دانش انتظامی

زمینه و هدف: تحت نظر، همانند حبس، چه در حقوق ایران و چه در حقوق فرانسه، گاهی به عنوان یک اقدام سالب آزادی در مدت زمان مشخص در فرایند کیفری، و گاهی به عنوان یک محل و مکان برای نگهداری فرد باعنوان تحت نظرگاه با هدف رعایت حداقل های حقوق بنیادین، قابل مطالعه است. هدف مقاله حاضر، بررسی حقوق کیفری کنترل تحت نظرگاه پلیسی در دو کشور ایران و فرانسه است. روش: تحقیق حاضر، از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است. برای گردآوری داده ها نیز از ابزار فیش برداری استفاده شده است. یافته ها و نتایج: به موجب یافته های تحقیق، حقوق متهم تحت نظر اگرچه در قانون آیین دادرسی کیفری به نسبت ارتقاء یافته و با تضمین هایی همراه شده است، ولی محل نگهداری متهم تحت نظر، شرایط اساسی یک تحت نظرگاه و کنترل آن برای پیشگیری از نقض حقوق بنیادین وی، کمتر توجه قانون گذار را به خود جلب کرده است. نتایج تحقیق نشان داد که برای اطمینان از نقض نشدن حقوق انسانی و پیشگیری از تعرض به آن، کنترل های انسانی و فنی، امری ضروری است. گونه شناسی کنترل، کنش گران کنترل، شیوه کنترل و آثار آن، ازجمله یافته های مقاله حاضر است

زمینه و هدف: وابستگی به مواد مخدر عامل بروز بسیاری از مشکلات فردی خانوادگی و اجتماعی دانش آموزان است. تأثیرات روحی، روانی، اخلاقی و اجتماعی زیادی بر افراد و خانواده دارد و منجر به رفتارهای آسیب زا و بر هم زدن انتظام اجتماعی جامعه می شود. هدف این تحقیق بررسی تأثیر تعامل پلیس و آموزش و پرورش بر پیشگیری از مصرف مواد اعتیادآور صنعتی در دانش آموزان دبیرستان شهر مشهد مقدس است. روش : روش تحقیق، توصیفی و پیمایشی و جامعه آماری کارکنان دبیرستان های مشهد مقدس به تعداد 2600 نفر است که در این میان 331 نفر به روش تصادفی طبقه ای و خوشه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری یافته ها پرسش نامه است و برای تجزیه و تحلیل یافته ها از جدول فراوانی، میانگین، انحراف معیار در آمار استنباطی از آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای تعیین نرمال بودن متغیرها و آزمون ناپارامتری «تی یک نمونه ای» و آزمون رتبه بندی فریدمن استفاده شد. یافته ها و نتایج: براساس آزمون «تی یک نمونه ای» سطح معناداری علامت معادل 0001/0 است. بنابراین در سطح 05/0، فرض صفر یعنی بی تأثیری تعامل پلیس و آموزش و پرورش بر پیشگیری از مصرف مواد اعتیادآور صنعتی رد و فرض یک یعنی تأثیر تعامل پلیس و آموزش و پرورش بر ارتقای نظم اجتماعی از طریق پیشگیری از اعتیاد دانش آموزان مورد تأیید قرار گرفت. با استفاده از آزمون فریدمن تأثیر تعامل آموزشی در درجه اول و تعامل های اطلاعاتی و فرهنگی پلیس و آموزش و پرورش بر پیشگیری از مصرف مواد اعتیادآور صنعتی توسط دانش آموزان دبیرستان های مشهد مقدس در رتبه های دوم و سوم بود

زمینه و هدف: پاسخ گویی، مسیله ای مهم و چالش آور در نظام های اداری و سیاسی بیشتر کشورها بوده و هست. این مقوله به عنوان یکی از موضوعات مطرح در سازمان های امروزی، توجه بسیاری را به خود جلب کرده و واکاوی این مفهوم، نیازمند شناسایی عوامل مرتبط با سازمان است. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین سرمایه روان شناختی و کیفیت زندگی کاری با کیفیت پاسخ گویی به ارباب رجوع در کوپ های انتظامی استان فارس انجام شد. روش: پژوهش حاضر از لحاظ روش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش کلیه کارکنان کوپ های انتظامی شهر شیراز بودند که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه بندی با تسهیم متناسب تعداد 292 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات سه پرسشنامه «کیفیت پاسخ گویی»، «کیفیت زندگی کاری» و «سرمایه روان شناختی» بود که روایی و پایایی آن ها به ترتیب 952/0 و 953/0 و 957/0 است. یافته ها و نتایج: نتایج حاصل از پژوهش گویای آن است که بین مولفه های سرمایه روان شناختی و مولفه های کیفیت زندگی کاری با کیفیت پاسخ گویی به ارباب رجوع رابطه ای معنادار وجود دارد؛ به عبارتی هرچه سرمایه روان شناختی و کیفیت زندگی کاری بهبود یابد به همان میزان پاسخ گویی به ارباب رجوع از کیفیت بهتری برخوردار خواهد بود. با توجه به همبستگی بین مولفه های سرمایه روان شناختی و کیفیت پاسخ گویی به ارباب رجوع و با اذعان به آموزش پذیربودن سرمایه روان شناختی، می توان آن را در دوره های مختلف آموزشی در بین کارکنان لحاظ کرد و از منافع مادی و معنوی آن بهره مند شد. همچنین لازم است برای به وجود آمدن احساس امنیت و آرامش روحی- روانی (به عنوان یکی از مولفه های کیفیت زندگی کاری) در کارکنان محیط را به دور از تشویش و نگرانی عوامل استرس زا نگه داشته شود؛ زمانی که بهداشت روانی کارکنان مطمح نظر واقع شود، مسیولیت کارکنان در قبال ارباب رجوع نیز افزایش می یابد.

زمینه و هدف: باوجود پیش بینی حق های متعدد برای متهم، در کلیه مراحل دادرسی کیفری، در اسناد بین المللی و نظام های حقوقی، اعمال این حقوق برای وی در مرحله تحقیقات ضابطان دادگستری در برخی از نظام های حقوقی از جمله ایران با چالش ها و موانعی مواجه است. از آنجا که بسیاری از تصمیم های قضایی در مورد متهمان مبتنی بر دلایل و اسناد و مدارکی است که هنگام تحقیقات، ضابطان دادگستری جمع آوری و ارایه می شود، رعایت حق سکوت متهم در این مرحله، وی را از خطر نقض دادرسی عادلانه در مورد او مصون می دارد، هرچند که از دیدگاه پلیسی و قضایی (به ویژه با الگوی کنترل جرم)، رعایت تشریفات دادرسی عادلانه مانند رعایت حق سکوت، ممکن است موجب محدودیت در کشف جرم و شناسایی و دستگیری متهمان و افشای اطلاعات مربوط به پرونده تلقی شود. روش: این پژوهش توصیفی- تحلیلی و کاربردی و از نظر شیوه اجرا کتابخانه ای است و درصدد شناسایی چالش ها و ارایه سازوکارهای رعایت حق سکوت در فرآیند بازجویی ضابطان دادگستری است. یافته ها و نتایج: در این پژوهش، مهم ترین سازوکارهای رعایت حقِ سکوت در جریانِ تحقیقاتِ ضابطان دادگستری، مانند تدوین منشور حقوق متهم و منشور اخلاقی ضابطان، تمرکز بر ادله محوری جرم به جای اقرارمحوری، استانداردسازی رفتار بازجویان و نظارت و ارزیابی مستمر، ابطال برخی ادله به دست آمده ازطریق روش های غیرقانونی، تجهیز ضابطان به روش های نوین و علمی جمع آوری ادله فیزیکی و ایجاد بسترهای اطلاعاتی و فنی لازم برای کشف جرم، بازنگری در نظام گزارش دهی ضابطان و تخصصی شدن آنان، معرفی شده است تا زمینه چگونگی ایجاد تعادل و توازن میان دغدغه های مربوط به شناسایی و دستگیری متهمان و تضمین های برخورداری آنان از دادرسی عادلانه، شناسایی شود. در عین حال، مهم ترین چالش ها و موانع موجود در این زمینه نیز تناسب نداشتن منابع و امکانات پلیس با حجم پرونده ها و فقدان تخصص گرایی، ضعف یا ناکارآمدی راه های کشف علمی جرایم، فقدان وسایل و تجهیزات نوین سخت افزاری کشف جرم، اتهام محوری و فرهنگ اقرارمحوری حاکم بر رفتار ضابطان، سکوت اختیارکردن توسط مجرمان حرفه ای، اطاله دادرسی، انحراف روند رسیدگی قضایی و نداشتن امکان مقابله مؤثر با جرم، اعلام شده است. شناخت چالش ها می تواند تا حدودی بسترهای لازم برای اجرای مؤثر قانون جدید آیین دادرسی کیفری توسط ضابطان را فراهم آورد.

زمینه و هدف: انضباط شالوده و اساس کار نیروهای مسلح است و همواره در اذهان عمومی، دو مقوله انضباط و نیروهای مسلح با همدیگر تداعی معنی پیدا می کنند. از سوی دیگر سازمانی که متولی برقراری نظم در جامعه است، خود باید تجلی واقعی آن باشد. این پژوهش قصد دارد الگوی پیشایندهای انضباط سازمانی در دانشگاه علوم انتظامی امین را ارایه نماید. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه اجرا، پژوهشی کیفی است که با استفاده از نظریه داده بنیاد انجام شده است. جامعه آماری پژوهش خبرگان نظامی و علمی دانشگاه امین بوده و حجم نمونه به شیوه گلوله برفی33 نفر بود. داده ها با استفاده از نرم افزار MAXQDA 10 تحلیل و 790 کد استخراج شده از مصاحبه ها در نهایت در قالب سه محور اصلی ساماندهی شدند. یافته ها و نتایج: پژوهش نشان داد که «توجیه و آموزش»، «تشویقات و تنبیهات» و «ویژگی ها و اقدامات فرمانده» در سطح اول، «بازدید و نظارت»، «عدالت سازمانی»، «فرهنگ انضباط خواهی و انضباط پذیری» و «حفظ منزلت» در سطح دوم و «نشاط سازمانی» و «وضعیت محیط کار» در سطح سوم، پیشایندهای انضباط سازمانی دانشگاه علوم انتظامی امین را تشکیل داده اند.

زمینه و هدف: پلیس امروزی در مواجهه با جرایم به عنوان یک متخصص علت شناس وارد عمل می شود. اتخاذ این رویکرد در پلیس مستلزم آشنایی و بهره گیری او از علوم جرم شناختی است. علوم جرم شناختی را می توان در سطوح و ابعاد مختلفی مطالعه و بازشناسی کرد. یکی از مهم ترین ملاحظات در این بازشناسی، توجه به مبانی است که از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف مقاله حاضر، مطالعه علوم جرم شناختی با رویکرد اثبات گرایی و مقایسه آن با آموزه های قرآنی است. این امر مستلزم توجه به سه حوزه است: روش، مفهوم و دستاورد. روش: این پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی-تحلیلی است. پژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، منابع اینترنتی، مقاله ها، پژوهش های لاتین و فارسی و مطالعة آثار موجود در زمینه اثبات گرایی و آموزه های اسلامیِ مرتبط با رفتار مجرمانه انجام شده است. ابزار گردآوری اطلاعات فیش برداری است. یافته ها و نتایج: در بحث «روش»، همه جرم شناسان غربی اعم از خردگرا یا تجربه گرا، برای شناخت جرم، به تناسب از یک «روش» یعنی استقرا، قیاس یا تمثیل بهره می گرفته اند. در دوره رنسانس، استقرا بر تکیه بر علوم تجربی وارد مطالعات جرم شناختی شد. با حاکمیت استقرای تجربی بر علوم جرم شناختی، محور اساسی و اصلی جرم شناسی یعنی مفهوم، رو به زوال نهاد؛ زیرا بسیاری از امور ماورایی، به ویژه خدا، روح، نفس، اراده، فطرت، معنویات و... به تجربه (عمومی و فراگیر) درنمی آید. این در حالی بود که در آموزه های قرآنی، امور یادشده اساسِ مطالعه انسان و رفتارهایش تلقی می شوند. بدین ترتیب از نظر علمی، مفهوم «طبیعت» جایگزین مفهوم آفرینش و «زیست شناسی جنایی» موفق و موثق ترین علم برای بررسی و مطالعه رفتارهای مجرمانه حیوانی به نام «انسان» شد. دستاورد اصلی علوم جرم شناختی غربی روی آوری به ماتریالیسم و رواج تفکر «ماشین گرایی» بود. این، دقیقا نقطه مقابل تفکر اسلامی بود که عموما همه امور را «اندام واره» تلقی می کرد. تفکر اندام واره را به وضوح می توان در بسیاری از آموزه ها و اندیشه های اندیشمندان اسلامی از جمله «جهان اکبر و جهان اصغر» ملاحظه کرد.

زمینه و هدف: مسیله سوءمصرف موادمخدر اکنون در دنیا به معضلی بزرگ تبدیل شده و برای ایران، چالشی جدی محسوب می شود. هدف پژوهش حاضر شناسایی متغیرهای مؤثر بر اعتیاد در پژوهش های یک دوره 5 ساله و اندازه گیری اثر آن ها است. روش شناسی: روش اجرای این پژوهش، فراتحلیل است. جامعه آماری شامل پژوهش های انجام شده داخلی طی سال های 1385 تا 1389 در حوزه پیشگیری از سوء مصرف مواد است که از بین آن ها 19 کار پژوهشی بررسی شدند. داده های تدوین شده توسط محقق با استفاده از نرم افزار CMA تحلیل و اندازه اثر متغیرهای شناسایی شده در پژوهش ها محاسبه شد. نتایج و یافته ها: نتایج نشان داد که در میان متغیرهای انتظامی، مؤثرترین متغیر بر اعتیاد، «در دسترس بودن مواد» با اندازه اثر معناداری به بزرگی 0/81 و کم اثر ترین متغیر «نگرش به موادمخدر» با اندازه اثری غیرمعنادار به بزرگی 0/004 است. متغیرهای «محل سکونت» و «دوستان معتاد» نیز در مرتبه بعد قرار دارند.

هدف: با توجه به اهمیت و نقش آفرینى عملکرد سازمان نیروى انتظامى در جامعه، هدف از انجام این تحقیق شناسایی میزان تاثیر دانش ضمنی رؤسای کلانتری های فرماندهی انتظامی تهران بزرگ بر عملکرد آنان است. از بین انواع دانش، دانش سازمانی با چهار مؤلفه اجتماعی سازی، درونی سازی، ترکیب و برونی سازی در این تحقیق مورد مطالعه قرار می گیرد. روش: روش انجام پژوهش توصیفی پیمایشی و جامعه آماری پژوهش 79 نفر از رؤسای کلانتری های فرماندهی انتظامی تهران بزرگ هستند که به صورت تمام شمار انتخاب شده اند. برای اندازه گیری دانش ضمنی از پرسشنامه استاندارد مدیریت دانش نوناکا و تاکیوچی و برای اندازه گیری عملکرد از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. ضریب پایایی پرسشنامه مدیریت دانش و عملکرد کارکنان به ترتیب 0/76 و 0/83 حاصل شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که از چهار مولفه دانش ضمنی به ترتیب: اجتماعی سازی (0/528)، درونی سازی (0/179)، ترکیب (0/188) و برونی سازی (0/108) بر عملکرد رؤسای کلانتری های فرماندهی انتظامی تهران بزرگ تاثیر دارند و ضریب تعیین کل 716/. نشان می دهد که مولفه های مورد مطالعه، 72 درصد تاثیر بر متغیر وابسته را پوشش می دهند. نتیجه گیری: با توجه به یافته ها می توان نتیجه گرفت که متغیرهاى دانش ضمنی شامل اجتماعی سازی، درونی سازی، ترکیب و برونی سازی بر عملکرد رؤسای کلانتری های فرماندهی انتظامی تهران بزرگ تاثیر مثبت و مستقیم دارند. یعنی با افزایش استفاده از دانش ضمنی، عملکرد رؤسای کلانتری های فرماندهی انتظامی تهران بزرگ نیز افزایش می یابد.

یکی از الزامات اصل فردی کردن مجازات، اعطای اختیارات صلاحدیدی به قضات تعیین کننده مجازات است تا مجازات را بر اساس عواملی همچون شخصیت بزهکار و شرایط منجر به ارتکاب جرم تعیین نمایند. این موضوع امروزه در حوزه تعیین مجازات امری پذیرفته شده است که کمتر در خصوص آن تردیدی صورت می گیرد. با این حال وجود چنین اختیاری همواره می تواند یکدستی آرای قضایی با خدشه مواجه کند. به منظور به حداقل رساندن این خطر، راهکارهای چندی در نظر گرفته شده است که از جمله آن می توان به رهنمودهای تعیین مجازات اشاره کرد. این رهنمودها و در کنار آن دستورالعمل ها و اصول تفسیری یکسان کمک خواهند کرد تا با رعایت اصل فردی کردن مجازات، تا حد امکان یکدستی مجازات ها نیز حفظ شود. پژوهش حاضر با رویکردی مقایسه ای سعی بر آن دارد تا راهکارهای عملی را در نظام حقوقی کامن لا، که مهد اختیارات صلاحدیدی برای قضات کیفری است، را مورد بررسی قرار داده و رویکردی مناسب را برای رسیدن همزمان به فردی گرایی در مجازات و یکدستی در آن دست یابد.