خطاهای شناختی

پژوهش حاضر با هدف بررسی خطاهای شناختی که به عنوان زیربنای احساس فرد برای رفتار می تواند بسیار تاثیرگذار باشد، انجام گرفت. هدف ما در این تحقیق، بررسی انواع خطاهای شناختی و زمینه های پیدایش آن است تا از مسیر شناخت آن ها، بتوانیم از بروز رفتارهای منفی برخاسته از افکار منفی جلوگیری کنیم. روش تحقیق در این پژوهش، روشی تحلیلی است که بر مبانی دینی مبتنی بر آیات و روایات و داده های روان شناسی و علوم تربیتی انجام گرفته است. یافته ها نشان میدهد که نگاه مثبت به رفتار و انگیزه های انسانی آن، در مواجهه با دیگران، مهم ترین عاملی است که ما را از خطاهای شناختی باز میدارد. این تحقیق نشان میدهد که خطاهای شناختی عمدتا برخاسته از حدس های غیرقطعی است و فردی که دارای خطای فکری است، همواره میخواهد رفتار دیگران را حدس بزند و بر اساس تحلیل نادرست آن ها را به اموری منفی متصف سازد،اما در باره خودش اعتقاد دارد که درست حدس میزند. آن چه ضرورت دارد اینست که فرآیند ذهن خوانی را بررسی کنیم و ببینیم دسترسی ما به افکار دیگران چگونه پدید میآید و چه دلیل و شاهدی میتوانیم پیدا کنیم که حدس ما با واقعیت منطبق است؟

اهداف این مطالعه، با هدف مقایسه خطاهای شناختی و نشخوارهای فکری، در بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی و فوبی اجتماعی انجام شد. مواد و روش   ها طرح پژوهش، تحقیق توصیفی پس رویدادی، از نوع مقطعی بود. شرکت کنندگان پژوهش، سی نفر بیمار مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی و سی نفر بیمار مبتلا به اختلال فوبی اجتماعی، در رده سنی پانزده تا پنجاه سال شهر زنجان بودند. این افراد، به صورت نمونه دردسترس و با استفاده از تشخیص روان پزشک و مصاحبه تشخیصی ساختاریافته ( SCID-I ) و (( SCID-II و براساس معیارهای ورود و خروج انتخاب شدند. برای اندازه گیری متغیرها، پرسش نامه خطاهای شناختی (( CET و پرسش نامه سبک پاسخ دهی نشخواری ( RRS ) به کار رفت. داده ها، با استفاده از نسخه هجدهم نرم افزار SPSS و ازطریق روش تحلیل واریانس چندمتغیره (( MANOVA تحلیل شد. یافته   ها نتایج نشان داد که بین مؤلفه های خطای شناختی بیماران دو گروه، تفاوت معنادار وجود دارد ( P ≤ 0/05). افزون براین، بین میانگین نمرات مؤلفه های نشخوار فکری در گروه ها، در سطح 05/0 تفاوت معنادار وجود ندارد. ن تیجه   گیری براساس یافته های پژوهش، خطاهای شناختی و نشخوارهای فکری، نقش مهمی در اختلال های وسواس فکری عملی و فوبی اجتماعی دارد که هر دو گروه، آن ها را تجربه می کنند؛ هرچند بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی، درمقایسه با بیماران مبتلا به اختلال فوبی اجتماعی، خطاهای شناختی بیشتری دارند. همچنین نتایج، نقش برابر نشخوارهای فکری را در آسیب شناسی این دو گروه تأیید می کند.

پژوهش حاضر در صدد است تا رفتار سرمایه گذاران حقیقی «بورس اوراق بهادار تهران» را از منظر بروز خطاهای رفتاری و ارتباط میان آن ها بررسی کند. برای این منظور صورت وضعیت سبد سرمایه گذاری آن ها طی دوره پنج ساله از سال 1391 تا 1395 بررسی و تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد که سرمایه گذاران حقیقی تصمیم های معاملاتی ضعیفی می گیرند؛ به طوری که سهام خریداری شده توسط آن ها عملکرد ضعیف تری از سهام فروخته شده دارد، به عبارت دیگر دچار خطای معاملاتی هستند؛ همچنین همراستا با اثر تمایلاتی، سرمایه گذاران نسبت به فروش سهامی که قیمت آن افزایش یافته و نگهداری سهامی که با افت قیمت مواجه شده است، تمایل دارند. درنهایت اینکه آن ها بازده گذشته سهم را به عنوان معرف بازدهی آینده در نظر می گیرند (سوگیری نماگری). در ادامه تجزیه و تحلیل خطاهای شناختی چندگانه به منظور بررسی اینکه آیا سرمایه گذاران با یک خطای شناختی، مستعد بروز سایر خطاهای شناختی نیز هستند، صورت پذیرفت. نتایج نشان می دهد که رفتار برخی از سرمایه گذاران نشان دهنده بیش از یک خطای شناختی است.

تأمین مالی جمعی، شکل نوینی از جمع آوری پول های خرد برای پروژه های است که از هزاران سال تاکنون انجام آن در جهان مرسوم بوده است. و بشر با این ظرفیت آشنا بوده و توانسته به طرق مختلف از سرمایه های خرد در اشکال مختلف استفاده نماید. تأمین مالی جمعی باهدف گردآوری منابع مالی، برای سرمایه گذاری بر روی انواع مختلفی از پروژه ها صورت می گیرد. در راستای مطالعات پیشین، در این پژوهش به شناسایی خطاهای شناختی مذاکرات کارآفرینانه با تمرکز بر پروژه های تأمین مالی جمعی، پرداخته شده است. برای صحه گذاری بر نتایج به دست آمده درگذشته، مصاحبه نیمه ساختاریافته با 15نفراز خبرگان تأمین مالی جمعی در شهر تهران، که در تأمین مالی فعالیت داشته اند، در مردادماه سال 1398 به مدت 2 ماه صورت گرفته است . روش نمونه گیری از نوع هدفمند قضاوتی و برای تحقق هدف از تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. طبق متون گذشته و مصاحبه های صورت گرفته خطاهای شناختی حاکم در مذاکرات کارآفرینانه در تأمین مالی جمعی شناسایی شدند که در دو دسته خطاهای شناختی ناشی از کارآفرین و سرمایه گذار و خطاهای شناختی ناشی از پروژه دسته بندی شدند. خطاهای ناشی از کارآفرین و سرمایه گذار عبارتنداز: خطای کلیشه ای، هاله ای و تشابه، فرافکنی و خطای جانب گرایی درون گروهی. خطای دوم مربوط به خطای ناشی از پروژه می باشد مانند خطای نوآوری گرایی، لنگر انداختن و سوگیری تأییدی که مورد شناسایی قرار گرفتند.

مقدمه :هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی، بخشایش درمانی بر تحریک پذیری و خطاهای شناختی دانش آموزان دختر مبتلابه بی نظمی خلق اخلالگر بود. روش: روش تحقیق نیمه آزمایشی، از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش ،کلیه دانش آموزان مبتلابه اختلال بی نظمی خلق اخلاگر،محدوده سنی 17-14 سال مدارس شهر بهارستان در سال1400 بودند. تعداد 35 نفر به روش نمونه گیری در دسترس و بر اساس ملاک های ورود به مطالعه انتخاب و به صورت تصادفی در گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابزار پژوهش،شامل مقیاس واکنش پذیری عاطفی استریگرزو همکاران ، پرسشنامه خطاهای شناختی کویین ، دوزس و اوجین وین بود. آزمودنی های گروه آزمایشی، 15 جلسه 60دقیقه ای تحت مداخله بخشایش درمانی پرز قرار گرفتند و گروه کنترل، هیچ مداخله ای دریافت نکردند . برای تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چند متغیره (MANCOVA)استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل در میزان تحریک پذیری نوجوان و تحریک پذیری آنها از نظر والدین و خطاهای شناختی و مولفه های آن شامل ذهن خوانی، تفکر همه یا هیچ، نتیجه گیری احساسی، برچسب زنی، تصفیه ذهنی، تعمیم دادن بیش از حد، شخصی سازی و عبارتهای بایددار کاهش معناداری (05/0(P< داشته اند. نتیجه گیری: بنا بر یافته های حاصل از پژوهش، بخشایش درمانی از طریق کاهش تحریک پذیری و خطاهای شناختی بر دانش آموزان دارای اختلال بی نظمی خلق اخلالگر تأثیرگذار بود.

کارگزاران دستگاه دیپلماسی عصر پهلوی از این واقعیت غافل مانده بودند که بدون شناخت تحولات بین المللی، به طور واکنشی از یک سو به سوی دیگر کشیده می شدند. موضوع مذکور، ناشی از ناآگاهی از این مسأله بود که بر نظام سیاست جهانی موازینی حاکم بود که بدون آشنایی با قواعد بین المللی و تحولات مربوط به آن، تصمیم گیری در سیاست خارجی با چالش های فراوانی مواجه می شد. درشهریور 1320 و کوتادی 28 مرداد سال 1332 با دو ائتلاف قدرت های بزرگ علیه ایران مواجه هستیم. مقاله حاضر، در قالب چارچوب نظری ساختار-کارگزار، در تلاش برای پاسخ به این سوال است که چه عاملی در شکل دهی ائتلاف قدرت های بزرگ علیه ایران نقش اساسی داشته و چگونه دستگاه دیپلماسی در هردو مقطع تاریخی، گرفتار ائتلاف قدرت های بزرگ شد؟ فرضیه اصلی پژوهش این است که خطاهای شناختی کارگزاران و کنش های غیرواقع بینانه نخبگان سیاسی و فقدان استراتژی در روابط خارجی موجب ناکامی دستگاه دیپلماسی و ائتلاف قدرت های بزرگ شد. نوآوری مقاله حاضر نسبت به دیگر نوشته ها، در تمرکز بر کنش های غیر واقع بینانه کارگزاران دستگاه دیپلماسی به عنوان عاملی برای واکنش قدرت های بزرگ است. یافته مقاله این است که کنش های غیر واقع بینانه کارگزاران دستگاه دیپلماسی، زمینه هم سویی قدرت های بزرگ در آن مقطع و در نهایت ائتلاف مصلحتی آنها علیه ایران را فراهم ساختند.

آموزش طراحی و معماری، مستلزم دو دیدگاه هم زمان توسط معلمان طراحی است؛ یکی اصلاح و پیشبرد طرح و دیگری اصلاح و پیشبرد «طراح» در زمانی محدود است. بر اساس دیدگاه دوم، در کارگاه های طراحی تأکید معلمان بعضاً بر آموزش «طراحی تفکرات» موجود به طرق مختلف می باشد؛ در حالیکه پرورش ذهنِ طراح، با «تفکر طراحانه» و شناخت راه ها و بی راهه های آن و تربیت مهارت او برای اندیشه ورزی (مقدم و در تعامل با دانش اندوزی)، در پیشبرد طراحان تازه کار تأثیری ماندگارتر خواهد شد. لذا در راه های تفکر طراحانه، ذهن طراح چگونه به تشخیص و تصمیم و در مسیر بی راهه های آن، چگونه به تصحیح اشتباهات در فرآیند تفکر طراحی دست می یابد؟؛ هدف این تحقیق ارائه الگوهایی جهت افزایش توانایی معلمان در فهم بهتر ماهیت طراحی معماری از طریق تفکر طراحانه، راه های آن و آشنایی با خطاهای شناختی یا بی راهه های تفکر در حین طراحی، به منظور دستیابی به مسیری با قابلیت هدایت و اصلاح مؤثرتر دانشجویان در فرایند طراحی و معماری است؛ به لحاظ روش شناختی، ماهیت این تحقیق کیفی و رویکرد آن اکتشافی است، گردآوری مبانی آموزش و تاثیرات آن بر تفکر طراحانه براساس مطالعات اسنادی- کتابخانه ای و تبیین آنها به روش توصیفی- تحلیلی خواهد بود؛ جهت ساماندهی داده ها، تفسیر مبانی مذکور و تطبیق آنها با راه ها و بی راهه های تفکر طراحانه از طریق تحلیل خطاهای شناختی، از راهبرد استدلال منطقی و استنتاجی بهره برده خواهد شد. در مقوله نتایج تحقیق، بخش اول تحقیق از یک سو به بیان چگونگی رابطه تعاملی میان دانشجو و معلم، به وسیله شناخت شرایط مناسب تفکر و همچنین چگونگی بهره گیری از استعدادهای فردی دانشجویان و از سوی دیگر معرفی وجوه، انواع و فرآیند راه های تفکر طراحانه را تدوین می نماید؛ در بخش دوم، بی راهه های تفکر تحت عنوان خطاهای شناختی معرفی و مصادیقی طراحانه از این خطاها، به طور موازی با بیان مبانی نظری ارائه می شوند. یافته های تحقیق حاکی از آن است که شناخت راه های تفکر طراحانه و به طور توامان آگاهی از بی راهه های آن، در مسیر دستیابی معلمان به مهارتی شایسته برای اصلاح معنادار طراح و طرح موثر واقع می شود؛ زیرا درک سازوکار این بی راهه ها، به اندازه فهم سازوکارهای مربوط به یافتن راه حل ها، حائز اهمیت است.

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه بر خطاهای شناختی، نشخوار فکری و اجتناب شناختی مبتلایان به اختلال اضطراب اجتماعی بود. روش: طرح پژوهش تک آزمودنی با خط پایه چندگانه (ABAB) و پیگیری یک ماهه بود. جامعه آماری افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی مراجعه کننده به کلینیک آروین در تهران، در سال 1400 بود که از این تعداد 3 نفر به شیوه نمونه گیری داوطلبانه دردسترس انتخاب شدند. تعداد 12 جلسه درمان فراتشخیصی یکپارچه روی آزمودنی ها اجرا شد. ابزار گردآوری داده ها مقیاس پاسخ های نشخواری نولن هوکسما و مارو، پرسشنامه اجتناب شناختی، پرسشنامه تحریف های شناختی، و پرسشنامه هراس اجتماعی بود. درمان مورد استفاده، پروتکل فراتشخیصی یکپارچه به مدت دوازده جلسه در دوماه، هفته ای یکساعت بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از فرمول درصد بهبودی، اندازه اثر کوهن و ترسیم دیداری استفاده شد. یافته ها: نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد درمان فراتشخیصی یکپارچه (UP) موجب بهبود متغیرهای پژوهشی شده است به گونه ای که درصد بهبودی کلی اضطراب اجتماعی در هر سه آزمودنی به ترتیب 57%، 59% و 48% بود و این میزان در پیگیری یک ماهه نیز ثابت ماند. نتیجه گیری: نتایج تجزیه و تحلیل داده ها حاکی از اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه در کاهش خطاهای شناختی، نشخوار فکری و اجتناب شناختی در آزمودنی ها می باشد. این درمان می تواند به عنوان آموزش برای توان بخشی و ارتقای کیفیت زندگی بیماران مبتلا به اضطراب اجتماعی به کار رود.

پژوهش حاضر با هدف پیش بینی امنیت روانی دانش آموزان مقطع دوم متوسطه بر اساس ترومای کودکی و خطاهای شناختی صورت گرفت. روش پژوهش توصیفی – همبستگی بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان مقطع دوم متوسطه شهر بهشهر در سال تحصیلی 1401-1400 بود. حجم نمونه 421 نفر بود که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه امنیت روانی (PSI) مازلو (1942)، پرسشنامه ترومای دوران کودکی (CTQ) برنستاین و همکاران (2003) و پرسشنامه خطاهای شناختی (CDQ) عبدالله زاده و سالار (1389) بود. نتایج آزمون رگرسیون به روش ورود همزمان نشان داد که از میان متغیرهای پژوهش سوء رفتار هیجانی (001/0=P)، سوء رفتار فیزیکی (001/0=P)، سوء رفتار جنسی (001/0=P)، غفلت جنسی (001/0=P) و خطاهای شناختی (001/0=P) پیش بینی کننده معنادار امنیت روانی هستند، ولی غفلت هیجانی پیش بینی کننده معناداری برای امنیت روانی دانش آموزان نبود (96/0=P). همچنین نتایج نشان داد که متغیرهای پیش بین قادر به پیش بینی 19/0 از واریانس متغیر امنیت روانی دانش آموزان مقطع دوم متوسطه بودند. نتیجه پژوهش حاضر نشان می دهد که توجه به ترومای کودکی و خطاهای شناختی توسط روان شناسان و مشاوران مدارس می تواند به تبیین امنیت روانی دانش آموزان کمک نماید.

مقدمه: این پژوهش با هدف واکاوی پدیدارشناختی پیامدهای خطاهای شناختی مدیران ورزشی با کاربست مدل سه شاخگی است. روش شناسی : تحقیق حاضر از جمله تحقیقات کیفی بود که به صورت میدانی اجرایی شد. روش کیفی مورد استفاده در تحقیق حاضر از نوع پدیدارشناسی بر پایه مدل سه شاخگی بود. مشارکت کنندگان در تحقیق حاضر شامل افرادی بودند که در محیط سازمان ورزشی؛ پدیده خطاهای شناختی مدیران را درک و این مسئله را تجربه کرده اند. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. به منظور تجزیه وتحلیل داده های کیفی، از تحلیل موضوعی استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان می دهد در شاخه ساختاری مفاهیم اصلی شامل قوانین و مقررات، جنبه های تصمیم گیری، سیستم های اقتصادی و سیستم های مدیریتی شناسایی شد. به صورتی که 21 پیامد ناشی از خطاهای شناختی مدیران در سازمان های ورزشی در شاخه ساختاری شناسایی شد. نتایج نشان می دهد در شاخه محتوایی مفاهیم اصلی شامل جنبه های انگیزشی، جنبه های رفتاری، جنبه های روانی و ضعف محتوایی شناسایی شد. به صورتی که 16 پیامد ناشی از خطاهای شناختی مدیران در سازمان های ورزشی در شاخه محتوایی شناسایی شد. نتایج نشان داد در شاخه زمینه ای مفاهیم اصلی شامل جنبه های محیطی، جنبه های فرهنگی و جنبه های ارزشی شناسایی شد. به صورتی که 12 پیامد ناشی از خطاهای شناختی مدیران در سازمان های ورزشی در شاخه زمینه ای شناسایی شد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج تحقیق حاضر پیشنهاد می شود تا با ایجاد حمایت های تصمیم گیری در جهت کاهش آثار خطاهای شناختی و همچنین وجود برنامه های عملیاتی در سازمان های ورزشی به منظور کنترل خطاهای شناختی شرایطی جهت بهبود کنترل خطاهای شناختی مدیران ورزشی را فراهم کرد.

همان گونه که اصل ازدواج و تشکیل خانواده برای جوانان ضرورت دارد، دقت در انتخاب همسر مناسب نیز امری ضروری و حیاتی است؛ با این وجود برخی افراد در انتخاب همسر، دچار خطاهای شناختی می شوند که بر فرایند همسرگزینی آن ها تأثیر می گذارد و منجر به یک انتخاب نامناسب می شود. خطای هاله ای، خطای تعصب، خطای نادیده انگاری حقایق، خطای ناروا مسئولیت دهی، خطای کامل گرایی، خطای مقایسه های کاذب، خطای خودفریبی، خطای پیش داوری و غرض ورزی ها، خطای خرافی، خطای زودباروی و خطای انتخاب یک فرد به نیت فراموش کردن یک فرد دیگر، از مهم ترین خطاهای شناختی در همسرگزینی است. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی کوشیده است به بررسی خطاهای شناختی در همسرگزینی که یکی از انواع خطاهای همسرگزینی است، بپردازد.