حافظ صاحب یار

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی محتوای کتاب مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی بر اساس مؤلفه های تربیت اخلاقی با رویکرد اجتماعی انجام شده است. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری آن شامل کل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی در سال تحصیلی 1399-1398 بود که با توجه به ماهیت موضوع نمونه گیری انجام نشده و همه جامعه آماری بررسی شده است. محتوای طرح از نظر پاسخگو (متن، تصویر و پرسش) بر مبنای دو شاخص باور و رفتار بررسی شد. برای این منظور چک لیستی بر اساس مؤلفه های مستخرج از مطالعه کوشی و همکاران (1397) طراحی، و بر اساس آن تحلیل محتوا صورت گرفت و فراوانی ها به دست آمدند. روایی محتوایی آن با استفاده از CVR، 89/0، و پایایی آن در بین کدگذارها به روش اسکات 75/0 به دست آمد که هر دو مورد تائید هستند. داده های حاصل با استفاده از شاخص های توصیفی در فرایند تحلیلی «آنتروپی شانون» موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که شاخص باور با (505/0=WJ) و شاخص رفتار با (495/0=WJ) به ترتیب دارای ضرایب اهمیت می باشند؛ از میان مؤلفه ها نیز، در بعد باور، گفتگو (098/0=WJ) و پرورش روحیه دگرخواهی (080/0=WJ) و در شاخص رفتار، مؤلفه های پرورش روحیه آزادی (103/0=WJ) و تعلق به هویت و حفظ آن (078/0=WJ) به ترتیب دارای ضرایب اهمیت بیشتر و کمتر در سیمای کتاب مطالعات اجتماعی می باشد. همچنین شاخص رفتار در هر سه کتاب مطالعات اجتماعی، فراوانی بیشتری نسبت به شاخص باور دارد، و هر دو شاخص در کتاب مطالعات اجتماعی به ترتیب در پایه های پنجم، چهارم و ششم فراوانی بیشتری دارد.

طی دهه های اخیر، با پیشرفت سریع فناوری موبایل، ظهور سایت های وب 2.0 و گسترش شبکه های اجتماعی و از طرف دیگر همه گیری کووید-19، نظام های آموزشی را به سمت آموزش مجازی و مدل های ترکیبی مثل یادگیری معکوس هدایت کرده اند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و طبقه بندی چالش های اجرایی یادگیری معکوس انجام شده است. روش پژوهش، کیفی و از نوع تحلیل محتوای استقرایی بوده و از مصاحبه نیمه ساختاریافته و  مرورنظام مندِ مقالات فارسی و انگلیسی مستخرج از بانک های اطلاعاتی داخلی(نور مگز، بانک اطلاعاتی نشریات ایران و پایگاه علمی جهاد دانشگاهی) و خارجی (SCOPUS, ProQuest, Wiley, PubMed, Springer, Elsevier, Google scholar) با استفاده از کلیدواژه های "یادگیری معکوس"، "آموزش معکوس "، "کلاس معکوس، "چالش" و "موانع" به همراه معادل انگلیسی آن ها در بازه زمانی 1401-1395 و 2022-2013 استفاده شد. نتیجه جست وجوی اولیه، در مجموع تعداد 1113 مقاله شد. پس از اعمال ملاک های ورود و خروج در مجموع 100 مقاله( 28 مقاله فارسی و 72 مقاله انگلیسی) برای تحلیل انتخاب شدند. نتایج نشان می دهند چالش های اجرایی یادگیری معکوس را می توان در 8 طبقه شناسایی کرد. چالش های مرتبط با: فرد یادگیرنده؛ معلم و مدرسه؛ محتو؛ آموزش؛ خانواده؛ مدیریتی و عملیاتی؛ اخلاقی و امنیتی؛ فنی و تکنولوژیکی. با توجه به علاقه معلمان و محققان به یادگیری معکوس و تأثیرات ناشی از ویروس کووید-19 ضروری بود شکاف ها و چالش های اجرایی یادگیری معکوس مورد بررسی، شناسایی و طبقه بندی گردد تا آگاهی و اطلاعات محققان و مربیان بیشتر؛ و زمینه ی ارایه راهکارهای بهبود و ارتقا این مدل؛ و از سوی دیگر راهنمای عمل، آمادگی و امکان برنامه ریزی بهتر برای اجرا و کاربرد  اثربخش آن فراهم شود.

یادگیری معکوس امروزه مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته است. وجود پژوهش های متعدد و متناقض در این حوزه لزوم انجام پژوهشی فراتحلیل را ضروری می نماید. پژوهش پیشِ رو به روش فراتحلیل و با هدف ترکیب پژوهش های انجام شده درزمینه تأثیر یادگیری معکوس در شاخص های تربیتی فراگیران، در مقایسه با یادگیری سنتی، انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل مطالعاتی است که در سال های 1393 تا 1398 در ایران و 2014 تا 2019 در خارج از ایران صورت گرفته و به صورت مقاله و پایان نامه های تمام متن در پایگاه های اطلاعاتی و کتابخانه های دانشگاه ها یا مراکز پژوهشی در دسترس است. بر اساس ملاک های ورود و خروج و تحلیل حساسیت، 46 اندازه اثر از 23 پژوهش استخراج شده است. اندازه ترکیبی تأثیر یادگیری معکوس با مدل اثرات تصادفی 99/0 محاسبه شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که اندازه اثر خلاصه از جنسیت، نوع درس و انواع متغیرهای پیامد تأثیر می پذیرد. نتایج فرارگرسیون نیز نشان می دهد که اندازه اثر تابع سن آزمودنی ها است و یادگیری معکوس در سنین کم (دوره ابتدایی) مؤثرتر است. با لحاظ یافته های این فراتحلیل و پشتوانه نظری و تجربی این حوزه توصیه می شود از این روش در نظام آموزشی استفاده شود.

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی یادگیری معکوس بر درگیری تحصیلی و مولفه های آن در دانش آموزان بود. روش ﭘﮋوﻫﺶ نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون با یک گروه گواه بود؛ و جامعه آماری آن، کلیه دانش آموزان پسر پایه دهم تجربی دوره دوم متوسطه شهر اهر درسال تحصیلی97-96 می باشد؛ که از میان آنها، 46 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و به طور تصادفی در دوگروه آزمایش وگواه قرارگرفتند. جهت گردآوری داده ها پرسشنامه درگیری تحصیلی ریو و تسینگ(2011) در ابتدا به عنوان پیش آزمون بر روی هر دوگروه آزمایش وگواه اجرا شد. سپس گروه آزمایش طی 13 جلسه تحت یادگیری معکوس؛ و گروه گواه تحت روش یادگیری سنتی در درس ریاضی قرار گرفتند. بعد از اتمام جلسات، برای هر دوگروه پس آزمون اجرا شد. داده ها با استفاده ازآمار توصیفی و استنباطی(تحلیل کوواریانس چندمتغیری) تحلیل شدند. یافته های حاصل نشان دادند، یادگیری معکوس بر درگیری تحصیلی دانش آموزان موثر بوده؛ و همچنین براساس نتایج، تاثیر یادگیری معکوس بر همه مولفه های درگیری تحصیلی(شناختی، هیجانی، رفتاری و عاملیت) مثبت و معنادار است.

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی راهبرد آموزش معکوس بر بهبود جهت گیری هدف و مولفه های آن در دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه در درس زبان انگلیسی انجام شد. روش: روش ﭘﮋوﻫﺶ نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آ زمون با یک گروه گواه بود؛ که جامعه ی آماری آن کلیه دانش آموزان دختر پایه دهم تجربی دوره ی دوم متوسطه شهر کلیبر در سال تحصیلی96-95 می باشد؛ که از میان آن ها نمونه ای به حجم 34 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به طور تصادفی، 18 نفر در گروه آزمایش و 16 نفر در گواه قرار گرفتند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه ی جهت گیری هدف میدگلی و همکاران(1998) استفاده شد. در ابتدا پرسشنامه به عنوان پیش آزمون بر روی هر دوگروه(آزمایش و گواه) اجرا شد. سپس گروه آزمایش به مدت 10 جلسه تحت راهبرد آموزش معکوس؛ و گروه گواه طبق معمول تحت روش سنتی(مستقیم) در درس زبان انگلیسی قرار گرفتند. بعد از اتمام جلسات آموزشی، بر روی هر دو گروه پس آزمون اجرا شد. داده ها با بهره گیری از آمار توصیفی و استنباطی(تحلیل کوواریانس چندمتغیری) تحلیل شدند. یافته ها: یافته های حاصل از تحلیل کوواریانس نشان دادند، راهبرد آموزش معکوس بر جهت گیری هدف دانش آموزان موثر بوده است(05/0p <)؛ همچنین براساس نتایج، آموزش معکوس برمولفه های اهداف تبحری(001/0p < ،996/27F=) و عملکردی(001/0p < ،550/36F=) تاثیر معنی دار، ولی بر روی اهداف اجتنابی(314/0P= ،048/1F=) تاثیر معنی داری نداشت. نتیجه گیری: این نتایج حاکی از آن است که آموزش معکوس باعث بهبود جهت گیری هدف در یادگیری می شود. بنابراین مطالعه پیگیری برای بررسی بیشتر کاربرد آموزش معکوس در دانش آموزان مختلف و روش های آموزشی ضروری است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی گری تعادل کار- زندگی در روابط علّی بین فضیلت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی معلمان و پیشنهاد الگویی علی در ارتباط با آن صورت گرفت. جامعه مورد مطالعه شامل کلیه معلمان مدارس منطقه ی کلیبر بودند که با روش نمونه گیری خوشه ای و با فرمول کوکران، تعداد 200 نفر انتخاب شدند. پژوهش حاضر از حیث هدف کاربردی و از حیث روش، توصیفی از نوع همبستگی است. برای گردآوری داده ها، از پرسشنامه های استاندارد استفاده شد که همه آنها از روایی و پایایی مناسبی برخوردار بودند. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS و Lisrel در قالب آزمون های t و مدل یابی معادلات ساختاری تحلیل شدند. نتایج نشان می دهد که فضیلت سازمانی مدارس به طور مستقیم اثر معنی داری بر رفتار شهروندی سازمانی معلمان دارد؛ همچنین آزمون الگوی مفروض نشان می دهد فضیلت سازمانی با میانجی گری تعادل کار-زندگی می تواند بر رفتار شهروندی سازمانی معلمان اثرگذار باشد. یافته های پژوهش بر اهمیت فضیلت سازمانی مدارس و رفتار شهروندی سازمانی و همچنین بر تعادل کار-زندگی معلمان تاکید دارد.

به کمک فراتحلیل می توان به نتایجی جامع از موضوع رسید و پژوهشگران آتی را از صرف زمان و هزینه برای تحقیقات تکراری بی نیاز ساخت. هدف پژوهش حاضر، فراتحلیل آموزش به کمک رایانه بر عملکرد تحصیلی فراگیران بود. جامعه ی آماری آن، شامل کلیه ی مطالعاتی است که در فاصله ی سال های 1390 تا 1395 در داخل کشور، و در سال های 2010 تا 2016 در خارج کشور به صورت مقاله ی تمام متن در پایگاه های اطلاعاتی داخلی و خارجی در دسترس بودند. به منظور جمع آوری اطلاعات از چک لیست مشخصات طرح های پژوهشی؛ و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل حساسیت، نمودار قیفی، مدل های ثابت و تصادفی و تحلیل ناهمگنی به واسطه ی نرم افزار CMA استفاده شد. تحلیل اطلاعات حاصل از پژوهش ها، نشان دادند که آموزش به کمک رایانه بر عملکرد تحصیلی دارای اثربخشی مثبتی می باشند. همچنین اثرات آموزش رایانه بر عملکرد تحصیلی براساس روش های نمونه گیری متفاوت است؛ اما براساس جنسیت تفاوتی وجود ندارد. با توجه به نتایج فراتحلیل حاضر، می توان گفت که استفاده از آموزش به کمک رایانه در عملکرد تحصیلی مؤثرترند.

هدف پژوهش حاضر تحلیل رویکرد یادگیری برای باهم زیستن در برنامه ی درسی مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی بود. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی از نوع تحلیل محتوا می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل محتوای تمامی کتاب های مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی در سال تحصیلی 96-1395 بوده و نمونه آماری نیز منطبق با جامعه آماری بود. ابزار پژوهش، سیاهه تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی برحسب رویکرد یادگیری برای باهم زیستن بود که برای برآورد روایی سیاهه تحلیل از روایی محتوایی استفاده شد. پایایی سیاهه تحلیل نیز از طریق روش اسکات 92 درصد محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از سنجش فراوانی و روش آنتروپی شانون استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که میزان توجه به مؤلفه های رویکرد یادگیری برای باهم زیستن در محتوای کتاب های درسی از یک توزیع نرمال برخوردار نمی باشند به گونه ای که مؤلفه آموزش صلح از بیشترین میزان توجه و مؤلفه های آموزش سلامت، آموزش محیط زیست از کمترین میزان توجه برخوردار می باشد و به مؤلفه های چند فرهنگی، شهروندی، حقوق بشر توجه چندان مطلوبی نشده است؛ که نیازمند توجه و تجدیدنظر در برنامه های درسی مطالعات اجتماعی دوره دوم توسط مسؤولان ذی ربط می باشد.