مدیریت سلامت

هزینه های بهداشتی دولت در کشور های مختلف جهان، به طور متوسط 6 درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل مى دهد؛ وکارایى هزینه های دولت در این بخش اهمیَت فراوان دار د، و کمترین تغییر در آن، تاثیر قابل توجهى بر تولید و متغیرهاى اقتصادى خواهد داشت. هدف مطالعه ى حاضر محاسبه کارایى بخش مهم هزینه های دولت (هزینه های بهداشت و سلامت) بود. روش بررسی: به منظور بررسى کارایى کشورهاى مختلف در استفاده از منابع مالى، براى بهبود وضعیت بهداشتى، از روش تحلیل پوششى داده ها (DEA) - که معیارى براى بررسى کارایى واحد هاى مختلف نسبت به یکدیگر است- استفاده شد. کارایى محاسبه شده، توانایى نسبى کشورهاى مختلف را در تبدیل هزینه هاى دولت به نتایج بهتر در شاخص هاى بهداشتى در نظر مى گیر د یافته ها: نتایج حاصل از به کار گیرى داده هاى 24 کشور اسلامى، در سال های2000 تا 2005 نشان مى دهد که بالا بودن نرخ استاندارد مرگ، مرگ و میر کودکان زیر 5 سال و شیوع سوء تغذیه، از جمله علل مختلف پایین بودن کارایى بخش بهداشت در ایران بوده است. کارایى کلَی بخش بهداشت ایران در مقایسه با سایر کشورهاى مورد مطالعه، 31/0 به دست آمده است. نتیجه گیری: هزینه ى کارا ى بهداشتى براى ایران، تقریبا یک سوم مقدارى ست که هم اکنون صرف مى شود. براى بهبود کارکرد هزینه هاى بهداشتى ایران الگو بردارى از سیستم هاى بهداشتى قرقیزستان و اندونزى توصیه مى شود. "

رهبری یکی از وظایف ضروری مدیران است. موفقیت سازمان درتحقق اهداف٬ درگرو چگونگی اعمال مدیریَت و سبک رهبری قرار دارد. هدف پژوهش حاضر٬ تعیین ارتباط سبک رهبری مدیران شبکه های بهداشت و درمان استان آذربایجان شرقی با شاخص های عملکردی بود. روش بررسی : پژوهش حاضر از نوع مقطعی(همبستگی)؛ و جامعه ی پژوهش مدیران وکارکنان شبکه های بهداشت ودرمان استان آذربایجان شرقی (1035=(N می باشند. تمامی 18نفر مدیران ؛ و339 نفراز کارکنان جامعه ی آماری به روش نمونه گیری تصادفی، انتخاب شدند. ابزار گرد آوری داده ها٬ پرسشنامه ای(مشتمل بر سه بخش، سنجش سبک رهبری از دیدگاه مدیران٬ سنجش سبک رهبری مدیران از دیدگاه کارکنان وفرم اطَلاعاتی عمومی با شاخص های عملکردی) بود. داده ها به روش خود پاسخگوئی از نمونه های پژوهش به دست آمد و با استفاده از شاخص های آمار توصیفی؛ وآزمون های آماری آنالیز واریانس یک طرفه،و ضریب همبستگى اسپیرمن تحلیل شد. یافته ها: شصت ویک ویکدهم درصد مدیران دارای سبک مشاوره ای؛ و9/38درصددارای سبک مشارکتی بودند. بین نوع سبک رهبری مدیران با شاخص های عملکردی ارتباط معنی داری مشاهده نشد. ولی بین سبک رهبری مدیران از دیدگاه کارکنان با شاخص نسبت زایمان توسط افراد دوره ندیده ارتباط معنی دار پیدا شد(p-value<0.05 و r=0/124). نتیجه گیری : مدیران در رهبری کارکنان بیشتر از سبک مشاوره ای استفاده می کنند، وکارکنان را در تصمیم گیری ها مشارکت می دهند. مشارکت دادن کارکنان در تصمیم گیری ها٬ هدف گذاری ها و پرداختن به توانمندی ها وشایستگی های آنان منجرَ به بهبود شاخص های عملکردی درشبکه های بهداشت ودرمان می شود. "

ارزشیابی خدمات بیمارستانی و مراقبت های بهداشتی و درمانی به دلیل ماهیت پیچیده، تنوَع فعَالیَت های آن و تداخل با مسائل گوناگون ، امری ست دشوار، خطیر و چند بعدی. برای ارزشیابی بدون سوگیری بیمارستان ها بایستی مسائل متعدد را درنظر گرفت. هدف پژوهش حاضر،تعیین رابطه ى بین مالکیَت بیمارستان با امتیاز ارزشیابی عملکرد اورژانس، با توجه به شاخص های نیروی انسانی، ارزش های اخلاقی، مسایل ساختاری، تجهیزات پزشکی، تجهیزات غیرپزشکی و شاخص کیفی بود. روش بررسى : این یک پژوهش توصیفی - مقطعی؛ و کاربردی ست. جامعه ى پژوهش شامل 51 بیمارستان عمومی دولتی و خصوصی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی ایران است. داده های مورد نیاز با مراجعه به مستندات، صورتجلسات موجود در مرکز اعتباربخشی و ارزشیابی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی ایران؛ و مرکز اعتبار بخشى و ارزشیابى مراکز درمانى وزارت بهداشت در سال 1386 ، با استفاده از فرم جمع آوری اطلاعات، گرد آورى شد. داده ها توسط نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون t مستقل مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: بین نوع مالکیَت بیمارستان با امتیاز تخصیص یافته به نیروى انسانى اورژانس، ارزش های اخلاقی، تجهیزات پزشکی، دارویی ومصرفی، تجهیزات غیرپزشکی، شاخص کیفی در بیمارستان هاى عمومى دانشگاه علوم پزشکى ایران رابطه معنی داری مشاهده نشد. بین نوع مالکیَت بیمارستان با امتیاز تخصیص یافته به مسائل ساختارى اورژانس در بیمارستان هاى عمومى رابطه دیده شد. (028/0 (Pvalue= نتیجه گیری: نحوه امتیازدهی در ارزشیابی بیمارستان ها در سال 1386 بین بخش خصوصی و دولتی تفاوتی نداشته است. نبود تفاوت بین بخش دولتی و خصوصی می تواند نشان دهنده ى ارزشیابی بدون سوگیری و جهت گیری کارشناسان اداره ارزشیابی و رعایت محورهای علمی در ارزشیابی بیمارستان ها باشد. "

تحلیل استرتژیک درونی و بیرونی (SWOT analysis) دانشکده ى مدیریَت و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان مریم انصارى / علیرضا رحیمی / محمد حسین یارمحمدیان / مریم یعقوبی چکیده مقدمه: امروزه مدیریَت دانشگاهى به فعَالیت پویا و دشوارى مبدل شده و چنانچه مدیران بخواهند راهبردها و اهداف مناسبى اتخاذ نمایند، باید به برنامه ریزی استراتژیک اقدام کنند. در ابتدای این برنامه ریزی، نیازمند آگاهى و شناخت عمیق و دقیق از وضعیت حاضرخود هستند. هدف از این مطالعه، شناخت وضعیت موجود دانشکده ى مدیریَت و اطلاع رسانى پزشکى از طریق تحلیل درونى و بیرونى درسال 1386 بود. روش بررسی: در این پژوهش از ترکیب دو روش تحقیق کمَى و کیفى استفاده شده ؛ افرادجامعه ى پژوهش شامل مدیران و معاونین و کارشناسان و کارمندان دانشکده بودند (85 نفر) که به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند. ابزار مورد استفاده، دو پرسشنامه ى محقَق ساخته، و مصاحبه به شیوه ى جلسات بحث گروهی بود. براى تحلیل اطلاعات از آمار توصیفى، و تحلیل SWOT استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که دانشکده ى مدیریَت از نظر عوامل داخلی و خارجی از نقاط قوَت و فرصت های بیشتری برخوردار است و در شرایطی ست که می تواند با کمک استراتژی های مورد نظر، به بهره برداری از فرصت ها در جهت کاهش ضعف ها و تهدیدات بپردازد. بخش های پژوهشی و دانشجویی از نقاط قوَت بیشتری برخوردارند، و بخش فرهنگی با ضعف های بیشتری مواجه است. از جمله مشکلاتی که این دانشکده با آن روبروست تغییرات شدید مدیریَتی، متمرکز بودن نظام مدیریَتی ، فقدان تفکَر و نگرش سرمایه ای بودن به رشته های دانشکده است. نتیجه گیری: دانشکده ى مدیریَت و اطلاع رسانی پزشکی از جایگاه نسبتا خوبی برخورداراست و توانسته از عوامل محیطی داخلی و خارجی به خوبی بهره برداری کند. با این حال هنوز مشکلات فراوانی دارد که با آینده نگری و برنامه ریزی استراتژیک و بهره برداری از فرصت ها و قوت ها می تواند بر ضعف ها و مشکلات فایق آید "

بیمارستان یکى از سازمان هاى اصلى ارائه دهنده ى خدمات بهداشتى و درمانى ست، و درصد بالایی از منابع بخش سلامت را به خود اختصاص مى دهد. تضمین بهترین استفاده از این منابع کمیاب، اندازه گیری کارایی آن را ضرورى مى سازد. هدف این مطالعه برآورد کارایى بیمارستان هاست. روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی - تحلیلی در سال 1386 انجام گردید. مراکز آموزشی درمانی و بیمارستان های عمومی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان جامعه آماری بررسی را تشکیل مى دهند. متغیرهای نهاده در این مطالعه شامل تعداد پزشکان متخصص، تعداد پزشکان عمومی، تعداد نیروی پرستاری، تعداد سایر پرسنل و تعداد تخت فعال و متغیرهای ستانده شامل متوسط اقامت بیمار، فاصله چرخش تخت، ضریب اشغال تخت، تعداد پذیرش سرپایی و درآمد بیمارستان ها بود. داده ها از طریق فرم های محقَق ساخته جمع آوری و با استفاده از روش تحلیل فراگیر داده ها و نرم افزار DEAP 2 تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: میانگین کارایی فنی کل، کارایی مدیریَتی و کارایی مقیاسی بیمارستان های موردمطالعه در سال 1384 به روش حداقل سازی نهاده به ترتیب 938/0، 957/0 و 98/0 و در سال 1385 به ترتیب 946/0، 964/0 و 981/0 محاسبه شد. میانگین کارایی های مورد نظر به روش حداکثر سازی ستانده نیز در سال 1384 به ترتیب 931/0، 974/0 و 956/0 و در سال 1385 به ترتیب 868/0، 902/0 و 962/0 به دست آمد. بحث و نتیجه گیری: پیشنهاد می شود بیمارستان ها از طریق بهبود کمى و کیفى خدمات، افزایش توان جذب منابع مالى، ارزیابى مستمر عملکرد و واگذارى ارائه خدمات به بخش غیردولتى به سمت افزایش سطح بهینه کارایى هدایت شوند."

مطالعه اى درباره ى آگاهی و رعایت جنبه های قانونی مربوط به رضایتنامه ها در بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی :1387 گان نزدیک او ، جهت انجام اقدامات درمانى مجوزهاى مناسب را اخذ کنندواز نظر قانونی و اخلاقی به عواقب اعمال خویش در این مورد آگاه باشند. هدف این مطالعه تعیین ارتباط بین میزان آگاهی و رعایت جنبه های قانونی مربوط به رضایتنامه ها در بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بود. روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه توصیفی- تحلیلی ست که در سال 1387 انجام شده است. جامعه ى پژوهش شامل 11 نفر از مسئولان بخش های مدارک پزشکی و 43 نفر از کارکنان واحدهای پذیرش در بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ست. ابزار گردآورى داده ها ، پرسشنامه و چک لیست است، که روایى و پایایى آن مورد تایید قرار گرفت. اطلاعات توسط نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون آمارى پیرسون تحلیل شد. یافته ها: میزان آگاهی مسئولان مدارک پزشکی از جنبه های قانونی مربوط به رضایتنامه ها 7/72 درصد، و میزان رعایت آن ها 6/68 درصد می باشد و همبستگی بین این ها 683/0می باشد. میزان آگاهی کارکنان پذیرش 3/66 درصد، و میزان رعایت آن ها 9/62 درصد می باشد و همبستگی بین این ها 558/0می باشد ؛ رابطه اى مثبت و قوی بین آگاهی و رعایت آن وجود دارد. نتیجه گیری: بین میزان آگاهی و رعایت جنبه های قانونی مربوط به رضایتنامه ها در بین مسئولین مدارک پزشکی و کارکنان پذیرش همبستگی مثبت وجود داشت( به ترتیب (p<0.011) و (p<0.000)). ارتقاى آگاهی آنان از قوانین و دستورالعمل های موجود در کشور موجب افزایش میزان رعایت این قوانین و پیشگیری از مشکلات قانونی متعاقب آن خواهد شد. "

یکى از مهمترین روشهاى ارزیابی برونداد علمی محققان و مراکز تحقیقاتی استفاده از شاخص هرش مى باشد. از مهمترین مزایاى این شاخص سنجش همزمان کمیت وکیفیت بروندادهاى علمى مى باشد. در این پژوهش میزان شاخص ذکر شده براى دانشیاران و استادان دانشکده پزشکى دانشگاه علوم پزشکى ایران محاسبه و مورد بررسى قرار گرفت . روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردى - توصیفى مى باشد. جامعه ى پژوهش 101 نفر استادان و دانشیاران دانشکده پزشکى هستند. داده هاى اصلى پژوهش شامل تعداد مقالات و تعداد استنادات به هر مقاله از طریق جست وجو در نمایه نامه هاى استنادى تحت وب، Web Of Science، Scopusو Google Scholar جمع آورى شدند. با تلفیق داده های به دست آمده ازهر پایگاه داده های شاخص هرش هر فرد محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته ها: متوسط شاخص هرش براى کل جامعه مورد بررسى 76/2 به دست آمد. متوسط و انحراف استاندارد شاخص هرش استادان بالاتر از مقادیر دانشیاران ؛ و شاخص هرش استادان و دانشیاران شاغل در رشته های علوم پایه بالاتر گروه مشابه در رشته های علوم بالینى ؛ودر مردان بیشتر از زنان است، هیچیک از زنان شاخص هرش بیشتر از 6 نداشته اند در حالی که 2/10 درصد از مردان شاخص هرش بیش از 6 داشته اند. بالاترین شاخص هرش به دست آمده عدد 16 ، متعلق به یکی از استادان رشته نفرولوژی است . شاخص هرش 17 نفر برابر صفر محاسبه شد. بحث و نتیجه گیری: استادان و دانشیاران دانشکده علوم پزشکى از نظر شاخص هرش کسب شده با توجه به تعریف شاخص و پژوهش هاى بین المللى شاخص هرش در حوزه ى پزشکى(علوم بالینی) و زیست/پزشکى (علوم پایه) در سطح ضعیفى قرار دارند و اکثر حتَى تعداد کل مقالات و تعداد کل استنادات شان نیز در سطح پایینى قرار دارند. به نظر مى رسد شاخص هرش حتى در زمینه هاى موضوعى مشابه نیز تحت تاثیر مولفه هایى همانند کشور محل سکونت؛ امکانات موجود ، بودجه ى تحقیقاتى ، تعداد محققان شاغل و زبان است و علاوه بر الگوى استنادی-انتشاراتى ، میزان دسترس پذیرى مقالات بر شاخص هرش کسب شده موثر است. "

تغییرات سریع، انعطاف پذیرى، تنوع فزآینده ى نیروى کار و عدم رعایت اخلاق در سازمان ها توجَه بسیارى از پژوهشگران از جمله بوربا- با نظریه هوش اخلاقى –وکیم-با نظریه رهبرى تیمی- را به خود جلب نموده است. هدف این پژوهش بررسى رابطه ى بین هوش اخلاقى و رهبرى تیمى در مدیران آموزشى و غیر آموزشى از دیدگاه اعضاى هیات علمى دانشگاه علوم پزشکى اصفهان بود. فرضیه هاى این پژوهش عبارت اند از: 1- بین مولفه هاى هوش اخلاقى(درستکارى، مسئولیت پذیرى، دلسوزى و بخشش ) و رهبرى تیمى رابطه وجود دارد، 2- بین نظرات اعضاى هیات علمى در زمینه ى رهبرى تیمى تفاوت وجود دارد.3-بین نظرات مدیران آموزشى و غیر آموزشى در زمینه هوش اخلاقى تفاوت وجود دارد. روش بررسی: پژوهش حاضر توصیفى - همبستگى مى باشد. جامعه ى آمارى این پژوهش شامل اعضاى هیات علمى(551) نفر و مدیران دانشگاه علوم پزشکى اصفهان (210 نفر) است . نمونه اى به حجم 144 عضو هیات علمى و 109 مدیر از طریق نمونه گیرى تصادفى طبقه اى متناسب با حجم انتخاب گردید و اعضاى هیات علمى ومدیران به نسبت تعدادشان در دانشگاه وارد انتخاب شد ابزارهاى این پژوهش عبارت اند از پرسشنامه ى استاندارد هوش اخلاقى و رهبرى تیمی. یافته ها: 1- بین مؤلفه هاى هوش اخلاقى مدیران آموزشى و غیر آموزشى و رهبرى تیمى رابطه ى مثبت و معنادار وجود دارد. 2- بین میانگین نمره هاى رهبرى تیمى اعضاى هیات علمى برحسب سن تفاوت وجود داردو3- بین میانگین نمره هاى هوش اخلاقى مدیران آموزشى برحسب سابقه ى خدمت تفاوت وجود دارد، ولى بین میانگین نمره هاى هوش اخلاقى مدیران غیر آموزشى تفاوت وجود ندارد بحث و نتیجه گیری: این یافته ها باپژوهش هاى لنیک وکیل، کیم، وود و فیلدز، لوپرنا، پراتى ودیگران همسویى و همخوانى دارد. رشد اخلاقى رهبران با رفتارهایى که آنان از خود نشان مى دهند، رابطه ى مستقیم دارد. با توجه به اینکه در سازمان هاى آموزشى، نوع کارها نیز به مهارت ها و دیدگاه هاى گوناگون نیاز دارد، بنابراین تیم رهبرى بهتر ازیک رهبر عمل مى کند و در این میان توجه به اخلاق، روحیه ى کار تیمى را بهبود مى بخشد. "