مرضیه مروتی

هدف: بحران بی سابقه همه گیری کووید-19 نظام ارتباطات علمی و نشر یافته های پژوهشی را دستخوش تحولات گسترده ای نموده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی الگوهای نشر پژوهش های مربوط به همه گیری کووید-19 صورت گرفته است.روش /رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف اکتشافی و با توجه به روش از نوع علم سنجی و از نظر گزارش توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش حاضر را مقالات علمی با موضوع کووید-19 تشکیل می دهند که از ابتدای سال 2020 تا آوریل سال 2021 در پایگاه وب آو ساینس نمایه شده اند. برای گردآوری داده ها از پایگاه های وب آو ساینس و آن پی وال استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزارهای مایکروسافت اکسل و اس.پی. اس.اس. نسخه 23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که 92 درصد از مقالات مورد بررسی در زمینه همه گیری کووید-19 در قالب یکی از مدل های دسترسی آزاد منتشر شده اند. نتایج مربوط به برازش مدل نشر بروندادهای پژوهشی در زمینه کووید-19 نشان داد که انتشارات آن از الگوی S مطابقت داشته است. بر این اساس، شاهد سرعت کند انتشارات در ماه های ابتدایی سال 2020 و در آغاز همه گیری هستیم و پس از آن سرعت انتشار بروندادهای پژوهشی سرعت گرفته و با ثباتی نسبی ادامه یافته است.نتیجه گیری: سهم مقالات در زمینه کووید-19 که به صورت غیرآزاد منتشر شده اند، تنها هشت درصد از کل مقالات مورد بررسی بوده است. به نظر می رسد که اجماع بین المللی و توافق ناشران علمی در خصوص انتشار دسترسی آزاد یافته های پژوهشی مربوط به همه گیری کووید-19 با موفقیت همراه بوده و یک رخداد چشمگیر در بحران همه گیری محسوب می شود.

مقدمه: سایبرکندریا را می توان یکی از چالش های نوپدید در عصر اینترنت دانست. هدف پژوهش حاضر بررسی تولیدات علمی و شبکه های همکاری علمی پژوهشگران در زمینه سایبرکندریا در پایگاه Web of Science بود. روش ها: پژوهش حاضر با استفاده از شاخص های علم سنجی، آلتمتریک و تحلیل شبکه های اجتماعی انجام شد. جامعه پژوهش شامل 90 برونداد علمی در زمینه سایبرکندریا بود که تا زمان گردآوری داده های پژوهش در ژوئن سال 2020 در پایگاه Web of Science نمایه شده بودند. برای گردآوری داده ها از پایگاه های Web of Science و آلتمتریک اکسپلورر استفاده شد. همچنین، نرم افزار های VOSviewer و UCINet جهت ترسیم و تحلیل شبکه های همکاری علمی استفاده شد. یافته ها: 80 درصد مقاله های بررسی شده، طی سا ل های ۲۰15 تا ۲۰20 منتشرشده بود و بالغ بر 2/42 درصد از آن ها مربوط به دو سال اخیر بوده است. مجله «Journal of Anxiety Disorder » بیش ترین تعداد مقاله (10 درصد) را در این زمینه منتشر کرده بود. بیشترین تولیدات علمی در این زمینه مربوط به حوزه های موضوعی روان پزشکی و روانشناسی بود. به 51 مقاله از 79 مقاله دارای نشانگر دیجیتالی شیء منتشرشده در این زمینه، دست کم یک بار در رسانه های اجتماعی توجه شد. 1/81 درصد از تولیدات علمی در زمینه مورد بررسی از طریق همکاری دو یا چند پژوهشگر تولید شد. نتیجه گیری: هرچند تعداد تولیدات علمی در زمینه سایبرکندریا در پایگاه Web of Science اندک است، اما روند آن رو به افزایش است. بررسی شبکه همکاری پدیدآورندگان تولیدات علمی در زمینه سایبرکندریا، تمایل بیش تر پژوهشگران را به تألیفات مشارکتی نشان می دهد.

مقدمه: خطاهای جدی و سوء رفتارهای پژوهشی، سلب اعتبار مقاله ها را پس از انتشار آن ها به دنبال خواهد داشت. هدف از پژوهش حاضر، بررسی مقاله های سلب اعتبارشده حوزه غدد درون ریز و متابولیسم طی سال های 1990 تا 2017 است. روش ها: پژوهش حاضر نوعی مطالعه کاربردی بوده و با رویکرد توصیفی و با استفاده از شاخص های علم سنجی انجام شده است. جامعه موردمطالعه را 106 مقاله سلب اعتبارشده حوزه غدد درون ریز و متابولیسم نمایه شده در پایگاه وب آو ساینس طی سال های 1990 تا 2017 تشکیل می دهد. یافته ها: در هر مجله موردبررسی، به طور میانگین 35/2 مورد سلب اعتبار طی بازه زمانی مذکور رخ داده است. میانگین شاخص سلب اعتبار مجله های موردبررسی 65/0 بود. بیشترین موارد سلب اعتبار مقاله ها مربوط به نشر مکرر (29 مورد) و دست کاری (23 مورد) بود. فاصله زمانی میان انتشار و سلب اعتبار مقاله های مجله های این حوزه به طور میانگین 4/49 ماه بود. بیشترین سهم در نگارش مقاله های سلب اعتبارشده حوزه غدد درون ریز و متابولیسم به نویسندگانی از کشور ایالات متحده (42 مورد) تعلق داشت. نتیجه گیری: سوء رفتارهای پژوهشی و سلب اعتبار مقاله ها در حوزه غدد درون ریز و متابولیسم به عنوان یک رشته بالینی نگران کننده است. اهتمام بیشتر متصدیان نشر علمی به سیاست های اخلاق نشر و آگاهی هر چه بیشتر پژوهشگران از مصادیق سوء رفتارهای پژوهشی در راستای کاهش جنبه های گوناگون این گونه رفتارها ضرورت دارد.

هدف: زمانی که اطلاعات مهمی در مقاله منتشرشده ای مفقود بوده و یا خطای غیرعمدی در مقاله به وقوع پیوسته باشد، تصحیحات لازم از طریق نگارش اصلاحیه ای از سوی نویسندگان یا سردبیر منتشر  می شود تا اطلاعات موجود در مقاله را قابل اطمینان سازد. پژوهش حاضر با هدف مطالعه اصلاحیه مقاله های منتشرشده در مجله های حوزه کتابداری و اطلاع رسانی طی سال های 2006 تا 2015 میلادی انجام شده است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف نوعی مطالعه کاربردی است و با رویکرد توصیفی _ همبستگی و استفاده از شاخص های علم سنجی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل اصلاحیه مقاله های حوزه کتابداری و اطلاع رسانی نمایه شده در پایگاه وب آو ساینس طی سال های 2006 تا 2015 است. در مجموع 212 اصلاحیه منتشر شده در 47 مجله با مراجعه به متن کامل اصلاحیه ها مطالعه شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد طی بازه زمانی مورد بررسی، به طور متوسط 51/4 مورد اصلاحیه در هر مجله حوزه کتابداری و اطلاع رسانی منتشر شده و سهم مقاله های دارای اصلاحیه به کل مقاله ها در این حوزه معادل 69/0 درصد بوده است. همچنین به طور میانگین، اصلاحیه مقاله ها در فاصله زمانی 7/8 ماه پس از مقاله اصلی منتشر شده اند. یافته های پژوهش نشان داد بیشترین میزان خطا در مقاله های حوزه کتابداری و اطلاع رسانی به ترتیب در قسمت های اطلاعات نویسندگان (03/27 درصد)، منابع (16/14 درصد)، جدول ها (45/12 درصد)، نمودارها (87/6 درصد) و مقدمه (44/6 درصد) رخ داده است. همچنین نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد رابطه آماری معناداری میان کیفیت مجله های کتابداری و اطلاع رسانی بر اساس شاخص میانگین ضریب تأثیر و سهم مقاله های دارای اصلاحیه به کلّ مقاله های مجله وجود ندارد. نتیجه گیری: اصلاح اشتباهات سهوی موجود در مقاله های منتشرشده، وظیفه ای اخلاقی برای پژوهشگران محسوب می شود. مجله های علمی نیز باید نسبت به فرایند داوری حساسیت زیادی داشته و سیاست های روشنی نیز درخصوص نحوه انتشار اصلاحیه ها ارائه کنند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نگرش کتابداران کتابخانه های وابسته به دانشگاه شیراز در سه بعد شناختی، عاطفی و رفتاری نسبت به تغییر سازمانی صورت گرفته است. روش: این مطالعه با روش پیمایشی انجام شده وجهت گردآوری داده ها، پرسشنامه دآنهام و همکاران مورد استفاده قرار گرفته است. جامعه پژوهش را ۵۲ نفر از کتابداران کتابخانه های مختلف وابسته به دانشگاه شیراز تشکیل می دهند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اس.پی.اس.اس و آزمون های آماری توصیفی (بررسی میانگین و انحراف معیار) و آزمون های آماری استنباطی (تحلیل واریانس یک سویه، تی تست مستقل و تی تست دوسویه) استفاده گردید. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که نگرش رفتاری کتابداران نسبت به تغییر مثبت تر از نگرش شناختی و عاطفی آنها بوده است. با این وجود نگرش کتابداران دانشگاه شیراز به تغییر سازمانی در ابعاد سه گانه و همچنین در کل مقیاس، در سطح متعادلی قرار دارد. یافته های پژوهش بیانگر این است که جنسیت و سطح تحصیلات کتابداران تأثیر معناداری بر بعد شناختی نگرش آنها نسبت به تغییرات سازمانی در محیط کتابخانه ها داشته است. از سوی دیگر تفاوت آماری معناداری میان نگرش کتابداران دارای سن و سابقه خدمت متفاوت نسبت به تفییرات سازمانی مشاهده نشد. کتابداران مورد بررسی از نگرش متعادلی نسبت به تغییر سازمانی برخوردار بوده اند. با بهبود نگرش این افراد در خصوص تغییر می توان اشتیاق و آمادگی آنها به تغییرات سازمانی و احتمال موفقیت برنامه های بهبود سازمانی را افزایش داد.

مقاله حاضر به دنبال بررسی وضعیت موجود تعاملات دانشگاه، صنعت و دولت در تولیدات علمی حوزه علوم و فناوری کشور ایران در بازه زمانی 1985 تا 2015 است. در این پژوهش از مدل مارپیچ سه گانه، جهت تعیین روابط میان دانشگاه، صنعت و دولت در روند تولیدات علمی حوزه علوم و فناوری استفاده شد. بر همین اساس کلیه مقالات با حداقل یک آدرس از کشور ایران در این بازه زمانی (شامل 267097 مقاله) در حوزه علوم و فناوری از طریق درگاه Web_of Science استخراج و مورد بررسی قرار گرفت. تولیدات علمی ایرانیان در حوزه علوم و فناوری در بازه زمانی مذکور روندی صعودی داشته است. در این بین، تعاملات دوگانه دانشگاه و دولت، بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده و کمترین تعاملات مربوط به روابط صنعت و دولت بوده است. روند تعاملات سه گانه دانشگاه، صنعت و دولت، طی سی سال گذشته کاهشی بوده و در دهه اخیر به سمت صفر میل می کند. ارتباط مستحکم دانشگاه، صنعت و دولت، عامل شکوفایی صنعت و فناوری در کشور است. اما متاسفانه در عرصه تولیدات علمی که شاخصی از وجود روابط میان ارکان مذکور است وضعیت مطلوبی در کشور وجود ندارد. بی شک سرمایه گذاری های بیشتر و اجرای سیاست هایی پایدار در خصوص تقویت روابط سه گانه و تلاش جهت رفع موانع موجود در راه همکاری های این ارکان، نتایج مثبت و افزایش چشمگیر شاخص های هرم سه گانه در تولیدات علمی کشور را به دنبال دارد

مقدمه: چندی است که مبحث حقوق بیمار به عرصه ی پزشکی و حقوقی وارد شده و توجه دانش پژوهان را به خود جلب کرده است. نوپایی این حوزه، بررسی الگوها و ویژگی های تولید علم و انطباق آن با هنجارهای شناخته شده ی دنیای علم را ایجاب می کند. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی الگوهای تولید علم و اثرگذاری آن در حوزهی حقوق بیماران در سال های 2010-1990 بود. بدین منظور، روند رشد، تأثیر محلی و فراگیر، الگوی تولید علمی، الگوی نویسندگی کشورها، پرتولیدترین نویسندگان و مجلات، نوع مدارک، زبان های رایج، نویسندگان پراستناد و در پایان وضعیت ایران مورد بررسی قرار گرفت. این بررسی می تواند وضعیت پیشرفت دانش در این حوزه و الگوهای پیشرفت مذکور را منعکس سازد و ضمن آشکار ساختن نقاط ضعف و قوت، به مدیریت و برنامه ریزی در امر تحقیق و توسعه کمک کند. روش بررسی: روش پژوهش حاضر، پیمایشی با رویکرد علم سنجی بود. جامعه ی مورد مطالعه را کلیه ی تولیدات علمی نمایه شده با موضوع حقوق بیماران در پایگاه های استنادی Thomson reuters، طی سال های 2010-1990 تشکیل می داد. در مجموع تعداد 1236 مدرک استخراج شد که داده های آن ها با استفاده از برنامه ی Excel و نرم افزار علم سنجی Hist cite تجزیه و تحلیل شد. تحلیل ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی شامل (فراوانی و درصد) و نیز آمار استنباطی (همبستگی Spearman، Linear regression analysis، توانی و نمایی) صورت گرفت. یافته ها: بیشینه ی تولیدات علمی در این حوزه مربوط به سال های 2006 تا 2010 می باشد. شمار مقالات بر پایه ی الگویی نمایی رو به افزایش دارد که نشانگر پایداری تولید علم در این حوزه است. با این حال، شمار استنادات از رشد معنی داری برخوردار نیست که این امر می تواند ناشی از کوچکی اندازه ی حوزه و در عین حال پیوند آن با حوزه های کوچک باشد. بالاتر بودن ضریب تأثیر فراگیر نسبت به ضریب تأثیر محلی نشانگر آن است که پیوند مقالات این حوزه بیش از آن که درون حوزه ای باشد، الهام بخش دیگر حوزه های مرتبط است. الگوی نویسندگی در این حوزه از قانون Lotka پیروی می کند؛ به طوری که شمار نویسندگان با افزایش شمار تولیدات بر پایه ی الگوی توانی کاهش می یابد. با این حال، ثابت معادله بیش از دو است. گستردگی جغرافیایی و زبانی تولیدات مطلوب بود و نشان از توجه جهانی به اهمیت حقوق بیماران دارد. نتیجه گیری: حوزه ی حقوق بیماران از بسیاری از ویژگی های یک رشته ی علمی برخوردار می باشد و بنیان های انتشاراتی آن در حال استقرار و تثبیت است. رشد معنی دار و نمایی مقالات، تنوع زبانی، تنوع جغرافیایی، تنوع مدرک و به ویژه غلبه ی محتوای پژوهشی بر سایر انواع مدرک دلیلی بر توسعه ی این حوزه به عنوان یک حوزه ی پژوهشی است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت تولید علم در حوزه مدیریت تغییر، در پایگاه های استنادیThomson Reuters انجام شده است. این بررسی می تواند وضعیت رشد دانش در این حوزه را منعکس سازد و ضمن آشکار ساختن نقاط ضعف و قوت، به مدیریت و برنامه ریزی در امر تحقیق و توسعه کمک کند. روش پژوهش، پیمایشی بوده و جامعه مورد مطالعه را کلیه تولیدات علمی حوزه مدیریت تغییر نمایه شده در پایگاه های مذکور طی سال های 1990 تا 2009 تشکیل داده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که در مجموع تعداد 2530 مدرک در این حوزه تولید شده که بیش ترین تعداد مدارک طی سال-های 2006 تا 2009 منتشر شده اند. محاسبه مقدار متوسط نرخ رشد سالیانه انتشارات برای این سال ها، عدد 80/78 % را نشان می دهد. یافته ها بیانگر آن است که 6105 نویسنده در تولید علم این حوزه حضور داشته اند. این مدارک به وسیله 80 کشور تولید شده اند و کشورهای ایالات متحده امریکا و انگلستان در رتبه های اول و دوم قرار دارند. این مدارک در 1173عنوان مجله منتشر شده اند که “Journal of Organizational Change Management” با انتشار 94 مدرک در رتبه اول قرار دارد. این مدارک به 11 زبان زنده دنیا به تحریر درآمده که میزان تولیدات تعلق گرفته به زبان انگلیسی با 31/97 درصد، با اختلاف قابل توجهی بیش از سایر زبان هاست. این مدارک در 12 قالب مختلف ارائه شده که قالب مقالات پژوهشی با 84/72 درصد، با اختلاف قابل توجهی در رتبه اول قرار دارد. مدارک مورد بررسی به طور کلی 20778 استناد دریافت کرده اند که مقاله “Tightening the iron cage – concertive control in self-managing Teams” با دریافت 401 استناد در صدر قرار دارد.

هدف این پژوهش، تبیین شاخص های دولت عدالت محور از منظر مقام معظّم رهبری است. این پژوهش با رویکرد نظری و با روش سندکاوی انجام گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که عدالت اقتصادی، عدالت در قانون گذاری، عدالت قضایی و حقوقی، عدالت اجرایی و سیاسی، و عدالت آموزشی و فرهنگی، از مهم ترین شاخص های عدالت از دیدگاه مقام معظّم رهبری میباشند. همچنین توزیع برابر ثروت ها و فرصت ها، برخورداری همگان از بیت المال، وضع قوانین مبتنی بر موازین اسلامی و کرامت انسانی، نظام قضایی عادل، قاطع، منسجم و کارآمد و مبارزه قاطعانه با هرگونه فساد، عدم تبعیض در قانون گذاری، اعطای حقوق سیاسی مردم، اصلاح نظام مدیریتی و سپردن جایگاه های مهم و کلیدی کشور به انسان های شایسته، فراهم نمودن زمینه های مشارکت افراد در امور سیاسی، برخورداری از حق بیان، حق انتقاد، حق انتخاب شدن، انتخاب کردن، فراهم نمودن امکانات آموزشی و فرهنگی عادلانه با توجه به استعدادها و... از جمله راهکارهای مؤر برای اعمال شاخص های عدالت در راستای زمینه سازی برای تحقق دولت کرامت محور مهدوی، از منظر رهبر انقلاب اسلامی میباشد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی درس ها و عبرت های قیام عاشورا از منظر مقام معظّم رهبری میباشد. از دیدگاه رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، امام حسین علیه السلام، درس ها و عبرت های بزرگی به همه تاریخ داد. در حقیقت، اسلام را هم در زمان خودش و هم در هر زمان دیگری بیمه نمود. یاد کربلا، این درس ها و عبرت ها را پیش چشم میگذارد؛ هر جا فسادی از آن قبیل باشد، امام حسین علیه السلام در آنجا زنده است و با شیوه و عمل خود میگوید که تکلیف چیست و چه باید کرد؟ قیام جاودانه عاشورا نشان داد که نظام اسلامی، با ایمان، بصیرت، همت های بلند، مطرح شدن آرمان ها و زنده نگاه داشتن شعارها به وجود میآید، حفظ میشود و پیش میرود. روش پژوهش تحلیلی و اسنادی میباشد.