آموزش های شناختی

این پژوهش از نوع پژوهش های علی ـ مقایسه ای و نیمه تجربی است که با هدف بررسی اثربخشی نسبی آموزش های شناختی ـ رفتاری عزت نفس بر سازگاری اجتماعی دانش آموزان پسر پایه سوم مقطع دبیرستان انجام شد. بدین منظور 40 نفر از دانش آموزان را به شیوه تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه 20 نفری (گروه آزمایش و گروه گواه) تقسیم کردیم. سپس گروه آزمایش در جلسات آموزش های شناختی ـ رفتاری عزت نفس شرکت کردند، اما گروه گواه سیر طبیعی تحصیل خود را ادامه دادند. هر دو گروه در جریان پژوهش در سه مرحله پیش آزمون (قبل از جلسه اول)، آزمون میانی (جلسه هفتم) و پس آزمون (جلسه پانزدهم) با استفاده از مقیاس های عزت نفس الیس پوپ و سازگاری اجتماعی کالیفرنیا مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان دهنده اثربخشی آموزش های شناختی ـ رفتاری بر سازگاری اجتماعی و عزت نفس دانش آموزان بود. اما این آموزش ها با توجه به ویژگیهای جمعیت شناختی آزمودنی ها با سازگاری اجتماعی و عزت نفس آنها رابطه معناداری نداشت. به عبارت دیگر آموزش های عزت نفس با توجه به ویژگیهای فردی آزمودنی ها تاثیر متفاوتی نداشته است.

مشکلات تعاملات اجتماعی و تعارضات بین فردی دانش آموزان با بروز مشکلات رفتاری و عملکرد تحصیلی پایین رابطه دارد. هدف از مطالعه حاضر بررسی اثربخشی آموزش حل مسأله بین فردی معلم محور بر بهبود توانش حل مسأله در کودکان پیش دبستانی است. مطالعه به شیوه شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون اجرا شد. تعداد 18 کودک پیش دبستانی به صورت نمونه در دسترس از مدرسه غیرانتفاعی انتخاب شدند. برنامه حل مسأله بین فردی به صورت گروهی توسط مربیان آموزش دیده اجرا شد. آزمون حل مسأله بین فردی پیش دبستانی- ویرایش دوم به عنوان ابزار ارزیابی استفاده گردید. نتایج تحلیل اندازه گیری مکرر نشان می دهد تفاوت میانگین های پیش آزمون و پس آزمون در ارائه راه حل ها (سیالی) و طبقات مرتبط (انعطاف پذیری) به لحاظ آماری معنادار است (0/003= P ) و پاسخ های کلامی (شامل راه حل های غیر مرتبط و تکراری) نیز بعد از مداخله کاهش یافته است (0/003= P ). نتایج به این معنی است که برنامه مداخله در افزایش توانش حل مساله بین فردی کودکان پیش دبستانی مؤثر بوده است. همچنین، در مؤلفه نسبت ارتباط و نسبت فشار تفاوت میانگین ها با وجود عدم معناداری در جهت اهداف پژوهش می باشد (0/37= P ). در پایان، درباره لزوم آموزش توانش های حل مسأله بین فردی به عنوان راهکاری پیشگیرانه از مشکلات رفتاری و اجتماعی، به ویژه در مقاطع پیش از دبستان و سال های اولیه مدرسه، بحث شده است.