روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)

اهداف پژوهش حاضر برای بررسی اولیه کارایی هیپنوتراپی شناختی رفتاری بر اختلال بدشکلی بدن و همچنین افسردگی و ناتوانی این بیماران، انجام شد. مواد و روش   ها طرح پژوهش حاضر از نوع تجربی تک موردی است. جامعه آماری پژوهش، افراد مبتلا به اختلال بدشکلی بدن در شهر سنندج بود. بر اساس نمونه گیری هدفمند، 3 نفر (دو مرد و یک زن) از مراجعان که ملاک های ورود به پژوهش را داشتند، وارد پژوهش شدند. همچنین در این پژوهش از مقیاس بدشکلی بدن ییل براون ( BDD-YBOCS )، تست افسردگی بک ( BDI-II )، مقیاس ناتوانی شیهان ( SDS )، پرسش نامه چند محوری بالینی میلون ( MCMI-III ) و مصاحبه بالینی استفاده شد. هیپنوتراپی شناختی رفتاری به مدت 15 جلسه یک ساعت ونیمه و به صورت دوجلسه در هفته به کار گرفته شد. برای تحلیل داده های پژوهش از روش تحلیل تک موردی (با چند خط پایه) به کمک رسم نمودار و مقایسه میانگین و میانه موقعیت ها استفاده شد. یافته   ها نتایج حاکی از این بود که نمرات شرکت کنندگان در شدت اختلال بدشکلی بدن، افسردگی و ناتوانی کاهش قابل توجهی یافت. دستاوردهای درمانی در دوره پیگیری چهارماهه نیز همچنان تداوم یافت. نتیجه   گیری هیپنوتراپی شناختی رفتاری در بهبود اختلال بدشکلی بدن و همچنین افسردگی و ناتوانی این بیماران کارایی لازم را دارد.

اهداف مدل آسیب پذیری سه گانه در اختلالات هیجانی شامل سه نوع آسیب پذیری است: زیستی فراگیر، روان شناختی فراگیر و روان شناختی اختصاصی هر اختلال. با توجه به این که اغلب مطالعات پیشین به بررسی تنها یک مؤلفه از ابعاد مدل آسیب پذیری سه گانه پرداخته اند، این پژوهش با هدف مقایسه جامع تمام مؤلفه های مدل آسیب پذیری سه گانه در بیماران مبتلا به اختلالات هیجانی و افراد بهنجار انجام شد. مواد و روش   ها در طرح پژوهشی علّی مقایسه ای از اسفند 1393 تا خرداد 94، 20 بیمار با اختلال اضطراب فراگیر، 20 بیمار با اختلال وسواسی جبری، 20 بیمار با اختلال افسردگی اساسی با 20 نفر از افراد بهنجار (گروه کنترل) مقایسه شدند. افراد بیمار و بهنجار از طریق نمونه گیری در دسترس از بین افراد مراجعه کننده به کلینیک های روان درمانی خصوصی شهر ارومیه و افراد بهنجار ارومیه به ترتیب انتخاب شدند.گروه بیماران و بهنجار در برخی از متغیرهای جمعیت شناختی با یکدیگر همتا شدند. تعیین تفاوت بین گروه بیماران و گروه کنترل، از طریق روش تحلیل واریانس چندمتغیری (مانوا) با بهره گیری از نسخه 21 نرم افزار SPSS صورت گرفت. یافته   ها بیماران مبتلا به اضطراب فراگیر، وسواسی جبری و افسردگی اساسی در مقایسه با افراد گروه کنترل، آسیب پذیری زیستی فراگیر و آسیب پذیری روان شناختی فراگیر بیشتری داشتند و این تفاوت معنادار (001/0( P = بود. در آسیب پذیری روان شناختی اختصاصی هر اختلال نیز گروه های بیمار با افراد گروه کنترل تفاوت معنادار (001/0( P = داشتند: بیماران اضطراب منتشر در مقایسه با گروه کنترل، تحمل نکردن بلاتکلیفی بیشتر، بیماران وسواسی جبری آمیختگی فکر وعمل بیشتر و بیماران مبتلا به افسردگی نگرش های ناکارآمد بیشتری داشتند. نتیجه   گیری با توجه به تفاوت معنادار بیماران مبتلا به اختلالات هیجانی با افراد بهنجار در ابعاد مدل آسیب پذیری سه گانه، این مدل را می توان معیار سبب شناختی و تشخیصی جامع و مناسبی در این بیماران دانست.

اهداف اضطراب امتحان، مشکل مهم آموزشی در میان دانش آموزان و دانشجویان سراسر جهان است. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه اهمال کاری رفتاری، اهمال کاری تصمیم گیری و اجتناب شناختی با مؤلفه های اضطراب امتحان در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز است. مواد و روش   ها پژوهش حاضر، مطالعه ای پیمایشی و از نوع همبستگی است. نمونه این پژوهش شامل 200 نفر از دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز هستند که به صورت خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از مقیاس اهمال کاری عمومی لای، مقیاس اهمال کاری تصمیم گیری مان، پرسش نامه اجتناب شناختی سکستون و پرسش نامه اضطراب امتحان فریدمن استفاده شد. در این پژوهش به منظور تحلیل داده ها از همبستگی متعارف و رگرسیون چندگانه استفاده شد. داده ها با استفاده از نگارش 17 نرم افزار SPSS تحلیل شدند. یافته   ها یافته ها نشان دادند ترکیب خطی مؤلفه های اضطراب امتحان را می توان با ترکیب خطی متغیرهای پیش بین، پیش بینی کرد. بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون، اهمال کاری رفتاری و تصمیم گیری به طور معناداری پیش بینی کننده تحقیر اجتماعی (001/0 >P ، 238/0= β و 001/0 >P ، 302/0= β ) و خطای شناختی (001/0 >P ، 381/0= β و 006/0 >P ، 204/0= β ) در دانشجویان بودند. همچنین، اهمال کاری رفتاری و اجتناب شناختی پیش بینی کننده تنیدگی (001/0 >P ، 314/0= β و 002/0 >P ، 246/0= β ) بودند. نتیجه   گیری از آنجا که متغیرهای مذکور نقش مؤثری در اضطراب امتحان دارند، ضروری است دانشگاه ها توجه بیشتری به عوامل تأثیرگذار بر کاهش اهمال کاری و اجتناب شناختی داشته باشند تا از این طریق اضطراب امتحان کاهش یابد.

اهداف تیپ های زمانی در برخی از شاخص های روان شناختی افراد تأثیر چشمگیری دارد. این پژوهش با هدف مقایسه کارکردهای اجرایی، رفتارهای پرخطر و انگیزه تحصیلی بین نوجوانان با تیپ های زمانی صبحگاهی و شامگاهی اجرا شد. مواد و روش   ها طرح پژوهشی از نوع مقایسه ای بود. جامعه آماری آن را تمامی دانش آموزان دوره ی متوسطه دوم مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 95-94 شهر اصفهان تشکیل می دادند. نمونه گیری- به شیوه نمونه گیری در دسترس- در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول 320 نفر از دانش آموزان که موافق شرکت در پژوهش بودند، انتخاب شدند و از آن ها خواسته شد به پرسش نامه صبحگاهی شامگاهی هورن و استبرگ پاسخ دهند. در مرحله دوم، 106 نفر که در دو تیپ زمانی صبحگاهی یا شامگاهی قرار داشتند (بر اساس نمره آن ها) به عنوان نمونه نهایی پژوهش انتخاب شدند. ابزار استفاده شده در این پژوهش پرسش نامه صبحگاهی شامگاهی هورن و استبرگ،پرسش نامه مقیاس خطرپذیری نوجوانان ایرانی محمدی و همکاران، پرسش نامه انگیزش پیشرفت تحصیلی عبدخدایی و آزمون دسته بندی کارت های ویسکانسین برگ و همکاران بود. داده های جمع آوری شده با استفاده از نسخه 21 نرم افزار SPSS و آزمون های t مستقل و یو-من-ویتنی تحلیل شدند. یافته   ها نتایج نشان داد بین برخی از شاخص های آزمون ویسکانسین شامل خطای درجاماندگی و پاسخ های نادرست دو گروه تفاوت معناداری وجود دارد (05/0 P< ). بین دیگر شاخص های کارکردهای اجرایی تفاوت معناداری مشاهده نشد. نتایج همچنین نشان داد بین رفتارهای پرخطر و ابعاد آن و انگیزه تحصیلی نوجوانان دارای تیپ های صبحگاهی و شامگاهی تفاوت معناداری وجود دارد (05/0 P< ). نتیجه   گیری نتایج به دست آمده حاکی از این است که نوجوانان تیپ زمانی صبحگاهی در ابعاد کارکردهای اجرایی(خطای درجاماندگی و پاسخ های نادرست) و انگیزه تحصیلی در مقایسه با نوجوانان تیپ شامگاهی عملکرد بهتری دارند و رفتارهای پرخطر آن ها کمتر است.

اهداف هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه گرایش به تجربه چندش، ترس از آلودگی و ترس از سرایت و همچنین تعیین نقش واسطه ای ترس از سرایت در این رابطه بود. مواد و روش   ها پژوهش حاضر از نوع طرح های همبستگی است. جامعه تحت مطالعه، دانشجویان دانشگاه شاهد تهران بودند که از بین آن ها، 391 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. این افراد پرسش نامه آلودگی فزاینده، خرده مقیاس ترس از آلودگی پرسش نامه وسواس پادوا و خرده مقیاس پرسش نامه گرایش و حساسیت به چندش را کامل کردند. به منظور تحلیل داده ها از spss 22 و از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون سلسله مراتبی براساس روش بارون و کنی (1987) و آزمون سوبل استفاده شد. یافته   ها نتایج آزمون رگرسیون مشخص کرد که بین گرایش به تجربه چندش با ترس از سرایت (001/0 >P ، 35/0= β ) و ترس از آلودگی (001/0 >P ، 41/0= β ) رابطه وجود دارد. علاوه براین، رابطه معناداری بین ترس از سرایت و ترس از آلودگی مشاهده شد (001/0 >P ، 41/0= β ). همچنین، تحلیل های رگرسیون نشان داد که ترس از سرایت، نقش واسطه ای در ارتباط بین گرایش به تجربه چندش و ترس از آلودگی ایفا می کند (001/0 >P ، 26/0= β ) و نتایج آزمون سوبل این نقش واسطه ای را تأیید کرد (001/0 >P ، 36/6= Z ). نتیجه   گیری ترس از سرایت، متغیری واسطه ای بین گرایش به تجربه چندش و ترس از آلودگی است. در نتیجه، به نظر می رسد این سازه، در تبیین ترس از آلودگی اهمیت داشته باشد. می توان گفت که چنانچه در ارزیابی و درمان ترس از آلودگی به ترس از سرایت توجه شود، اثربخشی درمان افزایش می یابد.

اهداف پژوهش حاضر با هدف ارزیابی روابط ساختاری سیستم های مغزی رفتاری، حساسیت انزجاری و اختلال وسواسی اجباری با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری انجام شد. فرض بر این است که سیستم های مغزی رفتاری و حساسیت انزجاری در تعامل با همدیگر به اختلال وسواسی اجباری منجر می شوند. برخلاف برجستگی این مدل، پژوهش کافی برای ارزیابی تجربی آن انجام نشده است. مواد و روش   ها طرح پژوهش حاضر از نوع توصیفی همبستگی است. برای این منظور، 340 نفر از دانشجویان دانشگاه تبریز با استفاده از نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و به پرسش نامه های سیستم های بازداری/ فعال سازی رفتاری کارور و وایت، مقیاس حساسیت انزجاری و پرسش نامه بازنگری شده وسواسی اجباری که در اختیار آن ها گذاشته شده بود، پاسخ دادند. تحلیل داده ها با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری انجام شد. همچنین برای طبقه بندی، پردازش و تحلیل داده ها و بررسی فرضیه های پژوهش از نرم افزارهای آماری 22 spss و لیزرل 85.8 استفاده شد. یافته   ها ارزیابی مدل فرضی پژوهش با استفاده از شاخص های برازندگی نشان داد که مدل فرضی با مدل اندازه گیری، برازش دارد (96/0= CFI ، 94/0= NFI و 076/0= RMSEA ). نتایج نشان داد که سیستم بازداری رفتاری و سیستم فعال ساز رفتاری با واسطه گری حساسیت انزجاری بر اختلال وسواسی اجباری به ترتیب با ضریب استاندارد 264/0 و 241/0- در سطح 05/0 > P تأثیر معناداری دارند. نتیجه   گیری یافته های این پژوهش در کنار حمایت از مدل فرضی برای اختلال وسواسی اجباری، چارچوب مناسبی برای سبب شناسی این اختلال ارائه می دهد. بر این اساس، حساسیت زیاد سیستم بازداری رفتاری و حساسیت کم سیستم فعال ساز رفتاری به واسطه حساسیت انزجاری، به افزایش نشانه های اختلال وسواسی اجباری منجر می شود.

اهداف نگرانی های جدی درباره شکل بدن ویژگی اصلی اختلالات خوردن است. اختلال خوردن با بیماری های طبی و روانی متعددی همراه است. بنابراین ابزاری معتبر و پایا به پیشگیری از این اختلال و پیامد های آن کمک می کند. در نتیجه هدف مطالعه حاضر بررسی مشخصات روان سنجی پرسش نامه شکل بدن C 8 در زنان مبتلا به اختلال بود. مواد و روش   ها ابزار اصلی این مطالعه مقطعی و اعتبارسنجی، پرسش نامه شکل بدن ( BSQ - C 8) به فارسی ترجمه شد. سپس مشخصات روان سنجی این پرسش نامه در نمونه ای از زنان مبتلا به اختلال خوردن که با روش نمونه گیری آسان انتخاب شدند، بررسی شد. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه های BSQ - C 8، شکل بدن 34 سؤالی ( BSQ -34)، ارزیابی فراشناختی بدشکلی بدن ( BDMCQ ) و مقیاس اصلاح شده وسواس فکری-عملی ییل-براون برای اختلال بدشکلی بدن ( YBOCS - BDD ) بود. برای تحلیلی داده ها با SPSS نگارش 16 از ضریب آلفای کرونباخ، ضریب دو نیمه سازی، روایی همزمان ضریب همبستگی و نمودار راک استفاده شد. یافته   ها در نمونه زنان مبتلا به اختلال خوردن، ضریب آلفای کرونباخ و ضریب دو نیمه سازی 79/0 و 74/0 بود و روایی همزمان این پرسش نامه با BSQ -34، BDMCQ و YBOCS - BDD به ترتیب 59/0، 91/0 و 58/0 بود. حساسیت، ویژگی و نقطه برش این پرسش نامه به ترتیب80/0، 67/0 و 5/26 بود. نتیجه   گیری پرسش نامه شکل بدن C 8 برای سنجش نارضایتی از شکل بدن در نمونه زنان مبتلا به اختلال خوردن، پایایی بالا و روایی هم زمان خوبی دارد و برای استفاده در تحقیقات بالینی و غیربالینی ارزیابی نارضایتی از شکل بدن مفید است.

اهداف بر اساس یافته ها، سبک های مقابله کودکان و نوجوانان با پریشانی و سازگاری رابطه دارد. با وجود اهمیت و پیامدهای پاسخ های مقابله کودکان، هیچ معیار پذیرفته شده ای برای اندازه گیری مقابله کودکان وجود ندارد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی پایایی، روایی و مدل یابی ساختاری پرسش نامه رفتارهای مقابله ای کودکان ( CCBQ ) انجام شد. مواد و روش   ها این پژوهش بر اساس روش همبستگی صورت گرفت و مطالعه روی دانش آموزان 10 تا 16 ساله ساکن استان گیلان انجام شد. تعداد 300 دانش آموز (139 دختر و 161 پسر با میانگین سنی ​​ 23/13 سال) با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند. روایی پرسش نامه از طریق روش تحلیل عاملی اکتشافی، تأییدی و روایی ملاکی هم زمان بررسی شد. پایایی پرسش نامه نیز با استفاده از روش های آلفای کرونباخ و بازآزمایی بررسی شد. اعتبار صوری و محتوایی پرسش نامه CCBQ به تأیید استادان روان شناسی رسید. داده ها با استفاده از نگارش 22 نرم افزار SPSS و نگارش 16 نرم افزار AMOS تجزیه و تحلیل شدند. یافته   ها تحلیل عاملی اکتشافی با استفاده از مؤلفه های اصلی و چرخش واریماکس نشان داد که درنهایت، 41 سؤال اندازه گیری مقابله ای سه عاملی شامل انحراف از مشکل، کنارآمدن با مشکل برای بهبود مسئله و کنارآمدن ویرانگر، بیش از 9/60 درصد از کل واریانس ها را تبیین می کنند. روایی هم گرایی پرسش نامه، ارتباط رضایت بخش بین نمره کل ابعاد را نشان داد. برای تعیین اعتبار هم زمان ( CCBQ ) از اضطراب حالت صفت کودکان استفاده شد که نتایج همبستگی معنادار بودند. آلفای کرونباخ و روش آزمون مجدد برای کل مقیاس بین 74/0 تا 91/0 بود. ارزیابی این آزمون، قابلیت اطمینان قوی و اعتبار اولیه مناسب را نشان داد. نتیجه   گیری بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل روایی و پایایی پرسش نامه رفتار مقابله ای کودکان، این ابزار اعتمادپذیر و معتبر است و می تواند رفتارهای مقابله با مشکلات هیجانی کودکان و نوجوانان جامعه ایرانی را بررسی کند، اما باید مطالعات آینده در جمعیت بالینی هم انجام گیرند.