مدیریت سلامت

مقدمه: یکی از اصیل ترین وظایف مراکز آموزش نیروی انسانی، ارائه آموزش های متناسب با نیازهای بازار کار است. [1] بررسی نوشتارهای حوزه کتابداری عام در ایران بیانگر آن است که صاحب نظران، برنامه های آموزشی این حوزه را به دلیل پیروی درس ها از پارادایم سنتی و نسبتاً منسوخ کتابخانه، کم توجهی به آموزش مهارت های مورد نیاز در جامعه ی اطلاعاتی نوین، وجود درس های کم ارتباط یا غیرتخصصی، استفاده نکردن از واژگان مناسب، ضعف در ارائه محتوای درس ها و عدم همگامی با تحولات فن آوری ناکارآمد دانسته و خواستار بازنگری در سرفصل ها شده اند. [2] یکی از مشکلات گرایش پزشکی این رشته علاوه بر مشکلات ذکر شده، همپوشانی و مشابهت بیش از 60 درصد سرفصل های هر سه مقطع آن با سرفصل گرایش های غیرپزشکی رشته است که جای تأمل بسیار دارد. [3] بنابراین، لازم است جنبه بالینی و پزشکی این گرایش با راهکارهایی همچون افزودن مباحث پزشکی و استفاده ترکیبی از مدرسان کتابداری و بالینی تقویت شود تا این رشته بر گرایش پزشکی خود تمرکز بیشتری کرده و بخش خدمات آن به جامعه پزشکی و بیماران برجسته تر شود. تنها در این صورت است که نیاز به آن در نظام سلامت ایجاد یا تقویت خواهد شد و در غیر این صورت محکوم به حذف بوده و جای خود را به رشته های دانشگاهی جدیدتر خواهد داد. [1] بدین منظور پیشنهاد می شود که گرایش یا رشته جدیدی با عنوان کتابداری بالینی در مقطع کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی بنا به دلایل و ضرورت های زیر ایجاد شود: اهمیت ارائه خدمات کتابداری بالینی به جامعه پزشکی: این خدمات می تواند برای گروه های هدفی چون تیم درمان، بیمار، خانواده بیمار و نظام کلی سلامت باشد و تنها افراد دارای آموزش و تجربه لازم قادر به ایفای این نقش می باشند. [4] اهمیت بازنگری برنامه های درسی در نظام آموزش عالی: پایش و بازنگری برنامه ریزی درسی به طور نظام مند می تواند سبب بهبود فرآیند آموزش و در نتیجه افزایش مهارت های نیروی انسانی، هماهنگی با بازار کار و نیازهای زمانی و مقطعی جامعه، هماهنگی با تحولات و پارادایم های علمی و ایجاد روحیه خلاق و تفکر انتقادی شود. [3] مطابقت با اسناد بالادستی و سیاست های کلی وزارت بهداشت در خصوص بسته های تحول و نوآوری در آموزش پزشکی: می توان براساس دو بسته از بسته های مذکور بحث ضرورت ایجاد گرایش یا رشته کتابداری بالینی را تبیین نمود. این دو بسته عبارتند از بسته "آموزش پاسخگو و عدالت محور" و بسته " توسعه راهبردی، هدفمند و مأموریت گرای برنامه های آموزش عالی سلامت" که بر بازنگری و تدوین برنامه های آموزشی متناسب با نیازهای کشور تأکید می کنند. [5] فقدان برنامه آموزشی رسمی و غیررسمی برای کتابداری بالینی در کشور: در حال حاضر کارگاه های آموزشی محدودی در حوزه کتابداری بالینی توسط وزارت بهداشت برگزار شده است. اما، ایجاد جایگاه قانونی و رسمی برای کتابداری بالینی نیازمند برنامه آموزشی رسمی و مشخصی است که توانمندی های تخصصی لازم را در افراد ایجاد کند. نتیجه گیری با توجه به مواردی که مطرح شد، می توان در یک جمع بندی چنین نتیجه گرفت که یکی از مباحث جدید در حوزه اطلاعات بالینی، بحث کتابدار بالینی است که به صورت موفق در برخی کشورها اجرا شده و براساس مطالعات انجام شده، از سوی متخصصین بالینی نیز پذیرفته شده است. بر اساس این مطالعات، کتابدار بالینی نیازمند کسب دانش و مهارت هایی از قبیل آشنایی با مباحث پایه بالینی، پزشکی مبتنی بر شواهد، آمار و اپیدمیولوژی، بازیابی اطلاعات بالینی، و ارزیابی نقادانه شواهد از طریق آموزش و تجربه است. از آنجایی که نظام آموزش عالی و سیاست های وزارت بهداشت در حوزه آموزش پزشکی نیز بر تدوین و بازنگری در برنامه های آموزشی مبتنی بر نیازهای جامعه تأکید دارد و تاکنون برای ایفای نقش یا شغل کتابدار بالینی در ایران برنامه ریزی اصولی، مدون و رسمی صورت نگرفته است، یکی از راه های مؤثر در تربیت این افراد در کنار آموزش ضمن خدمت برای دانش آموختگان قبلی این رشته، می تواند ایجاد رشته یا گرایش کتابداری بالینی در مقطع کارشناسی ارشد برای دانشجویان جدیدالورود باشد.

مقدمه: امروزه با توجه به گستردگی و پراکندگی جمعیت در سطح کشور، بکارگیری فن آوری پزشکی از راه دور توسط پزشکان ضروری است. هدف اصلی پژوهش حاضر تعیین رابطه بین توانمندی پزشکان با میزان تمایل به پذیرش این فن آوری است. روش ها: پژوهش حاضر از نوع پژوهش های تحلیلی- پیمایشی بوده و جامعه آماری آن را پزشکان شاغل در مرکز آموزشی پژوهشی درمانی امیرالمومنین (ع) سمنان تشکیل داده اند. تعداد 40 پرسش نامه قابل استفاده جمع آوری گردید. برای انجام تحلیل های آماری و آزمون فرضیه های پژوهش (با استفاده از معادلات ساختاری) از دو نرم افزار SPSS 19 و SMARTPLS 2 بتا استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش حاضر نشان داد توانمندی های مدیریتی (ضریب تاثیر 141/0) و فنی (ضریب تاثیر 135/0) پزشکان اثر مستقیم و معنی داری بر تمایل به پذیرش فن آوری پزشکی از راه دور دارد. همچنین، توانمندی های مدیریتی (ضریب تاثیر 335/0) و مالی (ضریب تاثیر 211/0) از طریق تقویت دیدگاه مثبت پزشکان نسبت به تغییر (ضریب تاثیر 301/0) بر میزان تمایل به پذیرش فن آوری پزشکی از راه دور اثر غیر مستقیم و معناداری داشته است. نتیجه گیری: پیشنهاد می شود متولیان حوزه سلامت و مدیران مراکز آموزشی-درمانی قبل از اجرای پروژه های خدمات پزشکی از راه دور و پیش از سرمایه گذاری در سخت افزار مربوطه، به تقویت توانمندی پزشکان در زمینه توانایی های مدیریتی، کار با فن آوری های اطلاعاتی و ارتباطی و مهارت های مالی و سرمایه گذاری بپردازند. به این ترتیب، پزشکان دیدگاه مثبتی نسبت به تغییر پیدا کرده و پذیرش کار با این فن آوری از سوی آنها تسهیل می شود.

مقدمه: فن آوری های پیشرفته بیمارستانی نویدبخش ورود به عصری نوین هستند. سیستم مکان یابی بلا درنگ یکی از این فن آوری ها است که به رهگیری بیماران، پزشکان، پرستاران و تجهیزات بیمارستانی می پردازد. هدف از مطالعه حاضر، معرفی فن آوری های کاربردی سیستم های مکان یابی بلا درنگ در حوزه سلامت است. روش ها: مطالعه حاضر از نوع مروری-توصیفی و جامعه پژوهش شامل مستندات مرتبط با سیستم مکان یابی بلادرنگ حوزه مراقبت سلامت بود. جستجو در پایگاه های اطلاعاتیIEEE Xplore, Elsevier, Springer, Wiley online library, Science Direct, Emerald, PubMed, DOAJ, Web of Science, Taylor و موتور جستجوگر Google Scholar بین سال های 2005 تا 2018 انجام شد. از میان 652 منبع بازیابی شده، تنها 19منبع مورد بررسی قرار گرفت. به همین منظور، پیش نویس اولیه فرم گردآوری داده در نرم افزار اکسل طراحی شد و پس از دریافت نظرات متخصصان و انجام اصلاحات لازم، روایی فرم نهایی تائید شد. سپس، منابع منتخب براساس اهداف مطالعه در فرم گردآوری داده وارد شده و تحلیل روایتی انجام شد. یافته ها: فن آوری های گوناگونی در سیستم های مکان یابی به کار رفته که موجب کاهش هزینه و افزایش سرعت فرآیند ارائه خدمات درمانی می شوند. این سیستم ها بر ارتباطات رادیویی تکیه دارند که تبادل دقیق داده ها و کنترل فرآیندها از وجوه مثبت آنها می باشد. ردیابی بیماران، پزشکان و مکان یابی تجهیزات متحرک در شرایط اورژانس، دسترسی به اطلاعات، رضایت مندی بیماران و کارکنان و کاهش خطاهای پزشکی از کاربرد های اساسی این سیستم به شمار می آید. نتیجه گیری: براساس یافته ها، اهمیت استفاده از سیستم مکان یابی بلا درنگ در حوزه مراقبت سلامت بسیار چشمگیر بوده و بازدهی آن قابل استناد است؛ بنابراین، لزوم به کارگیری فن آوری های نوین در راستای ارتقای این سیستم ها ضروری بنظر می رسد.

مقدمه: مدیریت منابع مالی در بیمارستان ها به عنوان یکی از پرهزینه ترین سازمان های ارایه خدمات در نظام سلامت کشور، اهمیت ویژه ای دارد. مدیران بیمارستان ها با تحلیل نقدینگی و عوامل موثر بر آن می توانند بیمارستان را از کمبود نقدینگی رهایی دهند. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی عوامل موثر بر شاخص های مالی بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی ایران بود. روش ها: پژوهش حاضر بصورت توصیفی - تحلیلی در دو مقطع زمانی قبل و بعد از اجرای طرح تحول نظام سلامت در سال 1392 و 1394 ، در بین 8 بیمارستان منتخب تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام شد. کلیه داده های مربوط به نسبت های نقدینگی، بدهی، سودآوری و درآمد به ازای هر تخت بوسیله چک لیست های محقق ساخته از واحدهای حسابداری، آمار و سیستم اطلاعات بیمارستان ها جمع آوری و از ضریب همبستگی پیرسون برای اندازه گیری روابط استفاده شد. یافته ها: اجرای طرح تحول نظام سلامت موجب افزایش درآمد سرانه تخت، نسبت سوددهی و نقدینگی در تمامی بیمارستان ها شده است(05/0p<). در بین عوامل بررسی شده، درآمد سرانه هر تخت و درآمد سالانه بیمارستان قبل از اجرای طرح تحول، به ترتیب با ضرایب 3/0 و 22/0و بعد از اجرای طرح تحول با ضرایب 33/0 و 31/0 دارای ارتباط مثبتی با نسبت نقدینگی بود. اگرچه عواملی چون نسبت بدهی و سودآوری دارای ارتباط منفی با نسبت نقدینگی بوده است. نتیجه گیری: بنظر می رسد مدیران جهت بهبود وضعیت مالی بیمارستان، توجه به عواملی چون وضعیت بدهی و درآمد بیمارستان را باید در راس برنامه ریزی های خود قرار دهند.

مقدمه: افراد با استعداد در هر سازمان، نیروهای با ارزش و کمیابی هستند و مدیران سازمان برای دستیابی به بهترین نتیجه، نیاز به مدیریت آن ها دارند. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت مدیریت استعداد در کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی منتخب شهر تهران شکل گرفت. روش ها: پژوهش حاضر از نظر نوع و هدف توصیفی –کاربردی و با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش کتابداران شاغل در کتابخانه های مرکزی و دانشکده ای دانشگاه های علوم پزشکی تهران، ایران و شهید بهشتی به تعداد 130 نفر بودند. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه «راث ول» (Rath vel) بود. روایی آن توسط 5 نفر از اساتید و صاحب نظران کتابداری و مدیریت مورد بررسی و پایایی آن نیز بر اساس ضریب آلفای کرونباخ مورد تائید قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که در بعد ایجاد تعهد نسبت به استقرار مدیریت استعداد میانگین وضعیت موجود و مطلوب به ترتیب 872/2 و 231/4، ارزیابی الزامات کار فعلی ، 846/2 و244 /4، ارزیابی عملکرد فردی 907/2 و 246/4، ارزیابی الزامات کار آتی 820/2 و 303/4، ارزیابی استعداد فردی 741/2 و 274/4، پر کردن خلا پرورشی 818/2 و 328/4، ارزیابی مدیریت استعداد و جانشین پروری 604/2 و 302/4 بود. نتیجه گیری :در مجموع نتایج نشان داد وضعیت مدیریت استعداد در کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی منتخب شهر تهران در وضعیت نسبتأ مطلوب قرار دارد.

مقدمه: بیماری کبدی یکی از بیماری های شایع و خطرناک می باشد و تشخیص بهموقع این بیماری می تواند در پیشگیری از عوارض، کنترل و درمان بیماری بسیار موثر باشد. هدف پژوهش حاضر بهبود الگوریتم آدابوست با الگوریتم کرم شب تاب برای تشخیص بیماری کبد می باشد. روش ها: مطالعه حاضر، از نوع توصیفی-تحلیلی می باشد. مجموعه داده آن شامل 583 رکورد مستقل شامل 10 ویژگی موجود در مجموعه داده یادگیری ماشین دانشگاه کالیفرنیا، ایروین ((UCI) University of California, Irvine) می باشد. در این مقاله از ترکیب الگوریتم آدابوست و کرم شب تاب در راستای افزایش کارایی تشخیص بیماری کبد استفاده شده است. از 80 درصد داده ها جهت آموزش و از 20 درصد باقی مانده جهت آزمون استفاده شده است که این مبنا توسط ارزیابی های مختلف انتخاب شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که عملکرد مدل ترکیبی با انتخاب ویژگی در مقایسه با حالت بدون انتخاب ویژگی بهتر است. البته انتخاب ویژگی های مهم در عملکرد مدل ترکیبی موثر هستند. درصد صحت (accuracy) مدل ترکیبی با پنج ویژگی در بهترین حالت برابر با 6/98 درصد و درحالت کلی و با تمام ویژگی ها برابر با 1/94 درصد است. در مقایسه کلی، مدل ترکیبی در مقایسه با اغلب مدل های داده کاوی از درصد صحت بیشتری برخوردار است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده مطالعه حاضر، مدل ترکیبی در تشخیص و طبقه بندی افراد سالم و ناسالم می تواند نقش مؤثری در کمک به پزشکان داشته باشد و در مراکز پزشکی برای بالا بردن دقت، سرعت و کاهش هزینه ها می توان از این مدل استفاده نمود. نمی توان ادعا کرد که مدل ترکیبی در مقایسه با کل مدل ها بهتر است اما در مقایسه با بیشتر مدل ها دارای درصد صحت بیشتری است.

مقدمه: سواد سلامت شامل مجموعه ای از مهارت های خواندن، دسترسی، درک و فهمیدن، ارزیابی، تصمیم گیری و توانایی بکارگیری این مهارت ها در حوزه سلامت است. هدف پژوهش حاضر، بررسی سطح مهارت های سواد سلامت بیماران ام اس در ایران بوده است. روش ها: پژوهش حاضر، یک مطالعه پیمایشی از نوع توصیفی-تحلیلی در سال 1397 است. جامعه پژوهش کلیه بیماران ام اس عضو انجمن ام اس ایران بودند که تعداد 384 نفر به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. پرسش نامه استاندارد سواد سلامت ایرانیان بین نمونه ها توزیع گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 23، آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی (آزمون کروسکال والیس و من ویتنی) تحلیل شد. یافته ها: یافته ها نشان داد میانگین سنی بیماران، 30/6 بود و بیشتر شرکت کنندگان (75 درصد)، از تحصیلات بالایی برخوردار بودند. سطح مطلوب بودن در سواد سلامت بیماران ام اس، میانگین دو بوده علاوه بر آن سواد سلامت در ابعاد خواندن، دسترسی، درک و فهمیدن، ارزیابی و تصمیم گیری به ترتیب دو (مطلوب)، 2/1 (نسبتا مطلوب)، 1/6 (کاملا مطلوب)، دو (مطلوب) و 2/1 (نسبتا مطلوب) بود. همچنین، بین میانگین سواد سلامت برحسب جنس (006/0P-Value =) و سطح تحصیلات (008/0P-Value =) تفاوت معنادار آماری وجود داشت. نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد با توجه به سطح بالای مهارت های سواد سلامت بیماران ام اس بسیاری از مشکلات پیش روی آن ها تسهیل شده است؛ و افراد با آگاهی بیشتر با بیماری خود روبرو می شوند و در موقعیت ها و بحران ها مدبرانه عمل می کنند.

مقدمه: هدف از مطالعه حاضر، بررسی تاثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی بردریافت خدمات سرپایی به علت عدم مراجعه برای دریافت خدمات سرپایی یا عدم دریافت خدمات سرپایی پس از مراجعه و بررسی دلایل برآورده نشده نیاز ها در بهره مندی از این خدمات در سطح کشور می باشد. روش ها : روش اجرای این مطالعه از نوع تحلیلی- توصیفی بود. داده های مورد نیاز مطالعه حاضراز داده های خرد طرح بهره مندی از خدمات سلامت که در سال 1393 توسط موسسه تحقیقات سلامت و با همکاری مرکز آمار ایران تهیه شده، جمع آوری شد. با استفاده از روش های اقتصاد سنجی، مدل رگرسیون لوجستیکLogestic))و نرم افزار استاتا (stata) نسخه 13 مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: بین شاخص های اقتصادی و اجتماعی و علل نیاز های برطرف نشده خدمات سرپایی ارتباط آماری معنی داری یافت شد. با توجه به مدل رگرسیون لوجستیک بین میزان درآمد، نوع فعالیت، میزان تحصیلات، نوع بیمه، وضعیت زناشویی ومحل سکونت(شهری/روستایی) با عدم دریافت خدمات سرپایی ارتباط آماری معنی داری وجود داشت. مهمترین یافته پژوهش حاضر رابطه معنی دار بین ویژگی های اقتصادی اجتماعی و دلایل برطرف نشدن نیاز به استفاده از خدمات سرپایی درایران بوده است. نتیجه گیری: مراقبت های سلامت مرتبط با خدمات سرپایی، به برخی از متغیرهای مستعد کننده وابسته می باشد. اما بهبود متغیرهای اجتماعی و اقتصادی اثرگذار می تواند درکاهش عدم مراجعه جهت استفاده ازخدمات سرپایی مؤثر باشد. وجود رابطه معنی دار بین ویژگی های اقتصادی و اجتماعی با دلایل برطرف نشدن نیاز به استفاده از خدمات سرپایی درایران لزوم توجه مدیران نظام سلامت را برمبنای نیاز به بهره مندی از خدمات سلامت نشان می دهد.

مقدمه: طراحی مدل ارزیابی عملکرد زنجیره تامین بیمارستان ها یکی از اساسی ترین تصمیمات در مدیریت زنجیره تامین حوزه سلامت است که اثری قابل توجه بر روی بازگشت سرمایه و عملکرد کلی آن دارد. هدف پژوهش حاضر، طراحی مدلی برای ارزیابی عملکرد زنجیره تامین در بیمارستان ها با لحاظ کردن ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی پایداری بود. روش ها: مطالعه حاضر از نوع کیفی بود که با روش گراندد تئوری انجام شد. روش گردآوری داده ها مصاحبه های عمیق با 14 نفر از خبرگان بیمارستان های دولتی استان یزد شامل پنج نفر از مدیران بیمارستان ها، چهار نفر از مدیران بخش ها، سه نفر از معاونت منابع و پشتیبانی، دو نفر معاون اداری با حداقل هشت سال سابقه کار وآشنا با بحث پایداری بود. روش نمونه گیری روش ترکیبی هدفمند و گلوله برفی بود و از روش های کدگذاری باز، محوری و گزینشی برای تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: در پژوهش حاضر ابتدا 44 کد فرعی موثر بر زنجیره تامین پایدار بیمارستان، با استفاده از مصاحبه عمیق با خبرگان بیمارستان های دولتی استان یزد شناسایی شد و در قالب شش کد اصلی عوامل مداخله گر، عوامل علّی، پدیده محوری، راهبردهای عملکرد، الزامات زمینه ای و پیامدهای عملکرد قرار گرفت. بهبود همکاری مشترک در بخش های مختلف بیمارستان، کاهش ریسک خطای پزشکی، بهبود کیفیت خدمات و ارتقا جایگاه حرفه ای پرسنل از جمله پیامدهای ارزیابی عملکرد زنجیره تامین پایدار بیمارستان ها بود. نتیجه گیری: مدل ارائه شده می تواند به عنوان ابزاری جهت پیش بینی و سیاست گذاری در زمینه ارزیابی عملکرد زنجیره تامین پایدار در بیمارستان های دولتی مورد استفاده قرار گیرد. برنامه ریزی و سیاستگذاری ارتقای سلامت و سیستم مدیریت محیط زیست، می تواند به نتایجی همچون مشارکت و همکاری بخش ها، کاهش اشتباهات تشخیصی و تجویز دارو، درک نیازهای خاص هر بیمار و اجرای برنامه های آموزشی و مراقبتی و همچنین کاهش انتشار آلاینده های زیست محیطی منجر شود.