روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)

اهداف با شروع بحران همه گیری ویروس کووید-19 در سراسر جهان از جمله ایران، لزوم پیشگیری و درمان کووید-۱۹ به یک اولویت ملی برای همه گروه های جامعه تبدیل شده است. کودکان به عنوان یکی از گروه های آسیب پذیر جامعه در ابعاد مختلف تحت تأثیر این همه گیری قرار دارند. درنتیجه این مطالعه به دنبال این بوده است که با مرور شواهد و منابع موجود در سطح داخلی و بین المللی، عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت روان کودکان ساکن ایران در مواجهه با همه گیری کووید-19 را شناسایی و طبقه بندی کند. مواد و روش ها روش این مطالعه از نوع تحقیقات توصیفی با مرور نظام مند اسناد و منابع کتابخانه ای و جست وجو در پایگاه های اطلاعاتی معتبر داخلی و بین المللی بوده است که فرایند آن با کمک نمودار پریزما گزارش شده است. مطالعات کمّی نهایی با کمک چک لیست ارزیابی مطالعات و درنهایت 9 مطالعه برای بررسی و تحلیل نهایی انتخاب و وارد مطالعه شدند. یافته ها در میان مطالعاتی که به سلامت روان کودکان ساکن ایران اشاره داشتند، فقط یک مطالعه در سطح ملی بود، بیش از 44 درصد محدود به کودکان شهر تهران بود و همچنین بیش از 77 درصد مطالعات، جمعیت عمومی کودکان را مطالعه کرده بودند. براساس نتایج این مطالعه می توان گفت عوامل تمایزیافتگی خویشتن بالا، سبک های حل تعارض سازگارتر مادر- فرزند و پدر- فرزند، سن بیشتر، افزایش زمان حضور والدین در خانه و تحصیلات بیشتر مادر به عنوان عوامل محافظ و تعیین کننده مثبت سلامت روان (اضطراب و ترس از کرونا) کودکان ساکن ایران شناسایی شدند. از طرفی اضطراب کرونا در مادران، اضطراب، استرس و افسردگی در مادران، آگاهی کودکان از کرونا، ابتلا به ویروس کرونا و یا فوت شخصی از خویشاوندان بر اثر ویروس کرونا، اشتغال والدین به عنوان کادر درمان، مزاحمت و گوش به زنگی والدین، تک فرزند بودن، کم شنوایی و ناشنوایی عوامل خطر برای سلامت روان کودکان (اضطراب، ترس از کرونا و پرخاشگری) ساکن ایران در همه گیری کروناست. نتیجه گیری در ایران در مقایسه با کشورهای مختلف مطالعات بسیار محدودی به سلامت روان کودکان (اضطراب، ترس از کرونا و پرخاشگری) و به ویژه عوامل تعیین کننده اجتماعی آن پرداخته بودند. مطالعات موجود نیز ابعاد محدود سلامت روان و عوامل تعیین کننده سطح فردی و خانوادگی را عمدتاً مطالعه کرده بودند. اما شناخت و توجه به عوامل تهدیدکننده، پیشگیری کننده و تقویت کننده سلامت روان کودکان و رسیدگی به آن از طریق مداخلات و اقدامات اجتماعی می تواند به شکستن چرخه ناکارآمد نابرابری و تبعیض، ارتقای سلامت روان و کاهش آسیب در مواجهه با همه گیری فعلی و همه گیری های احتمالی در آینده منجر شود.

اهداف دانشجویان هر کشوری سرمایه های آن کشور هستند. اضطراب و مشکلات مربوط به سلامت روان بر کارایی آن ها اثر منفی می گذارد. در این مطالعه اثربخشی آموزش گروهی راهبرد های فراشناختی بر اضطراب سلامتی و سلامت روان دانشجویان بررسی شده است. مواد و روش ها این پژوهش، یک مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده بود. در این مطالعه 56 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد در بازه سنی 18 تا 30 سال از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به طور تصادفی در 2 گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش 8 جلسه یک ساعته به صورت مجازی آموزش راهبرد های فراشناختی دریافت کرد و گروه کنترل مداخله ای دریافت نکرد. شرکت کنندگان در 2 مرحله پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری 1 ماهه با مقیاس های اضطراب سلامتی سالکوویسکیس و وارویک و سلامت روان ارزیابی شدند. داده ها با استفاده از SPSS نسخه 23 و روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر (آنووا) تحلیل شدند. یافته ها نتایج این مطالعه نشان داد آموزش راهبرد های فراشناختی یک برنامه مؤثر در کاهش اضطراب سلامتی و افزایش سلامت روان بود. نتایج در سطح (P<0/05) معنادار بود و بعد از 1 ماه پیگیری نیز نتایج باقی مانده بود. نتیجه گیری به طور کلی، بر اساس نتایج این مطالعه، برنامه آموزش راهبرد های فراشناختی می تواند یک راهکار مناسب برای کاهش اضطراب سلامتی و بهبود سلامت روان دانشجویان باشد.

اهداف اختلال وسواسی اجباری رابطه ای یکی از نمایه های اختلال وسواسی اجباری است که بر مشکلات رابطه ای تمرکز دارد. شناسایی مکانیسم های زیربنایی درگیر در شدت علائم اختلال وسواسی اجباری رابطه ای می تواند دانش ما را در ارتباط با عوامل ایجادکننده و تشدیدکننده این اختلال به شکل معناداری وسعت بخشد. پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش میانجی دشواری در تنظیم هیجان و اجتناب تجربه ای در ارتباط بین سبک های دلبستگی و شدت علائم اختلال وسواسی اجباری رابطه ای انجام شد. مواد و روش ها پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی مقطعی است. 531 شرکت کننده (۴۵۵ زن و 76 مرد) از جمعیت عمومی ایران با استفاده از نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. شرکت کنندگان پرسش نامه های پژوهش شامل مقیاس تجربه روابط نزدیک (ECR-R)، مقیاس دشواری در تنظیم هیجان (DERS)، پرسش نامه پذیرش و عمل (نسخه دوم) (AAQ-II) و پرسش نامه وسواسی اجباری رابطه ای (ROCI) را به صورت آنلاین تکمیل کردند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 22 و AMOS نسخه 24 استفاده شد. یافته ها نتایج پژوهش نشان داد سبک های دلبستگی با دشواری در تنظیم هیجان، اجتناب تجربه ای و علائم وسواسی اجباری رابطه ای ارتباط معنا دار (P<0/01) دارد. علاوه بر این، 2 متغیر دشواری در تنظیم هیجان و اجتناب تجربه ای در رابطه بین سبک های دلبستگی و علائم وسواسی اجباری رابطه ای نقش میانجی داشتند. نتیجه گیری سبک های دلبستگی می توانند علائم اختلال وسواسی اجباری رابطه ای را هم به صورت مستقیم و هم از طریق میانجی گری متغیرهای دشواری در تنظیم هیجان و اجتناب تجربه ای پیش بینی کنند. درمان علائم اختلال وسواسی اجباری رابطه ای باید دشواری در تنظیم هیجان و اجتناب تجربه ای را به ویژه در افراد دارای سبک دلبستگی ناایمن مورد توجه قرار دهد. پیشنهاد می شود مطالعات آینده این نتایج را در نمونه های بالینی بررسی کنند.

اهداف این مطالعه وضعیت نگرش و پذیرش دارویی و کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به اختلالات نوروتیک روا ن پزشکی مراجعه کننده بار اول به درمانگاه روا ن پزشکی بزرگسالان انستیتو روا ن پزشکی تهران را ارزیابی می کند. مواد و روش ها این مطالعه به صورت مقطعی و با پیگیری 6 ماهه بر روی بیماران مبتلا به اختلالات نوروتیک روا ن پزشکی که برای بار اول به درمانگاه روا ن پزشکی انستیتو روا ن پزشکی تهران مراجعه کرده اند انجام شد. در این مطالعه بیمارانی که برای بار اول مراجعه کردند و شرایط ورود به مطالعه را داشتند وارد مطالعه شدند و در ابتدای مطالعه، ماه های 1 و 6 تحت سنجش با پرسش نامه های جمعیت شناختی، کیفیت زندگی 26 سؤالی و پرسش نامه 10 سؤالی نگرش به دارو جهت سنجش نگرش دارویی قرار گرفتند. همچنین پذیرش دارویی ایشان با استفاده از فرمول میزان تبعیت از درمان دارویی در ماه های 1 و 6 ارزیابی شد. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 26 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج برای متغیرهای کمی به صورت میانگین و انحراف استاندارد و برای متغیرهای کیفی طبقه ای به صورت فراوانی و درصد فراوانی بیان شدند. در بررسی متغیرهای کیفی از آزمون کای دو و مک نمار استفاده شد. همچنین جهت مقایسه متغیرهای کمی در صورت نرمال بودن توزیع از آزمون تی مستقل و جهت مقایسه نمرات در ابتدا و پیگیری مطالعه جهت متغیرهای زوجی از آزمون تی زوجی استفاده شد و درمورد متغیرهایی که در 3 مرحله ارزیابی شده اند از آنالیز واریانس با مقادیر تکراری استفاده شد. در صورت نرمال نبودن توزیع از آزمون غیرپارامتریک من یو ویتنی استفاده شد. همچنین به منظور محاسبه همبستگی از آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون در شرایط پارامتریک و ضریب همبستگی اسپیرمن در شرایط غیرپارامتریک استفاده شد. یافته ها ۱۰۰ بیمار مطالعه شدند. پذیرش دارویی در ماه ششم نسبت به ماه اول به طور معنی داری افزایش یافت. در مقایسه بین نمره کلی کیفیت زندگی در ماه های 1 و 6 نسبت به نمرات ابتدای مطالعه و همچنین ماه 6 به ماه 1، بهبودی معنی دار مشاهده شد (P<0/001). در بررسی زیرمقیاس های پرسش نامه کیفیت زندگی، سلامت روان و سلامت عمومی در هر برهه نسبت به ارزیابی پیشین به صورت معنی داری بهتر شده بود (P<0/001). میانگین زیر مقیاس سلامت جسمانی به صورت معنی داری افزایش یافت (P<0/001)، اما در مقایسه دو به دو، تنها اختلاف ماه اول و ششم معنی دار بود (P<0/001). میانگین زیرمقیاس روابط جتماعی نیز روند صعودی معنی داری داشت (P<0/05) اما در بررسی دوبه دو تنها اختلاف ماه های صفر و ۱ معنی دار بود (P=0/001). تغییرات میانگین شاخص سلامت محیطی نمایانگر اختلافی معنی دار بود (P=0/019) اما این شاخص تنها در ماه اول نسبت به ماه صفر افزایش داشت و پس از آن ثابت باقی ماند. همچنین در مقایسه میانگین نمره پرسش نامه نگرش دارویی در ماه نخست با ماه ششم، نشان داده شد که نگرش بیماران به درمان به صورت معنی داری بهبودی پیدا کرد (P<0/001). نتیجه گیری نتایج پژوهش نشان داد در یک دوره 6 ماهه پس از مراجعه بار اول به درمانگاه روا ن پزشکی، کیفیت زندگی و برخی ابعاد آن و پذیرش درمان دارویی و نگرش بیماران به درمان دارویی در بیماران افزایش یافت. البته تفاوت معنی داری بین نمره کیفیت زندگی بیماران بر اساس پذیرش دارویی ایشان در این مطالعه یافت نشد.

اهداف سندرم اضطراب کووید-19 به واسطه پایش تهدید، چک کردن، اجتناب و نگرانی مشخص می شود. مقیاس سندرم اضطراب کووید-19 ابزاری برای شناسایی وجود ویژگی های سندرم اضطراب کووید-19 است. پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی مقیاس سندرم اضطراب کووید-19 انجام شد. مواد و روش ها مطالعه حاضر از نوع روان سنجی بود که در زمره تحقیقات همبستگی است و جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانشجویان مقاطع تحصیلی مختلف دانشگاه علوم پزشکی اهواز در سال تحصیلی 1398-1399 بود. از این جامعه، 251 نفر با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و ابزارهای خودگزارشی شفقت، مقیاس سندرم اضطراب کووید-19 و مقیاس فرسودگی کووید- 19 را پر کردند. در این مطالعه پایایی با استفاده از روش آلفای کرونباخ بررسی شد و اعتبار با استفاده از روش های اعتبار هم گرا و واگرا و تحلیل عاملی تأییدی بررسی شد. در مطالعه حاضر برای تجزیه و تحلیل داده های تحقیق از نرم افزار SPSS نسخه 25 و نرم افزار لیزرل 8/8 استفاده شد. یافته ها نتایج تحلیل عاملی تأییدی از ساختار تک عاملی و 2 عاملی(پشتکار و اجتناب) مقیاس سندرم اضطراب کووید-19 حمایت کرد و نشان داد مدل 2 عاملی در مقایسه با مدل تک عاملی از برازش بهتری برخوردار است. آلفای کرونباخ برای مقیاس سندرم اضطراب کووید-19 و زیرمقیاس های پشتکار و اجتناب به ترتیب 0/72، 0/71 و 0/70 به دست آمد. مقیاس سندرم اضطراب کووید-19 همبستگی مثبت و معنی داری با فرسودگی کووید-19 و همبستگی منفی و معنی دار با شفقت دارد که نشان دهنده اعتبار هم گرا و واگرای مقیاس سندرم اضطراب کووید-19 است. نتیجه گیری مقیاس سندرم اضطراب کووید-19 از ویژگی های روان سنجی (اعتبار و پایایی ) مناسبی در نمونه ای از جمعیت دانشجویی برخوردار بود و می تواند در ارزیابی ابعاد مختلف سندرم اضطراب کووید-19 مفید باشد. مقیاس سندرم اضطراب کووید-19 ابزاری کوتاه، مفید و کاربردی برای سنجش اضطراب کووید-19 در محیط بالینی و تحقیقی است.

اهداف حرفه پرستاری پراسترس است و پرستاران برای حفظ تمرکز بر مراقبت از بیمار و همچنین داشتن سازگاری زناشویی و حل مشکلات شخصی نیاز دارند راهبردهای مقابله ای مناسب به کارگیرند. ارتباط سبک های هویتی پرستاران با راهبردهای مقابله ای مورد استفاده و سازگاری زناشویی هنوز به طور کامل روشن نیست. بنابراین این مطالعه با هدف تعیین ارتباط سبک های هویتی با راهبردهای مقابله ای و سازگاری زناشویی در پرستاران انجام شد مواد و روش ها این پژوهش توصیفی همبستگی از نوع مقطعی بر روی 221 نفر از پرستاران شاغل در بیمارستان های شهر رشت که به شیوه تصادفی طبقه ای نسبتی انتخاب شدند، انجام شد. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسش نامه های راهبردهای مقابله ای بیلینگز و موس، سبک های هویتی و آزمون سازگاری زناشویی لاک والاس صورت گرفت. داده ها در نرم افزار SPSS نسخه 23 تحلیل شد. یافته ها میانگین نمره سازگاری زناشویی شرکت کنندگان 11 /97± 111 /68 و در محدوده مطلوب بود. میانگین نمره کل سبک های هویتی 12 /27±100/31 بود. میانگین نمره کل راهبردهای مقابله ای 7/25± 38/58 بود. سازگاری زناشویی با سبک های هویتی اطلاعاتی (r=0/14 و P=0/03) و هویت هنجاری (r=-0/17 و P=0/01) و راهبرد مقابله ای حل مسئله (r=-0/15 و P=0/03) همبستگی داشت. تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد تنها سبک های هویت و تعداد ساعت شیفت قادر به تبیین 20 درصد تغییرات سازگاری زناشویی در پرستاران است. نتیجه گیری یافته ها نشان داد سازگاری زناشویی در پرستاران این مطالعه در رشت (ایران) در حد مطلوب است. فقط سبک های هویتی اطلاعاتی و هنجاری و تعداد ساعت شیفت قادر به تبیین تغییرات سازگاری زناشویی در پرستاران هستند.

آزمون روانی کلامی، آزمونی مفید برای ارزیابی عملکردهای اجرایی شناختی است و مطالعات نشان داده است هر 2 نوع آزمون روانی واجی و معنایی تحت تأثیر آسیب های مغزی هستند. با این حال به دلیل صرف زمان بیش از حد برای انجام آن، این آزمایش کمتر توسط پزشکان استفاده می شود. از این رو تصمیم گرفته شد با طراحی وب اپلیکیشن روانی کلام به زبان فارسی، سرعت و دقت بیشتری به این امر اضافه شود. این نرم افزار مبتنی بر وب بر اساس مقاله ای با عنوان «آزمون روانی کلام در جمعیت بزرگسالان ایران: هنجارها و اثرات سن، تحصیلات و جنسیت بر نتایج آزمون»، منتشر شده در مجله علوم اعصاب پایه و بالینی، طراحی شد. به منظور ساخت برنامه، از کمک 2 مهندس نرم افزار، یکی برنامه نویس و دیگری یک طراح گرافیک استفاده شد. ابتدا برنامه نویسی انجام شد. در حین عملیات برنامه نویسی، برنامه نویس شروع به پیاده سازی جداول مربوط به آزمون (بر اساس مقاله) کرد. سپس با وارد کردن متغیرهای ثابت، یک چیدمان اولیه در قالب یک جدول جست وجو از ساختار این اپلیکیشن به دست آمد. سپس طرح های گرافیکی مورد نظر به نرم افزار اضافه شد و در نهایت با ارزیابی 100 مورد از نتایج آزمون ها با جدول مربوطه و دریافت خروجی، صحت نهایی نرم افزار تأیید شد. پس از تهیه نسخه اولیه نرم افزار، تست های میدانی با کمک 10 درمانگر انجام شد تا اپلیکیشن از نظر سهولت استفاده و خطاهای ساختاری اصلی ارزیابی شود. نسخه فارسی نرم افزار مبتنی بر وب آزمون روانی کلام می تواند با افزایش سرعت و دقت در ارزیابی روان شناختی، استفاده آزمونگران از آزمون های روان شناختی و شناختی افزایش دهد.