عبدالله یوسف علی و پیکتال به منظور بررسی استراتژی های ترجمه بر اساس طبقه بندی پیتر نیومارک (1981) پرداخته است تا بیش ترین استراتژی یا استراتژی های بکاررفته در امر ترجمه و موفق ترین آن ها در انتقال معنا و مفهوم صحیح و درست کلام مقدس الهی مشخص گردد.