بومی سازی

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی چگونگی اخذ علوم انسانی بومی در نزد متفکران ایرانی با توجه به آبشخور فکری آنان بوده است. روش: روش پژوهش حاضر تحلیل محتوای کیفی بود و همچنین این پژوهش به لحاظ متغیر غایت، بنیادین نظری و  از حیث ماهیت، اکتشافی-توصیفی بوده است. یافته ها: برخی از سنّتهای فکریِ علوم انسانی از جمله سنّت فوکویی، پدیدارشناسی، فرانکفورتی، هگلی و پوپری دروازه ای برای بومی کردن علوم انسانی در ایران بوده است و برخی از این سنّتهای فکری(پدیدارشناسی و فوکویی) به عنوان ردّیه ای برای علوم انسانی جدید، و اخذ علومِ بومی بوده است. همچنین یافته ها بیانگر آن است که نقطه آغازین علوم انسانی بومی آنجاست که نظریه پردازان ایرانی متوجه انتقادهای سنّت آبشخوری اشان، به سایر رویکردهای علوم انسانی بوده اند و این انتقادها را نوعی تردید و خلأهای موجود در علوم انسانی دانسته اند و دانش بومی را برای علاج و بهبود این خلأها و انتقادها مفهوم پردازی کرده اند. نتیجه گیری: امروزه علوم انسانی به حدی در سطح انضمامی و انتزاعی غلبه پیدا کرده است که حتی اگر متفکران ایرانی درصدد تحقق علوم بومی(نه علوم انسانی بومی) بوده اند، راهی جز گلاویز شدن و نقد علوم انسانی نداشته اند. متفکران ایرانی در رویکردهای خود نشان داده اند که از مجرای علوم انسانی است که می توان علوم انسانی بومی را ایجاد کرد.

هدف: محققان در این مقاله به بررسی ضرورتها و چالشهای بومی سازی برنامه درسی علوم تربیتی در ایران پرداخته و نحله های مختلف آن را در حوزه علوم تربیتی بررسی کرده است. روش: در پژوهش حاضر از روشهای تحلیل مفهومی و قیاس نظری استفاده شده است. یافته ها: در این رویکرد با تفکیک مفاهیم مختلف در گفتمان علوم تربیتی بومی، چهار مورد از مهم ترین ضرورتهای بومی سازی برنامه درسی علوم تربیتی در ایران، شناسایی و مهم ترین چالشهای آن استخراج شد که عبارتند از: 1) تفابل فرهنگ اسلامی ایرانی با فرهنگ غربی، 2) فقدان دانش اسلامی پایه در اساتید علوم تربیتی، 3) نبود برنامه های درسی بومی برای علوم تربیتی، 4) عدم حمایت برخی روشنفکران ایرانی از بومی سازی علوم تربیتی و 5) حجم زیاد ترجمه ها به جای اقتباس در علوم تربیتی بومی. نتیجه گیری: نقد و بررسی ضرورتها و تحلیل جامعی از چالشهای بومی سازی علوم تربیتی نشان داد با دوری از هر گونه افراط و تفریط در دانش بومی و دانش جهانی می توان در مواجهه با فرصتها و چالشهای پیش رو، تصمیمات بهتر و مؤثرتری اتخاذ کرد وگامی در مسیر بومی سازی برنامه درسی علوم تربیتی در ایران برداشت.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی چیستی فلسفه تعلیم و تربیت بومی، شناسایی و اعتباربخشی شاخصهای بومی سازی این رشته در ایران و نیز بررسی وضعیت رساله های دکتری رشته فلسفه تعلیم و تربیت در دانشگاههای دولتی تهران طی سالهای 1396 و 1397 از منظر توجه به مسئله بومی سازی انجام شد. روش: در پژوهش حاضر، تمامی رساله های دکتری رشته فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاههای دولتی تهران طی سالهای 1396 و 1397 (16 رساله) از منظر توجه به مسئله بومی سازی، با روش توصیفی- تحلیلی ارزیابی شدند تا مشخص شود پژوهشهایی که در این حیطه صورت می گیرند تا چه میزان در راستای بومی سازی و پاسخ به نیازهای کشور می باشند. بدین منظور، ابتدا با روش نظریه بنیادی شاخصهای مدّ نظر(9 شاخص) شناسایی و سپس با روش دلفی، اعتبارسنجی شدند. در نهایت، رساله ها با توجه به شاخصهای مذکور تحلیل شدند. یافته ها: از بین تمام شاخصها، تنها پنج مورد به طور کامل رعایت شده اند که شامل بهره مندی از میراث علمی بشری در حد امکان، برآوردن نیازها، نظرورزی عالمانه، نوآورانه بودن و مستدل بودن می باشند. شاخص انتقادی بودن هم تا حد زیادی رعایت شده است. بعلاوه معلوم شد که در رساله های مذکور توجه چندانی به سه شاخص بهره مندی از میراث علمی ایرانی- اسلامی، بازسازی میراث علمی ایرانی- اسلامی و اصلاح منابع معرفتی نشده است. نتیجه گیری: از کل رساله های مورد بررسی، تنها 25/31 درصد رساله ها به طور کامل در راه بومی سازی این رشته گام برداشته اند و بقیه توجه چندانی به مسئله بومی سازی و رفع نیازهای بومی کشور نداشته اند. به علاوه، آنگونه که باید، مسئله بومی سازی در رشته فلسفه تعلیم و تربیت در قالب رساله های دکتری در دانشگاههای دولتی تهران مورد توجه قرار نگرفته است. این امر علاوه بر از بین بردن سرمایه های ارزشمند انسانی و مالی، مانع بزرگی برای دستیابی به هدف والای بومی سازی علوم تربیتی خواهد بود. به نظر می رسد رفع این مانع می تواند مسیر دستیابی به هدف بومی سازی علوم انسانی را هموارتر کند.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی نگرش دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی نسبت به مقوله تحول در علوم انسانی در ابعاد سه گانه نگرش شامل شناختی، عاطفی و رفتاری بوده است. روش: این تحقیق از نظر هدف یک تحقیق کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی- پیمایشی محسوب شده است. جامعه آماری این تحقیق دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم اقتصادی و اداری دانشگاه قم بود که با استفاده از فرمول کوکران ۱۷۶ نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شد. اعتبار ابزار اندازه گیری، پرسشنامه محقق ساخته بوده که اعتبار آن، بررسی و مورد تایید قرار گرفت. برای بررسی روایی محتوایی از شاخص CVR و برای روایی سازه از تحلیل عاملی تاییدی و نرم افزار PLS3 استفاده شد. همچنین پایایی ابزار اندازه گیری از روش هایی مانند آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی، متوسط واریانس استخراج شده و ... بررسی و مورد تایید قرار گرفت. آزمون فرضیات پژوهش، با استفاده از نرم افزارSPSS23 انجام شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که نگرش دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی دانشگاه قم نسبت به موضوع تحول در علوم انسانی مثبت بوده و به ترتیب بعد عاطفی، شناختی و رفتاری در رتبه های اول تا سوم قرار دارند. همچنین دانشجویان آقا نگرش بهتری نسبت به خانم ها در این زمینه دارند.

نظریه لارنس ونوتی یکی از نظریه های ارائه شده در زمینه ترجمه ای روان و برجسته است. او با مطرح کردن دوگانه بومی سازی و بیگانه سازی، نحوه حضور مترجم در متن را ارزیابی می کند. از نظر وی، راهبرد بومی سازی با هدف جلوگیری از ورود فرهنگ دیگری صورت می پذیرد و بیگانه سازی در جهت آشنایی مخاطب با ارزش ها و فرهنگ سایر ملل انجام می پذیرد. بررسی و تحلیل مؤلفه های فرهنگی در ترجمه عربی محمد علاءالدین منصور از رمان فارسی ثریاء در اغما اثر اسماعیل فصیح مبتنی بر نظریه نحوه حضور مترجم، مبنی بر راهبردهای آشنایی زدایی و غرابت زدایی ونوتی هدفی است که این پژوهش با به کارگیری روش توصیفی- تحلیلی آن را مورد توجه قرار داده است. نگارندگان در این مقاله ابتدا عناصر فرهنگی را استخراج کرده و سپس آن را با ترجمه عربی رمان حاضر مطابقت داده اند تا گرایش مخاطب بر دو راهبرد پیشنهادی ونوتی را مشخص سازند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که مترجم ارزش های فرهنگی متن مبدأ را حفظ کرده و با توجه به غلبه روش آشنایی زدایی بر روش غرابت زدایی در این ترجمه، متنی روان و همه فهم ارائه نشده است؛ زیرا اصطلاحات و تعابیر بدون دریافت بار فرهنگی موجود به صورت لفظ به لفظ یا با معادل نزدیک به متن مبدأ انتقال داده شده که در نهایت ناشی از عدم شناخت صحیح فرهنگ و متن مبدأ توسط مترجم است.

صحیفه سجادیه از  برجسته ترین و ارزشمندترین کتب دعایی است که آثار روحی و روانی و تربیتی بالایی بر خوانندگانش دارد. اهمیت و جایگاه این کتاب ارزشمند، لزوم توجه به ترجمه صحیح آن و نقد ترجمه های انجام شده را ایجاب می کند تا بهترین ترجمه ها شناسایی و به خوانندگان معرفی شود که بتوانند به راحتی مفاهیم والای آن را درک نمایند. از این رو در پژوهش حاضر، بررسی ترجمه این کتاب بر اساس روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر نظریه نیومارک، در دو مؤلفه انتقال و بومی سازی انجام شده است. نتایج پژوهش، نشان گر این است که آیتی و بلاغی، بیش ترین میزان انتقال و فیض الاسلام، کم ترین استفاده را از فرآیند انتقال داشته است. بیش ترین فرآیند بومی سازی در ترجمه بلاغی و کم ترین در ترجمه فیض الاسلام مشاهده می شود. مقایسه این دو بررسی هم نشان گر آن است که آیتی و بلاغی بیش ترین میزان انتقال و بومی سازی را به کار برده اند و فیض الاسلام کم ترین میزان انتقال و بومی سازی و از این جهت ترجمه فیض الاسلام، ترجمه ای شایسته است. انواع راهبردهای بومی سازی که مترجمان در ترجمه صحیفه سجادیه به کار بستند عبارتند از: 1. تبدیل تاء گرد به تاء مبسوط. 2. افزودن علامت جمع فارسی به واژه عربی. 3. استفاده از دیگر مشتقات واژه عربی. 4. جابجا کردن موصوف و صفت. 5. افزودن پسوند فارسی به واژه عربی. 6. تبدیل شکل جمع واژه به مفرد. 7. استفاده از شکل دیگر جمع واژه. 8. حذف نشانه های عربی از واژه. 9. تبدیل «تای گرد» به «ه » فارسی و 10. ساخت فعل ترکیبی فارسی با استفاده از ریشه فعل عربی.

هدف پژوهش حاضر بکارگیری رویکرد فراترکیب به منظور طراحی الگوی بومی توسعه محصول جدید می باشد. روش پژوهش با توجه به هدف آن، کاربردی- توسعه ای و از نظر ماهیت یک تحقیق اکتشافی و از حیث شیوه اجرا، کیفی، و به روش فراترکیب می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه منابع مرتبط با توسعه محصول جدید بومی طی سال های 2000 تا 2023 به تعداد 225 منبع می باشد. بدین منظور، با مرور سیستماتیک ادبیات موضوع، مقاله های نمایه شده در WOS، SCOPUS، Science Direct و Google Scholar گردآوری شد که تعداد 143 مقاله براساس چکیده انتخاب شدند؛ سپس 75 منبع براساس محتوا گزینش شد و در نهایت با بررسی اطلاعات نویسنده 67 منبع به عنوان منابع نهایی تحلیل و ترکیب یافته های منتخب آن انجام شد. منابع انتخاب شده با استفاده از نرم افزار maxqda 2020 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند که تعداد 104 کد اولیه حاصل شد. در نهایت یافته های حاصل از فراترکیب منجر به شناسایی 15 مقوله در بومی سازی تحقیقات توسعه محصول جدید گردید.

در این تحقیق، هدف اصلی ارائه مدل بومی سازی مدیریت استراتژیک پایداری در صنایع ایران با استفاده از ترکیب تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره بوده است. با توجه به اهمیت پایدار بودن عملکرد سازمان ها در دنیای رقابتی امروز، این تحقیق به تحلیل و ارزیابی وضعیت موجود صنایع ایران در زمینه مدیریت استراتژیک پایداری پرداخته است. داده های به دست آمده از مصاحبه ها و نظرسنجی ها نشان می دهد که عوامل مختلفی همچون تغییرات اقتصادی، فناوری، و تغییرات اجتماعی می توانند بر استراتژی های پایداری تاثیرگذار باشند. تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره به ویژه در انتخاب گزینه های استراتژیک و ارزیابی آن ها مورد استفاده قرار گرفته اند. نتایج نشان می دهد که بومی سازی این مدل ها برای صنایع ایران ضروری است و مدل پیشنهادی می تواند به صنایع کشور در جهت بهبود عملکرد و انطباق با نیازهای پایداری کمک شایانی کند. این تحقیق نشان دهنده اهمیت توجه به فرآیندهای تصمیم گیری استراتژیک در راستای دستیابی به توسعه پایدار در صنایع ایران است.

ناامنی، تهدیدات بالقوه و عدم احساس امنیت به نارضایتی و عدم اطمینان خاطر شهروندان، به ویژه گردشگران منجر می شود. بنابراین از طریق بهره گیری از ایزوهای استاندارد بین المللی امنیت و با بومی سازی آن می توان موجبات خدمات رسانی و ایجاد امنیت پایدار را فراهم کرد. هدف این مطالعه، بومی سازی استانداردهای امنیت و مطابقت آن با استانداردهای بین المللی امنیت در بوم گردی است. رویکرد این پژوهش ترکیبی (کیفی- کمی) بوده و از تکنیک های کاوش در اسناد، و مصاحبه (در قالب روش دلفی) برای گردآوری داده ها بهره گرفته شده است. هم چنین برای غربال و انتخاب آیتم های اصلی، از روش تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد «حفظ و تقویت امنیت و ایمنی» واجد بالاترین رتبه است. همچنین در بین متغیرهای مستقل سازه «خطرات بالقوه ایمنی و امنیتی در گردشگری» بیشترین اهمیت را دارد. یکی از یافته های دیگر این مطالعه این است که سازه «احساس امنیت» بیشترین تأثیرگذاری را بر سازه هدف (امنیت) دارد، بعبارت دیگر امنیت زمانی معنا دارد که گردشگر آن را احساس کند. در نهایت در مدل نهایی شبکه عصبی مشخص شد که سه سازه «قوانین درخصوص امنیت و ایمنی»، «خطرات بالقوه ایمنی و امنیتی در گردشگری» و «بوم گردی در محل و موقعیت استاندارد» بر سازه «هدف امنیت» تأثیرگذارند.

شکی نیست یکی از دلایل ترجمه قرآن کریم، نیازهای بشر به خصوص فارسی زبان به آگاهی از کلام خداوند بود. رشیدالدین میبدی در اثر ارزشمند «کشف الأسرار و عدهالأبرار» به این فن دست یافته و برای نخستین بار قرآن را در سه بخش، ترجمه، تفسیر و تأویل کرده است. بیشتر پژوهش های درباره این اثر به بررسی بخش سوم پرداخته اند؛ بنابراین پژوهش حاضر به بررسی بخش نخست این تفسیر خواهد پرداخت و ارزیابی کیفیت ترجمه آن که همواره اهمیت ویژه ای داشته، بررسی و تحلیل خواهد شد. گفتنی است باتوجه به وجود نگرش های گوناگون نسبت به ترجمه و تفاوت برداشت ها از مفهوم کیفیت، تفاوت در راهبردهای ارزیابی، امری اجتناب ناپذیر است. یکی از این راهبردها، بومی سازی و بیگانه سازی است که از راهبردهای کلان ترجمه و هدف از آن برجسته سازی متن مقصد یا متن مبدأ می باشد. در پژوهش حاضر کوشیدیم این ترجمه بر پایه کشف نمادهای راهبرد بومی سازی یا بیگانه سازی در ترجمه مزبور با روش توصیفی و تحلیلی استوار گردد. برآیند پژوهش نشان می دهد در میان نمادهای بومی سازی، بسط، گسترش، تصریح، هنجارگرایی و ترادف و در میان نمادهای بیگانه سازی، هنجارگریزی، رعایت نکردن اصل یکنواختی، وام گیری، معادل یابی ناهمگون اتصال ساختاری متن و ترجمه ناقص، بیشترین کاربرد را دارند. با کشف این نمادها روشن می شود نوعی تعادل میان آنها حکمفرماست و سمت و سوی ترجمه نیز به هیچ یک از راهبردها گرایش داده نشده است.