روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین شیوع اختلالات شناختی در سالمندان شهر امیرکلا، طی سال های 91-1390، بود. روش: پژوهش حاضر قسمتی از طرح جامع بررسی وضعیت سلامت سالمندان بود که روی 1600 سالمند 60 ساله و بالاتر شهر امیرکلا در سال 91-1390 انجام شد. از تمام سالمندان برای شرکت در پژوهش دعوت شد. محل مراجعه مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، واقع در شهر امیرکلا، بود. داده های جمعیت شناختی با استفاده از یک پرسشنامه گردآوری شد. برای شناسایی اختلالات شناختی از مقیاس افسردگی پیری (GDS) و بررسی مختصر وضعیت روانی (MMSE) استفاده شد. یافته ها: شیوع نشانه های اختلالات شناختی در جمعیت مورد بررسی 3/18 درصد بود. شیوع اختلالات شناختی در سنین بالاتر (001/0>p)، در زنان (001/0>p)، در افراد غیرمتأهل (001/0>p)، در افراد با سطح تحصیلات پایین (001/0>p) و کسانی که تنها زندگی می کردند (005/0=p) بیشتر بود. نتیجه گیری: با توجه به شیوع بالای نشانه های اختلالات شناختی در سالمندان شهر امیرکلا، غربالگری سالمندان با استفاده از ابزار MMSE ممکن است در شناخت زودرس این بیماران مفید باشد.

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین شیوع بروکسیسم هنگام خواب در کودکان پیش دبستانی شهر قزوین بود. روش: در یک بررسی مقطعی، 400 کودک 6-3 ساله به صورت تصادفی خوشه ای از مهدکودک های شهر قزوین انتخاب شدند. تشخیص بروکسیسم طبق معیار آکادمی پزشکی خواب آمریکا(AASM)، از روی گزارش والدین صورت گرفت. برای گردآوری داده ها از نسخه های فارسی پرسشنامه عادات خواب کودکان (CSHQ) و پرسشنامه رفتار پیش دبستانی (PBQ) استفاده شد. این پرسشنامه ها به وسیله والدین تکمیل شد. معاینات دندانپزشکی نیز انجام شد. یافته ها با استفاده از آزمون مجذور خی تحلیل شد. یافته ها: از 400 کودک مورد بررسی، 76 نفر (19 درصد) به بروکسیسم مبتلا بودند. از این تعداد 46 نفر پسر بودند. بروکسیسم با سابقه خانوادگی مثبت (004/0p=)، ناخن جویدن (001/0=p)، پوسیدگی دندان (001/0p=) و اختلال بیش فعالی-کم توجهی (04/0p=)، خروپف هنگام خواب (005/0=p)، صحبت کردن در خواب (002/0p=)، حرکات بیش از معمول در اندام ها (02/0=p) و بی قراری در خواب (01/0=p) ارتباط داشت. نتیجه گیری: شیوع بالای بروکسیسم هنگام خواب در کودکان پیش دبستانی، ضرورت انجام پژوهش های بیشتر در این زمینه را نشان می دهد.

هدف: پژوهش حاضر بررسی اثربخشی دارودرمانی و ترکیب دارودرمانی و آموزش مدیریت والدین بر شاخص های بینایی- ساختاری، توجهی، رفتاری و هیجانی کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی/کمبود توجه (ADHD) بود. روش: در پژوهش مداخله ای حاضر، 18 کودک مبتلا به ADHD نوع مرکب، به همراه مادرانشان، به شکل تصادفی به دو گروه دارودرمانی و درمان ترکیبی (دارودرمانی همراه با آموزش مدیریت والدین) تقسیم شدند. درمان شامل دست کم پنج هفته درمان دارویی برای هر دو گروه و 10 جلسه آموزش مدیریت والدین برای گروه درمان ترکیبی بود. پیش و پس از درمان، چهارمین ویراست پرسشنامه نشانه های کودکCSI-4) )، آزمون بینایی- حرکتی بندر گشتالت، نسخه گلدن آزمون رنگ-کلمه استروپ (SCWT)، آزمون ماتریس های پیشرونده ریون (RPM) و نسخه کوتاه و تجدیدنظرشده مقیاس درجه بندی کانرز والدین (CPRS-R-S) تکمیل شد. داده ها با استفاده از آزمون هتلینگ، آزمون t و تحلیل کوواریانس تک متغیره و چندمتغیره تحلیل شدند. یافته ها: در دو گروه، پس از مداخله نمره شاخص بینایی- ساختاری کاهش و نمره شاخص توجه افزایش یافت (به ترتیب، 01/0>p و 05/0>p). همچنین، درمان ترکیبی بر تمام شاخص ها (01/0>p) و دارودرمانی بر دو شاخص بیش فعالی (01/0>p) و شاخص ADHD (05/0>p) تأثیر داشت. رفتار مقابله ای در گروه درمان ترکیبی نسبت به گروه دارودرمانی کاهش بیشتری داشت (05/0>p). هیچ یک از درمان ها نتوانست بر شاخص های هیجانی تأثیر بگذارد. نتیجه گیری: درمان دارویی بر رفع نقایص شناختی و درمان ترکیبی بر بهبود رفتارهای مقابله ای و تعامل میان والدین و فرزندان اثرگذار است.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه تروماهای دوران کودکی و افسردگی و اقدام به خودکشی در بزرگسالی بود. روش: جامعه پژوهش حاضر عبارت بود از تمامی افراد مراجعه کننده به بیمارستان لقمان حکیم به دلیل اقدام به خودکشی، در شش ماهه دوم سال 1390. از این افراد 180 نفر (100 زن و 80 مرد) به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب و بر مبنای ملاک های ورود و خروج بررسی شدند. 180 نفر نیز (100 زن و 80 مرد) از بیمارانی بررسی شدند که طی شش ماهه دوم سال 1390 به دلیل بیماری جسمی -که ارتباط غیرمستقیم نیز با خودکشی نداشت در بیمارستان لقمان بستری شده بودند. برای گردآوری داده ها ویراست دوم پرسش نامه افسردگی بک (BDI-II) و پرسش نامه ترومای دوران کودکی (CTQ) به کار رفت. داده ها به روش تحلیل تشخیصی و رگرسیون چندگانه تحلیل شدند. یافته ها: با افزایش نمره تروماهای دوران کودکی (در تمام خرده مقیاس ها) احتمال اقدام به خودکشی افزایش یافت (001/0 ≥ p) از میان تروماهای دوران کودکی، سوء استفاده هیجانی بیشترین نقش را در اقدام به خودکشی داشت. هم چنین میان سوء استفاده هیجانی (001/0 ≥ p)، سوء استفاده جسمی (05/0 ≥ p)، غفلت جسمی (001/0 ≥ p)و غفلت هیجانی(001/0 ≥ p)با افسردگی رابطه وجود داشت. نتیجه گیری: تروماهای دوران کودکی، به ویژه سوء استفاده هیجانی می تواند منجر به بروز افسردگی و اقدام به خودکشی در بزرگسالی شود.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی دو مؤلفه نشخوار ذهنی و اجتناب در افراد سالم و مبتلا به اختلال های افسردگی و اضطراب اجتماعی بود. روش: 30 بیمار مبتلا به اختلال افسردگی، 30 بیمار مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی و 120 فرد غیربیمار به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها پرسشنامه اضطراب بک (BAI)، ویرایش دوم پرسشنامه افسردگی بک (BDI-II)، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ)، پرسشنامه سبک های پاسخ (RSQ)، مقیاس اجتناب شناختی- رفتاری (CBAS) و پرسشنامه پردازش پس رویدادی (PEPQ) به کار رفت. برای تحلیل داده ها افزون بر روش های توصیفی، از تحلیل تابع تمایزی برای آشکارسازی تفاوت های عمده میان گرو ه ها استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد میان افراد افسرده و افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی در متغیرهای اجتناب شناختی غیراجتماعی (001/0 > p ) ، اجتناب رفتاری غیراجتماعی (001/0 > p ) و نشخوار ذهنی (001/0 > p ) تفاوت وجود داشت و از نظر متغیرهای پردازش پس رویدادی، اجتناب اجتماعی و پرت کردن حواس میان دو گروه تفاوتی وجود نداشت. متغیرهای اجتناب شناختی غیراجتماعی و نشخوار ذهنی بهترین متغیرهای پیش بینی کننده بودند که توانستند گروه افراد مبتلا به افسردگی را از گروه افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی متمایز کنند. نتیجه گیری : پژوهش حاضر مقداری همپوشانی در آسیب پذیری شناختی در دو اختلال افسردگی و اضطراب اجتماعی نشان داد. به نظر می رسد نشخوار ذهنی، پردازش پس رویدادی و اجتناب در طول یک پیوستار از هنجار تا نابهنجار قرار دارند. با این وجود نشخوار ذهنی و اجتناب شناختی غیراجتماعی، مؤلفه های خاص افسردگی بودند. این پژوهش در تأیید هر دو دیدگاه طبقه ای و طیفی شواهدی فراهم آورد.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر خودافشاگری مشاور بر ادراک مراجع از ابعاد نفوذ اجتماعی مشاور، شامل خبرگی، جذابیت و قابلیت اعتماد، در مشاوره ژنتیک تالاسمی پیش از ازدواج بود. روش: پژوهش حاضر از نوع پژوهش های شبیه سازی شده بود که جلسه مشاوره ژنتیک به صورت فرضی و در قالب یک سناریوی مکتوب اجرا شد. از میان زوج های مراجعه کننده به مرکز مشاوره ژنتیک پزشکی اصفهان، 131 نفر در پژوهش حاضر شرکت کردند. ابزار پژوهش سه بخشی و شامل اطلاعات جمعیت شناختی، سناریوی یک جلسه مشاوره ژنتیک تالاسمی و فرم کوتاه ارزیابی مشاور (S-CRF) بود. سناریوها در یکی از سه حالت بدون خودافشاگری، خودافشاگری حرفه ای و خودافشاگری شخصی مشاور ارائه شد. آزمودنی ها با تصور خود در نقش مراجع و پاسخ به S-CRF، ادراک خود را از نفوذ اجتماعی مشاور نشان دادند. داده ها از راه تحلیل واریانس چندمتغیره بررسی شدند. یافته ها: آزمودنی ها مشاور ژنتیک را در حالت خودافشاگری شخصی، قابل اعتمادتر از حالت بدون خودافشاگری ارزیابی کردند. نتیجه گیری: همان گونه که بررسی های پیشین نشان داده اند، خودافشاگری مشاور ژنتیک ممکن است بر ادراک مراجع از نفوذ اجتماعی مشاور تأثیر مثبت داشته باشد.

هدف : هدف پژوهش حاضر بررسی پایایی، روایی و ساختار عاملی مقیاس تجارب مربوط به روابط نزدیک ( ECR ) بود. روش : نمونه پژوهش شامل 391 فرد متأهل (189 مرد و 202 زن) بود که با روش نمونه گیری در دسترس از مناطق مختلف شهر تهران انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها، افزون بر مقیاس تجارب مربوط به روابط نزدیک، مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس ( DASS-21 ) و پرسش نامه عزت نفس روزنبرگ ( RSES ) برای بررسی روایی هم گرا و واگرای بعد اضطرابی و خرده مقیاس برون گرایی پرسش نامه پنج عاملی نئو ( NEO-FFI ) برای بررسی روایی واگرای بعد اجتنابی مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها : یافته های تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد مدل دوعاملی اجتناب و اضطراب در جامعه ایرانی برازش دارد. روایی هم گرای بعد اضطراب با استفاده از خرده مقیاس افسردگی و اضطراب از مقیاس DASS-21 و روایی واگرای آن با استفاده از پرسش نامه عزت نفس روزنبرگ تأیید شد. روایی واگرای بعد اجتناب نیز با بررسی رابطه آن با خرده مقیاس برون گرایی تأیید شد. ضریب پایایی آزمون- بازآزمون دو هفته ای برای نمره کل و دو بعد اجتناب و اضطراب به ترتیب 87/0، 71/0 و 89/0 به دست آمد. نتیجه گیری : ویژگی های روان سنجی مقیاس تجارب مربوط به روابط نزدیک در جامعه ایرانی مناسب است. می توان گفت این پرسش نامه ابزاری مفید و معتبر برای انجام پژوهش های مرتبط با دلبستگی و مشاوره زوجی در ایران است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی ساختار عاملی، پایایی و روایی نسخه فارسی مقیاس انسجام و انعطاف پذیری خانواده (FACES-IV) در جامعه خانواده های ایرانی انجام شد. روش: ابتدا مقیاس FACES-IVبه وسیله چهار روانشناس ترجمه و به وسیله متخصص زبان انگلیسی ترجمه وارون شد. پس از اجرای مقدماتی روی 30 آزمودنی، اصلاحات لازم انجام شد. سپس 1652 آزمودنی از اعضای خانواده های هفت استان کشور (558 پدر، 576 مادر و 518 فرزند) به FACES-IV پاسخ دادند. پرسش نامه اضطراب، افسردگی، استرس (DASS)، مقیاس خودگزارشی نوجوانان(YSR)، فرم کوتاه مقیاس استرس فرزندپروری (PSI-SF)، فهرست وقایع زندگی (LE)، مقیاس تعاملات خانواده (FCS) و مقیاس رضایت خانواده (FSS) نیز برای بررسی روایی همگرا و واگرا روی گروه نمونه اجرا شدند. برای تحلیل داده ها از تحلیل عاملی تأییدی و تحلیل واریانس چندمتغیره استفاده شد. یافته ها: ضریب آلفای کرونباخ نمره کل مقیاس FACES-IV و خرده مقیاس های انسجام متوازن، انعطاف پذیری متوازن، گسسته، به هم تنیده، نامنعطف و آشفته برای پدران به ترتیب 74/0، 71/0، 6/0، 70/0، 60/0 و 58/0، برای مادران به ترتیب 72/0، 72/0، 69/0، 69/0، 56/0 و 62/0 و برای فرزندان خانواده به ترتیب 59/0، 77/0، 69/0، 74/0، 52/0 و 55/0 به دست آمد. بررسی روایی همگرا و واگرا از طریق محاسبه ضریب همبستگی مقیاس FACES-IV با مقیاس های DASS، YSR، PSI-SF و LE رضایت بخش بود. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشانگر برازش الگوی شش عاملی (بعد انسجام شامل سه خرده مقیاس گسسته، انسجام متوازن و به هم تنیده و بعد انعطاف پذیری شامل سه خرده مقیاس نامنعطف، انعطاف پذیری متوازن و آشفته) با داده ها بود. نتیجه گیری: نسخه فارسی مقیاس FACES-IV واجد ویژگی های روان سنجی مورد نیاز برای کاربرد در پژوهش های روان شناختی و تشخیص های بالینی است.

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از سال 1383 برنامه پیشگیری و درمان سوء مصرف مواد و پیشگیری از ویروس نقص ایمنی انسان( HIV ) را در نظام مراقبت های بهداشتی اولیه( PHC ) ادغام کرده است. چالش های اساسی این برنامه، طبق دیدگاه صاحب نظران، شامل تغییر مفهوم و کارکرد نظام PHC ، هماهنگی کم خدمات کاهش تقاضای مواد با نظام PHC ، نبود پذیرش طرح ادغام خدمات کاهش تقاضای مواد در نظام PHC ، وضعیت قوانین موجود، سیاست گذاری و چالش های مربوط به ماهیت اعتیاد است .