روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)

اهداف پژوهش حاضر با هدف اثربخشی بازی درمانی کودک محور بر مشکلات رفتاری درونی سازی و برونی سازی شده کودکان با آسیب فلج مغزی، صورت گرفته است. مواد و روش ها پژوهش از نوع شبه آزمایشی طرح پیش آزمون و پس آزمون و پی گیری بود و از طرح پیش آزمون پس آزمون و پی گیری استفاده شد. جامعه آماری، تمامی کودکان ۸-۶ سال با آسیب فلج مغزی مرکز توان بخشی رفیده واقع در شهر تهران بود. برای انتخاب نمونه تعداد ۳۰ کودک با آسیب فلج مغزی به صورت دردسترس و تصادفی در دو گروه ۱۵ نفره آزمایش و کنترل قرار گرفتند. مشکلات رفتاری با آزمون سیاهه رفتار کودک در پیش آزمون و پس آزمون و پی گیری سنجیده شد. بازی درمانی کودک محور به مدت ۱۶ جلسه، دو بار در هفته بر روی گروه آزمایش انجام شد. با گذشت سه ماه از مداخله بازی درمانی کودک محور، آزمون پی گیری برای بررسی تداوم، تثبیت و تعمیم نتایج حاصل از مداخله اجرا شد. داده ها از طریق تحلیل کوواریانس چندمتغیره با اندازه گیری مکرر تجزیه و تحلیل شد. یافته ها در مرحله پس آزمون، بازی درمانی کودک محور بر کاهش اضطراب، افسردگی، قانون شکنی و پرخاشگری کودکان با آسیب فلج مغزی، به صورت معنادار و اثربخش و در مقایسه با یافته های مرحله پیش آزمون باثبات بود. نتیجه گیری با توجه به تفاوت معنادار بازی درمانی کودک محور در کاهش مشکلات رفتاری درونی سازی و برونی سازی شده کودکان با آسیب فلج مغزی مؤثر است و نتایج این تحقیق را در مراکز نگهداری، درمانی و خدماتی مختص کودکان با آسیب فلج مغزی می توان به کار برد.

اهداف هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر نشانگان خستگی مزمن و ادراک درد در افراد مبتلا به مالتیپل اسکولوروزیس بود. مواد و روش ها طرح پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمام افراد مبتلا به مالتیپل اسکولوروزیس شهر اهواز بود که در بهار ۱۳۹۷ به انجمن ام اس اهواز مراجعه کرده بودند. ۳۰ نفر از این بیماران که به نشانگان خستگی مزمن مبتلا بودند، به صورت دردسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه ۱۵ نفری آزمایش و کنترل گمارده شدند و به وسیله پرسش نامه خستگی (برای سنجش نشانگان خستگی مزمن) و مقیاس های شدت خستگی و ادراک درد مک گیل آزموده شدند. داده ها با روش آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیری (مانکوا) و نسخه ۲۱ نرم افراز SPSS تجزیه و تحلیل شد. یافته ها نتایج تحلیل نشان داد تفاوت دو گروه در متغیرهای ادراک درد حسی ( F=۱۴/۷۰، ۰/۰۰۱≥P)، ادراک درد ارزیابی (F=۷۰/۵۰، ۰/۰۱≥P)، ادراک درد متنوع (F=۸/۱۳ ، ۰/۰۰۱≥P)، ادراک درد کلی (F=۱۴/۶۸، ۰/۰۰۱≥P) و نشانگان خستگی مزمن (F=۴، ۰/۰۵≥P) معنادار است. نتیجه گیری نتایج پژوهش، گویای تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برای کاهش نشانگان خستگی مزمن و ادراک درد در بیماران گروه آزمایش است؛ به گونه ای که این کاهش منجر به بهبودی نسبی بیماری ام اس شد. از این رو متخصصان بالینی دست اندرکار در مراکز درمانی می توانند از این درمان در کنار درمان دارویی استفاده کنند.

اهداف کمردرد مزمن یکی بیماری های تحلیل برنده است که با ویژگی های روان شناختی متعددی مانند افسردگی، اضطراب و استرس همراه باشد. از این رو هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر افسردگی، اضطراب، استرس و ادراک درد در زنان مبتلا به کمردرد مزمن ناشی از زایمان بود. مواد و روش ها پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و پی گیری یک ماهه بود. جامعه آماری شامل کلیه زنان مبتلا به کمردردهای مزمن پس از زایمان شهر تهران بود که به مرکز بهداشت و درمان سعادت آباد شهر تهران در سال ۱۳۹۶ مراجعه کرده بودند. از بین افراد واجد معیارهای ورود به پژوهش ۴۰ نفر به صورت نمونه گیری دردسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (۲۰ نفر) و کنترل (۲۰ نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش، برنامه آموزشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی در قالب ۸ جلسه ۱۲۰دقیقه ای (هفته ای یک بار) دریافت کردند، ولی گروه کنترل در لیست انتظار باقی ماند. هر دو گروه در مرحله پایه و پی گیری پرسش نامه سنجش افسردگی، اضطراب و استرس و پرسش نامه ناتوانی کمردرد اوسوستری را تکمیل کردند. داده های به دست آمده با استفاده از روش تحلیل واریانس مختلط و به کمک نسخه ۲۲ نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها با توجه به معناداری تعامل بین تکرار آزمون با متغیر آزمایشی واندازه اثر به دست آمده (Eta>۰/۱۴) می توان گفت: برنامه آموزشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی موجب کاهش ادراک کمردردهای مزمن، کاهش افسردگی، اضطراب و استرس در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل شده است (P<۰/۰۵). نتیجه گیری نتایج این پژوهش نشان داد برنامه آموزشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی می تواند منجر به کاهش افسردگی، اضطراب، استرس کاهش و ادراک کمردردهای مزمن زنان پس از زایمان شود. بنابراین استفاده از آن توسط درمانگران این حوزه در درمان کمردردهای مزمن پس از زایمان مؤثر است.

اهداف این پژوهش بررسی تأثیرآموزش فنون طرح واره درمانی بر سلامت روان و کیفیت زندگی زنان مبتلا به اختلال ملال پیش از قاعدگی است. مواد و روش ها این مطالعه با توجه به شرایط پژوهش از طرح نیمه آزمایشی، از نوع پیش آزمون و پس آزمون، با گروه کنترل استفاده شد. جامعه آماری پژوهش کلیه زنان مراجعه کننده به فرهنگ سراها و سراهای محله منطقه ۱۰ شهرداری تهران، در سه ماه اول سال ۱۳۹۷ بودند و نمونه آماری ۳۶ زن به طور تصادفی در دو گروه (۱۶ نفری) آزمایش و کنترل جایگزین شده و ۱۰ جلسه آموزشی درباره فنون طرح واره درمانی برایشان برگزار شد. ابزار پژوهش پرسش نامه های سلامت روان و کیفیت زندگی (برای سنجش میزان اثربخشی آموزش) در سه نوبت پیش آزمون و پس آزمون و پس از یک ماه دوره پی گیری بود. یافته ها نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد بین گروه آزمایش و کنترل در متغیر سلامت روان، در افسردگی (P<۰/۰۵، ۶/۰۹۸=F) و سطح معناداری ۰/۰۲، اضطراب (P<۰/۰۵، ۰/۰۰۳=F) و سطح معناداری ۰/۰۰۳ و اختلال کارکرد اجتماعی (۰/۰۵<، ۰/۰۰۸=F) و سطح معناداری ۰/۰۰۸ و در متغیر کیفیت زندگی در خرده مقیاس سلامت جسمانی (P<۰/۰۱، ۱۰/۶۱=F) و سطح معناداری ۰/۰۰۳ و سلامت روان (P<۰/۰۱، ۱۱/۳۳۷=F) و سطح معناداری ۰/۰۰۲ در مرحله پس آزمون و در مرحله پی گیری در متغیر سلامت روان، در افسردگی با سطح معناداری ۰/۸۷۳، اضطراب با سطح معناداری ۰/۰۲۷ اختلال در کارکرد اجتماعی با سطح معناداری ۰/۰۰۰۲ و در متغیر کیفیت زندگی سلامت روان با سطح معناداری ۰/۰۲۰ و سلامت روان با سطح معناداری ۰/۰۰۱ تفاوت وجود دارد. نتیجه گیری به طور کلی نتایج، گویای این است که آموزش فنون طرح واره درمانی می تواند بر افسردگی، اضطراب و کارکرد اجتماعی در مقیاس سلامت روان و بر سلامت روان و سلامت جسمانی و سلامت محیط در مقیاس کیفیت زندگی زنان مبتلا به اختلال ملال پیش از قاعدگی تأثیر داشته باشد.

اهداف هدف پژوهش حاضر بررسی روابط همبستگی و ترسیم مدل میانجی گری تنظیم هیجانی و همدلی بین سبک های دلبستگی و صفات تاریک شخصیتی بود. مواد و روش ها به این منظور، ۳۵۰ دانش آموز نوجوان از مدارس شهر بوشهر در سال تحصیلی ۹۷-۱۳۹۶ بر اساس نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. سپس پرسش نامه صفات تاریک، دشواری تنظیم هیجانی، سبک های دلبستگی و همدلی بین شرکت کنندگان پژوهش توزیع شد تا پاسخ دهند. داده های جمع آوری شده به منظور بررسی اهداف پژوهش، با استفاده از نرم افزار لیزرل به شیوه همبستگی و تحلیل مسیر، تحلیل شدند. یافته ها نتایج نشان داد همبستگی معناداری بین مؤلفه های صفات تاریک شخصیتی، همدلی، دشواری تنظیم هیجانی و سبک های دلبستگی وجود دارد (P<۰/۰۵). همچنین الگوی مدل یابی تحلیل مسیر نشان دهنده نقش میانجی گری دشوای تنظیم هیجان و همدلی بین سبک های دلبستگی و صفات تاریک بود (P<۰/۰۵). نتیجه گیری نتایج از این فرضیه حمایت کرد که سبک های دلبستگی می تواند موجب گرایش های صفات تاریک شود و دشواری تنظیم هیجان و همدلی می تواند نقش میانجی در این رابطه داشته باشد.

اهداف سرطان چهارمین عامل مرگ و میر در نوجوانان است. عوامل روان شناختی هم در ایجاد و هم در تداوم و پیامدهای بیماری سرطان نقش اساسی دارند. از جمله این عوامل، نوع نگرش به مرگ است. یکی از متغیر هایی که نقش اساسی را در نگرش به مرگ دارد کیفیت روابط والد فرزندی است که اساس سبک دلبستگی را تشکیل می دهد. بنابراین در این تحقیق الگوی ساختاری نگرش به مرگ بر اساس سبک های دلبستگی در نوجوانان مبتلا به سرطان با میانجی گری سرکوبگری عاطفی و حساسیت اضطرابی بررسی می شود. مواد و روش ها در راستای این هدف از جامعه نوجوانان ۱۵ تا ۱۹ساله مبتلا به سرطان شهر اصفهان، ۱۵۰ نفر (۸۵ دختر و ۶۵ پسر) به روش نمونه گیری دردسترس از بین بیماران بستری و سرپایی انتخاب شدند و پرسش نامه های دلبستگی هازن و شیور، نگرش به مرگ وونگ و همکاران، حساسیت اضطرابی فلوید و سرکوبگری عاطفی وینبرگر را پر کردند. سپس داده ها با روش مدل یابی معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها یافته ها نشان داد سبک های دلبستگی هم به صورت مستقیم و هم با میانجی گری متغیر های سرکوبگری عاطفی و حساسیت اضطرابی، روابط معناداری با نگرش به مرگ در نوجوانان مبتلا به سرطان دارد و همچنین مدل مفروض برازش مطلوبی دارد. نتیجه گیری بر اساس یافته ها می توان نتیجه گرفت سبک های دلبستگی، سرکوبگری عاطفی و حساسیت اضطرابی تعیین گرهای مهم نگرش به مرگ در نوجوانان مبتلا به سرطان هستند و مدل ارزیابی شده قادر به تبیین نگرش به مرگ در این افراد است.

اهداف پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه ای شفقت به خود در رابطه بین روابط ابژه و شدت نشانه های افسردگی انجام شده است. مواد و روش ها نمونه پژوهش شامل ۲۴۵ دانشجوی مرد و زن، ساکن در خوابگاه های دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال تحصیلی ۹۷-۹۶ بود. دامنه سنی آن ها بین ۱۸ تا ۴۱ سال و روش نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای بود. آزمودنی ها به پرسش نامه های روابط موضوعی بل ، فرم بلند پرسش نامه شفقت به خود نف و فرم کوتاه افسردگی بک پاسخ دادند. داده های گرد آوری شده، با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون، مدل یابی معادلات ساختاری از نوع تحلیل مسیر و آزمون بوت استروپ توسط نسخه ۲۰ نرم افزار SPSS، نسخه ۸/۸ MPLUS و نسخه LISREL ۵/۱ تجزیه و تحلیل شد. یافته ها ارزیابی مدل فرضی پژوهش نشان داد این مدل برازش مطلوب دارد. نتایج نشان داد در مدل برازش یافته، شفقت به خود نقش واسطه ای در رابطه بین روابط ابژه و شدت نشانه های افسردگی ایفا می کند. نتیجه گیری پژوهش حاضر نشان می دهد بخشی از رابطه بین روابط ابژه و شدت نشانه های افسردگی به واسطه کاهش در شفقت به خود تبیین می شود. این یافته ها به درمانگران کمک می کند درک صحیح تری از سبب شناسی افسردگی داشته باشند.

اهداف پژوهش حاضر با هدف بررسی روایی تفکیکی خرده مقیاس های انسجام و انعطاف پذیری خانواده در بین خانواده های مراجعه کننده به مشاوره، دادگاه خانواده، اعتیاد و عادی و تعیین نمره برش برای تفکیک گروه عادی از بالینی در جامعه خانواده های ایرانی انجام شد. مواد و روش ها این مقیاس را چهار روان شناس ترجمه کردند و یک متخصص زبان انگلیسی آن را ترجمه وارون کرد. پس از اجرای مقدماتی روی ۳۰ آزمودنی، اصلاحات لازم انجام شد. سپس ۱۶۵۲ آزمودنی از اعضای خانواده های هفت استان کشور (۵۵۸ پدر، ۵۷۶ مادر و ۵۱۸ فرزند) به مقیاس پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس تک متغیره، چند متغیره و منحنی ویژگی عملیاتی استفاده شد. یافته ها نتایج حاکی از آن است که بین میانگین خانواده های گروه عادی با هر سه گروه بالینی مشاوره، اعتیاد و دادگاه خانواده تفاوت معنی داری در خرده مقیاس های وقایع و حوادث ناگوار زندگی، تعامل خانوادگی، رضایت خانوادگی، انسجام متوازن، انعطاف پذیری متوازن، به هم تنیده، گسسته، آشفته و نامنعطف وجود دارد (P<۰/۰۵). نتیجه گیری بر اساس نتایج تحلیل منحنی ویژگی عملیاتی تعیین نمره برش نیز می توان گفت نمره برش در خرده مقیاس های انسجام و انعطاف پذیری خانواده بین دو گروه هنجار و بالینی، تشخیص بهینه ای ایجاد کرد. نسخه فارسی مقیاس انسجام و انعطاف پذیری خانواده واجد ویژگی های روان سنجی مورد نیاز برای کاربرد در پژوهش های روان شناختی و تشخیص های بالینی است.