اندیشه مدیریت راهبردی

از جمله دغدغه های علاقه مندان به حق و عدالت در طول تاریخ، ایجاد جامعه ای عدالت محور و حق گرا بوده است که تلاش های زیادی نیز در این راه انجام داده اند؛ از جمله این تلاش ها می توان به اقدامات کارگزاران شهید در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی ایران اشاره کرد؛ این پژوهش به منظور شناخت ویژگی های جامعه آرمانی این شهدا و ارزیابی آن با ویژگی های حکومت حق مدار علوی صورت گرفته است. در این پژوهش، برای تجزیه و تحلیل آثار شهدا از روش تحلیل محتوا استفاده شد؛ و نتایج، حاکی از آن است که ویژگی های جامعه ای که شهدا در صدد ساخت آن بودند، به طور کلی، با ویژگی های جامعه مطلوب علوی، همگرا بوده است؛ گویا شهدای مورد نظر، بخش عمده ای از ویژگی های طرح آرمانی جامعه خود را از مختصات حکومت علوی الهام گرفته بودند.

انتخاب نادرست مدل های کسب وکار الکترونیکی، بدون توجه به شرایط محیطی و سازمانی، مهم ترین مانع گسترش تجارت الکترونیک است. آگاهی از این موضوع که چه ارتباطی بین مدل های کسب وکار الکترونیک و راهبردهای گوناگون در خلق، کسب و ارایه ارزش رقابتی وجود دارد اهمیت زیادی برای محققان و مدیران دارد. پژوهش حاضر، به دنبال بررسی رابطه بین مدل کسب وکار و راهبرد محصول در کسب وکارهای الکترونیکی کوچک و متوسط ایران است. این تحقیق با بررسی ادبیات موضوع، اقدام به ارایه گونه شناسی جدیدی از مدل های کسب وکار الکترونیک بر مبنای نقاط مرجع راهبردی نموده است. جامعه آماری این تحقیق، کلیه کسب وکارهای الکترونیکی کوچک و متوسط حاضر در ایران است. ابزار جمع آوری داده برای آزمون فرضیه های اصلی و فرعی نیز پرسشنامه الکترونیکی است. پرسش نامه ها از طریق رایانامه برای مدیران سطوح عالی و میانی کسب وکارهای الکترونیکی ارسال و در نهایت 400 پرسش نامه از ایشان دریافت شد. داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS و LISRELتجزیه وتحلیل شد. نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد که دو نقطه مرجع محورِ توجه و میزان کنترل، عوامل مؤثری در انتخاب مدل های کسب وکار الکترونیک و راهبردهای محصول هستند. همچنین مشخص گردید که بین نوع مدل کسب وکار الکترونیک و انتخاب نوع راهبرد محصول رابطه معناداری وجود دارد.

در عصر حاضر، افراد برای رفع نیازهای خود به دنبال تنوع در کالاها و خدمات اند. با توجه به مفهوم CRM، شرکت های بزرگ در مواجهه با خواسته مشتریان باید تلاش خود را معطوف به سازماندهی دقیق «سبد سرمایه گذاری» نمایند. پژوهش های پیشین، مبین نیاز به چنین توجهاتی درباره صنایع خدماتی، خصوصاً از جنبه کیفی آن بوده است. برای پاسخ به این نیاز، «الگوی بهینه سبد سرمایه گذاری منسجم خدمات» از تلفیق «الگوی مدیریت منسجم خدمات» با «مدل ABX» نیوکامب، ارائه شد. به منظور ارتقای سطح کیفی این الگو در دستیابی به نتایج راهبردی، تمام گام های تحقیق با مد نظر قرار دادن منافع اجتماعی-اقتصادی «اعتماد» نسبت به نیاز مشتریان فعلی و جدید اعمال شده است. از آنجا که میان صنایع خدماتی، صنعت بیمه، یکی از سرمایه گذاران فعال در بورس، و رکنی مهم و مؤثر در رشد صنایع دیگر است در این تحقیق پیمایشی، با ابزار پرسش نامه برای اطمینان از عملیاتی بودن الگوی پیشنهادی، آن را در این صنعت آزمودیم. یافته ها نشان می دهد که ضمن گرایش بیشتر اعتماد بیمه گران نسبت به مشتریانجدید، سبد سرمایه گذاری حاضر حدود 30% از سطح مطلوب خود فاصله دارد. همچنین، این الگو توانسته استپیشگام بودن بیمه گران ایرانی فعال در بورس از فرابورس را در مقایسه با یکدیگر از نظر میزان توجه داشتن به جنبه کیفی سبد سرمایه گذاری، کمتر از 10% شناسایی کند و چرایی آن را با سطوح 8PS و 8CSتبیین نماید.

قرارداد روان شناختی -که معمولاً در مقابل قرارداد رسمی مطرح می گردد- عبارت است از مجموعه باورهایی درباره اینکه کارکنان و سازمان چه چیزی به یکدیگر، عرضه و چه چیزی از یکدیگر دریافت می کنند. پژوهش حاضر در پی شناخت محتوای قراردادهای روان شناختی در اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد با استفاده از راهبرد آمیخته با تقدم مرحله کیفی بر کمی است. در مرحله کیفی با نمونه گیری نظری با چهل نفر از اعضای هیئت علمی، مصاحبه های نیمه ساختاریافته صورت گرفت و برای تحلیل آنها از روش تحلیل مضمون استفاده شد. در مرحله کمی، تعهدات به دست آمده با استفاده از مضامین شکل دهنده آنها در قالب پرسش نامه در اختیار نمونه ای 305 نفری از اعضای هیئت علمی قرار گرفت و با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی، بررسی شد. داده های این در نهایت، یازده تعهد برای دانشگاه و هفت تعهد برای اعضای هیئت علمی ذیل قراردادهای روان شناختی احصاء گردید. نتایج نشان می دهد که رعایت عدالت در برخوردها، ایجاد امنیت شغلی و حمایت و پشتیبانی از اعضای هیئت علمی، مهم ترین تعهدات دانشگاه و اعتلای نام دانشگاه، حضور و فعالیت فراتر از تکالیف موظف اداری و بهبود و ارتقای سطح آموزش در دانشگاه، مهم ترین تعهدات اعضا برشمرده شده اند.

برای اثربخشی تبلیغات تجاری، بازار را بر اساس شاخص هایی بخش بندی می کنند. یکی از ملاک های بخش بندی مشتریان، سن است که کودکان، بخشی از آن هستند. سؤال این پژوهش این است که از منظر اسلام، آیا صغار می توانند مخاطب تبلیغات تجاری واقع شوند؟ برای یافتن پاسخ، از سه منظر بحث شده است. نخست، کارکرد تبلیغات تجاری از منظر اسلام و غرب بررسی می شود. از منظر اسلام، هدف غاییِ تبلیغات تجاری، آگاه کردن مخاطب است؛ اما صغار به دلیل فقدان توان تشخیص نمی توانند مخاطب این گونه تبلیغات واقع شوند. دوم اینکه بر اساس دستور اسلام لازم است بر معاملات، عقلانیت، حاکم و هر گونه مانع در سر راه اِعمال عقلانیت در تخصیص درآمدها حذف شود. تبلیغات تجاری متعارف با استفاده از فنون روان شناسی، ذهن مخاطب را مسخَّر خویش می کند و او را تحت فرمان خود درمی آورد. کودکان با توجه به شرایط سنی خود، بیشتر تحت تأثیر این گونه تبلیغات قرار می گیرند و به واسطه فشارهای آنها بر والدین برای خرید، عقلانیت لازم، حاکم نخواهد شد؛ ضمن اینکه افراد برای تخصیص عقلایی منابع درآمدی، باید قدرت تشخیصِ تناسب محصول با نیاز خود و توان اولویت بندی آنها را داشته باشند. در بحث سوم، موضوع فوق الذکر با قاعده «لاتعاونوا علی الإثم و العدوان» بررسی و مصادیقی از نقض این قاعده در موضوع مخاطب واقع شدن صغار ذکر می شود. در نهایت، با توجه به استدلال های پژوهش، به نظر می رسد مشروعیتِ مخاطب قرار دادنِ صغار در تبلیغات تجاری از منظر اسلام، خالی از اشکال نیست.

بررسی و الگوگیری از نحوه شکل گیری رفتار های اقوام گذشته و همچنین تعامل این اقوام با رهبرانشان می تواند گامی اساسی در بازگشتِ حرکت های علمی و اقدامات عملی مسلمانان به اسلام و معارف و آموزه های ناب مکتب اسلام باشد. اساس و محور این بازگشت، تحقیق در آیات قرآن و روایات اسلامی و بازیابی مفاهیم و معارف از منابع اصیل اسلامی است.در قرآن کریم نمونه های فراوانی از رفتارها و ویژگی های رهبران بزرگ الهی ذکر شده و سیره و سلوک این بزرگواران به عنوان الگو به بشر عرضه شده است. در این میان، حضرت موسی، نقش ویژه ای دارد؛ چراکه در حدود یک پنجم از آیات قرآن کریم به ویژگی های قوم بنی اسرائیل و نحوه رهبری ایشان اختصاص دارد. این پژوهش در صدد است تا با بهره گیری از روش «تفسیر موضوعی قرآن کریم» به بررسی رفتارها و ویژگی های قوم بنی اسرائیل و متقابلاً نحوه رهبری و شیوه های تعامل حضرت موسی (ع) در مواجهه با این قوم بپردازد. پژوهشگر با بررسی 1130 آیه از قرآن کریم، علاوه بر شناخت رفتارها و ویژگی های این قوم، الگوی رهبری حضرت موسیدر مواجهه با این قوم را که در بیان مبین قرآن آمده، تبیین نموده است. در نهایت، محقق، الگوی رهبری حضرت موسی (ع) را بر مبنای چهار اصل «تعامل مستقیم با قوم»، «تذکر مستمر»، «دعوت به وحدت کلمه» و «صبر» شناخته و عرضه کرده است.

امروزه، وجود نظام جامع ارزیابی عملکرد، ضرورتی حائز اهمیت برای سازمان های دولتی و خصوصی است و البته کثرت مدل های ارزیابی عملکرد، سازمان ها را در انتخاب مدل بهینه با مشکل مواجه می سازد. هدف از این مقاله، مطالعه تطبیقی مهم ترین مدل های عارضه یابی سازمانی است. در این پژوهش، پنج مدل از برجسته ترینِ این مدل ها، شامل مدل های EFQM، BSC، دمینگ، مالکوم بالدریج و همچنین جایزه کیفیت ایران در مواجهه با یکدیگر، ارزیابی، و بر اساس معیارهای احصاء شده از ادبیات موضوع و با استفاده از روش AHP فازی، مقایسه و اولویت گذاری می شوند. معیارهای مؤثر در ارزیابی این مدل ها با مرور ادبیات تحقیق، احصاء شده و به تأیید خبرگان و استادان حوزه مدیریت عملکرد و مدیریت کیفیت رسیده است. مرور مبانی و فلسفه مدل ها نشان می دهد که مدل دمینگ، پایه اصلی کلیه مدل ها و مطرح کننده اصلی ایده های اولیه در توسعه آن ها بوده است؛ لیکن نتایج تحقیق، حاکی از آن است که بر اساس معیارهای مذکور، مدل های BSC و EFQM، رتبه بهتر و فاصله زیادتری از سایر مدل ها دارند؛ در بین این دو مدل نیز مدل BSC با تفاوت اندکی، اولویت بیشتری در مجموع نظرات خبرگان داشته است. مدل های مالکوم بالدریج و جایزه کیفیت ایران نیز نمرات نزدیکی دارند؛ و البته مدل مالکوم بالدریج رتبه بهتری دارد؛ و در نهایت، مدل دمینگ، کمترین امتیاز را کسب نموده است.