مدیریت سلامت

سال ۲۰۰۰ میلادی، آغاز هزاره سوم و شروع عصری جدید برای زندگی بشر در جوامع مختلف بود. اندیشمندان مختلف معمولا از فرصت بدست آمده در این پیچ های مهم تاریخی بیشترین بهره برداری را می کنند، تا مفاهیم بزرگ و ارزشمند را معرفی کنند. چرا که، به خاطر سپاری اینگونه رویدادها برای همگان ساده تر و جذاب تر است. [1] موضوع مقاله حاضر مربوط به سال 2000 است که واجد برجسته ترین تاریخ از زمان تاسیس سازمان جهانی بهداشت در سال 1948 تاکنون بوده است. گزارش سازمان جهانی بهداشت در این سال در ارتباط با مدیریت نظام سلامت و ارتقای عملکرد آن است. [2] در این گزارش، برای نظام سلامت چهار کارکرد اصلی در نظر گرفته شده است که باید مورد توجه تمامی سیاستگذاران و مدیران در تمامی کشورهای دنیا قرار گیرد. این کارکردها عبارت از ارائه خدمات (Health providing)، تولید منابع (Resources generation)، تامین مالی (Financing) و تولیت (Stewardship)است. ارائه خدمات سلامت در سطوح مختلف، اصلی ترین کارکرد تمامی نظام های سلامت است. تولید نیروی انسانی متخصص، یکی از مهمترین مصداق های این کارکرد است. با توجه به گردش مالی وسیع و وجود هزینه ها و درآمدهای مختلف در نظام سلامت، کارکرد تامین مالی به مباحث مالی و مدیریت منابع ارتباط دارد. [3] کارکرد تولیت به نوعی کلیدی ترین کارکرد است. تولیت به معنای عام ، واگذاری امور به یک فرد است. تولیت در حوزه مدیریت به مجموعه ای از اقدامات شامل تنظیم مقررات، پیاده سازی و پایش آنها گفته می شود. [4] با توجه به گستردگی موضوعات و مسائل مرتبط با سلامت جامعه و محیط زندگی، نیاز به یک متولی در حوزه سلامت کاملا احساس می شود تا با دیدی واقع بینانه، علمی و چند بعدی بتواند نظر نهایی در این زمینه را اعلام کند. [5] در ماه های اخیر و به دنبال شروع همه گیری کرونا و در راستای توجه به نقش تولیت نظام سلامت، ستاد ملی مبارزه با کرونا در کشور تشکیل شد تا با بهره گیری از داده های مختلف و برمبنای شرایط و وضعیت موجود، تصمیم گیری در زمینه های گوناگون کنترل بحران را انجام و جهت اجرا به دستگاه های مختلف ابلاغ نماید. تضاد منافع: نویسندگان اظهار داشتند که تضاد منافعی وجود ندارد. تشکر و قدردانی: بدین وسیله از کارکنان حوزه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان به ویژه گروه مبارزه با بیماری های واگیر نهایت تشکر و قدردانی به عمل می آید.

مقدمه: روند مهاجرت پرستاران به عنوان عمده ترین بخش نیروی انسانی نظام سلامت نگران کننده است. یکی از عوامل مهم دخیل در مهاجرت پرستاران رضایت شغلی است. بر همین اساس این مطالعه با هدف تعیین همبستگی بین رضایت شغلی و تمایل به مهاجرت پرستاران شهر تهران طراحی شده است. روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه مقطعی از نوع توصیفی همبستگی بوده که بر روی پرستاران شاغل در بیمارستان های منتخب شهر تهران انجام شد. در این پژوهش از روش نمونه گیری طبقهای تصادفی برای تعیین بیمارستان های محل پژوهش استفاده شد. برای این مطالعه از پرسشنامهی پژوهشگر ساخته حاوی سه بخش شامل اطلاعات جمعیت شناختی، رضایت شغلی و تمایل به مهاجرت استفاده شد. روایی محتوایی پرسشنامه 9.5 و آلفای کرونباخ 0/89بدست آمد. از نرم افزار SPSS برای تحلیل اطلاعات استفاده گردید. یافته ها: میزان تمایل به مهاجرت پرستاران شرکت کننده در مطالعه بالا بود (30.2). همچنین رضایت شغلی افراد شرکت کننده در این پژوهش نیز در حد متوسط گزارش شد. بین متغیر رضایت شغلی کل و تمایل به مهاجرت همبستگی منفی و معنی دار یافت شد(24/0-r = ،05/P-value<). همبستگی بین ابعاد رضایت شغلی شامل موقعیت شغلی، محیط کاری، حقوق و مزایا، نگرش اجتماعی به حرفه و سرپرستی و نظارت مدیران نیز با تمایل به مهاجرت منفی و معنادار بود ولی بین ابعاد روابط بین شخصی در محیط کار و تاثیر شغل بر زندگی شخصی با تمایل به مهاجرت پرستاران ارتباط معناداری یافت نشد. همچنین، در این پژوهش بین متغیر های سن، وضعیت تاهل، سابقه کار و نوع شیفت کاری با متغیر های رضایت شغلی و تمایل به مهاجرت ارتباط معنادار دیده شد. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که پرستاران از تمایل بالایی برای مهاجرت برخوردار بودند و از طرفی دیگر ارتباط مستقیمی بین تمایل به مهاجرت پرستاران و رضایت شغلی آنان وجود داشت. نتایج این مطالعه نمایانگر این است که ارتقاء رضایت شغلی پرستاران در ابعاد مختلف میتواند از مهاجرت نیروهای آموزشدیده و ارزشمند در حوزه ارائه خدمات سلامتی پیشگیری کند.

مقدمه: سایبرکندریا را می توان یکی از چالش های نوپدید در عصر اینترنت دانست. هدف پژوهش حاضر بررسی تولیدات علمی و شبکه های همکاری علمی پژوهشگران در زمینه سایبرکندریا در پایگاه Web of Science بود. روش ها: پژوهش حاضر با استفاده از شاخص های علم سنجی، آلتمتریک و تحلیل شبکه های اجتماعی انجام شد. جامعه پژوهش شامل 90 برونداد علمی در زمینه سایبرکندریا بود که تا زمان گردآوری داده های پژوهش در ژوئن سال 2020 در پایگاه Web of Science نمایه شده بودند. برای گردآوری داده ها از پایگاه های Web of Science و آلتمتریک اکسپلورر استفاده شد. همچنین، نرم افزار های VOSviewer و UCINet جهت ترسیم و تحلیل شبکه های همکاری علمی استفاده شد. یافته ها: 80 درصد مقاله های بررسی شده، طی سا ل های ۲۰15 تا ۲۰20 منتشرشده بود و بالغ بر 2/42 درصد از آن ها مربوط به دو سال اخیر بوده است. مجله «Journal of Anxiety Disorder » بیش ترین تعداد مقاله (10 درصد) را در این زمینه منتشر کرده بود. بیشترین تولیدات علمی در این زمینه مربوط به حوزه های موضوعی روان پزشکی و روانشناسی بود. به 51 مقاله از 79 مقاله دارای نشانگر دیجیتالی شیء منتشرشده در این زمینه، دست کم یک بار در رسانه های اجتماعی توجه شد. 1/81 درصد از تولیدات علمی در زمینه مورد بررسی از طریق همکاری دو یا چند پژوهشگر تولید شد. نتیجه گیری: هرچند تعداد تولیدات علمی در زمینه سایبرکندریا در پایگاه Web of Science اندک است، اما روند آن رو به افزایش است. بررسی شبکه همکاری پدیدآورندگان تولیدات علمی در زمینه سایبرکندریا، تمایل بیش تر پژوهشگران را به تألیفات مشارکتی نشان می دهد.

مقدمه: امروزه علی رغم پیاده سازی سیستم اطلاعات بیمارستانی، کماکان در بعضی از کشورها مستندسازی پرونده پزشکی به روش سنتی انجام می شود. ثبت ناقص داده ها در پرونده های پزشکی می تواند منجر به تصمیم گیری های نامناسب درمانی شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان نواقص در فرم های اصلی پرونده های پزشکی بیماران به تفکیک نقش مستندسازان انجام پذیرفت. روش ها: مطالعه حاضر یک پژوهش مقطعی بود که در سال 99-1398 در بیمارستان شفا شهر کرمان انجام شد. بدین منظور، پرونده های پزشکی این بیمارستان به صورت تصادفی انتخاب شدند (600=n). سپس ثبت یا عدم ثبت تمامی عناصر داده فرم های اصلی این پرونده ها با استفاده از چک لیست روا و پایا بررسی شد و داده های جمع آوری شده با استفاده از آمار توصیفی در نرم افزار SPSS نسخه 24 تحلیل شدند. یافته ها: یافته های مطالعه حاضر نشان داد که 70/34 درصد از پرونده های منتخب برای هر بیمار ناقص بودند. در اکثر فرم های پرونده پزشکی، عناصر داده مربوطه به منشی بخش ها تکمیل نشده بود. در سایر فرم ها نیز، پرستاران و پزشکان بیش از نیمی از عناصر داده را ثبت نکرده بودند. بیشترین میزان نقص به ترتیب در فرم های الصاق الکتروکاردیوگرام، پرونده اورژانس و درخواست رادیوگرافی مشاهده شد. نتیجه گیری: در پژوهش حاضر، عناصر داده مانند جمعیت شناختی، تشخیص اولیه، تشخیص نهایی و امضاء ها توسط منشی بخش ها، پزشکان و پرستاران تکمیل نشده بودند. ثبت نشدن این اطلاعات می تواند موجب مشکلاتی در ارائه خدمات به بیماران شود. ارزیابی میزان نواقص پرونده های پزشکی بر اساس نقش مستندسازان می تواند برای اصلاح فرم ها و توسعه برنامه های آموزشی آتی مؤثر باشد.

مقدمه: قلب یکی از ارگان های اصلی بدن انسان است و سالم نبودن آن عامل مهمی در مرگ ومیر انسان ها است. بیماری قلبی ممکن است بدون علامت باشد اما می توان از طریق آزمایش های پزشکی این نوع بیماری را پیش بینی و تشخیص داد. تشخیص بیماری قلبی به تجربیات زیاد پزشکان متخصص نیاز دارد. هدف مطالعه حاضر، تشخیص بیماری قلبی به منظور کمک به پزشکان برمبنای ترکیب الگوریتم بهینه سازی ملخ دودویی و k نزدیک ترین همسایه است. از الگوریتم بهینه سازی ملخ دودویی برای انتخاب ویژگی ها و از الگوریتم K نزدیک ترین همسایه برای طبقه بندی استفاده شده است. روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی بود.. در این مطالعه، پرونده پزشکی 270 بیمار در حوزه بیماری قلبی با تعداد 13 ویژگی بررسی شد. تعداد بیماران مبتلا برابر با 120 و فقدان بیماری برابر با 150 بود، لذا مجموعه داده در حالت متوازن است. اطلاعات بیماران از پایگاه داده استاندارد UCI استخراج شد. ارزیابی مدل پیشنهادی در شبیه سازی MATLAB انجام شد. یافته ها: با توجه به ارزیابی های انجام شده بر روی روش پیشنهادی، درصد صحت برابر با 8/89، درصد حساسیت برابر با 6/89 و درصد ویژگی برابر با 4/90 به دست آمد که در مقایسه با نتایج مطالعات انجام شده در حوزه بیماری قلبی، دقت به دست آمده روش پیشنهادی، قابل قبول است. همچنین، درصد صحت روش پیشنهادی برمبنای هفت ویژگی (Age, Sex, Chest Pain, BP, Electrocardiographic, Angina, Thallium) برابر با 3/90 درصد به دست آمد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه، برای تشخیص بیماری قلبی، روش پیشنهادی در تشخیص بیماری و انتخاب ویژگی های مهم نسبت به روش های قبلی بهتر عمل کرده است.

مقدمه: امروزه اندازه گیری و شناسایی ابعاد مختلف کیفیت خدمات جهت تخصیص مؤثر منابع و تضمین سطح بالاتری از رضایت بیماران در دستور کار مدیران مراقبت بهداشتی قرارگرفته است. مطالعه حاضر باهدف ارزیابی کیفیت خدمات از دیدگاه بیماران و مدیران در مراکز سرپایی تحت پوشش بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام شد. روش ها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی و به صورت مقطعی در سال 1398 انجام شد. تعداد 435 نفر بیمار و 15 نفر مدیر با روش تصادفی نظام مند در این مطالعه شرکت داشتند. داده های مطالعه با استفاده از پرسش نامه دارای روایی و پایایی تائید شده سروکوال جمع آوری شدند. برای تحلیل داده ها از آزمون های کای دو و یو-من-ویتنی استفاده شد. تمام تحلیل های آماری با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 25 انجام شد. یافته ها: میانگین نمره انتظارات بیماران (76/4) بالاتر از مدیران (58/4) است، درحالی که سطح ادراکات بیماران (20/3) از خدمات پایین تر از ادراکات مدیران (73/3) گزارش شد. شکاف بین انتظارات و ادراکات از دیدگاه بیماران در تمام ابعاد معنی دار شد، به طوری که بعد پاسخگویی (70/1-) بیشترین اختلاف میانگین نمره را داشت. از دیدگاه مدیران نیز اختلاف بین انتظارات و ادراکات در همه ابعاد به جز بعد پاسخگویی معنی دار گزارش شد و بعد محسوسات (73/1-) بیشترین اختلاف نمره را داشت. نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که بین انتظارات و ادراکات از دیدگاه بیماران و مدیران در تمام ابعاد کیفیت خدمات شکاف منفی وجود دارد. بنابراین، مدیران بیمارستان باید حداکثر تلاش خود را در جهت کاهش شکاف بین انتظارات و ادراکات با ارائه به موقع خدمات و بهبود مهارت های ارتباطی کارکنان به کارگیرند.

مقدمه: جوامع در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه و در هر دو بخش شهری و روستایی، در حال تجربه اپیدمی بیماری های غیر واگیر هستند. توانمندسازی مردم برای مقابله مؤثر با این اپیدمی و عوامل خطرش ضروری است. در مطالعه حاضر به منظور تعیین نیاز آموزشی، سطح نگرش، آگاهی و عملکرد مراجعین مراکز بهداشتی و درمانی روستایی در رابطه با برخی عوامل خطر بیماری های قلبی و عروقی بررسی شد. روش ها: مطالعه حاضر، مقطعی و به روش توصیفی و تحلیلی بر روی 245 نفر از مراجعین 18 تا 60 سال در مراکز بهداشتی درمانی روستایی استان خراسان جنوبی در سال 1396 انجام شد. داده ها در یک بازه زمانی چهار هفته ای جمع آوری و در نرم افزار SPSS نسخه 18 با استفاده از روش های آماری توصیفی و تحلیلی (ضریب همبستگی پیرسون و آزمون تی) در سطح معنی داری 05/0 تحلیل شد. یافته ها: میانگین سن افراد مطالعه شده 82/7±5/38 سال بود. میانگین نمره آگاهی و عملکرد افراد در رابطه با عوامل خطر بیماری های قلبی عروقی مطلوب بود؛ اما میانگین نمره نگرش افراد پایین بود. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد بین میانگین نمره آگاهی، نگرش و عملکرد افراد ارتباط معناداری وجود دارد. قوی ترین ارتباط بین آگاهی و نگرش به دست آمد (46/0r=). بر اساس آزمون t-test ارتباط معنی داری بین سابقه ابتلا به فشارخون و آگاهی (7/0=p)، نگرش (5/0=p) و عملکرد (6/0=p) افراد وجود ندارد. نتیجه گیری: گرچه، توجه به ابعاد نگرش، آگاهی و عملکرد برای موفقیت سیاست توانمندسازی مردم ضروری است اما یافته های این مطالعه، پایین بودن سطح نگرش افراد را نشان داد که با توجه به ارتباط نگرش فرد با انتخاب سبک زندگی و مواجهه با عوامل خطر بیماری های قلبی و عروقی، اتخاذ سیاست آموزشی مناسب جهت ارتقای سطح نگرش افراد توصیه می گردد.

مقدمه: با توجه به این که مزیت رقابتی سنگ بنای مفهومی در مدیریت راهبردی است؛ لذا هدف پژوهش حاضر، تعیین ارتباط مدیریت منابع انسانی الکترونیک، مزیت رقابتی و انعطاف پذیری منابع انسانی است. روش ها: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از حیث روش، توصیفی بوده که در سال 99 انجام شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر، کارکنان ستادی بیمارستان های دولتی شهر اصفهان بود که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 341 نفر به عنوان نمونه نهایی پژوهش انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه بود که روایی و پایایی آن در مطالعات قبلی تائید شده بود. داده ها پس از جمع آوری در نرم افزار SPSS و LISREL تحلیل شد. یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مدیریت منابع انسانی الکترونیک با مزیت رقابتی (با ضریب ارتباط 76/0) و انعطاف پذیری منابع انسانی (با ضریب ارتباط 66/0) ارتباط مثبت و معناداری دارد. همچنین، انعطاف پذیری منابع انسانی نیز با مزیت رقابتی (با ضریب ارتباط 35/0) ارتباط مثبت و معناداری را نشان داد. نتیجه گیری: با توجه به تائید نقش میانجی انعطاف پذیری منابع انسانی در رابطه بین منابع انسانی الکترونیک با مزیت رقابتی، باید با سرمایه گذاری در بخش های مرتبط با سیستم های الکترونیکی به بهبود رویه های تصمیم گیری راهبردی در زمینه سرمایه گذاری مناسب در منابع انسانی و درنتیجه افزایش مزیت رقابتی توجه کرد.

مقدمه: بوروکراسی هراسی مفهومی جدیددرادبیات مدیریتی است که اخیرا موردتوجه قرارگرفته است،هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر بر بوروکراسی هراسی درحوزه مدیریت بهداشت ودرمان استان کرمان بااستفاده ازرویکرد ساختاری تفسیری است . روش ها: روش گردآوری داده ها در پژوهش حاضر مصاحبه وپرسش نامه بود.دراین راستابا 12 نفرازخبرگان شامل اساتیدمدیریت ومدیران ارشددانشگاه علوم پزشکی استان کرمان مصاحبه شد. نتیجه کدگذاری متون مصاحبه ومرورادبیات درقالب 11 مقوله کلی بصورت پرسش نامه تحلیل ساختاری تفسیری تنظیم ودراختیار خبرگان قرار گرفت . یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که قواعدورویه های سخت وانعطاف ناپذیردرجایگاه اول قرار دارد. همچنین بی انگیزگی کارکنان و پایین بودن اعتمادعمومی به سازمان های دولتی درجایگاه دوم قرار دارد ، جایگاه سوم به تصمیم گیری های سلیقه ای مدیران سازمان هاو تشریفات زایداداری تعلق دارد.فساداداری و پاسخگو نبودن درسطح چهارم وطولانی بودن فرآیندهای اداری ، اطلاع رسانی نکردن دقیق فرآیند ها،سلسله مراتب زیاددرسازمان و وجود باندبازی در بعضی ادارات درسطح پنجم قرارگرفت. نتیجه گیری: نتایج بااستفاده ازروش مدل سازی ساختاری تفسیری، تحلیل ودر نهایت ارتباط و توالی پیشایند هابه دست آمد. باعنایت به نتایج پژوهش حوزه مدیریت خدمات بهداشت ودرمان باید قوانین دست وپا گیر را کاهش دهند تا مردم اعتماد خود را نسبت به سازمان های دولتی از دست ندهند.