مطالعات راهبردی بسیج

این پژوهش باهدف طراحی الگوی فرهنگ مقاومت در میان بسیجیان(مطالعه موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد) انجام شده است. روش تحقیق ازنظر هدف کاربردی و ازنظر نوع دادها آمیخته است. مشارکت کنندگان بخش کیفی خبرگان علمی و دانشگاهی مدیریت فرهنگی، علوم سیاسی و مدیران اجرایی فرهنگی هستند که با روش نمونه گیری هدفمند با 20 نفر از آنان مصاحبه به عمل آمد. استراتژی این پژوهش در بخش کیفی داده بنیاد مبتنی بر رویکرد ظاهر شونده و روش تجزیه وتحلیل اطلاعات بر اساس گام های کدگذاری گلیزر است. در مرحله کمی، جامعه آماری بسیجیان نهادهای فرهنگی و مدیران حوزه های مقاومت بسیج استان کهگیلویه و بویراحمد به تعداد 750 بود، حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 254 نفر و نمونه گیری به روش طبقه ای انجام شد. ابزار تحقیق در مرحله کمی پرسشنامه استخراج شده از مرحله کیفی بود. اعتبارسنجی مدل با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی و استفاده از نرم افزارهای Spss 22 وLisrel8 و Excel انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل دادها نشان داد که عوامل محوری فرهنگ مقاومت در میان بسیجیان شامل جامعه پذیری و گفتمان سازی، نگرش و باور و هویت انقلابی می باشد و عوامل تقویت کننده فرهنگ مقاومت در میان بسیجیان معنویت گرایی و روحیه جهادی است. همچنین عوامل بسترساز توسعه اجتماعی و اخلاق مداری، فرهنگ محیطی، مبارزه با سلطه و مشارکت هستند و در مسیر اجرای الگوی فرهنگ مقاومت در میان بسیجیان همواره موانعی وجود دارد که برای حل آن ها نیازمند تدابیر مختلفی می باشد، جناح بازی سیاسی و رذایل اخلاقی ازجمله موانع شکل گیری این الگو می باشند، پیاده سازی الگوی فرهنگ مقاومت دارای پیامدهای از قبیل امنیت پایدار و جهانی شدن است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تجارب زیسته دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان از اردوهای جهادی صورت گرفت. این مطالعه با روش کیفی و با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی انجام شد. پژوهشگران با بهره گیری از روش نمونه گیری هدفمند از نوع معیار، تعداد 9 نفر از دانشجو معلمان پسر اعزامی به اردوهای جهادی را شناسایی و انتخاب کردند. داده های پژوهش با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری شده و روایی پرسش های مصاحبه مورد بررسی قرار گرفت و از آن ها مصاحبه نیمه ساختار یافته به عمل آوردند. جهت تجزیه و تحلیل داده های حاصل از مصاحبه ها، از روش هفت مرحله ای کلایزی و از نرم افزار MAXQDA11به عنوان ابزار تحلیل استفاده شد. جهت اعتباربخشی به یافته ها از ملاک چهارگانه گوبا و لینکلن (1989) استفاده شد. تجارب دانشجو معلمان در قالب چهار مضمون اصلی اهداف و ماهیت(تربیت معلمان معنوی و جهادی، رسیدگی به مناطق محروم، افزایش روحیه کارگروهی)، علت حضور(همراهی با دوستان، تفریح و سرگرمی، علاقه مندی، رشد فردی، احساس وظیفه و کسب توانمندی و مهارت)، چالش ها و مشکلات(شناسایی و تشخیص مناطق محروم، بهداشت و تغذیه، حمل و نقل، عدم مدیریت اوقات فراغت وسختی کار)و پیامدها و دستاوردها(پیشرفت مناطق محروم، رشد آموزشی و تربیتی دانش آموزان روستا، مهارت آموزی، تاثیر روانی مثبت، افزایش جامعه پذیری و دوستی و صمیمت و تقویت تشکیلات) طبقه بندی شد.

این پژوهش با هدف تبیین اهداف، اصول و روش های تعلیم و تربیت نظامیان از دیدگاه امام خامنه ای(مدظله العالی) انجام پذیرفته است و از نظر هدف جزء پژوهش های کاربردی و از نظر روش، کیفی مبتنی بر روش تحلیل محتوا و از نظر روش گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای است. جامعه آماری شامل مجموعه بیانات و فرامین امام خامنه ای(مدظله العالی) می باشد. ابزار و رویکرد پژوهش، در راستای هدف های پژوهش و متناسب با آن ها به صورت توصیفی و با شیوه ی تحلیل محتوا می باشد. یافته های پژوهش با استفاده از روش تکوین استقرایی نشان می دهد که تعلیم و تربیت از دیدگاه امام خامنه ای(مدظله العالی)، دارای 3 مقوله اصلی شامل: اهداف، اصول و روش ها و 17 مقوله فرعی نهایی شامل: اهداف (افزایش رضایت و لقای پروردگار، تقویت غیرت، ابتکار و پشتکار، ایجاد روح اتحاد، همدلی و محبت، پرستش خدا (تقویت ایمان)، تقویت عزت نفس و بصیرت افزایی)، اصول (عدالت گستری و عدم وابستگی، جهاد با نفس و دیانت، دفاع از آرمان ها، اتحاد و تعاون و توکل بر خدا) و روش ها (تربیت جسمانی، تربیت اخلاقی، تربیت معنوی، تربیت روحی و روانی، تربیت اجتماعی و تربیت نظامی و امنیتی) می باشد. کلید واژگان: امام خامنه ای(مدظله العالی)، تعلیم، تربیت، اهداف،اصول و روش ها.

هدف: هدف اصلی از انجام پژوهش حاضر ارائه الگوی ارتقاء تاب آوری گروه های جهادی است.طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: . این پژوهش از نظرروش، پژوهشی کاربردی است و در گام اول به شکل کیفی و با استفاده از روش نظریه زمینه ای داده بنیاد انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را خبرگان، مدیران ارشد و تصمیم سازان کشور که در حوزه کاری نهاده ای مردم پایه و گروه های جهادی دارای سابقه اجرایی در بخش مدیریتی کلان کشور هستند، تشکیل می دهند. در گام دوم جهت تعیین نوع و میزان تاثیرگذاری مولفه ها بر یکدیگر از روش دیمتل استفاده شد.یافته های پژوهش: نتایج حاصل از پیاده سازی و تحلیل مصاحبه های انجام شده از خبرگان موضوعی نشان از تاثیر14 مقوله هسته بر ارتقاء تاب آوری گروه های جهادی دارد. 14 مقوله هسته از 66 مقوله فرعی و 255 کد مفهومی تشکیل شده است. مقوله های هسته در واقع عواملی اصلی هستند که سببب ارتقا تاب آوری در گروهای جهادی می شوند. موثرترین مقوله ها بر اساس روش دیمتل به ترتیب عبارتند از: انگیزه های معنوی، مدیر و اعضای انقلابی، داشتن هویت مستقل، مدیریت و برنامه ریزی صحیح، گروه های جهادی ترکیبی، ارتقاء سلامت روان و جسم، آموزش تاب آوری، تحقق خواسته های گروه های جهادی، جذب دائمی نیرو، فرهنگ سازی ، به روز رسانی روش های جهاد ،آگاه سازی مردم منطقه هدف، مشارکت مردمی، منابع مالی پایدار.نتیجه گیری: در نهایت بر اساس مدل بدست آمده مقوله محوری، شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط راهبردی، و عوامل مداخله گر و پیامدهای ارتقاء تاب آوری در گروه های جهادی از متون مصاحبه ها استخراج گردید.نتایج حاصل از این پژوهش میتواند جهت سیاستگذاری های آتی این حوزه مورد استفاده قرار گیرد.

هدف این پژوهش ترکیبی اکتشافی متوالی از نوع طبقه بندی، طراحی و اعتباریابی چارچوب اخلاق سازمانی با رویکرد اسلامی بود که در دو بخش کیفی و کمی انجام شد. در بخش کیفی از روش مطالعه موردی استفاده شد. جمع آوری داده های کیفی با کنکاش در اسناد مرتبط (53 مورد) و همچنین با استفاده از مصاحبه نیم ساختمند با آگاهی دهندگان کلیدی (16 نفر) از طریق تکنیک نمونه گیری گلوله برفی و تا اشباع نظری داده ها انجام شد. داده های پژوهش با استفاده از فرایند چرخه ای تحلیل (تقلیل احیاگرانه داده ها، سازمان دهی و تحلیل داده ها) و با استفاده از تکنیک تحلیل مضمون و به کمک نرم افزار Nvivo 10 استخراج و شبکه مضامین که درمجموع شامل ۱۲۶ مضمون پایه است، ترسیم گردید. بر این اساس، اخلاق سازمانی دربردارنده مبانی، اصول و ابعاد برگرفته از جهان بینی اسلامی است. یافته های بخش کیفی با استفاده از روش همسوسازی داده ها و بازبینی و مشورت با صاحب نظران اعتبار یابی شد. بر اساس چارچوب کشف شده در بخش کیفی، مقیاسی جهت اعتبار یابی در بخش کمی طراحی گردید. با استفاده از روش پژوهش توصیفی- پیمایشی اعتبار چارچوب مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری در بخش کمی شامل کلیه صاحب نظران و متخصصان حوزه اخلاق سازمانی با رویکرد اسلامی بود که با روش نمونه گیری هدفمند از نوع معیار تعداد ۲۴۶ نفر انتخاب شدند. اعتبار چارچوب با استفاده از تحلیل عامل تأییدی مورد تائید قرار گرفت.

هدف پژوهش حاضر بررسی مبانی و الزامات حکومت داری و رهبری مبتنی بر اندیشه های قرآنی آیت الله خامنه ای است. برای تحقق هدف نامبرده، سخنان و بیانات مقام معظم رهبری (مدظله) با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی براساس مدل باردن (1375) مورد واکاوی قرار گرفته است. براین اساس با مراجعه به سخنرانی ها، متون و یادداشت های مرتبط با موضوع از منظر ایشان که بیشتر با توجه به آیات قرآن بود، عناوین اصلی و فرضیه ها شکل گرفته و پس از آن با دقت در مضامین و عبارات و کدگذاری آن ها، تلاش گردید تا معانی پنهان روابط میان آن ها در قالب مبانی و الزامات شکل داده شود. یافته های پژوهش در 4 مؤلفه اصلی « انجام وظایف، مسئولیت ها و تکالیف»، «توجه به ارزش ها و اخلاقیات»، «حاکمیت قانون» و «پاسخگویی و کنش مناسب» همراه با 13 مقوله فرعی و 32 کد شناسایی و آشکار شدند. تحلیل یافته ها نشان داد عوامل نامبرده در اندیشه مقام معظم رهبری به عنوان رهبر بزرگ جهان اسلام بر پایه تعالیم قرآن و اندیشه ناب اسلامی بوده و دستورالعمل کامل و مناسبی برای تحقق حکومت داری اسلامی و رهبری شایسته است که سازوکارهای مناسبی را برای رهبران سایر کشورهای اسلامی و مدیران سطوح پایین تر کشور در راستای انجام مسئولیت های خود به صورت شایسته فراهم می گرداند.