تغییرات اجتماعی - فرهنگی (مطالعات علوم اجتماعی ایران سابق)

تغییرات اجتماعی - فرهنگی (مطالعات علوم اجتماعی ایران سابق)

تغییرات اجتماعی - فرهنگی سال 21 تابستان 1403 شماره 81 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

تحلیل رابطه بین مطالعه روزنامه و میزان اعتماد اجتماعی (مطالعه موردی: شهرستان پارس آباد مغان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اعتماد اجتماعی اعتماد بین فردی اعتماد عام اعتماد نهادی روزنامه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۴
این تحقیق به مطالعه رابطه میزان مطالعه روزنامه با میزان اعتماد اجتماعی می پردازد. ما در پژوهش حاضر اعتماد را در سه نوع، اعتماد میان فردی، عام و نهادی مورد توجه قرارد داده ایم. روش تحقیق مورد استفاده پیمایش است که داده های تحقیق با استفاده از پرسشنامه به شکل میدانی جمع آوری شده است. همچنین تعداد 383 نمونه انتخاب شده و به شیوه نمونه گیری خوشه ای سیستماتیک عملیاتی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین میزان استفاده از روزنامه با هیچ کدام از انواع اعتماد اجتماعی رابطه معنی دار وجود ندارد. ضرایب ها، نشان دهنده همبستگی منفی بین میزان استفاده از روزنامه و انواع اعتماد اجتماعی هستند بدین معنی که استفاده از روزنامه میزان انواع اعتماد اجتماعی را پایین می آورد اما مطالعه انواع پیام روزنامه ها انواع اعتماد اجتماعی را تحت تاثیر معنی دار قرار می دهد. همچنین بین میزان روزنامه خواندن و متغیرهای ارزیابی از مسئولان و احساس امنیت اجتماعی رابطه معنی دار وجود دارد. سطوح معنی داری برای ارزیابی از محیط نشان دهنده رابطه معنی دار بین متغیرهای مذکور می باشد.علاوه بر این بین میزان استفاده از روزنامه ها و متغیرهای عام گرایی، تعهد اجتماعی و ارزیابی از محیط ارتباط معنی داری وجود ندارد. در مجموع می توان گفت که میزان مطالعه روزنامه با تاثیرگذاری بر متغیرهای واسط تحقیق، میزان انواع اعتماد اجتماعی را تحت تاثیر معنادار قرار می دهد.
۲.

مطالعه تأثیر عناصر فرهنگی در توسعه پایدار با میانجی گری خاص گرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عناصر فرهنگی توسعه پایدار خاص گرایی اردبیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۶
عناصر فرهنگی نقش مهمی در توسعه پایدار هر جامعه ای دارد. درواقع فرهنگ عامل اصلی و به عبارتی موتور توسعه است و خاص گرایی درکنار آن می تواند نقش به سزایی داشته باشد. پژوهش حاضر باهدف بررسی تأثیر عناصر فرهنگی در توسعه پایدار اردبیل با میانجی گری خاص گرایی موردمطالعه شهروندان اردبیل در سال 1400شمسی می باشد. پژوهش پیش رو از نوع توصیفی-هم بستگی و هدف کاربردی می باشد. جامعه آماری شامل شهروندان 65-18ساله شهر اردبیل به تعداد 605992 بود. بنابراین بااستفاده از فرمول کوکران، تعداد 450نفر از شهروندان با نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و تصادفی انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته که پایایی آن برابر با 85/0 بوده استفاده شده است. بدین سان، داده ها بابه کارگیری آزمون های پیرسون، رگرسیون و تحلیل مسیر به کمک نرم افزار SPSS موردتحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان داد بین عناصر فرهنگی و خاص گرایی با توسعه پایدار رابطه مثبت و بین عناصر فرهنگی با خاص گرایی رابطه منفی وجود دارد. تحلیل رگرسیونی و مسیر نشان دادکه 61درصد از تغییرات توسعه پایدار به کمک متغیرهای مستقل قابل تبیین است همچنین عناصر فرهنگی 62/0 و خاص گرایی 53/0 بر توسعه پایدار اثر مستقیم دارند. برای رسیدن به توسعه پایدار می بایست به عناصر فرهنگی و خاص گرایی توجه کرد تا بتوان آینده ای بهتر برای افراد جامعه درست کرد. درنتیجه توجه به قابلیت های فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و استفاده بهینه از پتانسیل ها می تواند نقش مهمی دراین خصوص داشته باشد.
۳.

بررسی کجروی دختران نوجوان با کاربست تجربی فعالیت های روزمره(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کجروی شدت پیوستگی با دوستان کجرو فعالیت های ساخت نیافته نظریه فعالیت های روزمره

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲ تعداد دانلود : ۱۰
پژوهش حاضر با هدف بررسی کجروی نوجوانان دختر شهر فیروزکوه با تکیه بر نظریه فعالیت های روزمره و آزمون تجربی این نظریه انجام شد. نوع پژوهش کاربردی، روش توصیفی از نوع پیمایش و ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه بوده است. در مجموع 400 دانش آموز دختر متوسطه اول شهر فیروزکوه در سال 1401-1400 به عنوان نوجوان دختر، به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده و به پرسشنامه پاسخ داده اند. به منظور تحلیل داده ها از نرم افزارهای spss24 استفاده شد. یافته های حاصل از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه در بررسی فرضیه ها نشان می دهند همه ابعاد متغیر فعالیت های روزمره (شدت پیوستگی با دوستان کجرو، فعالیت های ساخت نیافته، فعالیت های ساخت یافته، حضور چهره های مقتدر، گذران اوقات فراغت با خانواده و گذران اوقات فراغت به تنهایی) رابطه معناداری با کجروی دختران نوجوان دارند. اما متغیر فعالیت های ساخت نیافته (432/0) همبستگی بیشتری با متغیر کجروی نوجوانان دختر دارد. مدل نهایی رگرسیون خطی نشان داد که (50/0) درصد از تغییرات کجروی دختران نوجوان توسط ابعاد متغیر مستقل قابل تبیین است. نتایج به دست آمده، گزاره های نظریه فعالیت های روزمره را تأیید می کند و نشان می دهد موقعیت ها و شرایط نقش حائز اهمیتی در کجروی نوجوانان دختر دارند.
۴.

نقش سیاست گذاری کلان دولت های جمهوری اسلامی ایران در حفظ محیط زیست باتمرکز بر برنامه های توسعه اقتصادی از سال 1360 تا 1400(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: محیط زیست جمهوری اسلامی ایران توسعه اقتصادی سیاست گذاری دولت ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۵
حفظ محیط زیست یکی از چالش های اصلی جهان معاصر است که در بسیاری از کشورها، ازجمله: جمهوری اسلامی ایران، با روند توسعه اقتصادی و صنعتی شدن تداخل پیدا کرده است. این پژوهش به بررسی «نقش سیاست گذاری کلان دولت های جمهوری اسلامی ایران در حفظ محیط زیست باتمرکزبر برنامه های توسعه اقتصادی از سال 1360 تا 1400» می باشد. به طورخاص، تبیین چارچوب چگونگی سیاست گذاری و تأثیر اقدامات اقتصادی، عملکرد محیط زیست و روابط این اقدامات در برنامه توسعه اول تا ششم را نشان می دهد. همچنین، اقدامات دولت ها و مشکلات مطرح شده در دوره های مخلتف ریاست جمهوری را موردتفتیش قرار می دهد. با این فرضیه که «سیاست گذاری دولت ها در محیط زیست جمهوری اسلامی ایران در 40سال گذشته در زمینه زیرساخت ها، استانداردها، امنیت، حقوق انسانی، قانونی در استفاده از محیط زیست در گذار به توسعه اقتصادی باموفقیت چندانی روبه رو نبوده است». روش تحقیق این پژوهش به صورت توصیفی–مضمونی انجام شده است. در مرحله طراحی مدل فرایند از روش کیفی و استفاده از مستندات کتابخانه ای و مقالات علمی بهره برداری برخوردار است. همچنین یافته ها به شیوه توصیفی موردواکاوی قرار گرفته اند. برای ارزیابی محیط زیست در سیاست ها و برنامه های این کشور، شاخص های مهم توسعه اقتصادی ازجمله: صنعتی شدن، کثرت ماشین آلات صنعتی، درآمدهای ناخالص، الگوی مصرف غیرصحیح، افزایش جمعیت و توسعه شهرنشینی بر کیفیت محیط زیست و استفاده از منابع طبیعی بررسی شده اند. این پژوهش نشان داد در دهه های گذشته به دلیل نرخ بالای برداشت، تخلیه منابع، تجاوز به محیط زیست و عدم توجه دولت ها به قوانین و برنامه ها، میان رشد اقتصادی و تخریب محیط زیست ارتباط مستقیم وجود داشته و عملکرد دولت ها در حفظ محیط زیست موفقیت آمیز نبوده است.
۵.

زمینه های اجتماعی- فرهنگی توسعه توریسم در شهرستان خلخال (با تأکید بر توریسم ورزشی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توریسم ورزشی تحلیل جامعه شناختی موانع توسعه گردشگری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۶
پژوهش حاضر با هدف تحلیل جامعه شناختی زمینه ها و تنگناهای توسعه توریسم در شهرستان خلخال (با تأکید بر توریسم ورزشی) انجام شد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و روش تحقیق، از نوع کمّی و شیوه گردآوری پیمایشی بود. جامعه آماری شامل کارشناسان و خبرگان حوزه گردشگری ورزشی بودند. این افراد، به صورت هدفمند از نوع معیاری، برای مصاحبه های کیفی در موضوع پژوهش انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در پژوهش حاضر، مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. به منظور تجزیه وتحلیل داده های پژوهش از تکنیک swot استفاده شد. در زمینه اهمیت شاخص ها و میزان اثرگذاری آن ها به ترتیب، تقویت زیرساخت های گردشگری شهر خلخال با تأکید بر گردشگری ورزشی، نقش تسهیل گری و تشویق بخش خصوصی به سرمایه گذاری در زمینه گردشگری ورزشی از طریق اعطای تسهیلات از طرف دولت به سرمایه گذاران، استانداردسازی امکانات مناطق ویژه گردشگری ورزشی به لحاظ امنیت جانی و رفاهی، اولویت بندی توسعه منطقه و برنامه ریزی دولت به منظور حمایت از توسعه گردشگری ورزشی، معرفی شهرستان خلخال و تبلیغات رسانه ای منطقه به خاطر شرایط ویژه و خاص گردشگری ورزشی تأثیرگذار می باشد
۶.

تبیین مکانیزم های حاکمیت شرکتی با رویکرد پایداری اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پایداری اجتماعی حاکمیت شرکتی راهبری شرکتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۵
هدف اصلی این پژوهش، تبیین مکانیزم های حاکمیت شرکتی با رویکرد پایداری اجتماعی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. نظام حاکمیتی شرکتی درایران موضوع نسبتاً جدیدی میباشد که در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته و اقداماتی در جهت اجرایی کردن ابعاد مختلف آن به صورت غیرمنسجم در بازار پول و سرمایه کشور صورت گرفته است. نقش پایداری اجتماعی در شرکتهای سهامی و غیر سهامی با توجه به وضعیت اقتصادی در دهه های اخیر نمایان شده است. با حرکت به سمت خصوصی سازی، تغییرات در الگوهای رقابت، تولید، ساختار شرکتها، توسعه فناوری و نیز مطرح شدن تجارت جهانی، اهمیت پایداری اجتماعی و توسعه پایداری در بنگاههای اقتصادی بیشتر نمود پیدا کرده است در راستای مباحث فوق و نقش اساسی مدیران اجرایی و هیئت مدیره در موفقیت شرکتها پژوهش فوق با هدف تبیین مکانیزم های حاکمیت شرکتی با پایداری اجتماعی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بر روی 110 شرکت طی دوره 1395 الی 1401 صورت گرفته است وتجزیه و تحلیل نهایی با استفاده از الگوهای رگرسیونی چند متغیره و به کمک نرم افزار اقتصاد سنجی Eviews انجام گرفته است. یافته های تحقیق حاکی از رد فرضیه ها و عدم وجود رابطه معنی دار بین پایداری اجتماعی، با مکانیزم های حاکمیت شرکتیِ مورد بررسی می باشد.
۷.

بررسی مؤلفه حرکتی در ساختار روایی باغ ایرانی با رویکرد تعاملات فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تعاملات فرهنگی حضور انسان مؤلفه های حرکتی باغ های ایرانی اجتماع

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۶
تعاملات فرهنگی به منظوردستیابی به فضا، نه تنها آن را به خود اختصاص می دهند بلکه متشکل از ترکیب و تلفیق کُنش های مختلف با یکدیگر تبدیل به مکان می شوند. به طورخاص، حضور انسان برای روایتگری آثار نیازبه سازمان دهی و تجربه بصری افراد در محیط طراحی نقش تأثیرگذاری می تواند ایفاء نماید. فقدان درک کامل از تأثیر مؤلفه های حرکتی در باغ های ایرانی بر تجربه بازدیدکنندگان با رویکرد تعاملات فرهنگی، مانع از به کارگیری مؤثر این عناصر در طراحی فضاهای سبز معاصر می شود. این پژوهش به بررسی این مؤلفه ها و تأثیر آن ها بر اجتماع، تجربه و احساسات بازدیدکنندگان در تبیین تعاملات فرهنگی می پردازد. به طوری که در باغ های ایرانی، حرکت به شکل هنری و معناداری تجلی می یابد که باهدف ایجاد زیبایی و پیوند بین محیط و انسان هویت واحد می یابد. پژوهش حاضر به لحاظ روش تحقیق ازنوع کیفی و توصیفی-تحلیلی بهره مند است. همچنین جمع آوری اطلاعات دراین جستار ازطریق مستندات کتبی و میدانی، به وسیله پرسش نامه و تجزیه وتحلیل اطلاعات داده ها انجام شده است. دراین بین محقق با انتخاب 5باغ ایرانی با ثبت میراث جهانی یونسکو مشتمل بر: باغ چهل ستون؛ اصفهان، باغ ارم؛ شیراز، باغ شاهزاده ماهان؛ کرمان، باغ فین؛ کاشان، و باغ دولت آباد؛ یزد، برآن است که نتایج بادرنظر داشتن واکاوی نمونه های انتخابی برحسب پرسش نامه نقش هریک از مؤلفه های حرکتی موردتبیین قرار گیرد. درنتیجه، پژوهش نشان داد که مؤلفه های حرکتی در ساختار روایی باغ های ایرانی با رویکرد تعاملات فرهنگی تأثیر قابل توجهی بر تجربه زیبایی شناسی-زیبایی شناختی اتوپیا و ادراک بازدیدکنندگان دارند و می توانند به عنوان الگوهایی مؤثر در طراحی فضاهای سبز و باغ های معاصر مورداستفاده قرار گیرند.
۸.

تأثیرات اجتماعی و فرهنگی در تعالی انسجام اجتماع شهری (مطالعه پژوهی: شهر رشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تأثیرات اجتماعی و فرهنگی تعالی شهری انسجام اجتماع شهری شهر رشت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۶
تأثیرات اجتماعی و فرهنگی تعالی شهری به عنوان یک ابتکار عمل راهبردی برای شهرهایی است که به بالندگی بیشتر آن ها کمک می کند و انسجام اجتماع شهری را تحت تأثیر بیشتر خود قرار داده است. ازاین رو ارتقاء انسجام اجتماعی در شهر رشت نیازمند یافتن شاخص ها و عوامل تأثیرگذار و برقراری ارتباط بین آن ها است. پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت و روش، توصیفی - تحلیلی می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه شهروندان ساکن در شهر رشت است که تعداد آن ها براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ برابر با ۶۷۹۹۹۵ نفر بوده است که بااستفاده از فرمول کوکران حجم نمونه موردنیاز ۳۸۴ نفر تعیین شد. به منظور تحلیل موضوع، چارچوبی از ۶شاخص تعالی شهری در قالب ۳۷ آیتم و۳ شاخص انسجام اجتماعی در قالب ۱۳ آیتم به صورت تلفیقی براساس مطالعات سایر پژوهشگران تدوین و انتخاب شد. پس از تکمیل پرسش نامه ها و داده های گردآوری شده، بااستفاده از نرم افزارهای SPSS و EXCEL و آزمون های آماری T تک نمونه ای و رگرسیون چندمتغیره مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. به گونه ای که از 6شاخص تعالی، فقط 1شاخص کیفیت زندگی با میانگین ۰۱/۳ دارای وضعیت مطلوب است و مابقی شاخص ها در وضعیت نامطلوبی قرار دارند. نتایج رگرسیون چندمتغیره نشان داد که بین اثرات تعالی و انسجام اجتماعی باتوجه به سطح معنی (۰۰۱/۰)، رابطه معنی داری وجود دارد؛ اثرات تعالی بر انسجام اجتماعی شهر رشت چشمگیر بوده است. که دراین بین شاخص کیفیت زندگی با مقدار بتای ۵۳۴/۰ بیشترین تأثیر و شاخص پایداری زیست محیطی با ضریب بتای ۱۰۲/۰ کمترین تأثیر را بر انسجام اجتماعی شهر رشت داشته است.
۹.

توسعه اجتماع ابنیه های مسکونی در بهینه سازی مصرف انرژی و تأثیرات اجتماعی و فرهنگی مبتنی بر عملکردهای اقتصادی در اقلیم سرد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تأثیرات اجتماعی و فرهنگی اجتماع ابنیه های مسکونی مصرف انرژی اقلیم سرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۶
امروزه تأثیرات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بر توسعه اجتماع ابنیه های مسکونی در بهینه سازی مصرف انرژی در دسته بندی های اقلیمی به ویژه اقلیم سرد نقش اساسی داشته است. باتوجه به اهمیت روزافزون پایداری و بهینه سازی مصرف انرژی در حوزه تحولات فرهنگی ساخت وساز مسکونی، این مطالعه با بهره گیری از روش تحقیق آزمایشی، داده ها را براساس استانداردهای موجود جمع آوری و تحلیل کرده است. به طورخاص، هدف اصلی این پژوهش، واکاوی تأثیرات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در بهبود عملکرد انرژی بر ابنیه های مسکونی می باشد. نتایج حاکی ازآن است که بهینه سازی مصرف انرژی در ابنیه های مسکونی نه تنها به کاهش هزینه های انرژی کمک می کند، بلکه باعث توسعه کیفیت زندگی و افزایش رضایت مندی ساکنین نیز می شود. این تحقیق نشان می دهد که توجه به ملاحظات اقتصادی و اجتماعی در طراحی و ساخت ابنیه های مسکونی می تواند به توسعه پایدار و ارتقاء نقش زندگی در مناطق سردسیر منجر شود. استفاده از مواد مضاف در بتن برای سازه های پیش ساخته بتنی در اقلیم های سرد می تواند مصرف انرژی ساختمان ها را تا ۲۳درصد کاهش دهد. این بهبود عملکرد جداره خارجی ساختمان موجب کاهش مصرف انرژی و ارتقاء فرهنگ استفاده از انرژی در مناطق سرد می شود. درنتیجه، جستار به بررسی نمونه های موفق از پروژه های ساختمانی در اقلیم های سرد پرداخته و راهکارهای نوین و فناوری های پیشرفته در بهینه سازی مصرف انرژی را معرفی می کند. بررسی این نمونه ها نشان می دهد که استفاده از فناوری های نوین نظیر؛ جداره های بتنی پیش ساخته، عایق بندی پیشرفته، سیستم های گرمایشی کارآمد و بهره گیری از منابع انرژی تجدیدپذیر می تواند به طور قابل توجهی مصرف انرژی را کاهش داده و درعین حال به حفظ محیط زیست و اجتماع فرهنگ ساکنان کمک کند.

آرشیو

آرشیو شماره‌ها:
۶۸