دانش انتظامی

زمینه و هدف: اختیار پاسخ دهی به جرم توسط مقامات پلیسی، در کشورهای دارای نظام حقوقی عرفی به ویژه انگلستان دارای سابقه دیرینه است. از این اختیار، باعنوان «پاسخ های خارج دادگاهی پلیس» یاد می شود؛ قانون گذار ایران با پیش بینی نهاد اخطار در زمره اختیارات پلیس ویژه اطفال و نوجوانان، برای نخستین بار در قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب 1399، در مرحله پلیسی به این گونه اختیارات توجه کرده است. این پژوهش قصد دارد با نگاهی تطبیقی به بررسی ماهیت و ابهامات نهاد اخطار در مرحله پلیسی بپردازد.  روش: این پژوهش به صورت توصیفی – تحلیلی انجام شده است و یافته های آن، با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، مقاله ها و پژوهش های لاتین گردآوری شده است. یافته ها: بررسی تطبیقی موضوع در کشور انگلستان نشان می دهد که لازمه کارآمدی، بهره وری و اثربخشی نهاد اخطار توسط پلیس ویژه اطفال و نوجوانان، تیبین دقیق ماهیت این نهاد، توسعه مصادیق اعمال آن مابه ازای سایر جرایم خرد و سبک و همچنین تفکیک شرایط اعمال آن در مقابل بزهکاران بزرگ سال و نوجوان است. نتایج: نتایج پژوهش نشان می دهد که اعطای برخی اختیارات در راستای برخورد با جرایم خرد به پلیس، ضمن حفظ تعامل بین پلیس و دستگاه قضایی به تقویت جایگاه پلیس در فرآیند دادرسی کیفری منتهی می شود. به موجب نتایج حاصل از این پژوهش کاربست نهاد اخطار به شرطی هویدا خواهد شد که در شروع به تعقیب فرایند کیفری اعمال شود. هرچند قانون گذار برای نخستین بار در حقوق ایران به پیش بینی این اختیار در مرحله پلیسی پرداخته است؛ اما مشخص نبودن ماهیت و محدوده آن منجر به ایجاد ابهاماتی شده است. 

زمینه و هدف: پلیس برای انجام وظیفه خود از سلاح استفاده و اقدام به تیراندازی می کند. هدف این پژوهش طراحی الگوی توسعه تیراندازی در مراکز آموزشی پلیس ایران با رویکرد روان شناختی است.روش: از نظر راهبرد، کیفی و از لحاظ هدف و ماهیت، توسعه ای - کاربردی به روش نظریه سازی داده بنیاد با رویکرد نظام مند اشتراس و کوربین است. مشارکت کنندگان در پژوهش خبرگان دانشگاهی مدیریت ورزشی، علوم انتظامی، مراکز آموزشی، اساتید و مربیان تیراندازی پلیس با نمونه گیری به روش نظری (قضاوتی) بودند که طی مصاحبه با صاحب نظران اشباع نظری حاصل شد. ابزار پژوهش برگه های کدگذاری طبق دستورالعمل محقق ساخته بودند که روایی آن توسط اعضای گروه پژوهش تأیید شد و پایایی آن نیز با معیار پی اسکات (ضریب توافق بین کدگذاران) 95/0 محاسبه شد. یافته ها: تجزیه وتحلیل داده ها با کدگذاری های باز، محوری و انتخابی اسناد و مصاحبه های نیمه ساختاریافته جهت شناسایی مقوله های پدیده مرکزی، شرایط علّی، زمینه ای، مداخله گر، راهبردها و پیامدها صورت گرفت. نتایج کیفی در قالب 35 مقوله، 136 کد مفهومی و 222 گویه در دل ابعاد ۶ گانه الگو جای گرفتند. از برآیند مصاحبه با صاحب نظران می توان این گونه بحث نمود که پیامد توسعه آموزش تیراندازی شامل پیامدهای سازمانی، پیامدهای ملی و اجتماعی، پیامدهای آموزشی و پیامدهای بهینه و مطلوب را در پی خواهد داشت.نتایج: پیشایندها و برآیندهایی توسعه آموزش تیراندازی در مراکز آموزشی پلیس با رویکرد روان شناختی در اثربخشی و موفقیت نیروهای پلیس در مأموریت های عملیاتی می تواند مفید وکاربردی باشند. توسعه تیراندازی نیروهای پلیس، شامل اصلاحاتی در زمینه آموزشی، ساختاری، ارتباطی- تجهیزاتی، مدیریتی و فنی است.

زمینه و هدف: باور بر این است، در صورتی که سازمان های اجرایی مرتبط با ترافیک، تکالیف خود را به موقع و به صورت تمام و کمال انجام دهند، بخشی از مأموریت های پلیس راهور کاهش یافته و اجرای سایر مأموریت ها تسهیل می گردد. این پژوهش با هدف کشف علل اهمال یا بی عمل ی سازمان ها در اجرای کامل تکالیف ترافیکی صورت گرفته است. روش: رویکرد این پژوهش کیفی بوده و به شیوه مصاحبه با خبرگان و متخصصان صورت گرفته است که به لحاظ روش توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی-توسعه ای است. روش نمونه گیری پژوهش، قضاوتی هدفمند بوده و حجم نمونه پانزده نفر می باشد. برای تحلیل اطلاعات از روش تحلیل تم (تحلیل مضمون) استفاده شده است. یافته ها: نتایج تحقیق در بر گیرنده ۷۰ تم پایه، ۱۲ تم سازنده و، سه تم فراگیر است. مقررات اداری، نظارت، مسئولیت، سامانه ها، اعتبار (بودجه)، اهداف متعالی و...، از تم های سازنده پژوهش هستند که در سه تم فراگیر علل زمینه ای، علل ساختاری و علل رفتاری قرار می گیرند. نتیجه گیری: برای تحقق هدف تحقیق مبنی بر تسهیل مأموریت های پلیس راهور و مهمتر از آن بهبود وضعیت ترافیک لازم است مشکل بی عمل ی یا اهمال سازمان های اجرایی در عمل به تکالیف ترافیکی رفع شود. بدین منظور موارد شناسایی شده در بخش یافته های تحقیق بایستی به صورت مدون و زمانبندی شده در جهت بهبود ترافیک اجرایی گردند.

زمینه و هدف: مقررات قانونی حاکم بر تیراندازی های پلیسی حین اجرای مأموریت های برقراری نظم از دو نابسامانی عمده رنج می برد. نخست، زمانی که مأموران پلیس در جریان مأموریت های مسلحانه تیراندازی مرگبار انجام می دهند، به مثابه اشخاصی مجازات می شوند که با انگیزه های شخصی سلاح و ابزار قتاله تهیه و فرد دیگر را به قتل رسانده اند. دوم، رفتار مبتنی بر قصد قتل با رفتار نوعاً قتاله فاقد قصد قتل، یکسان انگاشته شده و مجازات قصاص نفس نسبت به هر دو مورد اِعمال می شود.روش: پژوهش حاضر کاربردی و از نوع مروری (تحلیل مقررات قانونی و رویه قضایی مرتبط با موضوع) است.یافته ها: ماهیت مأموریت های پلیسی با دو نوع خطر جانی ارتباط دارد: از یک طرف هر لحظه احتمال «خطر جانی برای مأموران پلیس» متصور است و از طرف دیگر، برخی مأموریت های پلیسی با هدف آزادی «گروگان یا فرد در معرض خطر جانی» انجام می شود. در هر دو مورد، لازم است مأموران پلیس به ابزارهای متناسب تجهیز شوند و خطرات متعارف ناشی از تجهیز این مأموران به سلاح گرم در ضمانت اجراهای قانونی لحاظ شود. در حوزه پذیرش خطرات ناشی از تجهیز مأموران به سلاح گرم، اقدامی معتنابهی انجام نشده و وقوع تیراندازی مرگبار در جریان مأموریت پلیسی، مبنای قانونی برای تخفیف یا کاهش مجازات برای مأموران ندارد. در روند رسیدگی قضایی به اتهامات مرتبط با تیراندازی های مرگبار پلیس، شرایط متحول و پویای زمانی و مکانی حاکم بر مأموریت ها و محدودیت های حاکم بر محاسبات و تصمیم گیری های مأموران در سایه استدلال ها و انتظارات ذهنی نامتعارف قرار می گیرد و در آراء قضایی جلوه نمی نمایاند.نتیجه گیری: رفتار قانونی یا قضایی مغایر اقتضائات عرفی مأموریت های پلیسی و فارغ از واقعیت های حاکم بر تیراندازی های پلیس، به دو صورت می تواند آثار زیان بار در پی داشته باشد. نخست این که مأموران پلیس از گذر بازداشت موقت یا محکومیت به قصاص نفس در نتیجه تیراندازی مرگبار به طور مستقیم متضرر می شوند. دوم این که در نتیجه کاهش انگیزه و سرخوردگی ناشی از بازداشت یا محکومیت، بازدارندگی مأموریت های پلیسی کاهش می یابد و نظم اجتماعی به صورت غیرمستقیم مختل می شود.

زمینه و هدف: امروزه چالش جدی مدیران، مدیریت اثربخش دانش است، کمبود یا نبود مدل مناسب مدیریت دانش آنان را ناگزیر کرده است که از خطاهای خود درس بگیرند. از این رو این پژوهش با هدف طراحی الگوی دانش آفرینی فراجا در مدیریت پیشگیری انتظامی از جرم انجام شده است.روش: این پژوهش از نظر هدف، توسعه ای–کاربردی، از حیث گردآوری داده ها پیمایشی، از لحاظ تحلیل داده ها توصیفی و استنباطی و دارای رویکردی آمیخته (کمی / کیفی) و ماهیتی اکتشافی است. داده های لازم با مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان و پرسشنامه محقق ساخته دانش آفرینی و مدیریت پیشگیری انتظامی از جرم بر اساس طیف لیکرت تحصیل شد. مشارکت کنندگان در بخش کیفی 17 نفر، شامل خبرگان فراجا، اعضای هیئت علمی، مدیران و کارشناسان مجرب حوزه پیشگیری انتظامی هستند که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و در شناسایی عوامل از طریق مصاحبه و تأیید عوامل از طریق روش دلفی؛ در ساخت مدل مشارکت داشته اند. جامعه آماری در فرایند پیاده سازی مدل، شامل کارشناسان و اساتید مجرب حوزه پیشگیری انتظامی، کارشناسان، فرماندهان و مدیران ستادی و صفی مرکز شامل ستاد پلیس پیشگیری فراجا و معاونت عملیات فراجا و فرماندهی انتظامی تهران بزرگ به تعداد 360  نفر و حجم نمونه طبق جدول مورگان 186 نفر که به صورت تصادفی طبقه ای متناسب با حجم طبقات انتخاب شده اند. به منظور بررسی اعتبار مدل از نرم افزارهای اس. پی. اس. اس. ویراست 26 و SMART PLS ویراست 3/3 استفاده شد.یافته ها: بین عوامل تواناساز دانش با عوامل خلق دانش (05/0>p،249/0β=) و نیز عوامل تسهیل کننده دانش با عوامل خلقِ دانش (05/0>p،500/0β=) رابطه معنادار وجود دارد، با توجه به مثبت شدن ضریب مسیر، این رابطه ها از نوع افزایشی (مستقیم) می باشند. همچنین نتایج نشان دهنده رابطه معنادار و افزایشی میان متغیر عوامل تواناساز دانش با مدیریت پیشگیری انتظامی از جرم (05/0>p،294/0β=) و رابطه معنادار و افزایشی میان متغیر عوامل خلق دانش با مدیریت پیشگیری انتظامی از جرم (05/0>p،212/0β=) است.

زمینه و هدف: وضعیت های مخاطره آمیز مواردی است که طفل یا نوجوان، در معرض بزه دیدگی یا ورود آسیب به سلامت جسمانی، روانی، اجتماعی، اخلاقی، امنیتی قرار می گیرد. پلیس به عنوان محوری ترین سازمان درگیر در امر پیشگیری از جرائم، نیازمند آگاهی و اقدام مقتضی در پیشگیری از وضعیت های مخاطره آمیز بزه دیدگی اطفال و نوجوانان است. پژوهش حاضر درصدد بررسی راهبردهای پلیس در پیشگیری از بزه دیدگی اطفال و نوجوانان با تأکید بر این وضعیت ها می باشد.روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی–تحلیلی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، کارکنان واحدهای گشت، فوریت های پلیسی110 و واحدهای مشاوره و مددکاری است که براساس فرمول کوکران، تعداد 155 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارگردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن صوری و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ، 83 /0 تعیین شد و داده ها با نرم افزار اس. پی. اس. اس 24 تجزیه و تحلیل شده است.یافته ها: یافته ها نشان می دهد راهبرد حمایتی پلیس با مقدار465 /56=t، راهبرد مشارکتی پلیس با مقدار354 /49=t و راهبرد تعاملی پلیس با مقدار756 /52=t درسطح معناداری000/0 بر پیشگیری از بزه دیدگی اطفال و نوجوانان در وضعیت های مخاطره تأثیر معناداری دارند. بنابراین انجام مداخلات حمایتی، مشارکتی و تعاملی پلیس موجب کاهش آثار عوامل آسیب زا در بزهکاری اطفال و نوجوانان در وضعیت های مخاطره آمیز می شود.نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهدکه پلیس می تواند با اقدام های مانند تربیت و بکارگیری نیروهای متخصص، استفاده از سامانه های اطلاعاتی و پایش تصویری، شناسایی نقاط جرم خیز و عوامل خطر، آگاهی بخشی عمومی، استفاده از رسانه های جمعی و فضای مجازی، تقویت پیوند پلیس با مدرسه، ارتقای سطح شناخت اجتماعی و... نقش مهمی در این حوزه ایفا نماید.