مطالعات راهبردی بسیج

حفظ نظم و امنیت عمومی یکی از اساسی ترین پیش شرط های زندگی جمعی در همه جوامع انسانی به شمار می رود و از این رو، مهم ترین وظیفه دولتها همواره برقراری نظم و امنیت در شرایط عادی و فوق العاده بوده است. از سوی دیگر، امکان اعتراض فردی و گروهی به برخی سیاستها و برنامه ها، امروزه در بسیاری از جوامع ملی به رسمیت شناخته شده و از تضمینهای کافی برخوردار شده است؛ حقی که تحت عنوان آزادی تجمعات و راهپیمایی ها هم در حقوق بین الملل و هم در قوانین داخلی کشورها بازتاب دارد. این مقاله تلاش می کند تا تعارض مسئولیت دولتها در برقراری نظم و امنیت از یک طرف و آزادی اعتراضات مدنی مردم از سوی دیگر را در قالب یک تحلیل حقوقی به نسبت مختصر به تصویر بکشد و نشان دهد که چگونه می توان تعارض بین آنها را رفع کرد.

ضرورتهای ناشی از توسعه، امکان فعال سازی تهدیدهای نرم را فراهم کرده است. در سؤال اصلی این تحقیق، چیستی تهدیدهای نرم اقتصادی و در سؤالات فرعی؛ چگونگی، زمینه ها، ابزارها و اهداف تهدیدهای مذکور مورد پرسش قرار گرفته و پس از مرور ادبیات، چارچوب مفهومی تحقیق با محوریت عناصر سه گانه دولت، مردم و نخبگان، جمع بندی شده است. در این مقاله، تحلیل محتوای بیانات حضرت امام(ره)و مقام معظم رهبری(دام عزه) به عنوان روش شناسی خاص تهدیدهای نرم اقتصادی علیه ج.ا.ایران انتخاب شده است. نتایج نشانه شناسی تهدیدهای نرم اقتصادی در قالب مفاهیم نه گانه، شامل الگوی توسعه و رفتار کارگزاران، الگوی مصرف و باورها و ارزشها، خودباوری و نوآوری، مفهوم انسجام ملی، مفهوم اعتماد ملی (در حوزه رابطه دولت و مردم) و بالاخره، مفهوم هویت ملی، به عنوان زمینه های تهدیدهای نرم اقتصادی مشخص شده است. بر اساس این نتایج، الگوی توسعه، بیشترین زمینه را برای شکل گیری تهدیدهای نرم اقتصادی دارد. در نتیجه گیری، پاسخ سؤالات تحقیق شامل زمینه ها، ابزارها و اهداف تهدیدهای نرم اقتصادی در قالب مفاهیم نه گانه ارائه شده و در نهایت، مدل مفهومی تهدیدهای نرم اقتصادی علیه ج.ا.ایران ارائه شده است.

رژیم صهیونیستی به عنوان بازیگر اشغالگر در جنگ 22روزه، ابتدا هدف اصلی خود را نابودی حماس اعلام کرد؛ اما پس از مدت کمی، تحت تاثیر مقاومت در غزه، به تدریج با عدول اهداف اولیه، از بین بردن توان موشکی حماس را هدف خود دانست. این رژیم اهداف دیگری از قبیل تلاش برای تمدید آتش بس با جنبش حماس و احیای قدرت بازدارندگی خود پس از شکست در لبنان را نیز در سر می پروراند. بازیگران بین المللی از جمله آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد نیز به دنبال تامین منافع خود و امنیت رژیم صهیونیستی و تثبیت جایگاه منطقه ای آن بودند. مهم ترین پیامد این جنگ، شکست رژیم صهیونیستی در یک نبرد نامتقارن و نابرابر از یک گروه کوچک چریکی بود. این نتیجه موجب ارتقای جایگاه حماس و مقاومت از یک سو و پایان افسانه شکست ناپذیری رژیم صهیونیستی از جانب دیگر شد. در سطح بین المللی هم افول قدرت آمریکا محرز و ضعف ابزارهای این کشور در منطقه برای تثبیت هژمونی آن آشکار شد. جنگ غزه کاهش اعتماد به نهادهای مدافع امنیت بین المللی را به دنبال داشت و مرز بین ادعا و واقعیت، در نحوه عملکرد این نهادها شفاف تر شد.

در این مقاله، نظریه جنگ نسل چهارم یا به عبارتی؛ نظریه چگونگی تکوین جنگ، از منظر تاریخ نظامی بررسی می شود. به زعم نویسنده، دخیل کردن تاریخ در نسلهای مختلف جنگ توسط طرفداران جنگ نسل چهارم، ناهماهنگ و با تناقض همراه است. نویسنده معتقد است طرفداران جنگ نسل چهارم با گزینش مثالهای خاص و به کارگیری آنها در خارج از شرایط واقعی، از تاریخ سوء استفاده کرده اند و مباحث طرح شده پیرامون ماهیت فعلی و آتی جنگ، متقاعد کننده نیست. نویسنده با تاکید بر جنگ متعارف به عنوان اصلی ترین شکل جنگ در آینده، چنین نتیجه می گیرد که تغییر مسیر ارتش آمریکا از جنگ متعارف به سمت جنگ ضد شورش، منجر به آسیب پذیری و عدم آمادگی این کشور برای جنگ در اصلی ترین شکل آن؛ یعنی جنگ متعارف می شود. نویسنده سرانجام پیشنهاد می کند که ارتش باید با اتخاذ یک موضع بینابینی، توانایی خود را برای انجام جنگ کم شدت افزایش دهد و در عین حال، برتری موجود متعارف خود را حفظ کند.

پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی در ایران، یکی از مهم ترین وقایع جهان در قرن بیستم بود. ماهیت این انقلاب به گونه ای بود که حاکمیت نظام دوقطبی تعریف شده در جهان را به چالش کشید. لذا بعد از پیروزی، همواره مورد حمله بلوک شرق و غرب قرار گرفت. به راه انداختن غائله های قومی در مناطق مختلف ایران، عملیاتهای تروریستی و به شهادت رساندن نخبگان فکری و سیاسی، حمله مستقیم نظامی از سوی عراق با حمایت ابرقدرتها، تحریمهای شدید اقتصادی و اخیراً تهاجم فرهنگی شدید علیه ایران، از اقدامات استکبار جهانی برای مهار و شکست انقلاب اسلامی به شمار می رود.

در میان گروههای اسلامی، حزب الله لبنان به عنوان یک جریان سیاسی – مذهبی متاثر از انقلاب اسلامی در ایران و با دو جهت گیری داخلی (تلاش برای دفاع از شیعیان و بهبود موقعیت سیاسی - اجتماعی آنها در داخل ) و خارجی (آزادسازی سرزمینهای اشغالی از سلطه رژیم صهیونیستی)، نفوذ معنوی و سیاسی گسترده ای در لبنان و در سطح منطقه