سبک اطلاعاتی

میزان هویت ملی در میان اقشار جوان و نخبه دانشگاهی یکی از دغدغه های پیش روی دولت ها و جوامع چند فرهنگی همچون ایران است. این مسأله یعنی میزان احساس تعلق خاطر و آگاهی نسبت به مؤلفه های سازنده هویت ملی نیازمند بررسی معرف ها و عوامل روان شناختی، فرهنگی، جامعه شناختی و سیاسی تأثیرگذار برآن به ویژه در میان نسل های سوم و چهارم انقلاب است. به همین منظور پژوهش حاضر تلاش دارد با رویکردی تازه مبین های روان شناختی و جامعه شناختی هویت ملی را از دریچه سبک های هویتی بازبینی کند. چارچوبی که به زعم نظریه پردازان آن، افراد تجارب زندگی خود را متناسب با آن، معنا و تفسیر می کنند و اهداف زندگی خود را تعیین می کنند. به نظر می رسد نوع کاوش، جستجو، تعهد و تصمیم گیری درباره آن چه باید ارزش ها، باورها و اهداف ملی باشند و به دنبال آن، درگیر شدن کنش ها، تکالیف و انتخاب های مهم سیاسی و اجتماعی افراد؛ بتواند میزان هویت ملی در میان دانشجویان را تبیین کند. لذا سؤال اصل این است که آیا سبک های هویتی می تواند هویت ملی دانشجویان را پیش بینی کند و احتمالاً کدام سبک یا سبک های هویتی با افزایش و یا کاهش احساس و آگاهی نسبت به تاریخ، سیاست، فرهنگ و اجتماع افراد در ارتباط است؟ پاسخی که می تواند از طریق مطالعه بین رشته ای، راه حل هایی را برای افزایش هویت ملی دانشجویان بازنمایی کند. روش به کار رفته در این پژوهش از نوع پیمایشی است که در میان244 نفراز دانشجویان دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی93-94 انجام گردید. یافته ها نشان می دهد سبک های هویتی می تواند تا 31درصد از هویت ملی دانشجویان را تبیین کند. در این میان سبک هنجاری بیشترین تأثیر مثبت و هم افزا را داشت و سبک اجتنابی در جهت کاهش هویت ملی دانشجویان عمل کرد. این در حالی است که خودبسندگی، اکتشاف و جستجوگری فعالانه یعنی سبک هویتی اطلاعاتی نتوانست نقش معناداری در جهت افزایش یا کاهش هویت ملی ایفا کند.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه سبک های هویت با حضور و جستجوی معنای زندگی بود. این پژوهش مطالعه ای توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل دانشجویان شاغل به تحصیل دانشگاه شهید چمران اهواز بودند. از میان دانشجویان دانشگاه به شیوه نمونه گیری تصادفی مرحله ای خوشه ای چند مرحله ای 261 نفر (136 زن، 125 مرد) انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از ترجمه فارسی پرسشنامه های سبک هویت (ISI-4)، فیلیپس و پیتمن (2007)، و پرسشنامه حضور و جستجوی معنای زندگی (MLQ) استگر، فرایزر، کالر و اویشی (2006) استفاده شد. داده ها به کمک روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام تحلیل شدند. یافته ها نشان دادند: الف- سبک اطلاعاتی با حضور و جستجوی معنا رابطه مثبت معنادار داشت. ب- سبک سردرگم با حضور و جستجوی معنا رابطه منفی معناداری داشت. نتایج نشان دادند که سبک های هویت اطلاعاتی 21 درصد و سبک سردرگم/اجتنابی 2 درصد واریانس حضور معنای زندگی را پیش بینی کنندگان کردند.