مطالب مرتبط با کلیدواژه
۲۱.
۲۲.
۲۳.
۲۴.
۲۵.
۲۶.
۲۷.
۲۸.
۲۹.
۳۰.
۳۱.
۳۲.
۳۳.
۳۴.
۳۵.
۳۶.
۳۷.
۳۸.
۳۹.
۴۰.
انجیل
حوزه های تخصصی:
اناجیل بخش اساسی کتاب مقدس مسیحیان است که شالوده این آیین را تشکیل داده اند و از طرفی عبارت انجیل دوازده مرتبه در قرآن کریم آمده و بدین جهت بررسی فرهنگی- تاریخی عبارت انجیل در آیات قرآن اهمیت فراوان دارد؛ زیرا از این طریق مدارک و توصیفهای موجود درباره آگاهی عرب عصر نزول قرآن درباره انجیل بررسی شده و به زنجیره وقایع مربوط به فرهنگ مسلمانان در این زمینه از گذشته تا به امروز پرداخته می شود. برداشت متعارف مسلمانان از انجیل آن کتابی است که حضرت عیسی ع آورده است و این برداشت، «سبب تعجب و گاه طعنه مستشرقین گردیده تا آنجا که آن برداشت را به پیامبر ص نیز نسبت داده و به ایشان خرده گرفته اند که اطلاعات ایشان از مسیحیت و انجیل و چگونگی نزول آن نادرست بوده است.» در این مقاله سعی شده است بیان کنیم در هیچ آیه ای از قرآن، لفظ کتاب برای انجیل استفاده نشده و از نگاه قرآن عیسی ع آورنده کتاب به معنای مجموعه ای نوشته شده -آنگونه که به موسی ع و پیامبر ص نسبت داده است- نیست. مراد قرآن از کتابی که به حضرت عیسی ع اعطا و تعلیم شده است، احکام تشریعی است و قرآن از باب جدال احسن آن نامی را که برای کتاب های مشمول وحی شفاهی نازل شده بر عیسی ع متداول گشته بود -یعنی انجیل- را برگزیده است و با ذکر این دلایل باور رایج بین مسلمانان و مستشرقان را اصلاح نماییم.
بررسی توحید ذاتی در قرآن و عهدین(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
pure life, Volume ۲, Issue ۲, Winter ۲۰۱۵
11 - 50
حوزه های تخصصی:
از نسل حضرت ابراهیم (علیه السلام)، پیامبرانی به رسالت مبعوث شدند، که امروزه پیروان آن ها سه دین بزرگ و زنده جهان- یهودیت، مسیحیت و اسلام- را به وجود آورده اند. مشخصه مشترک این سه دین، در توحیدی بودن آن هاست. پیروان این ادیان، خدای ابراهیم(علیه السلام) را می پرستند، و او را خالق خود و جهان می دانند. با این حال وقتی به متون مقدس یهودیان و مسیحیان مراجعه می کنیم، تصویری که تورات و انجیل از خداوند ارائه می دهند، با توصیف قرآن از خداوند، کاملاً متفاوت و گاه شرک آمیز است. حال این پرسش مطرح می شود که علت این تناقضات چیست؟ در این مقاله، با استفاده از روش کتابخانه ای و با رویکردی تحلیلی- توصیفی، به بررسی مبانی اعتقادی ادیان توحیدی بر پایه توحید ذاتی پرداخته شد، و تلاش شد توحید ذاتی در قرآن کریم، توحید ذاتی در عهدین و مواجهه قرآن با عهدین در خصوص توحید ذاتی، مرور شود. نتیجه تحقیق مبین این مطلب بود، که تورات و انجیل مورد پذیرش قرآن است؛ اما آن چه امروزه با نام این کتاب ها وجود دارد، دستخوش تحریف گشته، و عقایدی مغایر با توحید در آنانراه یافته است، که مورد انتقاد قرآن قرار گرفته، و آیات متعددی در رد آن نازل شده است.
بررسی تطبیقی نبی در قرآن و عهدین(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
pure life, Volume ۲, Issue ۲, Winter ۲۰۱۵
71 - 96
حوزه های تخصصی:
در این مقاله به استناد قرآن و عهدین، و هم چنین با مراجعه به منابعی که در این زمینه وجود دارد- به ویژه تفاسیر- مبانی مشترک و ویژه ای را در مورد نبوت و وحی، تعیین و به تحقیق پرداخته است. در این هم سنجی قرآن و عهدین، به این نتیجه رسیدیم که انبیا، واسطه هایی بودند که کلام خدا را به این جهان نازل می کردند؛ ولی در عهد قدیم این واژه بر دیگر افراد نیز اطلاق می شد؛ و در عهد جدید، انبیا به رسولان و حواریون مسیح و افرادی که در طول زمان، پیغام خدا را دریافت می کنند، و به مردم می رسانند، اطلاق می شود . نکته دیگر این که انتخاب نبی برحسب مشیت و اراده خداوند، از مشترکات قرآن و عهد قدیم است. در عین حال، قرآن کریم بر دائمی بودن نبوت برای نبی تأکید می ورزد؛ اما عهد قدیم این موضوع را نمی پذیرد . تفاوت انبیا از لحاظ مراتب فضل و کمال جزو مشترکات قرآن و عهدین است . قرآن و عهدین به وجوب اطاعت مردم از انبیا اشاره می کند . تعالیم انبیا از مشترکات قرآن و عهدین است؛ و هم چنین توحید و قیامت و حیات جاوید نیز از نقاط اشتراک قرآن و عهد جدید است. دانشمندان مسلمان و علمای عهد قدیم در معنای معجزه اشتراک عقیده دارند. قرآن و عهدین ضمن این که خداوند را مبدأ معجزات می دانند، برخی از معجزات را به نفوس پیامبران استناد می دهند؛ مشروط بر این که به اذن خداوند باشد. قرآن و عهدین، عصمت انبیا را در دریافت و ابلاغ وحی می پذیرند. عصمت عملی و اعتقادی انبیا از اختصاصات قرآن است . قرآن و عهدین از موسی (علیه السلام) به عنوان کلیم الله یاد می کند؛ پیامبری که به تعدد معجزه، مشهور است. از دیدگاه قرآن و عهد قدیم؛ وحی، نوعی آگاهی فرابشری و تعلیم قدسی، ملکوتی و یک آموزه غیبی است، و حاصل مکاشفات و اشراقات درونی پیامبر نیست . مکاشفه مخصوص خدا در عیسی (علیه السلام)، مورد پذیرش قرآن و عهد قدیم نیست . نکته آخر این که، نقطه مشترک شرایع الهی، نجات و رهایی بشر است، که این عمل توسط وحی انجام می گیرد. در قرآن و عهد قدیم، دستورها و شرایع نازل شده به وسیله پیامبران موجب نجات و رهایی است.
تبیین مفهومی منجی در قرآن و عهدین(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
pure life, Volume ۲, Issue ۲, Winter ۲۰۱۵
97 - 122
حوزه های تخصصی:
ارتباط و نیاز مخلوقات به امام، مانند ارتباط آفرینش آن چیزی که در زمین است، با آفرینش آدم و بنی آدم است، و به همین دلیل تشکیل جامعه ای که در آن ستم مفهومی نداشته باشد، و ستمگر بر سرنوشت مردم آن مسلط نباشد، دغدغه بشر از گذشته تاکنون بوده است، لذا مسئله مهدویت در کتاب های آسمانی مطرح شده است. در عهدین، امید بستن به جهانی روشن و نورانی که در آن آدمی بر همه خواسته های خود کامیاب، و از گناهان پاک شود، و از همه دلبستگی های مادی و جلوه های زشت آن رهایی یابد، و به وجود منجی که برآورنده آرزوها و نیازها است، ایمان بیاورد، آشکارا دیده می شود. ادیان یهودیت و مسیحیت در انتظار ظهور موعود و منجی جهان، که عدالت واقعی را در آخرالزمان در سراسر جهان برقرار نماید، به سر می برند؛ البته نجات دهنده واقعی، خداوند قادر و عالم بر همه چیز است. در این مقاله سعی شد به طور اجمالی به این مسئله پرداخته شود، که منجی بشریت در ادیان بزرگ کنونی چگونه بیان شده است.
مقصود از «تورات و انجیل» در قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
پژوهش های قرآنی سال بیست و سوم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۸۶)
76 - 101
حوزه های تخصصی:
یکی از تعابیر پرتکرار قرآن در ارتباط با کتب آسمانی پیشین، «تورات و انجیل» است. پرسش اساسی این است که آیا این تعبیر ناظر به «کتاب مقدّس» است، یا منظور کتاب هایی است که در زمان حیات حضرت موسی و عیسی (ع) وجود داشته است؟ ما درباره مقصود این عبارت و تطابق آن با عهدین، دو دیدگاه رایج را بازشناختیم و کوشیدیم با استفاده از مطالعات متنی (شواهد درونی آیات) و زمینه ای (شواهد بیرونی) و فارغ از سوگیری های کلامی، به مقصود قرآن نزدیک شویم. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که قرآن این عبارت را برای کتب غیرموجود به کار نبرده است. جدا از اینکه آیا به لحاظ تاریخی کتاب های وحیانی در زمان حضرت موسی و عیسی (ع) وجود داشته یا خیر، بیان قرآن ناظر به اثبات چنین چیزی نیست، بلکه به کتب رایج در بین اهل کتاب عصر نزول که امروزه نیز موجود است، اشاره دارد.
هنجارهای مرتبط با پیامبران در سه کتاب مقدس(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقاله با این مقدمه که در آینده ای نه چندان دور، تحولات سخت افزاری ارتباطات و توسعه ابزارهای نوین ارتباطی، بشریت را وارد دوره جدیدی از مواجهه ادیان با یکدیگر خواهد نمود، بر این نکته تأکید نموده که در آن شرایط، وابستگان به هر یک از سه دین ابراهیمی فرصت خواهند یافت که بدون واسطه به شناخت بیشتر کتب مقدس یکدیگر بپردازند. متعاقباً این سؤال را مطرح کرده که گزاره های هنجاری مربوط به پیامبران در سه کتاب مقدس چیست و از این نظر، چه مشابهت ها و تفاوت هایی در آن ها وجود دارد؟ سپس به تعریف مفهومی «پیامبر» و «هنجار» پرداخته و دلایلی را مطرح کرده تا نشان دهد احتمالاً «هنجار» در کتب مقدس، تفاوت هایی با هنجار در ادبیات جامعه شناسی دارد. سپس برای دستیابی به پاسخ سؤالات مقاله، به یک روش تحقیق تلفیقی در تحلیل محتوا روی آورده و با کمک نرم افزار، گزاره های هنجاری موجود در آیات تورات، انجیل و قرآن را استخراج و موضوع را در هفت دسته به شرح زیر در هر سه کتاب دنبال و مشابهت ها و تفاوت ها را تبیین کرده است؛ 1- بایدها و نبایدها در رابطه ما و پیامبران به طور عام، 2- بایدها و نبایدها در رابطه ما و حضرت ابراهیم (7)، 3- بایدها و نبایدها در رابطه ما و حضرت موسی (7)، 4- بایدها و نبایدها در رابطه ما و حضرت عیسی (7)، 5- بایدها و نبایدها در رابطه ما و حضرت محمد (6)، 6- بایدها و نبایدها در رابطه ما و سایر پیامبران و 7- بایدها و نبایدها در نگرش ما به معجزات پیامبران. در انتها با کمک محاسبه ضریب همبستگی فی، تقارن مضامین هفتگانه را استخراج و مدل های حاصل از آن را ارائه کرده است.
مقایسه نقش معنایی حیوانات در کتب آسمانی قرآن کریم و انجیل متّی و یوحنا با تأکید بر «دلالت» و «موضوعیت»(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یکی از ویژگی های کتب مقدس، روانی و سادگی متن است که با وجود معانی عمیق و دقیق به کاررفته در آنها، امکان درک این متون را برای مخاطبِ عامه فراهم ساخته است. واژگان معمول و مأنوس با زندگی بشر، همچون اسامی مربوط به طبیعت، گیاهان و حیوانات در این متون، در عین سادگی، در جهت آموزه های اخلاقی و دینی به کار رفته اند. با توجه به کاربرد نام واژه های حوزه حیوانات در دو کتاب مقدس قرآن کریم و اناجیل مسیحیّت با فراوانی قابل توجه، پژوهش حاضر درصدد است تا نام واژه های این حوزه معنایی را به لحاظ فراوانی و نوع، دلالت معنایی و نیز موضوعیت در سه کتاب، بررسی و مقایسه کند. نتایج حاصل از بررسی این دسته از نام واژه ها بیانگر شباهت ها و تفاوت هایی در زمینه های مورد بررسی بود؛ از جمله شباهت ها می توان به فراوانی دلالت های دارای مشخصّه های «ارجاعی»، «عام»، «ثابت» و «صریح» و نیز کاربرد موضوعی حیوانات در آیات حاوی موضوعات «راهنماشناسی»، «راه شناسی» و «انسان شناسی» در هر سه متن اشاره نمود. از تفاوت ها نیز می توان گستره و تنوع موضوعی بیشتر در قرآن کریم نسبت به دو پیکرة متّی و یوحنا را نام برد.
ریشه های عربی و معادل هایی برای قاموس های کتاب مقدس 1
حوزه های تخصصی:
نویسنده در نوشتار حاضر به ترجمه بخش هایی از مقاله لوتار کوپف اقدام کرده است تا از این رهگذر، به مرور برخی یافته های زبان شناسی وی بپردازد. نویسنده در انتخاب مدخل های مقاله توجه داشته است که بخش هایی از مقاله که برای مطالعات تطبیقی قرآن و تورات برای جامعه علمی کشور درخور توجه باشد، انتخاب شوند. عاوه بر این، در راستای تبیین و انعکاس بهتر تحقیقات و یافته های لوتار کوپف، شواهد بیشتری از قرآن و متون عربی فارسی نیز بدان افزوده است.
بررسی و نقد اثرپذیری قرآن از تورات و انجیل در EQ (دائره المعارف قرآن لیدن)
منبع:
مطالعات علوم قرآن سال اول پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱
60 - 87
حوزه های تخصصی:
شبهه اثرپذیری قرآن از تورات و انجیل سابقه دیرینه دارد، ولی در دو سده اخیر(سده نوزدهم و بیستم) که مطالعات قرآنی شرق شناسان گسترده تر شده، این شبهه در آثار فراوانی مطرح شده و حتی آثار پرشماری از مستشرقان فقط به اقتباس قرآن از تورات و انجیل اختصاص یافته اند. دایر ه المعارف قرآن لیدن (EQ) که مهم ترین اثر قرآن پژوهی در هزاره سوم و دوران معاصر است، در مقایسه با دیگر آثار خاورشناسان در این موضوع نسبتاً عملکرد مثبتی دارد و در هیچ مقاله ای به اقتباس قرآن از تورات و انجیل تصریح نکرده است و فقط به شباهت های محتوایی قرآن با آنها در برخی مقالات اشاره و بدون هیچ گونه پیش داوری از آن عبور کرده است. این پژوهش با توجه به مقالات دایر ه المعارف قرآن لیدن (EQ) به روش توصیفی - تحلیلی و کشفی صورت گرفته است. خاورشناسانی که به این موضوع دامن زده اند با پیش فرض بشری بودن به سراغ قرآن رفته اند؛ زیرا امی بودن رسول خدا9 و عدم ارتباط آن حضرت با اهل کتاب در مکه و مدینه و نیز تخطئه بسیاری از باور ها و رفتار اهل کتاب در قرآن را نادیده گرفته و بر منشأبودن کتاب مقدس اصرار کرده اند. مقالات EQ در مقایسه با آثار دیگر خاورشناسان پیشین از لحن ملایم و نرمی برخوردار است و دست اندرکاران آن کوشیده اند که از ابراز مواضع صریح علیه وحیانیت قرآن بپرهیزند و وجهه علمی و بی طرفی در مقالات را تقویت کنند، ولی به نظر می رسد این تفاوت رویکرد مبنایی و اساسی نباشد، بلکه روشی برای اثرگذاری بیشتر بر مخاطبان خود، به ویژه مخاطبان مسلمان است.
تحلیل کاربردشناختی آیات تصدیق برای پاسخ به مسأله تحریف تورات و انجیل(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
آیات بسیاری در قرآن به صراحت حاکی از تصدیق تورات و انجیل هستند. این آیات معمولاً در تضاد با آیاتی قرار می گیرند که ظاهرشان دلالت بر تحریف تورات و انجیل می کند. معمولاً عالمان مسلمان توجیهاتی درباره چگونگی رفع این تعارض ارائه کرده اند که پذیرش هرکدام از آنها با چون وچراهایی همراه است؛ اما در سال های اخیر بسیاری از قرآن پژوهان مسلمان و غیرمسلمان با استناد به تحلیل متنی آیات تحریف استدلال کرده اند که قرآن اصولاً هیچ سخنی راجع به وقوع تحریف لفظی در تورات و انجیل نگفته است. پژوهش حاضر، در راستای تأیید این نظریه، نقطه تمرکز تحلیل ها را از آیات تحریف به آیات تصدیق منتقل می کند و تلاش می کند نشان دهد که اگر با استفاده از روش های پیشنهادشده در زبان شناسی کاربردی به بررسی این دسته از آیات بپردازیم، به لایه های پنهانی دست می یابیم که خود به تنهایی برای اثبات دیدگاه فوق، یعنی عدم اعتقاد قرآن به تحریف تورات و انجیل موجود در عصر نزول، کفایت می کند.
بررسی مقام وجایگاه زن در اسلام و مسیحیت
منبع:
زن و فرهنگ سال سوم بهار ۱۳۹۱ شماره ۱۱
61-73
حوزه های تخصصی:
یکی از مهمترین دیدگاه هایی که اثر قاطع و دیر پایی در شکل بخشیدن به دیدگاه های عمومی نسبت به زنان داشته است، دیدگاه دینی وطرز تلقی عالمان دین نسبت به زنان است ؛در این رابطه از جمله عوامل بدبینی مغرب زمین به ادیان در زمینه حقوق زنان، نگاه قشری وتعلیمات کلیسا بوده به نحوی که ایشان نظر عهدین را نظر دین الهی قلمداد کرده اند لذا در این مقاله سعی شده با استناد به کتب مقدس(قرآن و انجیل) تصویری صحیح وجامع از نگرش این ادیان نسبت به زن وحقوق وی در خانواده واجتماع ارائه شود که این مهم با پاسخگویی به سوالاتی نظیر: نحوه نگرش کتب مقدس (قرآن وانجیل)نسبت به زنان چگونه است؟ وجامع ترین دین در این زمینه کدام است؟ میسر می گردد.در ادامه نتیجه می گیریم انجیل برخلاف دیدگاه قرآن کریم در رابطه با آفرینش زن، وی را موجودی غیر مستقل وبالطبع در مرتبه ای پایین تر از مرد قرار می دهد؛ همچنین پذیرش اغوای آدم به وسیله حوا نگرشی منفی نسبت به زن به وجود آورده است که این به نوبه خود عاملی برای محرومیت وی در بسیاری از حقوق انسانی،اجتماعی و...شده است. در حالی که قرآن کریم در بیان مسائل مربوط به زنان ازچنان جامعیت وتکاملی برخوردار است که هر خواننده ای را به آسمانی بودن وحقانیت این کتاب رهنمون می نماید.
دین در عصر نئولیبرال؛ دین، رفاه و شکل گیری جناح راست معاصر آمریکا
حوزه های تخصصی:
جناح راست معاصر آمریکا امروزه محصول ائتلاف بین حامیان نئولیبرالیسم و محافظه گرایی دینی است و این امر تأثیر بسیاری در شکل دهی به صحنه سیاسی امروزه آمریکا داشته است. این ائتلاف در شرایطی شکل گرفته است که هر دو جریان دارای منطق و جهان شناسی های کاملا متفاوت و متعارض هستند. از همین جهت است که کنکاش در چرایی و چگونگی ائتلاف بین نئولیبرالیسم -به عنوان مکتبی سکولار - و محافظه گرایی دینی - به عنوان مکتبی بنیادگرا - جای بررسی بسیار دارد. نگارنده تحقیق، مفهوم «خدمات رفاهی» را یکی از حوزه های کلیدی در توضیح چرائی و چگونگی شکل گیری این ائتلاف می داند. ارائه خدمات رفاهی توسط نهادهای غیر دولتی دینی، سیاستی بوده است که در دهه های اخیر هم مورد استقبال نئولیبرال های سکولار قرار گرفته است و هم جریانات مسیحی بنیادگرا. نگارنده با بررسی تاریخچه پیگیری این سیاست در آمریکا، به تبیین بیشتر ماهیت و چالش های ائتلاف بین این دو جریان قدرتمند در جامعه معاصر آمریکا و همچنین در سطح جهان می پردازد. در نتیجه این بررسی ها، نگارنده استدلال می کند که طرح ارائه خدمات رفاهی توسط نهادهای دینی، ظرفیت بسیاری در تحکیم بخشیدن به چنین ائتلافی دارد؛ چرا که فراهم کننده نقاط اشتراک عملی - و نه نظری – بسیاری بین دو جریان است. با این وجود، ماهیت چند وجهی خدمات رفاهی، اِعمال چنین سیاستی را در عمل بسیار دشوار گردانده است، تا جایی که بعضی تلاش ها در راستای تقویت سازمان های خدمات رفاهی ایمان پایه موجب تضعیف - و نه تحکیم - ائتلاف بین راست دینی و راست سکولار شده است
بررسی تطبیقی آموزه های اسلامی و ریشه های مذهبی کارآفرینی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقاله درصدد است بعد از شناخت ریشه های اخلاقی-مذهبی مؤثر در کارآفرینی نخستین سرمایه داری، اولاً نظر اسلام را در خصوص این ریشه های اخلاقی-مذهبی ارائه دهد و ثانیاً آموزه های اساسی ای را بیان کند که اهتمام به آن ها در فعالیت های کارآفرینانه از آسیب های نظام اقتصادی غربی ممانعت می کند. این پژوهش با روش اسنادی و معنی شناسی به انجام رسید. نتایج حاکی است برخی مؤلفه های اخلاقی-مذهبی در کارآفرینی نخستین سرمایه داری، مورد پذیرش اسلام نیست. به علاوه، "گسترده خواهی اقتصادی آزاد از هر قید" که ویژگی اخلاقی حاکم بر اقتصاد کنونی غرب است نه تنها با آموزه های اسلام که حتی با کتاب مقدس مسیحیت نیز مغایر است. اسلام اولاً توفیق طلبی را که از مهم ترین ویژگی های کارآفرینان است نه از طریق تقدیس ثروت اندوزی یا ایجاد اشتیاق به سود محض و گسترده خواهی اقتصادی، که با دعوت به عمران و آبادانی زمین، تحصیل نصیب دنیایی، و نهایتاً رحمت الهی برمی انگیزد، ثانیاً در جهت ارتقای زندگی شخصی و عمومی و درعین حال ممانعت از آسیب های سرمایه داری، کارآفرینان را به بیشینه سازی تلاش برای افزایش درآمد و به گردش درآوردن ثروت از طریق مکانیسم زکات، انفاق و ایجاد شغل توصیه می کند.
بررسی رویکرد مسیحیت نسبت به مفهوم صلح با نگاهی بر نهج البلاغه
منبع:
صلح پژوهی اسلامی سال اول زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴
37-70
حوزه های تخصصی:
انسان همواره بر مبنای عقل و فطرتش به صلح می اندیشیده است. ادیان الهی نیز همواره در پی رسیدن بشریت به صلحی پایدار و همیشگی بوده اند. همان طور که اسلام ناب پیام آور صلح و محبت است، مسیحیت ناب نیز چنین است. بررسی و مقایسه کتب آسمانی و عملکرد پیروان سه آئین الهی (یهودیت، مسیحیت و اسلام) روشن می سازد گرچه پیامبران آن ها، پیام آوران صلح و رحمت بوده اند، ولی در میان پیروان آن ها در طول تاریخ شاهد وقوع جنگ های خونی، طولانی و پی در پی بوده ایم. لذا در این نوشتار نقش مسیحیت و پیروان این دین در رفتار با پیروان مذاهب دیگر مورد تحلیل قرار می گیرد. بررسی روابط بین الملل در آئین مسیحیت نشان می دهد که آنان همواره معتقدند که شریعت الهی حق، همان شریعت مسیح بوده و به جز مسیحیان هیچ گروهی اهل نجات نخواهند بود و با چنین بینشی روشن است که آن ها نمی توانسته اند با ملت های غیر مسیحی روابط دوستانه داشته باشند. نکته قابل توجه دیگر، برتری جویی و نژاد پرستی مسیحیان است چنان چه در آیاتی از قرآن کریم به این مسأله اشاره شده است. از جمله آن جا که ادعا می کنند ما فرزندان خدا هستی. مسیحیان، همه انسان ها را موظف به عمل بر اساس عهد جدید می دانند و همه مخالفان را دشمن خدا می دانند و در صورت رسیدن به قدرت، کمترین حقوقی برای آنان قائل نبوده اند. از نظر حضرت مسیح (ع) آن چنان که در متون موجود به ایشان نسبت داده شده است، احسان و محبت باید شامل دشمنان نیز بشود با این حال، حوادث تاریخی مسیحیت بیانگر این نکته است که آنان هیچ گاه به دستور حضرت مسیح (ع) مبنی بر محبت و دوستی نسبت به همه،ک حتی دشمنان عمل نکره اند.
نقد نیچه به اخلاق مسیحی و تاثیرآن بر انجیل شیطان آنتوان لاوی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
انجیل شیطان آنتوان لاوی یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین کتاب هایی است که در میان جریان های مختلف شیطان پرستی در آمریکا منتشر شده است.این کتاب دارای ایده های افراطی در به چالش کشیدن بسیاری از هنجارهای متداول اخلاقی و مذهبی جامعه آمریکا، و همچنین ترویج ایده های انسان گرایانه با محوریت آزادی های رادیکال اخلاقی و اجتماعی در راستای تقویت میل و غریزه انسانی و نفی سلطه پذیری اخلاقی است. بی شک این کتاب با تاثیرپذیری از سنت های فکری مدرن و پست مدرن نوشته شده و می توان تاثیر بسیاری از ایده های هنجارستیز و ضدمذهبی را در این مشاهده کرد؛ اما تاثیر تفکرات انتقادی نیچه به اخلاق مسیحی و فرهنگ اروپایی و همچنین ترویج ایده ابرانسان به عنوان آفریننده ارزش های زندگی و ستایش هنجارستیزی و سلطه ناپذیری وی توسط نیچه را می توان به خوبی در انجیل شیطان لاوی مشاهده کرد. لاوی با استفاده از ایده مرگ خدای نیچه که منادی پایان سیطره اخلاق مسیحی بر اروپا بود و همچنین نقدهای نیچه به نیست انگاری مسیحی، و با الهام از انگاره دیونیزیوسی نیچه مفهوم شیطان را در تقابل با مفهوم خدا در فرهنگ دینی و به عنوان سمبل آزادی خواهی و هنجارستیزی در راستای ستایش میل و غریزه طبیعی و جسمانی انسان ها به کار می گیرد و تلاش می کند تا با ستایش ارزش زندگی نفی و تحقیر غرایز انسانی در اخلاق مسیحی را به چالش بکشد.
مطالعه تطبیقی هنر تذهیب متون مذهبی ارامنه اصفهان با تذهیب های قرآنی مکتب اصفهان در دورۀ صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ایرانیان و ارمنیان از گذشته تا امروز در کنار هم زیسته اند و بر زبان، فرهنگ و سنت های هم تأثیر گذاشته اند. در پی مهاجرت گروهی از ارامنه به اصفهان در دورۀ شاه عباس قرن 11 ه.ق. / 17 م. و تأسیس کلیساها در جلفای اصفهان، نسخه هایی از متون مذهبی ارامنه شامل کتاب مقدس ارامنه، اناجیل و کتب دعا در اصفهان نگاشته شد. هم زمانی این جریان با سنت تزیینات قرآن در دوره صفویه در اصفهان و وجود برخی شباهت ها، موضوع این پژوهش را شکل داد. سؤالات پژوهش عبارتند از این که؛ وجوه تشابه و تفاوت تذهیب های مکتب اصفهان و ارامنه اصفهان در دوره صفوی کدامند؟ تأثیرات متقابل بین هنر تذهیب ارمنی و تذهیب مکتب اصفهان چگونه بوده است؟ با توجه به ماهیت توصیفی_تحلیلی این پژوهش، به جمع آوری اطلاعات و بررسی آنها از طریق منابع مکتوب و مشاهده آثار پرداخته شده است. در این تحقیق، پس از بررسی نقوش تزیینی نسخ خطی ارمنیان و الگوهای ترکیب بندی آنان، به بررسی اجمالی تذهیب دورۀ صفویه مکتب اصفهان پرداخته شده و با مقایسۀ آثار ارمنیان پیش از مهاجرت به جلفا و پس از آن، تأثیرات متقابل آنها موردتحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که اگر چه تذهیب ارامنۀ جلفا نسبت به تذهیب نسخ ارامنه پیش از مهاجرت، ظرافت بیشتری دارند، ولی نقش مایه های آنها بیشتر ریشه در تذهیب ارامنه و دین مسیحیت دارد تا نقوش اسلامی. به بیان دیگر می توان گفت که نقوش تزیینی اناجیل ارامنه در صورت و جزئیات تصویر، تا حدی از تذهیب مکتب اصفهان متأثر بوده اند، ولی در محتوا و کلیت نقش مایه ها، دنباله روی مکاتب گذشته هنر تذهیب ارمنی می باشند. هم چنین با توجه به خصوصیات شاخص تذهیب های دورۀ صفویه در اصفهان، تأثیرپذیری تذهیب های قرآن ها از ارامنه در این دوره بعید به نظر می رسد.
واکاوی تطبیقی شناسا بودن پیامبر(ص) نزد اهل کتاب از دیدگاه قرآن و عهدین
حوزه های تخصصی:
این مقاله با روش تحلیلی توصیفی و به صورت مقایسهای از دو بعد به آگاهی اهل کتاب از وجود پیامبر خاتم9 می پردازد: بعد قرآنی و بعد منابع اهل کتاب. قرآن کریم در آیات 146 و 147 سوره بقره، 157 سوره اعراف و 6 سوره صف به شناسا بودن پیامبر اکرم9 اشاره دارد. مفسران شیعه و اهل سنت بر سر دلالت این آیات شریفه بر شناسا بودن پیامبر خاتم9 نزد اهل کتاب اتفاق نظر دارند. هرچند کتب آسمانی پیشین که اکنون در دسترس است، با تحریف رو به رو است ولی دلالت های ضمنی و گاهی صریحی در آنها یافت می شود که از وجود پیامبر خاتم9 یا مشخصات او خبر می دهند. این منابع اهل کتاب از دو نظر قابل توجه هستند. اول این که، بخشی از محتوای آنها که درباره پیامبر خاتم است، با منابع اسلامی مطابقت دارد. دوم، مؤیدی از منابع خود اهل کتاب، به شمار می آید هر چند این منابع مورد تأیید همه اهل کتاب نباشد. از بررسی این آیات می توان دریافت که اهل کتاب به طور کامل با پیامبر خاتم9 آشنا بوده اند، شاهد آن که برخی از آگاهی خود پیروی کرده و به او ایمان می آورند. گفتنی است نشانه هایی از این آگاهی هم در انجیل و هم در تورات به چشم می خورد.
تأثیر کتاب مقدس بر اشعار منوچهر آتشی
حوزه های تخصصی:
منوچهر آتشی (1310-1384) یکی از شاعران بزرگ نوپرداز معاصر است که در اشعار خود فراوان از آرایه ی تلمیح استفاده کرده است. تنوع و فراوانی تلمیحات در شعر آتشی مبیّن پشتوانه قوی و معلومات سرشار اوست تا جایی که می توان تلمیح را یکی از ویژگی های بارز سبکی او به شمار آورد. هرچند خاستگاه تلمیحات آتشی در مجموعه های نخستین اغلب عناصر بومی و اقلیمی جنوب ایران (به ویژه بوشهر زادگاه شاعر) است ولی او به تدریج از این فضا فاصله می گیرد و از منابع بیشتر و متنوع تری برای تلمیحات اشعار خود استفاده می کند. یکی از این منابع به ویژه در مجموعه اشعار پایانی، کتاب مقدس عهد عتیق (تورات) و عهد جدید (انجیل) است. در این مقاله که به روش کتابخانه ای، اسنادی و تحلیل محتوا انجام شده است سعی شده است مهم ترین موارد بازتاب تورات و انجیل در اشعار منوچهر آتشی مشخص و تحلیل گردد.
ویژگی ها و نشانه های مهیمن بودن قرآن نسبت به کتاب های پیشین(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
قرآن در آیات متعدّدی خود را مصدِّق کتاب های پیشین معرفی کرده و در یکی از آیات، در کنار وصف «مصدق»، از وصف «مهیمن» برای بیان نسبتش با کتب پیشین، به ویژه تورات و انجیل استفاده کرده است. «تصدیق» به معنای تأیید انزال و هدایتگری است. بیشتر مفسران «هیمنه» را به معنای سیطره و تسلط قرآن دانسته و یکی از معانی یا لوازم آن را تبیین تحریف ها ذکر کرده اند. پرسش اساسی این است که مهیمن به چه معناست و چگونه با مصدق بودن سازگار خواهد بود؟ در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، کوشیدیم به برداشت دقیقی از ویژگی ها و نشانه های مهیمن بودن برسیم تا از این رهگذر بتوانیم به تصویر جامعی از ساخت معنایی نسبت قرآن با کتب پیشین، به ویژه تورات و انجیل دست یابیم. در نهایت این نتیجه به دست آمد که در آیات ضمن تأکید فراوان بر اصل انزال تورات و انجیل و شهادت بر وحیانی بودن و هدایتگری آن، در زمینه تفصیل (تنوع و تعمیق) معارف و تغییر احکام جزئی، قرآن واجد تمایزاتی برشمرده شده است. این معنا ارتباطی با نشان دادن تحریف های لفظی ندارد و در صدد دور نگه داشتن از تحریف معنوی، صیانت از اصالت دین و ارتقا به افقی وسیع تر است. مصدّق و مهیمن بودن قرآن در منظومه ارتباط بین ادیانی، مفهومی است که به نوعی ناظر به رسمیت بخشیدن به ادیان ابراهیمی در نظر گرفته می شود.
تاریخمندی وحی در حکمت متعالیه؛ نقد دیدگاه دکتر سروش(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینه معرفت سال هجدهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۵۵
43 - 62
حوزه های تخصصی:
مساله تاریخمندی وحی، قرآن را حقیقتی تاریخی می داند که مقید به ظرفیت و آگاهی مخاطبان عصر نزول بوده و تابع شرایط اجتماعی و فرهنگی آن دوره است. معتقدان به این مبنا با تاکید بر تعامل(تاثیر و تاثر) وحی با مقتضیات مختلف عصر نزول، به انکار نزول دفعی قرآن پرداخته و جامعیت فرازمانی و فرامکانی گزاره ها و احکام وحیانی را نفی می کنند. تجربه نبوی یکی از تئوری های مهم در این حوزه محسوب می شود. دکتر سروش ذیل تبیین این تئوری مدعی است که تجربه نبوی نظریه ای ریشه دار در تفکر جهان اسلام بوده و خیل عظیمی از فارابی گرفته تا ابن سینا، خواجه و ملاصدرا بدان اذعان نموده اند. سنجش تئوری مذکور نشان می دهد که تجربه نبوی در بردارنده دو آسیب جدی(مغالطه بومی سازی و انتحال) است. لذا با توجه به تفارق حداکثری دو کتاب مقدس قرآن و انجیل موجود و تفاوت مفهومی و مصداقی وحی در این دو حوزه، تعمیم و تسری مباحث مطرح در حوزه وحی شناختی مسیحیت به الهیات اسلامی و یکسان انگاری فرایندها و نتایج از سنخ مغالطه اشتراک لفظ است زیرا وحی در مسیحیت و اسلام جز در لفظ، شباهت چندانی با یکدیگر ندارند. دوم در مدعای ریشه دار بودن تجربه نبوی، صرفنظر از خلط بین دو مفهوم متخیله و قوه خیال، بررسی موید آن است که مدعای ریشه داری حداقل در تفکر صدرایی صائب نیست. زیرا ملاصدرا با اغماض از کارکرد قوه متخیله در تبدیل معقولات وحیانی به محسوسات و جزئیات، بر اساس تطابق عوالم سه گانه وجودی و با استمداد از شهود دو قوه حس مشترک و خیال پیامبر از عالم خیال منفصل به تبیین جزئیات وحی می پردازد. همچنین صدرالمتالهین بر اساس مبانی فلسفی خویش معتقد است: شخص معصوم به جهت اینکه وحی را در نهایت روشنی، وضوح و اطلاق دریافت می کند؛ در نتیجه بی نیاز از هر گونه دستکاری احتمالی قوای نفسانی خواهد.